Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Thủ tướng Pháp Edouard Philippe tuyên bố nước này sẽ bắt đầu gỡ phong tỏa từ 11 tháng 5. Ông Philippe cảnh báo rằng Pháp, nước có số ca tử vong cao thứ tư do covid-19 ở mức trên 23.000 ca, sẽ phải “học cách sống chung” với virus. Trên thế giới, số ca nhiễm được xác nhận đã vượt qua 3 triệu.

HSBC báo cáo lợi nhuận giảm 48% trong quý đầu năm so với cùng kỳ 2019. Ngân hàng này đã tăng các khoản dự phòng để trang trải cho nợ xấu giữa lúc khách hàng phải vật lộn để trả nợ trong đại dịch. HSBC đã để dành 3 tỷ đô la, tăng từ mức 585 triệu đô la của năm trước. Họ cũng tạm hoãn kế hoạch cắt giảm 35.000 lao động cho đến khi khủng hoảng qua đi.

Biểu tình lớn diễn ra ở Lebanon phản đối giá cả tăng và đồng tiền mất giá, vốn hiện đã xuống mức thấp kỷ lục so với đồng đô la. Ở Tripoli, thành phố lớn thứ hai nước này, một người biểu tình đã chết khi đụng độ với quân đội. Một số ngân hàng đã bị tấn công; và các ngân hàng này vẫn đóng cửa trên toàn thành phố hôm thứ Ba. Lệnh phong tỏa do coronavirus đã làm trầm trọng thêm vấn đề kinh tế của Lebanon.

Ủy ban châu Âu đề xuất cung cấp cứu trợ vốn tạm thời cho các ngân hàng, với hy vọng có thể khuyến khích lượng cho vay lên tới 450 tỷ euro (488 tỷ đô la). Động thái này sẽ nới lỏng các quy định được đưa ra sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-09. Các ngân hàng đang chứng kiến yêu cầu cho vay tăng chóng mặt vì đại địch, bên cạnh tỷ lệ vỡ nợ cao của các khoản vay hiện có.

Argentina cấm bán vé tất cả các chuyến bay thương mại đến, đi và trong nội địa nước này cho đến ngày 1 tháng 9 vì cuộc khủng hoảng coronavirus. Ngành hàng không chỉ trích lệnh cấm, một trong những lệnh cấm nghiêm khắc nhất trên thế giới; một hiệp hội kinh doanh gọi đó là “rủi ro lớn trông thấy” đối với hàng ngàn lao động. Argentina ghi nhận gần 4.000 ca nhiễm virus và 192 trường hợp tử vong.

Nga kêu gọi một giải pháp ngoại giao cho cuộc chiến ở Libya sau khi thủ lĩnh phiến quân Khalifa Haftar gọi một thỏa thuận do Liên Hợp Quốc làm trung gian để thành lập chính phủ đoàn kết đã “lỗi thời”. Những nỗ lực đạt kết quả đàm phán còn gặp thách thức lớn hơn bởi cáo buộc cho rằng một dân quân thuộc chính phủ do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn đã giết chết 5 thường dân bằng máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ.

Caterpillar, nhà sản xuất thiết bị xây dựng lớn nhất thế giới, công bố doanh số giảm 21% trong quý đầu năm so với cùng kỳ 2019. Sự sụt giảm mạnh là do hoạt động suy giảm trong ngành xây dựng vì khủng hoảng coronavirus. Một số cơ sở sản xuất của công ty giờ đã hoạt động trở lại.

TIÊU ĐIỂM

Kinh tế Thái Lan gặp khó vì đại dịch

Các số liệu sản xuất công nghiệp công bố hôm nay sẽ cho thấy sản lượng công nghiệp của Thái Lan đã giảm trong tháng 3, tháng thứ 11 liên tiếp. Nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á đã suy yếu từ trước covid-19. Giờ đây họ đang rơi vào suy thoái sâu nhất trong khu vực. IMF dự đoán GDP Thái Lan sẽ giảm 6,7% trong năm nay. Nước này có hai trụ cột kinh tế là du lịch và thương mại, nhưng cả hai đều đang phải chịu thiệt hại. Mặc dù biện pháp kích thích tài khóa tương đương 3% GDP đang được tung ra, nhưng nhu cầu nội địa vẫn thấp.

Khoảng 20 triệu người đã nộp đơn xin trợ cấp nhà nước và một phần ba lực lượng lao động phải thất nghiệp. Nghèo đói và bất bình đẳng đang gia tăng. Bất chấp viễn cảnh nghiệt ngã này (và dù chỉ có bảy ca nhiễm covid-19 mới được báo cáo hôm qua), chính phủ đã gia hạn tình trạng khẩn cấp và các biện pháp phong tỏa cho đến hết tháng 5. Khủng hoảng kinh tế gần đây nhất của Thái Lan là cuộc khủng hoảng tom yum kung năm 1997, được đặt tên theo một món lẩu cay địa phương. Nồi lẩu lần này chắc sẽ khó nuốt hơn.

Facebook có thể công bố doanh thu giảm

Gã khổng lồ truyền thông xã hội vào tuần trước đã chuyển sang một chiến thuật yêu thích: bắt chước một đối thủ nổi tiếng. Facebook từng dùng cách này để chống lại Snap, một công ty truyền thông xã hội khác; lần này họ cố gắng thu hút người dùng của Zoom, một nền tảng họp trực tuyến. Một dịch vụ mới, Messenger Rooms, đem đến trải nghiệm tương tự trong khi cố gắng khắc phục các lỗ hổng của Zoom, chẳng hạn như những lo ngại về quyền riêng tư. Song các nhà đầu tư sẽ quan tâm nhiều hơn đến hoạt động kinh doanh chủ đạo của Facebook khi hãng công bố báo cáo thu nhập quý vào hôm nay.

Mặc dù số người truy cập Facebook đã tăng vọt vì người dùng bị mắc kẹt ở nhà và đói tin tức, nguồn doanh thu chính của công ty là chi tiêu quảng cáo đã giảm đáng kể giữa lúc các doanh nghiệp phải cắt giảm chi phí để vượt qua đại dịch. Facebook có thể sẽ cố gắng làm vui lòng các nhà đầu tư bằng cách chỉ vào khoản đầu tư 5,7 tỷ đô la gần đây của họ vào Jio Platforms, một nhà cung cấp dịch vụ viễn thông Ấn Độ. Công ty này đang tận dụng vị trí thống trị sẵn có của họ tại thị trường internet lớn thứ hai thế giới. Nhưng có lẽ nhà đầu tư vẫn sẽ nhìn vào doanh thu nhiều hơn: Facebook có thể giảm doanh thu quý so với cùng kỳ năm trước lần đầu tiên trong lịch sử.

Mỹ công bố số liệu kinh tế quý I

Nếu nền kinh tế lớn nhất thế giới là một bài học kinh nghiệm quan trọng, thì phần còn lại của thế giới sẽ phải căng mình hồi hộp. Hàng triệu người Mỹ đã bị sa thải chỉ trong vài tuần – ước tính tốt nhất cho rằng tỷ lệ thất nghiệp hiện ở mức 15-20%, so với 3,5% ngay trước khi đại dịch xảy ra. Số liệu hôm nay sẽ cho chúng ta cái nhìn đầu tiên về tác động của dịch lên tăng trưởng kinh tế của Mỹ.

Các số liệu tính từ tháng 1 đến tháng 3, khi giãn cách xã hội và phong tỏa phần lớn chưa được áp dụng, nhưng cũng sẽ chẳng lạc quan. Khả năng cao GDP tính theo năm đã giảm khoảng 4%. Câu hỏi lớn các nhà phân tích đặt ra là suy thoái kinh tế có thể tồi tệ đến mức nào. Nhờ một loạt các biện pháp kích thích, thất nghiệp có thể sẽ không tăng thêm nữa. Nhưng vào cuối năm, GDP của Mỹ có thể giảm hơn 5-10% so với thời điểm đầu năm.

Cộng hòa Séc gỡ phong tỏa

Sau sáu tuần phong tỏa, thứ Sáu tuần trước người Séc thức giấc với một cảm thức tự do đầy bất ngờ. Sau một quyết định của nội các vào giữa đêm, người dân nước này đột nhiên được phép đi ra ngoài theo nhóm nhiều nhất mười người. Tuần này một số cửa hàng, phòng gym, thư viện và thậm chí cả sở thú đã mở cửa. Và trong hai tuần tới, người Séc sẽ có thể thưởng thức vườn bia yêu thích của họ. Dưới áp lực pháp lý và kinh tế, chính phủ phải đẩy nhanh kế hoạch nới phong tỏa.

Một tòa án vào tuần trước đã phủ quyết các hạn chế, bao gồm lệnh ở nhà và đóng cửa một số cửa hàng bán lẻ, sau khi chính phủ viện dẫn sai luật để áp dụng các biện pháp này. Các quốc gia châu Âu khác, như Anh, hiện đang nhìn vào Prague để xem xét tốc độc mở cửa trở lại. Cho đến nay, đại dịch đã được kiểm soát ở nước này; có 225 ca tử vong. Nhưng các nhà dịch tễ học e ngại đất nước đang mở cửa trở lại quá nhanh. Người Séc kỳ vọng những tuần tới sẽ chứng minh các nhà dịch tễ đã sai.

Volkswagen cần hỗ trợ của chính phủ Đức

Hai ngày sau khi khởi động lại sản xuất tại nhà máy xe hơi lớn nhất thế giới ở Wolfsburg, miền bắc nước Đức, hãng ô tô lớn nhất châu Âu hôm nay công bố kết quả quý đầu năm. Các con số sẽ ảm đạm. Trung Quốc, nước dành phần lớn thời gian đầu năm để đối phó với covid-19, chiếm 40% doanh số của Volkswagen. Mặc dù Trung Quốc đang mở cửa trở lại, người tiêu dùng ở đây (và các nước khác) vẫn sẽ lo lắng cho tương lai gần.

Herbert Diess, sếp của VW, đang kêu gọi một gói kích thích tài trợ bởi chính phủ Đức để giúp vực dậy ngành công nghiệp, bao gồm cả phí cho cả người mua xe chạy xăng và chạy điện. Ông hy vọng VW có thể trụ được mà không cần viện trợ trực tiếp của nhà nước và khẳng định ông dự định chi trả cổ tức cho năm 2019 (mặc dù ông có thể không trả cổ tức nếu cuối cùng VW phải nhận tiền từ chính phủ). Vào ngày 5 tháng 5, cùng với các giám đốc của Daimler và BMW, ông sẽ trình đề xuất của mình lên thủ tướng Đức Angela Merkel.