Trên mạng xã hội Truth Social, tổng thống Trump hôm qua cho biết đã có cuộc thảo luận “tốt đẹp” với đồng nhiệm Nga, nhưng cuộc điện đàm khoảng 1 tiếng này “không dẫn đến hòa bình ngay lập tức ở Ukraina”. Phía Matxcơva thì đánh giá cuộc trao đổi giữa hai tổng thống khá “tích cực” và “hiệu quả”, đồng thời tuyên bố hai lãnh đạo Mỹ, Nga nhất trí duy trì liên lạc thường xuyên.

Từ Matxcơva, thông tín viên Anissa El Jabri cho biết thêm thông tin :

"Một lần nữa, điện Kremlin sử dụng truyền thông rất hiệu quả với người bạn Mỹ. Trong lúc tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đánh giá vài giờ trước đó rằng các cuộc đàm phán ở Istanbul là vô nghĩa, thì bên phía Nga, theo tường thuật từ cố vấn ngoại giao của tổng thống, Vladimir Putin xác nhận với Donald Trump rằng các cuộc đàm phán đó rất “hữu ích”, và hy vọng tiếp tục đối thoại.

Điện Kremlin còn bồi thêm vào ngón đòn truyền thông ngoại giao : Bên có lỗi của cuộc chiến không phải là Vladimir Putin mà là tổng thống Ukraina.

Donald Trump cũng cho biết đã không được Kiev báo trước về cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Sau cuộc điện đàm này, chính tổng thống Mỹ là người thông báo Vladimir Putin sẽ trả đũa, coi như ông Trump trở thành người phổ biết thông tin dùm Matxcơva, trong khi lãnh đạo Nga thì vẫn giữ thái độ mập mờ.

Đáng chú ý là, vẫn theo điện Kremlin, hai lãnh đạo đã dành thời gian để thảo luận về các hứa hẹn kinh tế trong mối quan hệ song phương. Matxcơva đã tung ra một lá bài mới : Iran. Vẫn theo điện Kremlin, Donald Trump đã tuyên bố “biết ơn” Nga đã giúp đỡ trong tiến trình đàm phán về chương trình hạt nhân của Iran”.

Hôm qua, tổng thống Nga cũng có cuộc trao đổi đầu tiên với tân giáo hoàng Lêô XIV. Ông Putin đã đổ lỗi cho Ukraina và xác nhận mong muốn đạt được hòa bình bằng con đường ngoại giao, trong khi theo điện Kremlin, “Kiev tiến hành các cuộc tấn công phá hoại các hạ tầng dân sự trên lãnh thổ Nga”. Giáo hoàng Lêô XIV đã đề nghị ông Putin có hành động chứng tỏ thiện chí vì hòa bình.

Về phía đồng minh Bắc Triều Tiên của Nga, hôm qua, khi tiếp Tổng thư ký Hội đồng an ninh Nga Sergueï Choïgou tại Bình Nhưỡng, lãnh đạo Kim Jong Un đã khẳng định Bắc Triều Tiên sẽ tiếp tục hỗ trợ Nga “vô điều kiện”, cũng như ủng hộ chính sách ngoại giao của Nga về mọi vấn đề, bao gồm cả hồ sơ Ukraina.

Tình báo Ukraina tấn công tin tặc vào hãng chế tạo máy bay Tupolev của Nga

Sau khi tiến hành chiến dịch “Mạng nhện” tấn công vào nhiều căn cứ không quân của Nga, tiêu diệt 34% đội máy bay mang tên lửa hành trình chiến lược của Nga, rồi đặt 1,1 tấn thuốc nổ TNT đánh phá cầu Kerch nối từ Nga đến bán đảo Crimée đã bị Matxcơva sáp nhập, hôm 04/06/2025 Kiev thông báo đã tấn công tin tặc vào hãng chế tạo máy bay nổi tiếng Tupolev và đánh cắp được 4 GB dữ liệu của nhà sản xuất này.

Hãng Tupolev đặc biệt nổi tiếng với các máy bay ném bom tầm xa có thể mang theo vũ khí hạt nhân. Mặc dù không phải tất cả các tập tin mà tình báo Ukraina lấy được của Tupolev đều được công bố, nhưng một số đã được phát tán trên các mạng xã hội. Một số nguồn thân cận với tình báo Ukraina đã phát tán các tài liệu trên Telegram, như sơ yếu lý lịch lãnh đạo cấp cao của Tupolev, biên bản các phiên họp toàn thể, hay hóa đơn gửi cho các nhà cung ứng.

Theo một số tin tặc Ukraina, Kiev đã có được thông tin quan trọng về những người tham gia vào lực lượng hàng không chiến lược của Nga. Nhiều nguồn tin khác từ Ukraina nói đến các dữ liệu quan trọng về việc bảo dưỡng máy bay Tupolev-95 và Tupolev-160, một phần trong lực lượng răn đe hạt nhân trên không của Nga.

Trong khi đó, theo báo Pháp Le Monde, hôm nay, trên mạng Telegram, quân đội Ukraina thông báo các đơn vị của quân đội Ukraina, phối hợp với cơ quan an ninh Ukraina, đã tiến hành một cuộc tấn công bằng tên lửa vào một đơn vị tên lửa của Nga, tại khu vực Bryansk, cách biên giới Ukraina 70 km.Một bệ phóng tên lửa của Nga đã phát nổ và hai bệ phóng còn lại có thể bị hư hỏng. Theo quân đội Ukraina, những thiết bị này của Nga đang chuẩn bị được dùng để tấn công Ukraina.

Ngay tại Ukraina, 6 cuộc oanh kích của Nga trong đêm qua vào các tòa chung cư ở Kharkiv, thành phố lớn thứ 2 Ukraina, đã khiến 19 người bị thương. Một vụ tấn công khác bằng drone của Nga nhắm vào vùng Tchernihiv, miền bắc Ukraina khiến 5 người thiệt mạng, trong đó có một em bé mới 1 tuổi.

Về tù binh, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky hôm qua thông báo cuộc trao đổi 1.000 người (500 người Nga và 500 người Ukraina) sẽ diễn ra vào ngày 07-08/06.

Kiev và Liên Âu lên kế hoạch để những người tị nạn Ukraina hồi hương

Kể từ đầu cuộc chiến, hơn 4,3 triệu người Ukraina đã được tị nạn tại châu Âu, theo quy chế bảo hộ tạm thời. Hôm qua, 04/06/2025, Ủy Ban Châu Âu đã thảo luận về lộ trình để làm rõ tình hình của những người Ukraina tị nạn tại châu Âu, xác định những ai muốn ở lại hoặc muốn trở về nước.

Từ Bruxelles, thông tín viên Pierre Benazet tường trình :

“Phó thủ tướng Ukraina Oleksiy Tchernyshov, đến Bruxelles hôm qua để trình bày một kế hoạch chung với Ủy ban châu Âu, khẳng định “tương lai của Ukraina phụ thuộc vào sự trở về của các công dân Ukraina sống ở nước ngoài”.

Mối quan tâm hàng đầu của chính phủ Kiev hiện nay là làm sao để phần lớn những người Ukraina tị nạn ở nước ngoài hồi hương. Đó là lực lượng quan trọng, cần thiết cho công cuộc tái thiết đất nước.

Chiến lược chung giữa Liên Hiệp Châu Âu và Ukraina bao gồm cả chương trình tự nguyện trở về Ukraina, dựa trên các trung tâm thông tin cập nhật tình hình cụ thể tại từng thành phố, thậm chí là cả việc tổ chức các chuyến đi, để những người tị nạn Ukraina có thể đánh giá các điều kiện hồi hương.

Ủy viên phụ trách về Nội vụ và Di trú Magnus Brunner thừa nhận các biện pháp bảo hộ tạm thời trên nguyên tắc chỉ mang tính “tạm thời”, nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng những ai đã làm lại cuộc đời, đã hòa nhập và vẫn cần được bảo hộ thì phải được ở lại Liên Âu.

Để làm được điều đó, quy chế bảo hộ tạm thời được gia hạn thêm một năm, đến ngày 04/03/2027. Ủy Ban Châu Âu kêu gọi 27 nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu dự trù cấp quy chế mới, hỗ trợ về thị thực, giấy phép lao động hoặc giấy phép cư trú cho những ai muốn ở lại”.

Họ tên là Gerhard Daniel Campos Wittich, Adriana Carolina Costa Silva Pereira, Manuel Francisco Steinbruck Pereira và Eric Lopes. Đó là những cái tên được ghi trên hộ chiếu Brazil, nhưng trên thực tế, họ là những điệp viên nằm vùng của Nga sau khi danh tính được cơ quan phản gián Brazil tiết lộ, như New York Times cho biết trong một cuộc điều tra ngày 21/05/2025 về quốc gia Nam Mỹ được mệnh danh là "nhà máy sản xuất điệp viên Nga" mới.

Nhà chức trách Brazil đã phát hiện ra 9 điệp viên Nga di chuyển khắp thế giới với hộ chiếu Brazil hợp lệ. Theo tờ New York Times, những công dân Brazil giả mạo này đã có thể cư trú và hoạt động cho điện Kremlin ở Bồ Đào Nha, Hy Lạp hoặc Na Uy.

Lần theo dấu vết của Sergei Tcherkasov

Theo kênh truyền thông điều tra độc lập của Nga Agentstvo, việc phá vỡ hoạt động của các điệp viên nói trên là "một trong những thất bại nặng nề nhất đối với cơ quan tình báo Nga" trong những năm gần đây.

Sự kiện này bắt đầu bằng một tin nhắn được Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA) gửi đến nhà chức trách Brazil vào tháng 04/2022, vài tháng sau khi Nga xua quân xâm lược Ukraina. Các tình báo Mỹ đã phát hiện ra một điệp viên ngầm của Nga vừa xuất hiện ở Hà Lan. Được xác định là Sergei Tcherkasov, điệp viên này đã tìm cách giả danh là một công dân Brazil để được nhận làm thực tập sinh tại Tòa án Hình sự Quốc tế.

Điệp viên này làm việc cho Cơ quan Tình báo Quân đội Nga (GRU), lấy tên Viktor Muller Ferreira. Như CIA tiết lộ với các đồng nghiệp Brazil, ngoài một cái tên giả, người này còn cầm một quyển hộ chiếu thật và Viktor Muller Ferreira đã tạo dựng một cuộc sống làm vỏ bọc trong hơn một thập kỷ. Một cuộc điều tra của kênh truyền thông Bellingcat, được công bố vào năm 2022, thậm chí đã nêu chi tiết cách điệp viên Nga này hành xử như một sinh viên khoa học chính trị không ngần ngại bình luận trực tuyến, thậm chí đã gọi Vladimir Putin là "ung nhọt" đang gặm nhấm nền dân chủ.

Tại Brazil, phát hiện này đã đánh dấu sự khởi động của "hoạt động phía Đông" của phản gián, dẫn đến việc ít nhất 9 điệp viên ngầm của Nga bị lộ danh tính, toàn bộ dường như đều có một cuộc sống ổn định và đầy đủ với bạn bè, sự nghiệp và những quan hệ tình cảm. Chẳng hạn như Gerhard Daniel Campos Wittich, điều hành một công ty bán máy in 3D, thường xuyên đi chơi với bạn bè và sống ở Rio de Janeiro với bạn gái người Brazil.

Nhưng trong bóng tối, ông liên lạc với vợ người Nga, một điệp viên định cư ở Hy Lạp, để phàn nàn về một cuộc sống buồn tẻ hơn nhiều so với những gì Nhà nước Nga đã hứa hẹn, theo New York Times.

Brazil, mỏ vàng cho điệp viên Nga ?

Đối với các chuyên gia tình báo Nga, không có gì đáng ngạc nhiên khi có nhiều điệp viên làm việc cho Matxcơva ở Nam Mỹ. Elena Grossfeld, chuyên gia về lịch sử đương đại của tình báo Nga tại Đại học King's College London, nhấn mạnh khu vực này "luôn thu hút sự quan tâm của tình báo Nga từ thời Liên Xô, do gần với Hoa Kỳ về mặt địa lý và một số chế độ ở đây có nguồn gốc xã hội chủ nghĩa hoặc cộng sản".

Có thể coi Brazil là một trường hợp điển hình để hiểu quốc gia nào được coi là lý tưởng để ươm mầm những điệp viên đáng tin cậy. Nước đó cần phải tích lũy nhiều lợi thế trong mắt Kremlin. Jenny Mathers, chuyên gia về các vấn đề an ninh ở Nga tại Đại học Aberystwyth, xứ Wales, tóm tắt : "Đó phải là một quốc gia đủ thân thiện với Matxcơva để Kremlin có thể hành động mà không bị cơ quan phản gián của nước đó liên tục giám sát, nhưng không quá thân thiện để các nước đó không nghi ngờ tất cả các công dân của mình." Đối với chuyên gia Mathers, Brazil đáp ứng những tiêu chí này.

Quốc gia Nam Mỹ này còn có một lợi thế khác, đó là quyển hộ chiếu của họ. Jenny Mathers cho biết "công dân Brazil có thể đi du lịch đến hầu hết các quốc gia mà không phải làm quá nhiều thủ tục hành chính". Quyển hộ chiếu này gần như có mức độ tự do đi lại tương đương hộ chiếu Hoa Kỳ, vì công dân Brazil có thể di chuyển đến 115 quốc gia mà không cần xin thị thực so với 119 quốc gia đối với công dân Mỹ. Do đó, "Brazil là một bệ phóng tốt để các điệp viên Nga thâm nhập vào các quốc gia khác", theo Elena Grossfeld.

New York Times cũng nhấn mạnh Brazil có một xã hội đa văn hóa, trong đó một công dân gốc Kavkaz với giọng nói lơ lớ sẽ không gây chú ý.

Nhưng điều quan trọng nhất, theo bà Mathers, "dường như thủ tục xin giấy khai sinh để có được hộ chiếu hợp lệ ở Brazil khá dễ dàng, và điều này rất quan trọng đối với bất kỳ điệp viên ngầm nào". Trên thực tế, có một ngoại lệ pháp lý đối với thủ tục kiểm tra các ca sinh ở những vùng xa xôi và nông thôn của Brazil. Báo New York Times cho biết "nhà chức trách sẽ cấp giấy khai sinh cho bất kỳ ai khai báo, với sự hiện diện của hai nhân chứng, rằng một đứa trẻ có ít nhất một phụ huynh là người Brazil". Hơn nữa, không phải tất cả các tài liệu đều được số hóa, khiến cho việc phát hiện giấy khai sinh giả trở nên khó khăn hơn.

Elena Grossfeld nhận định mỏ vàng của các giấy khai sinh này biến Brazil thành "một nhà máy sản xuất 'danh tính' của các điệp viên ngầm, hơn là một nhà máy sản xuất điệp viên theo nghĩa đen".

Brazil và nhiều quốc gia khác

Theo các chuyên gia được kênh truyền hình France 24 phỏng vấn, việc phát hiện ra những điệp viên này có lẽ chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Chuyên gia Mathers cho rằng "việc thiết lập một chương trình điệp viên nằm vùng đòi hỏi rất nhiều công sức và thời gian, vì vậy có khả năng cao là cơ quan tình báo Nga không tốn nhiều công sức như vậy chỉ để triển khai 9 điệp viên".

Elena Grossfeld thì cho rằng "Brazil đã thành công trong việc phát hiện ra những điệp viên này bằng cách triển khai một đội ngũ chịu trách nhiệm săn lùng họ. Các quốc gia khác ở Nam Mỹ, như Peru, Achentina hoặc Chile, tuy không tiến hành cuộc điều tra tương tự, nhưng đối với điện Kremlin cũng có những điều kiện thuận lợi giống như Brazil, cũng có thể trở thành nơi ươm mầm cho các điệp viên nằm vùng". Ví dụ, trang Bellingcat vào năm 2022 đã công bố một cuộc điều tra dài về một nữ điệp viên Nga từng sống ở Ý dưới danh tính giả là người Peru.

Theo Elena Grossfeld, thật ngạc nhiên khi Nga vẫn tiếp tục đầu tư nhiều như vậy vào các điệp viên nằm vùng : "Có thể nghĩ rằng sau sự sụp đổ của chế độ Xô viết, Matxcơva sẽ không còn phải phân bổ nhiều nguồn lực cho một chương trình như vậy nữa. Nhất là trong thời đại mạng xã hội hiện nay, việc tạo ra từ hư không một công dân của quốc gia nào đó với quá khứ đầy lỗ hổng ngày càng trở nên khó khăn."

Còn bà Mathers thì khẳng định dù sao đi nữa, việc các điệp viên này bị phát hiện "có thể khiến công việc của các cơ quan tình báo Nga trở nên khó khăn hơn, bởi Brazil giờ đây sẽ cảnh giác hơn, và vụ việc này có thể khiến các quốc gia khác cũng nghi ngờ".

Tuy nhiên, các điệp viên bị Brazil phát hiện dường như đã không có được thành tựu gì đặc biệt. "Họ không nắm giữ những vị trí có ảnh hưởng lớn và cũng không cho thấy đã hoạt động hiệu quả", theo Elena Grossfeld.

Họ không có sơ yếu lý lịch phù hợp với khuôn mẫu điệp viên có thể gây bất ổn cho một quốc gia nếu nhận lệnh từ Matxcơva. Tuy vậy, như Jenny Mathers lưu ý, có thể vẫn còn những người khác chưa bị phát hiện… và biết đâu họ lại đang nắm giữ những vị trí nhạy cảm hơn nhiều.

Nguồn : France 24