Cựu Đại sứ Mỹ tại Nga nói với BBC về việc cố gắng đàm phán với Điện Kremlin và lý do Tổng thống Vladimir Putin sẽ không dễ dàng từ bỏ Ukraine.

Ông John Sullivan đã ở Moscow trong khoảng thời gian cận kề trước khi cuộc xâm lược bùng phát.

Cựu Đại sứ Mỹ là người đã nói chuyện với các quan chức Nga về việc cố gắng ngăn chặn cuộc chiến, nhưng "không có sự tham gia nào", ông nói.

"Họ yêu cầu những đảm bảo an ninh cho Nga nhưng lại không trao đổi mang tính xây dựng về an ninh cho Ukraine. Họ không bao giờ rời xa khỏi luận điểm của mình... đó là một màn kịch."

Khi tôi hỏi liệu Hoa Kỳ có nên nỗ lực hơn trong việc tiếp tục các cuộc đối thoại để cố gắng chấm dứt xung đột hay không, ông ấy nói với tôi rằng Tổng thống Vladimir Putin "không hứng thú với chuyện đàm phán trước chiến tranh. Ông ta vẫn không quan tâm đến đàm phán".

Thay vào đó, chính quyền Biden đã tập trung vào việc tập hợp sự ủng hộ toàn cầu để trang bị vũ khí cho Ukraine và trừng phạt Nga, hỗ trợ hàng tỷ USD vũ khí đổ vào Ukraine.

Trong một bài phát biểu hôm thứ Ba 21/02, ông Putin lặp lại quan điểm của mình rằng phương Tây đã bắt đầu chiến tranh, rằng họ đang dùng Ukraine nhằm giáng một "thất bại chiến lược" vào Moscow, và rằng Nga, chứ không phải Ukraine, đang chiến đấu cho sự tồn tại của mình.

Bất chấp những thất bại của chiến dịch quân sự đặc biệt do Moscow tự tuyên bố, ông Sullivan nói rằng các mục tiêu mà Điện Kremlin công bố ban đầu vẫn không thay đổi - nhằm "giải trừ Phát xít" và "phi quân sự hóa" Ukraine. Ông Sullivan diễn giải điều này như là "xóa bỏ chính phủ ở Kyiv và nô dịch người dân Ukraine".

Đây là một phần trong tầm nhìn mà Tổng thống Putin vạch ra nhằm tập hợp lại các dân tộc Nga vốn đã bị chia cắt từ sự sụp đổ của Liên Xô.

“Ông ta không thể có một chính phủ được bầu cử dân chủ, đặc biệt là chính phủ do Tổng thống [Volodymyr] Zelensky lãnh đạo, ở Kyiv,” ông Sullivan nói. "Ông ta sẽ không bao giờ thoả mãn chừng nào chính phủ đó còn tồn tại bởi lẽ Putin coi đó là mối đe dọa đối với nước Nga và tầm nhìn của ông ấy về một nước Nga rộng lớn hơn mà ông ta đang cố gắng tạo dựng."

Vậy thì, ông Putin sẽ làm gì để chấm dứt chiến tranh?

Ông Sullivan nói: “Ông ta phải được thuyết phục rằng mình không thể chiến thắng. Ông ta sẽ nỗ lực gấp đôi cho đến khi ông ta tin rằng mình không thể nào thắng được. Tôi không chắc về mức độ nghiêm trọng của những thất bại trên chiến trường đến mức nào để ông ta hiểu được điều đó, nhưng tới ngày nay thì vẫn chưa đến mức đó."

Ông Sullivan nói rằng vị lãnh đạo Nga có một chân trời dài hạn, và “một tầm nhìn về điều mà ông ta muốn hoàn tất nên không thể đầu hàng dễ dàng”.

Tuy nhiên người Ukraine cũng vậy, ông Sullivan tin như thế, và cho rằng một trong những thất bại chiến lược từ cuộc chiến do Putin tiến hành là khiến cho quốc gia gốc Slav, gồm 44 triệu dân này ghét bỏ nước Nga.

Ông nói: “Người dân Ukraine sẽ không dung thứ và quên lãng. Ngay cả khi Tổng thống Zelenksy muốn kết thúc chiến tranh, muốn nhượng bộ lãnh thổ, về cơ bản là muốn đầu hàng, người dân Ukraine sẽ không để ông ấy làm vậy."

Với sự bế tắc về quân sự, chính trị và ý thức hệ như vậy, Mỹ phải chuẩn bị cho một cuộc chiến lâu dài.

Tổng thống Joe Biden đã nhấn mạnh cam kết của Mỹ bằng chuyến thăm bất ngờ tới Kyiv vào dịp kỷ niệm một năm cuộc xâm lược, nhưng ông Sullivan không nghĩ cuộc xung đột sẽ kết thúc trong năm nay.

"Ngoài điều này thì tôi không biết," ông nói. "Nhưng [ông Putin] không muốn rẽ hướng. Các mục tiêu của hoạt động quân sự đặc biệt này sẽ đạt được. Ông ta luôn nói như vậy."