Đăng ngày: 12/01/2024 - 14:34

3 phút

(AP) - Nhật Bản phóng thành công tên lửa mang theo vệ tinh do thám. Hôm nay 12/01/2024, tên lửa H2A đã được phóng từ trung tâm vũ trụ Tanegashima ở phía tây nam Nhật Bản, mang theo vệ tinh do thám nhằm theo dõi hoạt động tại các địa điểm quân sự ở Bắc Triều Tiên và cải thiện khả năng ứng phó với thiên tai. Trung tâm tình báo Vệ tinh Nội các của chính phủ Nhật đã tuyên bố vụ phóng thành công, đồng thời cho biết vệ tinh Optical-8 đã được tách thành công khỏi tên lửa và đi vào quỹ đạo theo kế hoạch. 

(Reuters) - Anh thiệt hại khoảng 178 tỉ đô la do Brexit. Hôm qua 11/10/2024, thị trưởng Luân Đôn, ông Sadiq Khan cho biết Brexit đã làm cho kinh tế Anh thiệt hại khoảng 178 tỷ mỗi năm, tương đương 6% PIB. Mức suy giảm có thể lên tới 10% từ nay đến năm 2035 nếu chính phủ không có các biện pháp giải quyết. Còn theo ông Jonathan Haskel, nhà hoạch định chính sách của ngân hàng Anh, ước tính vào năm ngoái Brexit đã gây thiệt hại đến đầu tư kinh doanh và khiến GDP của nước này giảm 1,3%,  tương đương mức giảm 1.000 bảng Anh mỗi hộ gia đình mỗi năm. 

(Reuters) - Hoa Kỳ « thất vọng » trước chính sách của thủ tướng Hungary với Ukraina, nhưng vẫn hy vọng nước này nhanh chóng phê chuẩn cho Thụy Điển gia nhập NATO. Hôm qua 11/01/2024, một quan chức cấp cao của bộ Ngoại Giao Mỹ đã bày tỏ sự thất vọng khi thủ tướng Orban không đồng thuận với các thành viên khác của Liên Âu trong vấn đề về Ukraina. Hungary, thành viên của Liên Âu và NATO, đã từng từ chối hỗ trợ quân sự cho Ukraina kể từ đầu cuộc xâm lược của Nga vào năm 2022, cũng như từ chối phê duyệt tư cách thành viên của Thụy Điển trong nỗ lực xin gia nhập NATO. 

(AFP) - Miến Điện : Trung Quốc thông báo « lệnh ngưng bắn » giữa tập đoàn quân sự và các nhóm vũ trang. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Mao Ninh ngày 12/01/2024 cho biết « cả hai bên đã đồng thuận về một lệnh ngưng bắn ngay lập tức, rút quân nhân, và giải quyết các tranh chấp thông qua đàm phán hòa bình ». Cũng theo bà Mao Ninh, các cuộc thương lượng được thực hiện nhờ sự « hòa giải và tạo điều kiện » của Trung Quốc, diễn ra trong hai ngày thứ Tư 10 và thứ Năm 11/01 tại thành phố Côn Minh (tây nam), thành phố lớn gần Miến Điện. 

(AFP) - Nga bắt giữ một gián điệp làm việc cho Ba Lan. Theo thông cáo của cơ quan an ninh Nga (FSB) này 12/01/2024, công dân Nga này đã hợp tác « tích cực với một đại diện cơ quan tình báo Ba Lan » nhằm cung cấp các thông tin về một nhà máy thuộc tổ hợp công nghiệp – quân sự Nga, tạo điều kiện cho các cuộc không kích tiềm tàng, để đổi lấy quyền xin tị nạn. Một thông tin mà chính quyền Vacxava phủ nhận, cho đấy là « tin giả ». 

(AFP) - Hoa Kỳ bán tên lửa cho Kosovo. Bộ Ngoại Giao Mỹ ngày 11/01/2024 thông báo Washington đã chấp nhận đề nghị của chính quyền Pristina mua 246 tên lửa Javelin, loại vũ khí mà NATO cấp Ukraina để phá hủy các phương tiện bọc thép của Nga. Cùng với các thiết bị đi kèm, tổng trị giá hợp đồng lên đến 75 triệu đô la.  

Lực lượng Houthi ở Yemen liên kết với Iran tuyên bố sẽ đáp trả các cuộc tấn công của Hoa Kỳ và Anh, nhưng khả năng các cuộc tấn công này của phương Tây gây ra một cuộc chiến tranh khu vực hiện dường như bị hạn chế trong khi Iran tìm cách tránh bị lôi kéo trực tiếp vào xung đột toàn diện.

Đáp trả các cuộc tấn công của Houthi ở Biển Đỏ, các cuộc tấn công của phương Tây đã quốc tế hóa cuộc xung đột vốn đã lan rộng khắp khu vực kể từ khi Hamas và Israel giao chiến, trong đó các đồng minh của Iran cũng tiến hành các cuộc tấn công từ Li Băng, Syria và Iraq.

Lực lượng dân quân Iraq đáp trả bằng những mối đe dọa mới chống lại lợi ích của Hoa Kỳ, trong khi Washington tuyên bố Bahrain là quốc gia vùng Vịnh nằm trong số các đồng minh hỗ trợ chiến dịch của phương Tây khiến Houthi có thể nổi đóa. Lực lượng Houthi có kho máy bay không người lái và phi đạn hùng mạnh.

Ông Ali Vaez, nhà phân tích cấp cao về Iran tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, nói: “Hoàn toàn có thể thấy trước rằng cuộc chiến ở Gaza càng kéo dài thì nguy cơ leo thang và xung đột trong khu vực càng cao”.

Ông nói thêm: “Iran khó có thể trực tiếp tham gia vào cuộc chiến chừng nào nước này chưa bị nhắm trực tiếp vào lãnh thổ của mình”.

Nhưng Houthi có thể đẩy mạnh các cuộc tấn công của họ.

Ông Farea Al-Muslimi của Chatham House nói: “Các cuộc tấn công này sẽ không ngăn được người Houthi tiến hành các cuộc tấn công tiếp theo ở Biển Đỏ - nếu có thì ngược lại”.

Ả Rập Xê-Út, một đồng minh của Bahrain, kêu gọi kiềm chế và “tránh leo thang”, đồng thời nói thêm rằng họ đang theo dõi tình hình với “mối quan ngại lớn”.

Tháng trước, tên của Ả Rập Xê-Út rõ ràng đã vắng mặt trong danh sách các quốc gia mà Hoa Kỳ công bố là một phần của liên minh hải quân bảo vệ hàng hải trên Biển Đỏ trước rủi ro từ Houthi.

Không mong muốn chiến tranh tổng thể

Lực lượng Houthi, lực lượng kiểm soát phần lớn Yemen, đã bắn vào các tàu thương mại mà họ cho là có liên hệ với Israel hoặc đang tới các cảng của Israel kể từ tháng 11/2023 và yêu cầu Israel dừng cuộc tấn công vào Dải Gaza.

Sau khi lực lượng Mỹ và Anh tiến hành hàng chục cuộc không kích khắp Yemen trong đêm để đáp trả, Houthi thề sẽ trả đũa và nói rằng 5 chiến binh của họ đã thiệt mạng.

Bộ Ngoại giao Iran cho biết các cuộc tấn công sẽ gây ra “sự bất an và bất ổn”.

Nhưng trong khi Iran tiếp tục ủng hộ mạng lưới đồng minh kéo dài từ Địa Trung Hải đến vùng Vịnh có tên gọi là “Trục kháng cự”, hai nguồn tin Iran cho biết Tehran không muốn trực tiếp tham gia.

Một nguồn tin thứ ba của Iran, một quan chức cấp cao yêu cầu giấu tên, cho biết người Houthi đang tự đưa ra quyết định và “chúng tôi ủng hộ cuộc chiến của họ, nhưng Tehran không muốn một cuộc chiến toàn diện trong khu vực”. Quan chức này cho biết, việc ngăn chặn “sự tấn công của họ” là tùy thuộc vào Israel và Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ cho biết đang tìm cách ngăn chặn chiến tranh lan rộng khắp khu vực, bao gồm cả ở biên giới Israel-Li Băng, nơi Israel và Hezbollah do Iran hậu thuẫn đang xảy ra cuộc xung đột tồi tệ nhất trong 17 năm.

Hoa Kỳ đã cáo buộc Iran có liên quan đến hoạt động trong các cuộc tấn công ở Biển Đỏ của người Houthi. Iran phủ nhận mọi vai trò và nói rằng các đồng minh của họ tự đưa ra quyết định.

Ông Gregory Brew, nhà phân tích tại Eurasia Group, cho biết Tehran vẫn cảnh giác với việc mở rộng xung đột vì họ không muốn “trực tiếp hứng chịu nguy cơ bị trả đũa”.

Ông nói: “Mặc dù có khả năng sẽ có phản ứng từ nhiều lực lượng ủy nhiệm khác nhau của Iran ở những nơi khác trong khu vực, nhưng việc Iran leo thang mạnh mẽ để đáp trả những cuộc tấn công này là khó có thể xảy ra”.

Mối đe dọa Iraq

Tại Iraq, nơi các lực lượng được Tehran hậu thuẫn đang bắn vào lực lượng Mỹ, lực lượng dân quân Al-Nujaba cho biết lợi ích của Mỹ và các thành viên liên minh khác sẽ “không được an toàn kể từ bây giờ”.

Một quan chức của lực lượng dân quân khác, Kataib Hezbollah của Iraq, cho biết các cuộc tấn công sẽ gây ra “hậu quả thảm khốc cho an ninh của toàn khu vực”, bao gồm cả vùng Vịnh.

“Tất cả các lợi ích của Mỹ, không chỉ ở Iraq và Syria, mà còn ở toàn khu vực, sẽ là mục tiêu hợp pháp cho máy bay không người lái và phi đạn của chúng tôi,” quan chức này tuyên bố.

Tại Li Băng, một nguồn tin hiểu rõ ý định của Hezbollah cho biết việc đáp trả các cuộc tấn công không phải là mối quan tâm của họ mà là của lực lượng Houthi.

Hoa Kỳ cho biết các cuộc tấn công của phương Tây không nhằm mục đích leo thang căng thẳng và hôm 12/1, Ngũ Giác Đài cho hay không có kế hoạch bổ sung lực lượng Hoa Kỳ vào khu vực và các cuộc tấn công vừa kể có “tác động tốt”.

Sức mạnh của Houthi ở Yemen đã tăng lên kể từ khi nhóm này giành quyền kiểm soát thủ đô Sanaa vào năm 2014 và Ả Rập Xê-Út, nước đã can thiệp vào năm 2015 trong bối cảnh lo ngại về ảnh hưởng ngày càng tăng của Iran, gần đây đã tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình để cố gắng thoát khỏi cuộc chiến.

Yemen đã có hơn một năm tương đối yên bình trong bối cảnh thúc đẩy hòa bình do Liên hiệp quốc dẫn đầu và Ả Rập Xê-Út, coi sự ổn định trong khu vực là quan trọng đối với các kế hoạch kinh tế của mình, đã tái thiết lập quan hệ ngoại giao với Iran vào năm ngoái sau nhiều năm thù nghịch.

Ông Andrea Krieg của King's College ở London cho rằng Houthi sẽ không lùi bước trước các cuộc tấn công của phương Tây.

‘‘Thần hộ mệnh’’ của đất nước

Tập đoàn bán dẫn TSMC của Đài Loan, nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, được giới quan sát đánh giá là một doanh nghiệp ‘‘kín đáo’’. Tuy nhiên, có thể nói chính công ty này đang nắm một phần yết hầu của nền kinh tế thế giới. TSMC kiểm soát hơn 60% thị trường vi mạch của thế giới, tức các linh kiện thiết yếu cho việc sản xuất xe hơi, vệ tinh, tên lửa, cho đến các đồ dùng như điện thoại di động, hay các dụng cụ điện tử có mặt rộng khắp trong đời sống hàng ngày khác. Với lĩnh vực chip điện tử có kích thước nhỏ hơn 7 nanômét, tập đoàn Đài Loan gần như độc quyền.

Với nền công nghiệp vi mạch đứng đầu thế giới và gần như độc quyền trong lĩnh vực vi mạch siêu nhỏ, TSMC giúp cho xã hội Đài Loan chỉ với 24 triệu dân trở thành một trong các nền kinh tế hùng mạnh nhất của châu Á. Theo một diễn đạt của phóng viên Mỹ Craig Addison, đưa ra những năm 2000, thế độc quyền về chip điện tử giúp cho TSMC trở thành một ‘‘chiếc lá chắn silicium’’ bảo vệ hòn đảo tự trị trước nguy cơ bị Trung Quốc xâm lăng (silicium là vật liệu chủ yếu của các chip điện tử). Một cuộc can thiệp quân sự của Trung Quốc sẽ mang lại các tổn hại vô cùng lớn cho toàn thế giới, và vì vậy Trung Quốc sẽ nhanh chóng bị cô lập.

Bản thân giới chính trị gia Đài Loan, nhất là Đảng Dân Tiến, ngay trong cuộc tranh cử tổng thống năm nay đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò của TSMC. Ứng cử viên phó tổng thống Đài Loan, bà Tiêu Mỹ Cầm (Hsiao Bi-Khim), liên danh với ông Lại Thanh Đức, mới đây nhấn mạnh : TSMC là ‘‘vị thần hộ mệnh’’ của đất nước. 

''Sự suy yếu'' của TSMC, tâm điểm của cuộc tranh cử tổng thống 

Tuần báo Pháp L’Express chú ý đến vai trò lớn của TSMC trong cuộc tranh cử tổng thống Đài Loan (bài ‘‘TSMC, ‘lá chắn’ của Đài Loan : Tương lai của hòn đảo phải chăng phụ thuộc vào ngành công nghệ mũi nhọn này?’’). Trong một cuộc tranh luận hồi đầu tháng, ứng cử viên phó tổng thống Đài Loan Triệu Thiểu Khang (Quốc Dân Đảng), đảng đối lập lớn nhất Đài Loan, đã chủ ý tấn công vào vấn đề nhạy cảm này. Ứng cử viên Quốc Dân Đảng chỉ trích việc đảng cầm quyền Dân Tiến làm căng thẳng gia tăng với Trung Quốc, khiến TSMC – trong ba năm trở lại đây – đã phải đầu tư xây dựng nhiều xí nghiệp ở nước ngoài, như Mỹ, Nhật hay Đức. Điều chưa từng xảy ra trong lịch sử công ty. Việc TSMC đầu tư ra ngoài được coi là một yếu tố làm suy yếu vai trò vị ‘‘Thần hộ mệnh’’ của đất nước. 

Sự mong manh của ‘‘chiếc lá chắn silucium’’ đang ngày càng trở thành chủ đề tranh luận giữa các chuyên gia. Những người phản bác lại quan điểm của phe Quốc Dân Đảng cho rằng TSMC trên thực tế đầu tư mạnh tại các quốc gia đồng minh, nhưng phần công nghệ tối tân sản xuất các chip điện tử nhỏ nhất (dưới 3 nm vẫn được giữ lại trong nước). Doanh nghiệp lớn nhất bên ngoài tại bang Arizona, Hoa Kỳ, với khoảng đầu tư 40 tỉ đô la, dự kiến sẽ cho ra lò các sản phẩm thuộc hàng tối tân nhất từ sau năm 2025 – 2026, cũng không đảm nhiệm việc sản xuất các chip nhỏ dưới 3 nm, theo ghi nhận của chuyên gia Mathieu Duchâtel.

Lãnh đạo TSMC Mark Liu, trước khi về nghỉ hưu, trong một cuộc trả lời phỏng vấn New York Times hồi hè năm ngoái, cũng nhấn mạnh là toàn bộ các khâu then chốt trong hoạt động đổi mới công nghệ của công ty được triển khai từ ba thập niên qua sẽ vẫn không rời khỏi đất nước. Tóm lại, những gì tinh túy của tập đoàn công nghệ số một, ‘‘thần hộ mệnh’’ của hòn đảo tự trị và dân chủ vẫn ở lại Đài Loan. 

An ninh Đài Loan phụ thuộc vào ‘‘khả năng tự vệ’’ Mỹ - Đài...

Vai trò ‘‘thần hộ mệnh’’ của TSMC với Đài Loan có ý nghĩa thực sự đến mức nào ? Nhà sử học Chris Miller, tác giả cuốn tiểu luận nổi tiếng Chip War (2022), về cuộc chiến chất bán dẫn toàn cầu, trong một cuộc trả lời phỏng vấn l’Express khẳng định : sức mạnh thực sự để bảo vệ Đài Loan không phải là ngành công nghiệp bán dẫn hùng mạnh, mà là sức mạnh quân sự của Mỹ và Đài Loan. Tình hình càng trở nên đáng lo ngại vào lúc ‘‘quân đội Trung Quốc đang trở nên hùng mạnh chưa từng có’’.

Về phần mình, lãnh đạo TSMC Mark Liu khẳng định là ‘‘Mọi thứ nằm trong tay của Hoa Kỳ và Trung Quốc, và cách thức hai bên duy trì mức độ nguyên trạng, và ý đồ của hai bên’’.  Dù sao tập đoàn TSMC vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc làm cầu nối giữa Đài Loan và Trung Quốc. 11% thị phần của TSMC nằm tại Trung Quốc, hay nói cách khác, nền kinh tế Trung Quốc vẫn rất cần đến các sản phẩm của tập đoàn sản xuất chip điện tử số một thế giới này.

… và quan hệ Mỹ - Trung

Nhiều nhà quan sát đặc biệt chú ý đến chính sách ngăn chặn TSMC xuất khẩu các mặt hàng điện tử tân tiến sang Trung Quốc. Bởi Bắc Kinh được coi là sẽ được hưởng lợi khi vừa hy vọng ‘‘giành lại’’ được Đài Loan cùng lúc với bảo tồn được ngành sản xuất chip điện tử. Nếu người dân Đài Loan bầu một tổng thống tìm kiếm mối quan hệ thân thiện hơn với Bắc Kinh, TSMC có thể sẽ khó tuân theo mệnh lệnh của Mỹ trong cuộc chiến chip với Trung Quốc.

Chuyên gia về chiến lược địa chính trị  của BCA Research, ông Matt Gertken, cho rằng viễn cảnh xâm lược lùi xa, nếu Trung Quốc vẫn tiếp tục được hưởng lợi từ Đài Loan. Còn theo giáo sư Hal Brands (Đại học Johns Hopkins), nếu Washington gia tăng áp lực với Trung Quốc trên mặt trận này, phối hợp với một chính quyền cứng rắn hơn tại Đài Bắc, thì khả năng Bắc Kinh sử dụng vũ lực sẽ cao hơn.

TSMC có hóa giải được các thách thức mới ?

Trong nhiều năm, tập đoàn sản xuất chip bán dẫn thế giới TSMC có thể đã từng đóng vai trò là ‘‘lá chắn silicium’’, ‘‘thần hộ mệnh’’ của hòn đảo, trước tham vọng thôn tính Đài Loan bằng vũ lực của Trung Quốc. Nhưng giờ đây các thay đổi lớn của cục diện địa chính trị toàn cầu, của nền kinh tế toàn cầu đang đặt hòn đảo tự trị và dân chủ Đông Á trước thách thức vô cùng lớn về mặt an ninh. TSMC ắt hẳn vẫn còn một vai trò nhất định trong việc điều hòa quan hệ chính trị căng thẳng giữa Đài Loan và Trung Quốc, nhưng vai trò được hy vọng này có nguy cơ trở nên suy yếu với xu thế tái công nghiệp hóa của các nước phát triển, đặt cơ sở sản xuất các mặt hàng chiến lược (trong đó có chip điện tử) ngay trong nước, cũng như sự trỗi dậy của các đối thủ mới của TSMC. 

Sự phụ thuộc ngày càng nặng nề của Đài Loan vào ngành công nghiệp bán dẫn, với khoảng hơn 40% giá trị hàng hóa xuất khẩu, và khoảng một phần tư GDP hồi năm ngoái, hay nói cách khác nền kinh tế ‘‘độc canh’’ này cũng mang lại những thách thức nội bộ cho xã hội Đài Loan, đặc biệt với việc ngành kinh tế này thu hút đại bộ phận người tài, khoảng cách đãi ngộ chênh lệch rất lớn với bộ phận đa số còn lại của xã hội. Đây là vấn đề được ứng viên tổng thống đảng đối lập Nhân Dân nêu bật trong cuộc tranh cử. Chưa kể đến các thách thức về môi trường to lớn của ngành công nghiệp bán dẫn, mà về nhiều mặt được coi là có khả năng vượt quá điều kiện của hòn đảo. Liệu tập đoàn ra đời năm 1987 của nhà sáng lập Morris Trương Trung Mưu (Chang Chung-Mou), 92 tuổi, tinh hoa của nền kinh tế Đài Loan, của hệ thống chính trị Đài Loan, có đủ sức vươn dậy để vượt qua các thách thức mới ? 

* Đài Loan bầu lãnh đạo mới: Hai ứng viên có quan điểm trái ngược về quan hệ với Trung Quốc
* Nhà Trắng tuyên bố Mỹ không muốn chiến tranh với Yemen
* Anh công bố gói viện trợ "chưa từng thấy" cho Ukraine

Tổng thống Mỹ đánh tiếp, Houthi vẫn phóng tên lửa

Ngày 13-1, Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định Washington sẽ tiếp tục tấn công nếu phiến quân Houthi ở Yemen còn tấn công các tàu thuyền ở Biển Đỏ. "Chúng tôi đảm bảo sẽ đáp trả nếu Houthi tiếp tục hành vi thái quá này cùng với các đồng minh của chúng tôi", Hãng tin Reuters dẫn lời ông Biden nói trong chuyến đi vận động tranh cử ở Pennsylvania, trong đó ông gọi Houthi là nhóm "khủng bố".

Trước đó, Nhà Trắng cũng tuyên bố Mỹ không muốn chiến tranh với Yemen, nhưng sẽ không ngần ngại hành động thêm để đáp trả các cuộc tấn công của Houthi ở Biển Đỏ.

Mỹ và đồng minh Anh đã nã tên lửa vào 30 điểm khắp Yemen từ đêm 11-1, để phản ứng việc Houthi liên tục tấn công tàu ở Biển Đỏ kể từ tháng 10-2023 nhằm ủng hộ người Palestine trong cuộc xung đột Israel-Hamas.

Giám đốc Bộ Tham mưu liên quân, Trung tướng Douglas Sims, cho biết lực lượng Houthi ở Yemen đã phóng tên lửa đạn đạo chống hạm trong ngày 12-1 để trả đũa các cuộc tấn công trong đêm của Mỹ và Anh nhằm vào lực lượng này. Tên lửa không bắn trúng tàu nào nhưng Tướng Sims của Mỹ cho biết Houthi sẽ tiếp tục trả đũa.

"Chúng tôi đã làm suy giảm khả năng của họ. Tôi không tin rằng họ có thể hành xử giống như trước, nhưng hãy chờ xem", ông Sims nói.

* Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc lo ngại bất ổn ở Biển Đỏ. Ngày 12-1, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres kêu gọi "tất cả các bên liên quan không làm tình hình leo thang hơn nữa vì hòa bình và ổn định ở Biển Đỏ và trong khu vực".

Cùng ngày, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về hậu quả của các cuộc tấn công vào tàu thuyền ở Biển Đỏ, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ cũng kêu gọi Anh giảm căng thẳng.

Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc chỉ trích cuộc tấn công của Mỹ, Anh là "cuộc xâm lược vũ trang trắng trợn chống lại một quốc gia khác". Đáp lại, đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc khẳng định cuộc tấn công phù hợp với luật pháp quốc tế.

* Giá dầu cũng nóng. Ngay sau khi Mỹ và Anh tấn công lực lượng Houthi ở Yemen để đáp trả các vụ tấn công tàu bè trên Biển Đỏ, giá dầu đã tăng vọt 4% trong ngày 12-1, trước khi trở về dưới ngưỡng 80 USD/thùng.

Theo Hãng tin AFP, giá dầu Brent hiện ở mức 78,64 USD/thùng, trong khi giá West Texas Intermediate có giá 73,17 USD/thùng.

"Nỗi lo ngại trên thị trường dầu mỏ là tình hình khu vực này đang leo thang khó lường, mà đến một lúc nào đó nguồn cung cấp dầu thực sự sẽ bị mất", ông Bjarne Schieldrop, nhà phân tích hàng hóa trưởng tại Ngân hàng SEB, nhận định.

* Tàu chở dầu né Biển Đỏ, giá vận tải tăng. Các dữ liệu cho thấy số tàu chở dầu chuyển hướng khỏi Biển Đỏ tăng trong ngày 12-1 sau khi Mỹ, Anh đánh Houthi. Trong khi đó, phí vận chuyển của các tuyến đường quan trọng của giao thương toàn cầu tiếp tục tăng trong tuần này.

Theo Reuters, giá cước của tuyến Thượng Hải - châu Âu đã tăng 8,1% lên 3.103 USD/container 6m, trong khi giá cước đối với các container đến bờ tây Mỹ đã tăng 43,2% lên 3.974 USD/container 12m.

Hôm nay Đài Loan bầu lãnh đạo mới

Hàng triệu người Đài Loan đi bỏ phiếu trong ngày 13-1, trong cuộc bỏ phiếu sẽ quyết định mối quan hệ giữa hòn đảo và Trung Quốc đại lục trong thời gian tới.

Phó lãnh đạo đương nhiệm Lại Thanh Đức, ứng viên dẫn đầu hiện nay nhưng bị Trung Quốc chỉ trích, kêu gọi cử tri đưa ra "lựa chọn đúng đắn" nếu họ muốn tránh chiến tranh. Trong khi đó, ứng viên Hầu Hữu Nghi của phe đối lập Quốc Dân Đảng (KMT) ủng hộ tăng cường quan hệ với Trung Quốc .

Kết quả sẽ được theo dõi chặt chẽ trong bối cảnh Trung Quốc và Mỹ, đối tác quân sự chính của Đài Loan, đang tranh giành ảnh hưởng trong khu vực có tầm quan trọng chiến lược. Trước bầu cử, Trung Quốc đã cảnh báo cứng rắn sẽ đập tan mọi nỗ lực đòi "độc lập" cho Đài Loan.

* Ông Biden trách bộ trưởng Quốc phòng nhưng không cách chức. Tổng thống Mỹ nói Bộ trưởng Lloyd Austin đã sai khi không báo cáo sớm việc nhập viện điều trị ung thư, nhưng cho rằng ông nên tiếp tục làm việc. Nhà lãnh đạo Mỹ khẳng định vẫn tin tưởng ông Austin.

Nhà Trắng cho biết ông Austin đang xử lý việc đối phó với Houthi trên giường bệnh, trong khi Lầu Năm Góc nói chưa rõ khi nào ông sẽ xuất viện.

* Thủ tướng Anh thăm Kiev, công bố gói viện trợ "chưa từng thấy" cho Ukraine. Ngày 12-1, Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết nước này sẽ hỗ trợ quân sự 3,2 tỉ USD cho Ukraine trong năm 2024 và cam kết hợp tác an ninh với Kiev trong 10 năm tới.

Khoản viện trợ này bao gồm nhiều loại vũ khí và đạn dược đang bị thiếu hụt ở Ukraine, chẳng hạn như đạn pháo, máy bay không người lái (drone), vũ khí chống tăng, tên lửa tầm xa. London cũng sẽ giúp Kiev đào tạo binh lính và sản xuất thêm drone.

Ông Sunak cho biết chuyến thăm của ông và gói hỗ trợ lớn nhất từ trước đến nay sẽ gửi thông điệp đến Nga và cả các nước như Triều Tiên, Iran.

Sau gần 2 năm, cuộc xung đột Nga-Ukraine đang đứng trước thời điểm quan trọng khi các đồng minh của Ukraine ở châu Âu và Mỹ đang đấu tranh để đảm bảo nguồn tài trợ, trong khi Nga tăng cường kho dự trữ vũ khí và củng cố lực lượng vũ trang.

Cùng lúc, tân Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejourne đang trên đường tới Kiev để đưa ra cam kết hỗ trợ của Paris. Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sebastien Lecornu sẽ tiếp người đồng cấp Ukraine Rustem Umerov tại Paris vào tuần tới để thảo luận về việc củng cố năng lực pháo binh của Kiev.