Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Advanced Micro Devices (AMD) đồng ý mua Xilinx, nhà sản xuất chip đối thủ ở California, trong một thỏa thuận trị giá 35 tỷ đô la. Thương vụ mua lại này là sự kiện mới nhất trong làn sóng sáp nhập năm nay giữa các nhà sản xuất chip. Công ty sau  hợp nhất sẽ có 13.000 kỹ sư và chi hơn 2,7 tỷ đô la hàng năm cho nghiên cứu và phát triển.

Liên Hợp Quốc cho biết tình trạng trẻ em suy dinh dưỡng ở Yemen bị chiến tranh tàn phá đã đạt mức cao kỷ lục do đại dịch covid-19, lũ lụt và xung đột gia tăng. Tổ chức cho biết các trường hợp trẻ em bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng đã tăng 15,5% vào năm 2020 lên 98.000 em. Kể từ 2015, một liên minh do Ả Rập Saudi dẫn đầu gồm các nước Ả Rập dòng Sunni đã tiến hành cuộc chiến chống lại người Houthi. Khoảng 80% dân số đất nước sống dựa vào viện trợ.

Hàng chục nghìn người biểu tình tề tựu về thủ đô Dhaka của Bangladesh, kêu gọi tẩy chay hàng hóa Pháp và đốt hình nộm của Emmanuel Macron. Tổng thống Pháp đã bị chỉ trích vì bảo vệ các biếm hoạ về nhà tiên tri Muhammad, sau khi một giáo viên bị chặt đầu do cho học sinh xem các biếm hoạ này. Hôm thứ Hai, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã kêu gọi người Thổ tẩy chay hàng hóa Pháp.

Mỹ và Ấn Độ ký một thỏa thuận chia sẻ dữ liệu vệ tinh hữu ích trong việc xác định chính xác các hệ thống vũ khí. Thỏa thuận này, được ký kết bởi các bộ trưởng quốc phòng và ngoại giao hai bên, được thiết kế để tăng cường mối quan hệ quân sự giữa họ khi đối mặt với đối thủ chung, Trung Quốc, và sau cuộc xung đột gần đây ở biên giới tranh chấp của Ấn Độ với Trung Quốc.

Một thẩm phán liên bang Mỹ từ chối yêu cầu của Bộ Tư pháp xin được làm đại diện cho Donald Trump trong vai trò bị đơn trong một vụ kiện phỉ báng. Nguyên đơn, E. Jean Carroll, một cây bút bình luận trước đây của tạp chí Elle, cáo buộc tổng thống đã cố tình phủ nhận việc cưỡng hiếp cô vào giữa những năm 1990. Một phán quyết dành cho chính phủ sẽ giúp ông Trump tránh khỏi trách nhiệm pháp lý.

BP bất ngờ tiết lộ một khoản lợi nhuận nhỏ trong quý ba sau khi lỗ mạnh 6,7 tỷ đô la quý trước. Nhưng nhu cầu nhiên liệu yếu do đại dịch vẫn là một vấn đề lớn. Cổ phiếu của gã khổng lồ năng lượng Anh đã giảm hơn một nửa trong năm nay và ở mức thấp nhất trong gần 25 năm qua.

Hai vụ cháy rừng ở nam California đã khiến gần 100.000 người phải sơ tán. Cơ quan cứu hỏa của bang thông tin đến sáng thứ Ba, đám cháy thứ nhất đã thiêu rụi 12.000 mẫu Anh, còn đám còn lại thì thiêu rụi 8.000 mẫu. Năm nay, California hứng chịu cháy rừng tồi tệ nhất trong 18 năm, khiến hơn 30 người thiệt mạng và hàng nghìn người phải rời bỏ nhà cửa.

TIÊU ĐIỂM

Hãng chip AMD mua lại đối thủ Xilinx

Hôm qua, Advanced Micro Devices đã công bố kế hoạch mua Xilinx, một đối thủ có chip chuyên dụng có thể được cấu hình để tăng tốc các tác vụ cụ thể. Thỏa thuận trị giá 35 tỷ USD là thương vụ mới nhất trong một năm bom tấn về sáp nhập các hãng chất bán dẫn, được thúc đẩy bởi giá cổ phiếu tăng cao của các công ty công nghệ. Ngoài sự bùng nổ công nghệ nói chung, AMD đang tận hưởng một thời kỳ ăn nên làm ra. Trong nhiều năm, họ đã phải vật lộn để cạnh tranh với Intel, nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới. Nhưng Intel chững lại, trong khi các chip gần đây nhất của AMD được đón nhận nồng nhiệt, giúp hãng này chiếm được miếng bánh to hơn trên thị trường laptop, máy tính để bàn và trung tâm dữ liệu.

Doanh thu tăng 56% so với cùng kỳ năm ngoái và lợi nhuận tăng 58%. AMD kỳ vọng việc sáp nhập sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh của họ theo hai cách. Xilinx làm ăn ở những ngành mà AMD ít hiện diện, chẳng hạn như hàng không vũ trụ và thiết bị điện tử trong xe hơi. Và danh mục các chip trung tâm dữ liệu chuyên biệt của họ có thể nâng cao thị phần nhỏ nhưng đang lớn dần của AMD tại một trong những mảng sinh lợi nhất của ngành bán dẫn.

Các CEO công nghệ Mỹ điều trần trước ủy ban Thượng viện

Hôm nay, các sếp công nghệ lớn lại đến Washington, mặc dù chỉ là online. Mark Zuckerberg của Facebook, Jack Dorsey của Twitter và Sundar Pichai của Alphabet (công ty mẹ của Google) sẽ xuất hiện trước ủy ban thương mại của Thượng viện. Họ phải đối mặt với màn tra hỏi về cách họ kiểm duyệt nội dung do người dùng tạo ra trên nền tảng của họ và liệu Mục 230 của Đạo luật về Khuôn phép Giao tiếp có bảo vệ họ khỏi trách nhiệm pháp lý xoay quanh các nội dung đó hay không.

Có thể đoán các nghị sĩ Dân chủ của ủy ban sẽ yêu cầu các công ty làm nhiều hơn nữa để chống lại thông tin sai lệch và phát ngôn kích động thù địch. Trong khi đó, những người Cộng hòa sẽ cáo buộc họ kiểm duyệt “quan điểm bảo thủ”, mặc dù không có nhiều bằng chứng. Diễn ra vài ngày trước các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội, phiên điều trần không có khả năng tác động nhiều đến các cuộc đua. Nhưng một khi nó kết thúc và chính quyền tiếp theo nhậm chức, Mục 230 có thể sẽ phải thay đổi. Các công ty truyền thông xã hội có thể sẽ phải giám sát nền tảng của họ chặt chẽ hơn nếu không muốn bị truy cứu trách nhiệm pháp lý.

Cuộc bầu cử hỗn loạn của Tanzania

Người dân Tanzania bỏ phiếu hôm nay trong một cuộc bầu cử mà Tổng thống John Magufuli đã hứa là tự do và công bằng. Nhưng ông Magufuli, biệt danh “máy ủi”, không được biết đến về tính trung thực. Đối thủ chính của ông, Tundu Lissu, gần đây đã trở về sau khi tự nguyện lưu vong ở Bỉ. Ông ta đến đó vào năm 2017 sau khi các tay súng không rõ danh tính bắn ông tới 16 phát. Trong một cuộc đấu công bằng, ông Lissu, người hứa hẹn thúc đẩy kinh doanh và tháo xiềng xích cho truyền thông, sẽ có cơ hội tốt.

Nhưng ủy ban bầu cử gồm những người trung thành với ông Magufuli — tháng này họ đã đình chỉ chiến dịch tranh cử của ông Lissu trong một tuần, cáo buộc ông đưa ra “các tuyên bố nổi loạn”. Chính trị còn trở nên đặc biệt tồi tệ trên các hòn đảo bán tự trị Zanzibar. Hôm Chủ nhật, Nassor Ahmed Mazrui, phó lãnh đạo đảng ACT Wazalendo đối lập, đã bị bắt cóc trong 5 giờ đồng hồ bởi những kẻ tấn công không rõ danh tính. Hôm qua Maalim Seif Sharif, ứng viên cho chức chủ tịch khu vực của Zanzibar, đã bị bắt khi đang bỏ phiếu. Người dân trên đảo đang chuẩn bị tinh thần cho nhiều bạo lực hơn nữa. Xem ra “máy ủi” chạy ầm ầm.

Lạm phát ở Thổ Nhĩ Kỳ có thể tệ hơn con số của chính phủ

Ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ hôm nay sẽ công bố báo cáo lạm phát quý 3, trong bối cảnh khủng hoảng tiền tệ và giá tiêu dùng tăng vọt. Trong báo cáo trước đó, ngân hàng dự đoán lạm phát đạt 8,9% vào cuối năm. Điều đó bây giờ trông cực kỳ phi thực tế. Lạm phát đã ở mức 11,8% trong tháng 9. Kể từ đó, đồng lira giảm mạnh (trong năm 2020 nó đã mất 27% giá trị so với đô la) đã tạo thêm áp lực lạm phát.

Người ta cũng ngày càng lo ngại chính phủ của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã ngụy tạo các con số. Theo một tính toán gần đây của Nhóm Nghiên cứu Lạm phát, bao gồm các học giả Thổ Nhĩ Kỳ, cho thấy lạm phát trong tháng 9 có thể gấp hơn ba lần con số chính thức. Nhưng với việc chính phủ cố tình đếm thiếu số ca nhiễm covid-19, thì chẳng có gì đáng ngạc nhiên nếu chính phủ cũng đang làm điều tương tự trong những chuyện khác.

Các bảo tàng phải bán tài sản để sống sót trong đại dịch

Những bức tranh của Henri Matisse, Joan Miró và Claude Monet, từng được treo trên tường của Bảo tàng Brooklyn, tối nay sẽ được bán đấu giá bởi Sotheby’s ở New York. Số tiền thu được sẽ góp phần tạo ra khoản tài trợ trị giá 40 triệu đô la để trả chi phí nhân viên, chăm sóc, và bảo tồn bộ sưu tập còn lại của bảo tàng. Các bảo tàng, vốn thường dựa vào vé để kiếm thu nhập, đã bị đại dịch giáng một đòn nặng nề về tài chính.

Hồi tháng 5, một báo cáo của Mạng lưới Các Tổ chức Bảo tàng Châu Âu cho thấy các bảo tàng lớn đang mất doanh thu từ 100.000 đến 600.000 euro (118.000–710.000 đô la) mỗi tuần. Một nghiên cứu của UNESCO về 95.000 bảo tàng trên khắp thế giới cho thấy một phần mười bảo tàng sẽ không thể mở cửa trở lại. Các bảo tàng khác đang học hỏi Bảo tàng Brooklyn. Tháng này, Bảo tàng Nghệ thuật Baltimore đã thông báo sẽ bán ba bức tranh từ bộ sưu tập thường xuyên của mình để gây quỹ 65 triệu đô la.