Đăng ngày: 22/12/2023 - 15:15

5 phút

(Reuters/SCMP) - Trung Quốc và Nga cam kết đẩy mạnh « hợp tác chiến lược ». Trong cuộc họp hôm Thứ Tư 20/12/2023 tại thủ đô Bắc Kinh, giới chức quân sự hai nước đã « trao đổi quan điểm một cách thấu đáo về tình hinh an ninh quốc tế, và tại khu vực, cũng như là về quan hệ song phương trong lĩnh vực quân sự ». Thông cáo của bộ Quốc Phòng Trung Quốc hôm 21/12 ghi nhận như trên. Quân đội hai nước sẽ tiếp tục « nâng cấp mức độ hợp tác về mặt chiến lược » vì mục tiêu hòa bình và ổn định chung. Văn bản nói trên không đi sâu vào chi tiết và không nói rõ về các thành phần tham gia cuộc họp vừa qua. Sự kiện diễn ra vào lúc thủ tướng Nga Mikhail Mishustin công du Trung Quốc trong hai ngày 19 và 20/12/2023.

(Reuters) - Trong 22 tháng xâm lược, Nga đã phóng 7.400 tên lửa và 3.700 drone Shahed vào Ukraina. Trong số này, phòng không Ukraina đã bắn hạ 1.600 tên lửa và 2.900 drone, theo phát biểu trên truyền hình hôm 21/12/2023 của Yuriy Ihnat, người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraina. Tối 21/12, một chung cư ở thủ đô Kiev đã bị trúng một drone mang chất nổ của Nga, khiến một người bị thương. Nga tiếp tục các vụ tấn công ban đêm bằng drone nhắm vào nhiều vùng của Ukraina.

(Reuters) - Ukraina hy vọng Ba Lan dỡ bỏ phong tỏa biên giới cuối tuần này. Ngày 21/12/2023, phó thủ tướng Ukraina Oleksandr Kubrakov cho biết Kiev « hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận với chính phủ mới của Ba Lan trong tuần này để chấm dứt tình trạng phong tỏa xe tải tại các cửa khẩu biên giới giữa hai nước ». Trước đó, ngày 18/12, các tài xế xe tải Ba Lan tiếp tục phong tỏa một trong những cửa khẩu chính ở biên giới Ukraina, yêu cầu Liên Hiệp Châu Âu tái lập hệ thống buộc các công ty Ukraina cần có giấy phép để hoạt động trong khối.

(AFP) - Hồng Kông : Tư pháp bác yêu cầu xóa bỏ « tội danh xúi giục nổi loạn » đối với tỷ phú Lê Trí Anh. Tòa án Hồng Kông hôm nay, 22/12/2023, đã bác yêu cầu của luật sư bào chữa cho trùm truyền thông ủng hộ dân chủ, Lê Trí Anh (Jimmy Lai), xóa bỏ tội danh đăng những bài viết kích động nổi loạn. Ông Lê Trí Anh, 76 tuổi, bị cáo buộc « thông đồng » với thế lực nước ngoài và có thể lãnh án tù chung thân, theo luật an ninh quốc gia mà Bắc Kinh áp đặt lên Hồng Kông từ năm 2020.

(Reuters) - Trung Quốc gia tăng nỗ lực chống lật đổ, ly khai, khủng bố và gián điệp trong năm 2024. Thông tin được bộ trưởng bộ An Ninh Quốc Gia Trần Nhất Tân (Chen Yixin) đưa ra ngày 22/12/2023. Đây cũng là một phần kế hoạch công tác năm 2024 của bộ An Ninh Quốc Gia Trung Quốc.

(AFP) - Trung Quốc thắt chặt quản lý trò chơi điện tử trực tuyến. Trong thông báo ngày 22/12/2023, chính phủ muốn chống hiện tượng nghiện chơi game và hạn chế mua « công cụ » tích hợp trong các ứng dụng này thông qua các giao dịch nhỏ. Quyết định của Bắc Kinh đã khiến giá cổ phiếu của nhiều tập đoàn công nghệ sụt giảm trên thị trường chứng khoán : Cổ phiếu của Tencent mất giá hơn 10% ở Hồng Kông, Netease mất hơn 20%. Chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu tấn công lĩnh vực trò chơi điện tử từ năm 2021.

(AFP) - Boeing giao máy bay cho Trung Quốc. Chiếc Boeing 787-9 Dreamliner được giao cho hãng hàng không Trung Quốc Juneyao Airlines đã hạ cánh xuống sân bay quốc tế Thượng Hải ngày 22/12/2023. Đây là máy bay đầu tiên được Boeing giao cho thị trường quan trọng Trung Quốc kể từ năm 2019 sau hai thảm kịch với kiểu máy bay 737 MAX vào năm 2018 và 2019.

(NHK) - Nhật Bản nới lỏng kiểm tra nhập cảnh ở sân bay. Du khách có thể đăng ký trên mạng trước khi đến Nhật Bản bằng cách scan hộ chiếu và thị thực. Tại sân bay, họ sẽ đi qua hệ thống nhận dạng khuôn mặt và sẽ được nhập cảnh nếu không có nghi ngờ. Biện pháp này nhằm cải thiện việc tiếp đón người nước ngoài trong bối cảnh ngành du lịch Nhật Bản khởi sắc. Hơn 20 triệu người đã đến du lịch tại Nhật Bản trong năm 2023, mức kỷ lục kể từ năm 2019.

(AFP) - Mỹ : Cựu luật sư của Donald Trump bị phá sản. Rudy Giuliani, cựu thị trưởng New York và là luật sư cũ của Donald Trump hôm qua, 21/12/2023, tuyên bố phá sản và nợ từ 100 đến 500 triệu đô la, một tuần sau khi bồi thẩm đoàn liên bang ở thủ đô Washington ra phán quyết buộc ông Giuliani bồi thường mẹ con bà Ruby Freeman và cô Wandrea Shaye Moss 148 triệu đô la vì cáo buộc sai trái rằng hai nhân viên bầu cử này gian lận trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020. 

(AFP) - Pháp đóng cửa đại sứ quán ở Niger. Theo một nguồn tin ngoại giao, Pháp hôm qua, 21/12/2023, quyết định đóng cửa đại sứ quán ở Niger, do « không còn có thể hoạt động bình thường hoặc thực hiện nhiệm vụ của mình », đánh dấu sự rạn nứt trong mối quan hệ giữa hai nước. Cách đây hơn một tuần, Niamey đã thông báo toàn bộ binh sĩ Pháp được triển khai ở Niger trong khuôn khổ cuộc chiến chống phong trào thánh chiến Hồi Giáo triệt thoái trước 22/12. 

(AFP) - Angola « không có lợi ích gì khi ở lại OPEC/OPEP ». Bộ trưởng Dầu Khí và Tài Nguyên Angola Diamantino de Azevedo hôm qua 21/12/2023 chính thức thông báo rút lui khỏi khối các nước xuất khẩu dầu hỏa OPEC, do bất đồng vì bị khống chế về lượng sản xuất dầu. Đây là điều hoàn toàn « đi ngược lại với chính sách và lợi ích » của nước này. Angola và Nigeria là hai nhà sản xuất và xuất khẩu dầu hỏa quan trọng tại châu Phi. Từ cuối tháng 11/2023, cả hai cùng bất đồng vì bị áp đặt quota về sản xuất. Angola muốn cung cấp đến 1,18 triệu thùng dầu một ngày, trong lúc OPEC chỉ cho phép nước này xuất khẩu tối đa là 1,1 triệu thùng.

Dự án kênh đào Funan Techo của Campuchia gần đây khiến chính phủ Hà Nội và nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước lo ngại về tác động xấu của nó tới hệ thống sông Mekong và Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL). Trong thư Thông báo gửi Ủy hội Sông Mekong (MRC), Chính phủ Campuchia chỉ nói dự án này phục vụ giao thông thủy nội địa. Nhưng gần đây, ông Jean-François Tain, Bộ trưởng Chuyên trách Ngoại giao và Hợp tác quốc tế của Campuchia nói trên tờ Khmer Times rằng dự án kênh đào Funan sẽ không chỉ là một dự án giao thông thủy. 

Theo ông Jean-François Tain, dự án kênh đào Funan một mặt “dự kiến ​​sẽ mang lại lợi ích kinh tế cho Campuchia như giảm thời gian, chiều dài và chi phí vận chuyển,” (giao thông thủy), nhưng mặt khác, nó “tạo ra các khu thương mại và trung tâm hậu cần, phát triển các nhà ga mới, mở rộng các khu phát triển nông nghiệp, thủy lợi, nuôi trồng thủy sản và chăn nuôi và hỗ trợ sự phát triển của cực kinh tế thứ tư.”

“Cực kinh tế thứ tư” của Campuchia là gì?

Theo tờ Phnompenh Post đưa tin hôm 14/3/2023, cựu thủ tướng Campuchia khi đó là ông Hunsen đã thông báo chính phủ nước này chỉ định 4 tỉnh – Pursat, Battambang, Banteay Meanchey và Pailin – là “cực kinh tế thứ tư của Campuchia,” nhằm đáp ứng sự tăng trưởng của ngành nông nghiệp và đánh bắt cá.

Ông Hun Sen tiết lộ điều này khi đến thăm địa điểm dự án đập thủy điện Stung Pursat I ở tỉnh Pursat vào ngày 14/3. Tờ Phnomphenh Post dẫn lời ông nói: 

“Cực kinh tế thứ tư là sáng kiến ​​giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và tôi. Dự án tập trung vào Hành lang Lúa gạo vì bốn tỉnh có nguồn lúa và cá dồi dào”.

Như vậy, dự án kênh đào Funan Techo của Campuchia không chỉ phục vụ giao thông thủy mà là một phần của một sáng kiến kinh tế rộng lớn tại Campuchia, được thực hiện với sự phối hợp của nước này và Trung Quốc. 

Mặc dù Thủ tướng Hun Manet nói với người đồng cấp Việt Nam rằng kênh đào Funan không lấy nước từ sông Mekong, nhưng ông Jean-François Tain, Bộ trưởng Chuyên trách Ngoại giao và Hợp tác quốc tế của Campuchia, lại tiết lộ trên Khmer Times rằng mục đích của dự án này là “nhằm tối đa hóa tiềm năng vận tải đường thủy của Campuchia bằng cách kết nối hệ thống sông Mekong với biển”, sau khi tiến hành một nghiên cứu kéo dài 26 tháng. Đặc biệt, theo ông Jean-François Tain, dự án cũng được kỳ vọng sẽ tạo thêm việc làm tại Cảng Sihanoukville, Cảng Phnom Penh và các cảng khác, đồng thời đẩy nhanh quá trình phát triển đô thị, quy hoạch đô thị và thị trường bất động sản. Như vậy phát biểu của ông Bộ trưởng đã cung cấp thêm một số thông tin về vai trò của dự án kênh đào Funan Techno trong sáng kiến “Cực kinh tế thứ tư” của hai nhà lãnh đạo Tập Cận Bình - Hunsen. 

Campuchia báo cáo không chính xác với Ủy hội Sông Mekong?

Trao đổi với RFA về chức năng của kênh đào Funan trong thư Thông báo của Campuchia cho Ủy hội sông Mekong (MRC), TS. Brian Eyler, Giám đốc Chương trình Đông Nam Á tại Stimson Center, một think tank ở Wasington DC, 

“Trong những tháng qua, thông tin mới về thiết kế và mục đích sử dụng của Kênh Funan Techo đã được đưa ra ánh sáng. Tôi tự hỏi những thông tin mới nào sẽ đến trong những tháng tới, để nâng cao hiểu biết của chúng ta về dự án này. 

Thủ tướng Hun Manet đã giúp ích cho Việt Nam bằng cách thảo luận dự án này một cách cởi mở và ngoại giao. Nhưng điều quan trọng cần nhớ là Ủy hội sông Mekong (MRC) là định chế then chốt cho các vấn đề ngoại giao nguồn nước trong khu vực. 

Thế nhưng, hiện tại, vai trò của MRC với tư cách là người triệu tập các tiến trình ngoại giao hữu ích liên quan đến dự án này đã bị gạt ra ngoài lề, vì Campuchia đã không mô tả chính xác dự án này là một dự án có tác động đến dòng chính sông Mekong.” 

Theo phân tích của TS. Brian Eyler, các tài liệu dự án được đệ trình lên MRC vào tháng 8 đã mô tả một cách không chính xác khi tuyên bố dự án này là một dự án “phụ lưu” (a tributary project). Tuy nhiên, tờ Khmer Times đã hai lần mô tả dự án này là dự án “tạo ra một tuyến đường thủy mới dài 180 km từ Prek Takeo của sông Mê Kông ra biển ở tỉnh Kep, sau khi đi qua Prek Ta Ek và Prek Ta Hing của sông Bassac ở huyện Koh Thom của tỉnh Kandal." Ông trao đổi với RFA qua email:

“Vì kênh Funan nối với sông Mekong tại Prek Takeo nên dự án được coi là dự án tác động đến dòng chính Mekong. Khi lỗi này được khắc phục và dự án được mô tả chính xác trong thông báo chính thức rằng nó tác động đến dòng chính sông Mekong thì quy trình Thông báo trước và Tham vấn trước (PNPCA) của MRC sẽ bắt đầu. 

Quá trình này sẽ làm sáng tỏ tất cả các chi tiết xung quanh dự án và cung cấp nền tảng chính thức cho các bên liên quan thuộc chính phủ và phi chính phủ trong toàn khu vực, để kiểm tra và nhận xét về các tài liệu dự án, đánh giá tác động và kế hoạch giảm nhẹ các tác động tiêu cực đó. 

Quá trình này cũng sẽ tạo điều kiện cho Ủy hội Sông Mekong đánh giá kỹ thuật. Điều này chắc chắn sẽ giảm thiểu một số tác động môi trường và xã hội liên quan của dự án. Ủy ban sông Mekong quốc gia ở cả 4 nước thành viên, đặc biệt là Việt Nam, nên kêu gọi tiến trình PNPCA.

Đây không phải là lần đầu tiên một quốc gia thành viên MRC thông báo sai về một dự án và chỉ thay đổi thông báo sau khi các chi tiết khác được đưa ra ánh sáng.” 

Trao đổi với RFA, TS. Brian Eyler chỉ ra rằng trước đây, Chính phủ CHDCND Lào ban đầu mô tả đập Don Sahong là một đập phụ, trong thông báo chính thức gửi MRC nhiều năm trước. Tuy nhiên, những lời kêu gọi của công chúng, truyền thông và các quốc gia thành viên MRC đã khiến Chính phủ Lào sau đó phải mô tả chính xác con đập này là con đập được xây dựng trên dòng chính của sông Mekong. Điều đó đã khởi động quá trình PNPCA và cuối cùng dẫn đến một thiết kế mới cho con đập, giúp cải thiện việc tác động xấu đến nghề cá tại khu vực đập.

Theo TS. Brian Eyler, quá trình Thông báo trước và Tham vấn trước của MRC bắt đầu càng sớm thì kết quả của dự án này sẽ càng tốt hơn vì lợi ích của toàn bộ khu vực, trong đó có Campuchia và Việt Nam.

Việt Nam là một trong các nước xuất sang Hoa Kỳ những mặt hàng trang trí Giáng sinh nhiều nhất, sau Trung Quốc, cùng với Mexico, Cambodia.

Vào mùa lễ Giáng sinh năm ngoái số đèn cầy mà Việt Nam bán sang Mỹ trị giá hơn 1 tỷ USD.

Mạng báo FreightWaves ở Mỹ loan tin ngày 20/12 cho biết những mặt hàng trang trí giáng sinh mà mấy nước vừa nêu xuất vào thị trường Hoa Kỳ hằng năm gồm cây thông giáng sinh, đèn điện cùng những vật dụng khác để trang trí cho mùa lễ.

Trung Quốc được cho thống lĩnh thị trường thế giới về những mặt hàng trang trí giáng sinh. Năm 2022, Trung Quốc bán ra số hàng thuộc lĩnh vực này trị giá lên đến 10 tỷ USD; trong số này thị trường Hoa Kỳ chiếm 3,17 tỷ USD.

Mexico cũng bán sang Hoa Kỳ các vật dụng trang trí cây giáng sinh. Chỉ riêng hai thị trấn có tên Tlalpujahua và Chignahuapan ở miền trung Mexico hằng năm làm ra hơn 150 triệu sản phẩm trái châu thủy tinh trang trí cây giáng sinh và phần lớn được bán sang Hoa Kỳ.

Cambodia cũng nằm trong số những nước bán dây đèn điện trang trí cây giáng sinh vào thị trường Mỹ với tổng trị giá chừng 375 triệu USD mỗi mùa lễ cuối năm này.

* Nga bắt người đứng đầu hãng sản xuất thiết bị vũ trụ
* Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc thông qua nghị quyết tăng cường viện trợ cho Gaza
* Pháp buộc máy bay chở người Ấn Độ phải hạ cánh vì nghi ngờ buôn người

Mỹ trừng phạt các tổ chức tài chính Nga

Trong một tuyên bố ngày 22-12, Nhà Trắng cho biết Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ký một sắc lệnh hành pháp đe dọa trừng phạt các tổ chức tài chính giúp Nga lách các lệnh trừng phạt, trong bối cảnh Washington đang tìm cách tăng áp lực lên Matxcơva.

Nhà Trắng cho biết lệnh này cũng mang lại cho Washington khả năng mở rộng lệnh cấm nhập khẩu một số hàng hóa của Nga, như hải sản và kim cương.

Theo Hãng tin Reuters, lệnh trừng phạt mới làm rõ rằng Mỹ có thể nhắm đến các tổ chức tài chính thay mặt những cá nhân, tổ chức bị Mỹ trừng phạt, hay những bên liên quan đến cơ sở công nghiệp quân sự của Nga, giao dịch. Những giao dịch đó bao gồm cả việc bán một số mặt hàng quan trọng.

Ukraine và Ba Lan phối hợp giải quyết bất đồng

Hôm 22-12, Ukraine và Ba Lan cho biết họ sẵn sàng ngồi lại cùng giải quyết những vấn đề trong quan hệ song phương. Mục tiêu trọng tâm trong các nỗ lực này là việc tài xế Ba Lan biểu tình, phong tỏa các khu vực cửa khẩu biên giới hai nước.

Cam kết này được đưa ra trong cuộc gặp ở Kiev giữa Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba và Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski, người đang có chuyến công du nước ngoài đầu tiên.

Trong cuộc xung đột kéo dài gần 2 năm với Nga tính tới nay, Ukraine đã xem Ba Lan như một trong những đồng minh thân cận nhất trong EU. Tuy vậy quan hệ Ukraine - Ba Lan cũng gặp không ít sóng gió liên quan tới vấn đề xuất khẩu ngũ cốc.

Hiện tình hình có hy vọng sáng sủa hơn sau khi Thủ tướng Donald Tusk nhậm chức tại Ba Lan. Ông Tusk là người ủng hộ EU.

Nga bắt người đứng đầu hãng sản xuất thiết bị vũ trụ

Người đứng đầu một công ty sản xuất hệ thống định vị cho chương trình không gian của Nga đã bị bắt ở Matxcơva và bị buộc tội gian lận.

Ngày 22-12, Hãng tin TASS dẫn lời một quan chức thực thi pháp luật giấu tên cho biết ông Yevgeny Fomichev, người đứng đầu Công ty NPP Geophysics-Cosmos, đã bị thẩm vấn và bị buộc tội lừa đảo quy mô lớn.

Tội danh của ông Fomichev có mức án tù lên tới 10 năm và phạt tiền 1 triệu rúp (10.972 USD).

Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc tăng cường viện trợ cho Gaza

Ngày 22-12, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã thông qua việc tăng cường viện trợ nhân đạo cho Dải Gaza. Hội đồng Bảo an cũng kêu gọi các bước khẩn cấp "để tạo điều kiện cho việc chấm dứt thù địch một cách bền vững", sau một tuần trì hoãn bỏ phiếu và đàm phán căng thẳng để tránh Mỹ phủ quyết.

Mỹ đã bỏ phiếu trắng để cho phép hội đồng gồm 15 thành viên thông qua một nghị quyết do Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất soạn thảo. Nga cũng bỏ phiếu trắng.

Trong phát biểu đưa ra sau đó, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Guterres bày tỏ hy vọng nghị quyết 2720 sẽ góp phần cải thiện hoạt động cung cấp hàng cứu trợ và nhu yếu phẩm tới Gaza. Ông cũng nhấn mạnh một lệnh ngừng bắn nhân đạo là con đường duy nhất để chấm dứt cơn ác mộng mà người dân tại vùng lãnh thổ này đang phải gánh chịu.

Đại sứ Israel nói Liên Hiệp Quốc không chú ý đến khủng hoảng con tin

Đại sứ Israel tại Liên Hiệp Quốc Gilad Erdan đã chỉ trích Hội đồng Bảo an về phản ứng của họ trước vụ tấn công của Hamas ngày 7-10, sau cuộc bỏ phiếu ngày 22-12 nhằm tăng cường viện trợ nhân đạo cho Dải Gaza.

"Việc Liên Hiệp Quốc chỉ tập trung vào các cơ chế viện trợ cho Dải Gaza là không cần thiết và không phù hợp với thực tế. Israel đã cho phép chuyển hàng viện trợ ở quy mô cần thiết... Lẽ ra Liên Hiệp Quốc nên tập trung vào cuộc khủng hoảng nhân đạo đối với các con tin", Đại sứ Erdan cho biết.

Mỹ chấp thuận bán tên lửa Stinger cho NATO với giá 780 triệu USD

Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết Bộ Ngoại giao nước này đã phê duyệt việc bán tên lửa phòng không vác vai Stinger cho cơ quan hỗ trợ và mua sắm của liên minh quân sự NATO với chi phí ước tính là 780 triệu USD.

Trong một tuyên bố về vấn đề trên, Lầu Năm Góc cho hay các nhà thầu chính sẽ là Raytheon và Lockheed Martin.

Ukraine phát hiện tham nhũng trong mua sắm vũ khí

Hôm 22-12, Bộ Quốc phòng và cơ quan an ninh Ukraine cho biết đã phát hiện một kế hoạch gian lận trong việc mua đạn pháo, liên quan tới số tiền biển thủ gần 40 triệu USD.

Tham nhũng là một trong những vấn đề lớn nhất của Ukraine khi nước này thực hiện cải cách nhằm gia nhập Liên minh châu Âu (EU). Trong đó, nhiều trường hợp bê bối nổi bật liên quan tới tham nhũng trong quân đội, và cụ thể hơn là các hợp đồng mua sắm vũ khí.

Tổng thống Biden đau lòng trước tin con tin người Mỹ ở Dải Gaza đã chết

Ngày 22-12, Tổng thống Joe Biden cho biết ông "đau lòng" trước tin một người Mỹ tên Gad Haggai được cho là đã bị tổ chức Hồi giáo Hamas tại Gaza giết chết vào ngày 7-10, khi nhóm này tấn công Israel.

Một số phương tiện truyền thông của Mỹ và Israel trước đó đưa tin người đàn ông Mỹ gốc Israel này được cho là bị bắt làm con tin trong vụ tấn công ngày 7-10, nhưng nay được tuyên bố là đã chết.

Pháp buộc hạ cánh một máy bay tới Nicaragua với khoảng 300 người Ấn Độ

Các quan chức địa phương ở khu vực phía đông Marne cho biết hôm 22-12, Pháp đã yêu cầu một chuyến bay thuê bao tới Nicaragua chở 303 hành khách Ấn Độ hạ cánh.

Văn phòng công tố Paris cho biết một đơn vị chuyên về tội phạm có tổ chức đang điều tra các nghi ngờ buôn người và bắt giữ hai người để thẩm vấn, đồng thời cho biết thêm rằng chính quyền đã được một người cung cấp thông tin ẩn danh báo tin.