Đăng ngày: 25/03/2024 - 11:33

2 phút

AFP cho biết, trước Nghị Viện, thủ tướng Fumio Kishida nêu rõ ông chưa được thông tin về thông cáo trên, nhưng ông cũng đánh giá rằng «những cuộc thảo luận cấp cao với Bắc Triều Tiên là điều quan trọng ». 

Chuyện gì đang diễn ra giữa Tokyo và Bình Nhưỡng ? Thông tín viên đài RFI, Nicolas Rocca tại Seoul giải thích :

Việc cải thiện quan hệ song phương sẽ phụ thuộc vào các quyết định chính trị của Nhật Bản. Đây là phát biểu của Kim Yo Jong, người luôn cho rằng Nhật Bản vẫn là một "kẻ thù" chừng nào nước nào còn "xâm phạm quyền chủ quyền của Bắc Triều Tiên".

Cô em gái của Kim Jong Un dường như đang đặt điều kiện tiên quyết cho việc nối lại quan hệ với Tokyo : Từ bỏ yêu cầu giải quyết bất đồng liên quan đến hồ sơ người Nhật Bản bị chế độ Bắc Triều Tiên bắt cóc trong những năm 1970 và 1980.

Đối với ông Fumio Kishida, yêu cầu này khó chấp nhận. Bị mất lòng dân, thủ tướng Nhật dường như đang tìm kiếm những tiến bộ trong hồ sơ này để lôi cuốn công luận Nhật Bản. Nhưng ở quy mô khu vực, cách tiếp cận của thủ tướng Nhật Bản thật đáng ngạc nhiên.

Đầu tiên là ở Hàn Quốc, quốc gia mà ông đã có được một sự xích lại gần rõ nét, nhưng kể từ giờ bị Bình Nhưỡng xem là "kẻ thù số một". Đầu tháng Ba, tổng thống Hàn Quốc đã tuyên bố rằng việc cải thiện quan hệ với Nhật Bản là cần thiết để cùng nhau chống lại mối đe dọa Bắc Triều Tiên.

Rồi còn có tuyên bố Washington cách nay gần một năm, cả hai đồng minh lâu đời của Mỹ đã vạch ra những nét chính cho một liên minh ba bên để đối phó với Bắc Triều Tiên, kể từ giờ là đồng minh thân cận hơn bao giờ hết của Nga. Vẫn còn nhiều trở ngại phải vượt qua cho ông Fumio Khishida trước khi mường tượng đến cái bắt tay với Kim Jong Un.

Đăng ngày: 26/03/2024 - 11:39

3 phút

Tại Pháp, sau khi nâng mức báo động khủng bố lên nấc cao nhất, ngày hôm qua, 25/03/2024, thủ tướng Gabriel Attal đã công bố “các biện pháp đặc biệt” nhằm đối phó với các hành động “khủng bố Hồi giáo” khi ông đến thăm Gare St-Lazare ở Paris. Thủ tướng Pháp tuyên bố sẽ huy động các “phương tiện đặc biệt” trên toàn lãnh thổ Pháp, với "4.000 binh sĩ bổ sung". Việc giám sát sẽ được tăng cường ở những nơi được coi là “nhạy cảm”. Ông đồng thời khẳng định rằng 45 âm mưu tấn công khủng bố đã bị ngăn chặn kể từ năm 2017 và 760 người nước ngoài cực đoan đã bị trục xuất.

Tây Ban Nha duy trì tình trạng cảnh báo tấn công ở mức 4 trên bậc thang 5 mức, trong khi Na Uy cho biết sẽ trang bị vũ khí tạm thời cho lực lượng cảnh sát vào cuối tuần lễ Phục sinh (27/03 đến 02/04), sau khi cơ quan tình báo nước này cảnh báo về khả năng xảy ra các cuộc tấn công thánh chiến nhắm vào các nhà thờ và các cuộc tụ họp Kitô giáo.

Tương tự như các quốc gia láng giềng, Ủy ban Trật tự và An ninh Quốc gia Ý cũng đã nâng mức cảnh báo trên toàn quốc, đặc biệt là trong những ngày tới, khi nhiều nghi lễ tôn giáo sẽ được tổ chức và dự kiến thu hút hàng nghìn khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới. Từ Rome, thông tín viên RFI Anne Le Nir cho biết cụ thể :

“Các biện pháp tăng cường chống khủng bố của Ý dự kiến trước hết sẽ gia tăng giám sát những địa điểm quan trọng trong số 28.000 địa điểm nhạy cảm được xác định ở nước này, bao gồm các cơ sở thờ tự, đại sứ quán, sân bay, nhà ga, bến tàu điện ngầm, viện bảo tàng và công viên khảo cổ. Hơn nữa, cảnh sát và lực lượng hiến binh cũng đang bắt đầu triển khai các cuộc tuần tra thường xuyên trên đường tại các thành phố du lịch.  

Ngoài ra, hoạt động giám sát những người cực đoan trên mạng xã hội cũng được tăng cường. Tại Ý, chính quyền đặc biệt cảnh giác về việc tuyển dụng trực tuyến những “con sói đơn độc” (các cá nhân thực hiện những hành động khủng bố riêng lẻ, nhưng có quan hệ với các tổ chức cực đoan). Vào năm 2023, 95 người bị coi là mối đe doạ an ninh đã bị trục xuất - gần một nửa trong số đó bị trục xuất sau vụ tấn công của Hamas vào Israel, hôm 07/10. Theo bộ Nội Vụ Ý, đa số những người bị trục xuất mang quốc tịch (theo thứ tự) Tunisie, Maroc, Albanie và Algerie.”

Đăng ngày: 26/03/2024 - 11:49

2 phút

Thông tín viên RFI, Anissa El Jabri, tại Matxcơva tường trình :

Quả thực ông Vladimir Putin vẫn giữ nguyên ý định đầu tiên như trong bài diễn văn dài 5 phút hôm thứ Bảy vừa rồi khi nhắc đến « dấu vết Ukraina ». Theo ông, có những kẻ hành quyết và có cả những kẻ chỉ đạo.

Rõ ràng là 3 ngày sau vụ khủng bố và 2 ngày sau khi Daech nhận trách nhiệm, lần đầu tiên tên của nhóm khủng bố này mới được chính quyền Nga nói đến. Phải chăng lãnh đạo Nga đã mất rất nhiều thời gian để cân nhắc về thủ phạm vụ tấn công ? 

Đó là bởi vì với ông, chẳng có gì khác. Mối đe dọa hàng đầu đối với nước Nga vẫn là phương Tây. Trong khi đó, ông cũng như các cơ quan an ninh hay truyền thông chính thức đều không đưa ra bằng chứng làm cơ sở cho phát ngôn đó.

Nhưng Vladimir Putin vẫn và sẽ còn nhắc đến những kẻ tình nghi trốn sang Ukraina, và coi vụ tấn công khủng bố hôm thứ Sáu là « một mắt xích khủng khiếp, nhưng đó là một mắt xích trong cuộc đối đầu lâu dài với những kẻ chiến đấu chống lại đất nước chúng ta, qua bàn tay của chế độ quốc xã Kiev. »

Sáng nay, hệ thống tuyên truyền đã khởi động. Khi tìm kiếm, người ta có thể tìm thấy một bài trên trang báo chính thức Komsomol Skaïa Pravda. Vẫn không có bằng chứng nhưng bài báo vẫn cứ chạy tựa : « Những gì chúng ta biết về các mối liên quan của Kiev với Daech ».

Đăng ngày: 25/03/2024 - 14:29

3 phút

(AFP) – Lãnh đạo Bắc Triều Tiên thị sát một đơn vị xe tăng từng xâm chiếm Seoul. Chủ Nhật, ngày 24/03/2024, Kim Jong Un đã đến thăm sư đoàn thiết giáp 105 Seoul Ryu Kyong Su, « sư đoàn đầu tiên lao về phía Seoul và đã giương cờ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (RPDC) trên tòa nhà thủ đô bù nhìn », trong chiến tranh Triều Tiên, theo như tường thuật của hãng thông tấn KCNA. Tại đây, ông Kim theo dõi một cuộc thao diễn của đơn vị, đồng thời kêu gọi tăng cường « giáo dục tư tưởng » để giúp các binh sĩ « tiến xa hơn trong việc chuẩn bị chiến tranh và tăng cường khả năng chiến đấu. »

(AFP) – Trận đấu lượt về Nhật Bản – Bắc Triều Tiên bị hủy : FIFA sẽ có phán quyết. Liên đoàn Bóng đá Quốc tế FIFA ngày 24/03/2024 cho biết trận đấu lượt về cho vòng loại World Cup giữa Nhật Bản và Bắc Triều Tiên, theo dự kiến diễn ra vào thứ Ba này, « sẽ không diễn ra cũng không lên lịch lại ». Trong trận lượt đi diễn ra ở Tokyo, sau chiến thắng của đội Nhật Bản 1-0 trước Bắc Triều Tiên, trên nguyên tắc, lượt về sẽ diễn ra ở Bình Nhưỡng, nhưng chế độ Bắc Triều Tiên hôm thứ Năm rồi 21/3, đột ngột thông báo hủy cho rằng không thể tổ chức trận đấu mà không giải thích thêm.

(AFP) – Biển Đông : Phillipinnes triệu đại sứ Trung Quốc để phản đối vụ tàu hải cảnh Trung Quốc phun vòi rồng tấn công tàu tiếp liệu cho Bãi Cỏ Mây. Bộ Ngoại Giao Philippines hôm nay, 25/03/2024, ‘‘cực lực phản đối các hành động của hải cảnh và lực lượng dân quân biển Trung Quốc’’, cách đây hai hôm khiến ba quân nhân nước này bị thương. Manila cũng cho biết đã gửi công hàm phản đối đến bộ Ngoại Giao Trung Quốc.

(Business Standard) - Thúc đẩy hòa bình cho Miến Điện : Thái Lan bắt đầu chuyển hàng viện trợ nhân đạo cho tập đoàn quân sự. Theo một thứ trưởng Ngoại giao Thái Lan Sihasak Phuangketkeow hôm nay, 25/03/2024, chuyến hàng viện trợ - gồm thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác cho 20.000 người, đã được chuyển đến đại diện tập đoàn quân sự bang Kayin, dưới sự giám sát của cơ quan phụ trách nhân đạo và thảm họa của ASEAN. Hoạt động này là một phần trong sáng kiến hòa bình rộng hơn của Thái Lan, được Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á hậu thuẫn.

(Reuters) - Bầu cử tổng thống Slovakia : ứng viên thân châu Âu về đầu ở vòng 1. Sau kết quả bầu cử hôm Thứ Bảy 23/03/2024 cựu ngoại trưởng Ivan Korcok với lập trường thân châu Âu về đầu. Đối thủ của ông là Peter Pellegrini được thủ tướng Slovakia chủ trương thân Nga, ông Robert Fico ủng hộ. Ivan Korcok được hơn 42 % cử tri tín nhiệm, trong lúc ông Pellegrini chỉ thu được hơn 37 % lá phiếu. Vòng bầu cử tổng thống thứ hai Slovakia dự trù vào ngày 06/04/2024.

(AFP) -  Indonesia vớt  xác người Rohingya sau vụ đám tàu hồi tuần trước. Nhân viên cứu hộ Indonesia hôm nay 25/03/2024 cho biết tìm thấy xác 11 người trên con tàu bị đắm vào tuần trước. Con tàu bị nạn chở 150 người Miến Điện thuộc sắc tộc thiểu số Rohingya theo đạo Hồi. Trong số này có 75 người đã được đưa vào bờ. Tàu bị chìm ngoài khơi, cách bờ biển Indonesia 30 km.

(AFP) - Tổng thống Pháp Emmanuel Macron công du vùng lãnh thổ hải ngoại Guyane. Bất ổn về an ninh tại vùng lãnh thổ này là trọng tâm chuyến công du của nguyên thủ Pháp trong hai ngày 25 và 26/03/2024. Trong cuộc bầu cử tổng thống hồi 2022 hơn 60 % cử tri bỏ phiếu ủng hộ ứng viên cực hữu bà Marine Le Pen. Guyanne là chặng dừng trước khi ông Macron lên đường công du Brazil trong hai ngày 27 và 28/03/2024.

Đăng ngày: 25/03/2024 - 14:21

4 phút

Phải chăng « Nga đang là miếng mồi cho thánh chiến Hồi giáo cực đoan », như nhận xét của giới truyền thông Pháp những ngày qua ? Nhận định này cũng có vẻ « khả dĩ » và đáng để tranh luận thêm. Nhưng, điều đáng lo nhất là vụ khủng bố xảy ra vào lúc cuộc xung đột giữa Nga và Ukraina đang diễn ra gay gắt và dai dẳng, đôi bên chưa thể phân định thắng bại và chiến tranh có nguy cơ kéo dài.

Nhà địa lý học Jean Radvanyi, chuyên gia về Nga và vùng Kavkaz, giáo sư danh dự tại INALCO, trên nhật báo cộng sản Pháp L’Humanité, lưu ý, sự kiện nghiêm trọng này gây chấn động dư luận Nga, có nguy cơ sẽ là một bước ngoặt thực sự cho cuộc xung đột giữa Nga và Ukraina, thậm chí xa hơn nữa là với NATO và châu Âu.

Vụ việc diễn ra đúng vào lúc các lực lượng Ukraina tăng cường oanh kích nhiều cơ sở hạ tầng đặc biệt là năng lượng nằm sâu trong lãnh thổ Nga, nhằm cho người dân Nga thấy rằng họ thật sự đang đối mặt với chiến tranh. Đương nhiên, hành động này dẫn đến các cuộc trả đũa dữ dội từ phía quân Nga nhắm vào Ukraina.

Vài giờ trước khi xảy ra thảm kịch ở Crocus, ngoại ô Matxcơva, giới chức Nga có những phát biểu đáng lo ngại : Trước vụ khủng bố một ngày, bộ trưởng Quốc Phòng Nga Serguei Choigu tuyên bố sẽ cho thành lập thêm hai đội quân mới và 14 sư đoàn vào trước cuối năm nay.

Tiếp đến, phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov, trong một phát biểu, lần đầu tiên nói đến « chiến tranh », chứ không còn là « chiến dịch quân sự đặc biệt ». Và vài giờ sau đó là cuộc thảm sát thê thảm như Daech thừa nhận làm 137 người chết, trong đó có 3 trẻ em và 152 người khác bị thương.

Đây không phải là lần đầu tiên người dân Nga đối mặt với nạn khủng bố : Vụ tấn công nhà hát kịch Matxcơva 2002, một trường học ở Beslan năm 2004. Nhưng tác động của các mạng xã hội sẽ mang lại cho bi kịch ở rạp hát Crocus City Hall một cái nhìn rõ nét khác hoàn toàn so với trước đây.

Và do vậy, tất cả những chi tiết này chắc chắn sẽ có những tác động đáng kể đối với người dân Nga tại các thành phố lớn như Matxcơva hay Saint Petersburg, cho đến lúc này vẫn chưa thật sự cảm thấy Nga là một bên tham chiến. Người dân Nga đương nhiên sẽ tự hỏi : Vì sao các lực lượng an ninh đã không ngăn chặn được vụ khủng bố ?

Ukraina bị cáo buộc có liên can với khủng bố

Khi lắng nghe những phát biểu của giới chức Nga, người ta có cảm giác rằng tất cả những diễn biến trên như đã được lên kế hoạch từ trước. Những kẻ khủng bố dường như đã bị bắt, nhưng Vladimir Putin cũng như nhiều quan chức khác trong các phát biểu đều chĩa hướng Ukraina khi cho rằng trong vụ việc này Kiev có một vai trò nhất định, hỗ trợ một nhóm Hồi giáo cực đoan để thực hiện cuộc tấn công khủng bố này.

Người ta có thể hình dung sắp tới, Ukraina có nhiều khả năng sẽ hứng đòn trả đũa từ Nga. Đây cũng sẽ là cái cớ để chính quyền Nga biện minh cho một đợt tổng động viên mới như những lời đồn đãi đang lưu hành trong thời gian gần đây.

Theo ông Jean Radvanyi, tất cả những điều này có thể là một bước ngoặt của xung đột, một giai đoạn leo thang mới giữa bên này và bên kia. Những tuyên bố hiếu chiến về khả năng triển khai quân trên bộ của phương Tây cũng là một phần trong bước ngoặt này, và đây là điều đáng lo ngại.

Châu Âu khẳng định sẽ sát cánh cùng Ukraina đi đến chiến thắng sau cùng. Làm thế nào nhân dân Ukraina có thể giành được chiến thắng trong cuộc chiến nếu như NATO và quân đội châu Âu không can dự trực tiếp ? Vị chuyên gia về Nga và vùng Kavkaz lưu ý, Nga đã có một nền kinh tế chiến tranh, và một sự gắn kết xung quanh tổng thống. Và nhất là, tại Nga, không có một phong trào hiếu hòa và chống chiến tranh nào có ý nghĩa cả !

Tổ chức Nhà nước Hồi giáo đã nhận trách nhiệm về vụ tấn công vào phòng hòa nhạc ở ngoại ô Moscow khiến ít nhất 133 người thiệt mạng, vụ tấn công làm chết nhiều người nhất ở Nga trong nhiều năm. Mặc dù Hoa Kỳ nói rằng họ có bằng chứng khẳng định tuyên bố của các chiến binh thánh chiến, nhưng điều đó không ngăn được Moscow và Kyiv chỉ trích nhau hôm 23/3 khi cuộc chiến ở Ukraine vẫn tiếp diễn.

Vẫn còn nhiều điều chưa biết về vụ tấn công tối ngày 22/3, bao gồm cả liệu nó có liên quan đến cảnh báo an ninh mà Toà đại sứ Mỹ ở Moscow đưa ra hai tuần trước đó hay không và liệu nó có báo hiệu sự hồi sinh của tổ chức này ở phương Tây hay không.

Nga tiếp tục điều tra sau khi bắt giữ 11 nghi phạm nhưng không thể xác nhận tính xác thực của tuyên bố của các nhà điều tra Nga.

Dưới đây là một cái nhìn về một số những gì được biết cho đến nay.

Ai tuyên bố chịu trách nhiệm

Tổ chức Nhà nước Hồi giáo đã nhận trách nhiệm, đầu tiên vào ngày 22/3 và sau đó là 23/3, trên các kênh truyền thông xã hội mà họ thường sử dụng để đưa ra các tuyên bố. Trong tuyên bố hôm 23/3, họ nói rằng cuộc tấn công diễn ra trong “khuôn khổ tự nhiên” của cuộc chiến đang diễn ra giữa tổ chức cực đoan và các quốc gia mà họ cáo buộc chống lại đạo Hồi.

IS là một nhánh của al-Qaida đã chiếm phần lớn Iraq và Syria vào năm 2014. IS đã phát động chiến dịch diệt chủng chống lại người Yazidis, một nhóm tôn giáo thiểu số sống ở miền bắc Iraq, cũng như các nhóm khác. Đến năm 2018, IS đã bị liên minh do Mỹ dẫn đầu đánh bại phần lớn trên chiến trường, nhưng nó vẫn tiếp tục hoạt động trong các nơi ẩn náu trên sa mạc ở cả hai nước. Các chi nhánh khu vực của IS cũng có mặt ở Afghanistan, Tây Phi và Viễn Đông.

Nhà phân tích an ninh Pakistan, Syed Muhammad Ali, nói rằng nếu được xác nhận rằng tổ chức này đã thực hiện vụ thảm sát khủng khiếp tại phòng hòa nhạc, thì đó có thể được coi là hành động trả thù cho các cuộc không kích của Nga nhằm vào nơi ẩn náu của IS ở Syria. Ông lưu ý rằng nhóm này đã bị thiệt hại nặng nề bởi các cuộc không kích của Nga ở Syria trong những năm gần đây.

Xác nhận của Hoa Kỳ

Một quan chức Mỹ nói với hãng tin AP rằng các cơ quan của Mỹ cho biết IS-K, một chi nhánh ở Trung Á của Nhà nước Hồi giáo, chịu trách nhiệm về vụ tấn công. Quan chức giấu tên này lưu ý rằng IS-K từ lâu đã nhắm mục tiêu vào Nga.

FSB của Nga, Cơ quan An ninh Liên bang, cho biết họ đã ngăn chặn một cuộc tấn công của cùng một nhóm nhằm vào một giáo đường Do Thái ở Moscow chỉ vài tuần trước.

IS-K là ai?

Nhóm này lấy tên từ tỉnh Khorasan, một khu vực bao phủ phần lớn Afghanistan, Iran và Trung Á vào thời Trung cổ. Chi nhánh bắt đầu với hàng trăm chiến binh Taliban người Pakistan đã trú ẩn qua biên giới ở Afghanistan sau khi các hoạt động quân sự của Pakistan đẩy họ ra khỏi quê hương. Các chiến binh của lực lượng này đã nhiều lần thực hiện các cuộc tấn công ở Afghanistan kể từ khi Taliban nắm quyền vào năm 2021.

IS-K có hàng nghìn thành viên và là kẻ thù cay đắng nhất cũng như mối đe dọa quân sự hàng đầu của Taliban. Nhóm này đã tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công ở Afghanistan và hơn thế nữa kể từ khi Taliban tiếp quản. Họ đứng sau vụ đánh bom tự sát vào tháng 8 năm 2021 tại sân bay Kabul khiến 13 lính Mỹ và khoảng 170 người Afghanistan thiệt mạng trong cuộc rút quân hỗn loạn của Mỹ khỏi Afghanistan. IS-K cũng nhận trách nhiệm về vụ đánh bom ở Kerman, Iran, hồi tháng 1 năm nay khiến 95 người thiệt mạng tại lễ tưởng niệm Tướng Qassem Soleimani, một tướng Iran thiệt mạng trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ vào năm 2020.

Dấu hiệu của một cuộc tấn công của Nhà nước Hồi giáo

Chuyên gia an ninh Olivier Guitta lập luận rằng có nhiều bằng chứng chứng minh cho tuyên bố của IS, bao gồm cả việc tổ chức này đã đặc biệt đe dọa Nga.

Ông lưu ý rằng vụ việc diễn ra vào thứ Sáu 22/3 trong tháng chay Ramadan, thời điểm được các chiến binh thánh chiến ưa thích. Và một lần nữa mục tiêu lại là một phòng hòa nhạc, giống như vụ tấn công vào nhà hát Bataclan ở Paris năm 2015 và vụ tấn công ở Manchester Arena năm 2017.

“Phương thức hoạt động của cuộc tấn công là kiểu cổ điển của IS”, ông Guitta nói, sử dụng từ viết tắt để chỉ nhóm Nhà nước Hồi giáo. Ông là giám đốc điều hành của GlobalStrat, một công ty tư vấn rủi ro và an ninh quốc tế ở London.

Cảnh báo của Mỹ

Toà đại sứ Hoa Kỳ tại Moscow đã đưa ra cảnh báo an ninh cho công dân Hoa Kỳ vào ngày 7 tháng 3, cho biết họ đang theo dõi các báo cáo cho rằng những kẻ cực đoan có “kế hoạch sắp xảy ra nhằm nhắm vào các cuộc tụ tập lớn” ở Moscow, bao gồm cả các buổi hòa nhạc.

Ông Putin tố cáo cảnh báo của Mỹ là một nỗ lực nhằm hù dọa người Nga.

Cảnh báo ngày 7/3 khuyến cáo công dân Mỹ tránh tụ tập đông người trong 48 giờ tới. Cuộc tấn công đẫm máu xảy ra chỉ hơn hai tuần sau đó.

Những cáo buộc trong bối cảnh chiến tranh

Trong bài phát biểu trước quốc dân hôm 23/3, ông Putin cho biết chính quyền đã bắt giữ tổng cộng 11 người trong vụ tấn công, trong đó có 4 tay súng bị tình nghi trong cái mà ông gọi là “một hành động khủng bố đẫm máu, dã man”.

Ông cho biết chính quyền Nga đã bắt giữ 4 tay súng bị nghi ngờ khi họ đang cố gắng trốn sang Ukraine thông qua một “cửa sổ” được chuẩn bị sẵn cho họ ở phía biên giới Ukraine. Ông không hề đề cập đến IS.

Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết họ “bác bỏ dứt khoát” những cáo buộc của Nga rằng họ có liên quan và coi chúng là một nỗ lực “thúc đẩy thêm làn sóng cuồng loạn chống Ukraine trong xã hội Nga”.

Trong cùng một tuyên bố, Bộ Ngoại giao tại Kiev cho rằng chính phủ Nga có thể liên quan. Tuyên bố nói: “Chế độ Nga có một lịch sử lâu dài về những hành động khiêu khích đẫm máu bởi các cơ quan đặc biệt của mình… Không có ranh giới đỏ nào đối với chế độ độc tài của ông Putin. Chế độ này sẵn sàng giết hại chính công dân của mình vì mục đích chính trị.”

Một thầy truyền đạo thuộc Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên vừa qua đời ở Đắk Lắk khiến giới hoạt động quan ngại về cái chết mà họ gọi là “bất thường” này sau khi nạn nhân dường như đã bị chính quyền hăm dọa và thẩm vấn.

Thầy truyền đạo Y Bum Bya được tìm thấy đã qua đời tại thôn Ko Tam, xã Êa Tu, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, trong tư thế treo cổ ngày 8/3/2024, theo Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên và Bàn tròn Đa Tôn giáo Việt Nam.

“Ông Y Bum Bya, 48 tuổi, một thành viên của Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên đã bị kẻ gian sát hại trong nghĩa trang tại buôn ko Tam”, Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên nói hôm 19/3.

Mục sư A Ga, sáng lập viên của Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên, một nhóm tôn giáo có trụ sở ở bang North Carolina và các hội thánh tư gia ở Việt Nam nhưng không được chính quyền công nhận, đưa ra cáo buộc khi nói với VOA:

“Ông Y Bum Bya, một thành viên của Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên. Đây là sự dàn dựng, có bàn tay của công an, chính quyền Đắk Lắk gây ra cái chết của ông Y Bum Bya”.

“Không có gì nghi ngờ nữa vì trước đây ông ấy từng bị bắt bớ, đe dọa...và gần đây nhất là vào tháng 12/2023 ông bị chặn đường đánh tại rẫy và phát động quần chúng ép ổng phải từ bỏ hội thánh Tin lành Đấng Christ này. Họ nói nếu cứ tiếp tục sẽ bị bỏ tù và đánh chết”, vẫn lời ông A Ga.

“Khoảng 8 giờ 15 phút sáng, dân làng tìm thấy xác ông Y Bum Bya, nhìn như treo cổ, ở nghĩa trang cách nhà khoảng 800m”, trang Bàn tròn Đa Tôn giáo Việt Nam, một nhóm các nhà hoạt động cho tự do tôn giáo Việt Nam, nói hôm 8/3/2024. “Trước đó ngày 8/12/2023, ông đã bị công an xã Êa Tu tra khảo, đe dọa, đánh nhiều lần vào tai, đá vào xương sườn, bóp cổ, cưỡng ép từ bỏ hội thánh”.

Từ Đắk Lắk, một người quen với nạn nhân, nêu ý kiến cá nhân của ông với VOA với điều kiện không nêu tên vì lý do an toàn: “Có thể chính quyền Việt Nam trả thù ông ấy vì ổng có tin tức và nói ra sự thật”.

“Ông sinh hoạt Tin lành Đấng Christ nhưng chính quyền Việt Nam không chấp nhận cho nên họ tìm mọi cách để tiêu diệt”, người này nói thêm.

Ngoài các cáo buộc và nhận định hết sức nghiêm trọng đó, tất cả các nhóm và cá nhân nêu trên không đưa ra bằng chứng, nhân chứng cụ thể với VOA để củng cố cho lập luận của họ cho rằng có người đã sát hại ông Y Bum Bya. VOA không thể kiểm chứng độc lập về những phát biểu của các nhóm và cá nhân đó.

VOA đã liên lạc chính quyền các cấp ở Đắk Lắk và Bộ Ngoại giao Việt Nam, đề nghị họ cho biết liệu họ có thông tin gì thêm về cái chết của ông Y Bum Bya và họ phản ứng ra sao với các phát biểu của nhóm Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên và Bàn tròn Đa Tôn giáo Việt Nam, nhưng chưa có phản hồi.

Trang YouTube An ninh Trật tự Đắk Lắk của công an tỉnh này hồi tháng 12/2023 loan tin về việc ông Y Bum Bya bị kiểm điểm do đã tham gia Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên “phản động”.

Trang này nói rằng ông Y Bum Bya nghe theo “lời dụ dỗ” của ông A Ga nên từ năm 2021 đã tham gia vào Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên.

Mục sư A Ga, người đang bị chính quyền Việt Nam truy nã với cáo buộc “phá hoại chính sách đoàn kết”, bác bỏ những cáo buộc của chính quyền Việt Nam, nói rằng Hà Nội cưỡng ép người Thượng từ bỏ đạo, sách nhiễu các tín đồ và vi phạm tự do tôn giáo.

Truyền thông Việt Nam cho rằng tổ chức Hội thánh Tin lành đấng Christ Tây Nguyên đang tiếp tục tìm cách phát triển tín đồ tại các tỉnh Tây Nguyên “với những chiêu bài đội lốt, lợi dụng tôn giáo, chúng lôi kéo tập trung tín đồ để gieo rắc tư tưởng hẹp hòi, ly khai tự trị, âm mưu tập hợp lực lượng, tiến tới gây rối, biểu tình, bạo loạn” và chính quyền nói rằng sẽ mạnh tay “đấu tranh, xóa bỏ” nhóm tôn giáo này.

Do sinh suất giảm tạo ra mối nguy là Đài Loan sẽ thiếu nhân tài trong ngành công nghệ cao, hòn đảo này tìm cách chiêu mộ hàng nghìn sinh viên Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung, xem đó như là nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn, báo Nhật Bản Nikkei đưa tin hôm 26/3.

Trước đó, báo Việt Nam Tuổi Trẻ Online đăng tin hôm 22/3 nói rằng Đài Loan sẽ đào tạo về ngành bán dẫn miễn phí cho sinh viên Việt Nam, ngoài ra còn trả lương cho sinh viên trong quá trình học và sau khi tốt nghiệp họ sẽ làm việc cho các hãng Đài Loan.

Tuổi Trẻ Online dẫn lời ông Hàn Quốc Diệu, chủ nhiệm Văn phòng Kinh tế và Văn hóa Đài Bắc tại thành phố Hồ Chí Minh, cho biết Bộ Giáo dục Đài Loan vừa công bố "Chương trình đặc biệt giáo dục tài năng công nghiệp quốc tế" (INTENSE) cho sinh viên Việt Nam, Indonesia và Philippines.

Chương trình này, được phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và trường đại học, tập trung đào tạo các ngành khoa học kỹ thuật, chip, bán dẫn..., theo đó, Đài Loan sẽ chi trả toàn bộ học phí trong khi doanh nghiệp hỗ trợ sinh viên 10.000 đài tệ mỗi tháng (khoảng 7,7 triệu đồng), còn trường đại học sẽ đào tạo.

Theo Tuổi Trẻ Online, thời gian học là 2 năm và sau khi kết thúc chương trình, du học sinh sẽ làm việc tối thiểu 2 năm cho doanh nghiệp Đài Loan đã hỗ trợ cho việc đào tạo. Sau đó sinh viên có thể chọn làm tiếp tại Đài Loan hoặc trở về Việt Nam.

Theo bài báo của Nikkei hôm 26/3, mục tiêu của chương trình là sẽ có khoảng 70% số sinh viên quốc tế làm việc ở Đài Loan sau khi tốt nghiệp, tăng từ mức hiện nay là 40-50%.

Tại Đại học Khoa học Công nghệ Minh Tân ở thành phố Tân Trúc, còn gọi là Thung lũng Silicon của Đài Loan, nằm ở miền tây bắc của đảo, có gần 700 sinh viên Việt Nam trong số 2.300 sinh viên, Nikkei tường thuật.

Trường đào tạo bán dẫn của Đại học Minh Tân, được xem như một hãng TSMC thu nhỏ, có mục tiêu đào tạo ra các chuyên gia có thể ngay lập tức trở thành những nhân viên có giá trị cho các hãng tuyển dụng trong tương lai, Nikkei mô tả.

Các sinh viên học về các máy móc được sử dụng trong các hãng chế tạo bán dẫn ngoài đời thực. Các sinh viên cũng có thể thực tập tại các hãng sản xuất chip hãng đầu như Công ty Chế tạo Bán dẫn Đài Loan (TSMC), hay các hãng công nghệ ASE và Powertech, Nikkei cho hay.

Tờ báo Nhật nói rằng một trong những sinh viên Việt Nam chọn chương trình thạc sĩ để học hỏi từ ngành bán dẫn có vị thế hàng đầu thế giới của Đài Loan. Sinh viên 23 tuổi này dự định sẽ làm việc 3 hoặc 4 năm tại một hãng Đài Loan sau khi tốt nghiệp để tích lũy kinh nghiệm.

Những chương trình đào tạo như thế này thể hiện mối lo của các hãng công nghệ Đài Loan về nguy cơ thiếu nhân tài. “Chúng tôi cần thêm hàng chục nghìn nhân viên. Các hãng và các trường đại học cần làm việc cùng nhau để phát triển nhân tài”, ông Chang Ho, hiệu trưởng Trường Bán dẫn thuộc Đại học Minh Tân, nói với Nikkei.

Tiền lương dậm chân tại chỗ, giá nhà đất tăng và các sức ép khác đã làm cho tỷ lệ sinh của Đài Loan giảm trong những thập niên gần đây. Số ca sinh hàng năm giảm xuống mức thấp kỷ lục là 135.000 vào năm 2023 từ mức hơn 300.000 trong những năm 1990.

Trong khi đó, cuộc cạnh tranh thu hút nhân tài trong ngành bán dẫn chỉ có tăng lên mà thôi. Riêng hãng TSMC hiện tuyển dụng hơn 6.000 nhân viên mỗi năm.

Nhu cầu về chip được dự báo sẽ tiếp tục tăng, trong khi đó, do Đài Loan lệ thuộc nhiều vào ngành bán dẫn, nên chính phủ, các doanh nghiệp và các trường của hòn đảo hiện đối mặt với áp lực phải lập ra các chiến lược bảo đảm nguồn nhân công.

Sinh viên từ Đông Nam Á được xem như là một phần của giải pháp, Nikkei viết. Năm ngoái, Đài Loan công bố kế hoạch chi 5,2 tỷ đô la Đài Loan (163 triệu đô la Mỹ) cho đến năm 2028 để thu hút 320.000 sinh viên quốc tế tính đến năm 2030, chú trọng vào các ngành khoa học, kỹ thuật, cơ khí và toán. Điều này đồng nghĩa là tốc độ nhận các sinh viên sẽ gấp đôi trước đây.

An ninh ở nhà hát Crocus City Hall hời hợt

Ngày 25-3, tạp chí Business Insider trích phát biểu ngày 25-3 của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói việc hàng trăm ngàn người Nga tham chiến trên lãnh thổ Ukraine hoàn toàn đủ để ngăn chặn bất cứ lực lượng khủng bố nào. 

Phát ngôn của ông Zelensky làm dấy lên tranh luận về việc dồn nguồn lực cho chiến trường Ukraine có thể khiến Nga xao nhãng an ninh trong nước. 

Hiện có nhiều tranh luận trên truyền thông phương Tây liên quan đến trách nhiệm của lực lượng an ninh Nga khi để vụ xả súng làm thiệt mạng ít nhất 137 người và 182 người bị thương.

Theo báo Washington Post, hồi đầu tháng 3, Chính phủ Mỹ đã cảnh báo về "các kế hoạch tấn công vào các địa điểm tụ tập đông người ở Matxcơva sắp xảy ra" bởi phe khủng bố. Tuy nhiên, Tổng thống Putin đã gạt bỏ những lời cảnh báo này. 

Hãng tin TASS dẫn lời ông Putin ngày 19-3 cho rằng mục đích của "những tuyên bố khiêu khích gần đây từ một số cơ quan chính thức của phương Tây về khả năng xảy ra các cuộc tấn công khủng bố ở Nga" là gây tổn hại cho xã hội Nga. "Tất cả những điều này giống như hành vi tống tiền trắng trợn và có ý định đe dọa, gây bất ổn cho xã hội chúng ta", nhà lãnh đạo Nga nói.

Nhưng báo Guardian của Anh dẫn lời nhiều nhân chứng sống sót sau vụ xả súng khẳng định lực lượng an ninh canh phòng nhà hát Crocus City Hall cũng tương đối mỏng và lơ là trong đêm 22-3. Điều này khiến nhóm tấn công có thể tự do tung hoành trong nhà hát, gây thương vong cho hơn 300 người và đủ thời gian bỏ trốn (dù bị bắt sau đó).

Ông Mark Galeotti - chuyên gia về giới an ninh Nga - nhận xét: "Rõ ràng là Tổng cục An ninh Liên bang Nga (FSB) đã đặt sai ưu tiên. Họ dồn các nguồn lực chính vào Ukraine và các thế lực đối lập. Những ưu tiên này bị giới lãnh đạo đất nước áp lên họ".

"Điểm mù" Trung Á 

Vụ tấn công tối 22-3 cũng cho thấy nước Nga dường như đã không còn quá chú trọng mối đe dọa từ khủng bố Hồi giáo trong nước. Đây từng là nỗi kinh hoàng rình rập xứ sở bạch dương trong những năm đầu nắm quyền của Tổng thống Putin.

Các chiến lược cứng rắn ở vùng Bắc Caucasus (lãnh thổ Nga nơi đông đảo người Hồi giáo sinh sống) của Điện Kremlin đã phần nào vô hiệu hóa mối đe dọa trên.

Tuy nhiên, Matxcơva dường như không lường trước được mối đe dọa đến từ Trung Á. Theo thông tin sơ bộ, những kẻ tấn công mang hộ chiếu Tajikistan.

Ông Galeotti cho biết: "Khủng bố Hồi giáo Trung Á vẫn là vấn đề thật sự với FSB. FSB có nhiều kinh nghiệm đối phó với phần tử cực đoan ở vùng Caucasus. Họ đã dồn nhiều nguồn lực vào đó. Tuy nhiên, Trung Á nhìn chung vẫn là điểm mù".

Chĩa mũi dùi cho Ukraine

Bất chấp tuyên bố nhận trách nhiệm của Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và quan điểm của phương Tây, Matxcơva vẫn nghi Kiev có liên quan đến vụ xả súng.

Ngay sau khi bắt được bốn tay súng, FSB cho biết nhóm này đang tìm cách vượt biên sang Ukraine và đã có liên lạc với đồng phạm bên kia biên giới.

Trong một đoạn video trên truyền hình, một trong các nghi phạm trả lời thẩm vấn với lực lượng chức năng Nga khẳng định nhóm này được một bên liên hệ để thuê tiến hành xả súng - tương đối khác với cách thức hoạt động của IS.

Nhiều nhà phân tích cũng chỉ ra nhiều điểm đáng ngờ trong phản ứng của phương Tây. Cựu phân tích viên của Cơ quan Tình báo trung ương (CIA) và Bộ Ngoại giao Mỹ Larry Johnson nhận xét việc Nhà Trắng khẳng định Ukraine không liên quan đến vụ tấn công ngay sau khi vụ việc kết thúc là quá vội vàng. Khi ấy, cơ quan điều tra Nga còn chưa rõ danh tính thủ phạm, cách thức gây án...

Giới chuyên gia Nga cũng lập luận rằng Kiev hoàn toàn có động cơ để chủ mưu vụ xả súng. Nhiều quan chức Ukraine từng công khai đe dọa tấn công thẳng vào người dân Nga, trong đó có lãnh đạo tình báo quân đội Kyrylo Budanov.

* Israel tỏ thái độ với Mỹ sau nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc
* Mỹ, Anh cáo buộc Trung Quốc tấn công mạng hàng triệu người để lấy cắp thông tin quan trọng
* Mỹ trừng phạt các công ty công nghệ tài chính của Nga

* Thủ tướng Israel hủy phái đoàn tới Washington

Ngày 25-3, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố ông sẽ không cử phái đoàn tới Washington như dự kiến, sau khi Mỹ không phủ quyết dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc kêu gọi ngừng bắn ở Dải Gaza.

Theo Hãng tin Reuters, ông Netanyahu cho biết việc Washington không phủ quyết đề xuất này "rõ ràng là sự rút lui" khỏi quan điểm trước đó. Phía Israel cho rằng điều này sẽ làm tổn hại đến các nỗ lực chống lại phong trào Hồi giáo Hamas ở Dải Gaza cũng như nỗ lực giải phóng hơn 130 con tin.

Cùng ngày, Nhà Trắng cho biết họ rất thất vọng về việc thủ tướng Israel hủy chuyến thăm của phái đoàn cấp cao tới Washington.

* Bộ trưởng Quốc phòng Israel nói không thể ngừng chiến khi còn con tin ở Dải Gaza

Trước cuộc họp tại Nhà Trắng ngày 25-3, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant tuyên bố chính phủ của ông không thể dừng cuộc chiến với Hamas trong khi vẫn còn con tin ở Dải Gaza.

Bộ trưởng Gallant cũng cho hay ông sẽ nhấn mạnh trong cuộc gặp với cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan về tầm quan trọng của việc tiêu diệt Hamas và đưa các con tin về nhà.

Sau khi cuộc họp kết thúc, cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan thông báo ông đã có "cuộc thảo luận mang tính xây dựng" với ông Gallant.

* Ông Trump nói Israel nên kết thúc chiến tranh

Ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa, ông Donald Trump, cho biết ông sẽ phản ứng giống như cách Israel đã làm sau cuộc tấn công ngày 7-10 của Hamas, nhưng Israel đang mất đi sự ủng hộ của quốc tế và nên kết thúc cuộc chiến chống lại nhóm Hồi giáo ở Dải Gaza.

Ông Trump nói cuộc tấn công của Hamas ở miền nam Israel là "một trong những điều đáng buồn nhất mà tôi từng chứng kiến".

"Tuy nhiên, các bạn phải kết thúc cuộc chiến của mình. Các bạn phải kết thúc nó", ông nhấn mạnh.

* Hamas nói sẽ giữ nguyên quan điểm ban đầu về lệnh ngừng bắn

Ngày 25-3, Hamas cho biết họ đã thông báo cho các nhà hòa giải rằng họ sẽ tuân thủ đề xuất ban đầu về việc đạt được lệnh ngừng bắn toàn diện.

Hamas đã đưa ra đề xuất ngừng bắn ở Dải Gaza cho các nhà hòa giải và Mỹ vào giữa tháng 3 vừa qua, bao gồm việc thả con tin Israel để đổi lấy tự do cho các tù nhân Palestine, 100 người trong số họ đang thụ án chung thân.

Đề xuất trên cũng nhắc đến việc Israel rút quân khỏi Dải Gaza và đưa người dân Palestine đi sơ tán trở về.

* Mỹ, Anh cáo buộc Trung Quốc tấn công mạng hàng triệu người

Ngày 25-3, các quan chức Mỹ và Anh cùng tố cáo, áp đặt trừng phạt và cáo buộc Bắc Kinh thực hiện một chiến dịch gián điệp mạng sâu rộng.

Cả hai nước trên cho rằng chiến dịch của Trung Quốc đã tấn công hàng triệu người bao gồm các nhà lập pháp, học giả, nhà báo, các công ty và cả các nhà thầu quốc phòng.

Washington và London đã đặt biệt danh cho nhóm tin tặc họ cho là của Trung Quốc cái tên Advanced Persistent Threat 31 hay "APT31". Họ cho rằng nhóm này là một nhánh của Bộ An ninh Trung Quốc.

* Ông Putin: Vụ xả súng Matxcơva phù hợp là cuộc tấn công của Ukraine

Ngày 25-3, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố vụ tấn công chết người vào nhà hát ở ngoại ô Matxcơva là do những kẻ Hồi giáo cực đoan tiến hành, nhưng vụ nổ súng phù hợp với một chiến dịch đe dọa rộng lớn hơn của Ukraine.

Ông Putin khẳng định "sự tàn bạo này có thể chỉ là một mắt xích trong một loạt nỗ lực của những kẻ đã gây chiến với đất nước chúng tôi kể từ năm 2014, dưới bàn tay của Kiev".

Theo ông, những kẻ lên kế hoạch tấn công "hy vọng gieo rắc sự hoảng loạn và bất hòa trong xã hội, nhưng họ đã gặp phải sự đoàn kết và quyết tâm chống lại cái ác".

* Mỹ trừng phạt các công ty công nghệ tài chính của Nga

Bộ Tài chính Mỹ thông báo trừng phạt các công ty và cá nhân cung cấp dịch vụ tài chính và công nghệ Nga.

Nguyên nhân phía Mỹ đưa ra cho quyết định trên là các cá nhân, tổ chức này đã phát triển hoặc cung cấp dịch vụ nhằm giúp Nga trốn tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ liên quan đến cuộc chiến tại Ukraine trước đó.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, Văn phòng Kiểm soát tài sản nước ngoài (OFAC) đã nhắm 13 thực thể và hai cá nhân trong đợt trừng phạt mới nhất.