Tin nóng trong ngày
Tin Tức ngày 11 - 01 -2025:
***************
TIN TỔNG HỢP
(CNA) – Biển Đông : Philippines sẵn sàng thảo luận với Trung Quốc, nhưng không thỏa hiệp về chủ quyền lãnh thổ. Trong cuộc trả lời phỏng vấn CNA hôm qua, 09/01/2025, ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo khẳng định « Chúng tôi cam kết giải quyết mọi sự cố hoặc tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, theo luật pháp quốc tế và đó luôn là lập trường của chúng tôi », nhưng với điều kiện việc này « không gây tổn hại đến quyền chủ quyền và chủ quyền của chúng tôi ».
(AP) – Nhật ban hành trừng phạt bổ sung đối với Nga vì xâm lăng Ukraina. Lệnh trừng phạt được ban hành hôm nay, 10/01/2025, bao gồm biện pháp phong tỏa tài sản của 11 cá nhân, 29 tổ chức và ba ngân hàng Nga, cũng như một giám đốc điều hành công ty thương mại Bắc Triều Tiên và một ngân hàng Gruzia, bị cáo buộc đã giúp Nga lách trừng phạt. Chánh văn phòng nội các Yoshimasa Hayashi cho biết lệnh trừng phạt bổ sung cho thấy Nhật Bản thực thi cam kết với nhóm G7 tăng cường trừng phạt Nga.
(AFP) – Thủ tướng Ý : Washington sẽ không sáp nhập Groenland hay Panama. Ngày 09/01/2025, lãnh đạo chính phủ Ý, bà Giorgia Meloni, quả quyết rằng Hoa Kỳ sẽ không “sáp nhập bằng vũ lực” đảo Groenland và kênh đào Panama và những tuyên bố của Donald Trump chỉ nhằm gửi một thông điệp đến Trung Quốc. Theo thủ tướng Ý, các tuyên bố của tổng thống đắc cử Mỹ là “thông điệp gửi đến các cường quốc khác” hơn là những yêu sách mang tính thù địch với các nước . Bà nói thêm: “Đó là những vùng lãnh thổ mà những năm qua chúng ta đã chứng kiến những hoạt động gia tăng của Trung Quốc”.
(AFP) – Tòa Án Tối Cao Mỹ cân nhắc xem xét lệnh cấm TikTok. Hôm nay, 10/01/2025, cấp thẩm quyền cao nhất của tư pháp Mỹ xem xét số phận của TikTok, một trong những mạng xã hội phổ biến nhất trên thế giới hiện nay, có 170 triệu người sử dụng tại Mỹ. Một đạo luật đã được thông qua tháng 4/2024 và đã được tổng thống Joe Biden ký ban hành, nhằm ngăn ngừa nguy cơ gián điệp và chính quyền Trung Quốc thao túng. Luật này gia hạn cho ByteDance, công ty mẹ của TikTok, đến ngày 19/01/2025 phải nhượng lại ứng dụng cho chủ khác, nếu không sẽ bị cấm hoạt động tại Mỹ. Tòa Án Tối Cao sẽ quyết định có điều chỉnh lại luật đã ban hành theo hướng gỡ bỏ lệnh cấm Tik Tok hay không.
(AFP) – Venezuela : Đối lập biểu tình rầm rộ trước lễ tuyên thệ nhậm chức tổng thống của Nicolas Maduro. Hôm qua 10/01/2025, biểu tình đã diễn ra trên toàn quốc theo lời kêu gọi của các đảng đối lập, vốn không công nhận chiến thắng của ông Maduro trong cuộc bầu cử tháng 7 năm ngoái. Bà Maria Corina Machado, 57 tuổi, thủ lĩnh đối lập, lần đầu tiên xuất hiện trong cuộc biểu tình, sau nhiều tháng ẩn náu do có nguy cơ bị bắt. Đối lập cáo buộc cảnh sát đã câu lưu bà Machado trong một thời gian ngắn, nhưng chính quyền bác bỏ cáo buộc đó.
(AFP) – Đại dương nóng kỷ lục. Theo báo cáo của Đài quan sát khí hậu Copernicus của châu Âu, được công bố hôm nay, 10/01/2025, nhiệt độ bề mặt trung bình hàng năm của đại dương, không bao gồm các vùng địa cực, đạt mức chưa từng có là 20,87°C, phá kỷ lục của năm 2023. Copernicus cũng cảnh báo nồng độ hơi nước trong bầu khí quyển đạt mức kỷ lục năm 2024, vượt đến 5% so với mức trung bình của 20 năm 1991-2020. Các đại dương là nơi hấp thụ 90% lượng nhiệt dư thừa do con người tạo ra. Việc đại dương nóng lên nhanh chóng khiến thế giới khó giữ được mục tiêu không để mức tăng nhiệt độ vượt quá 1,5°C so với thời tiền công nghiệp.
************
Những tham vọng « đế quốc » của Donald Trump
Tổng thống tân cử Donald Trump « lăm le » mở rộng lãnh thổ Hoa Kỳ, hỏa hoạn tại bang California là những chủ đề được các tờ báo Pháp khai thác sâu hôm nay, 10/01/2025.
Trang nhất của tờ Le Figaro quan tâm đến việc Donald Trump bày tỏ tham vọng mở rộng lãnh thổ Hoa Kỳ, đưa ra một số ý tưởng gây tranh cãi trong cuộc họp báo tại Mar-a-Lago. Trong số các ý tưởng này, ông đã đề xuất sáp nhập Canada làm bang thứ 51 của Hoa Kỳ. Tổng thống đắc cử cũng tái khẳng định mong muốn mua lại Groenland, vùng lãnh thổ có vị trí chiến lược của Đan Mạch, nhấn mạnh đến tầm quan trọng của khu vực này đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Donald Trump thậm chí còn tính đến khả năng giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama, do mối đe dọa từ sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực. Kênh đào này được Washington tiếp quản vào đầu thế kỷ XX và chuyển giao cho Panama vào năm 1999.
Nhật báo thiên hữu nhận định những tuyên bố của Donald Trump khiến giới phân tích vừa ngạc nhiên vừa bối rối. Một số chuyên gia cho rằng đây là một chiến thuật đàm phán, trong khi một số khác nhận định đây là cách nhà tỷ phú thu hút sự chú ý của truyền thông. Tuy nhiên, Le Figaro nhấn mạnh những tuyên bố của Donald Trump phản ánh một quan điểm cá nhân về thế giới, với sức mạnh, lợi ích quốc gia và sự thống trị địa chính trị phớt lờ các chuẩn mực ngoại giao.
Donald Trump dường như muốn hồi sinh một kiểu « chính sách áp đặt quyền lực » mà ông coi là đặc trưng của Hoa Kỳ từ thế kỷ XIX, khi Washington mở rộng lãnh thổ từ bờ Đại Tây Dương sang Thái Bình Dương. Với logic này, Groenland có tầm quan trọng chiến lược với vị trí địa lý đi kèm với tài nguyên thiên nhiên, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Nga và Trung Quốc ngày càng quan tâm đến Bắc Cực. Trump cũng nhấn mạnh Groenland sẽ trở thành một tài sản quý giá cho quốc phòng và an ninh quốc gia Hoa Kỳ.
Trong khi đó, kênh đào Panama là một khu vực nhạy cảm do sự hiện diện mạnh mẽ của Trung Quốc trong khu vực, với những khoản đầu tư lớn vào các cảng ở hai đầu kênh đào. Donald Trump đã bày tỏ sự bất mãn đối với sự hiện diện của Bắc Kinh và bày tỏ mong muốn tiếp quản lại tuyến đường chiến lược này. Về việc sáp nhập Canada, mặc dù những tuyên bố của Donald Trump ban đầu có thể hiểu như một câu đùa với thủ tướng Justin Trudeau, nhà tỷ phú dường như đang thực sự xem xét khả năng này, chủ yếu do mối quan hệ kinh tế và quân sự chặt chẽ giữa hai quốc gia.
Groenland : Phản ứng của Đan Mạch sau tuyên bố của Trump
Nhật báo Le Monde trên trang nhất ghi nhận chuyến thăm Groenland của Donald Trump Junior hôm 07/01 chỉ kéo dài vỏn vẹn 5 tiếng đồng hồ, nhưng thu hút sự chú ý đặc biệt. Lý do là trong cuộc họp báo diễn ra cùng ngày tại West Palm Beach, bang Florida, cha của ông, Donald Trump, đã có những tuyên bố gây tranh cãi. Ông đề cập đến khả năng dùng vũ lực để giành quyền kiểm soát Groenland. Donald Trump không biết Đan Mạch có quyền kiểm soát Groenland hay không, nhưng nếu có, nước này phải từ bỏ quyền đó vì an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Tổng thống đắc cử cũng cảnh báo nếu Copenhagen từ chối, Washington sẽ áp đặt thuế quan cao đối với các sản phẩm do Đan Mạch xuất khẩu.
Sự quan tâm của Hoa Kỳ dành cho Groenland không phải là điều mới mẻ. Với tài nguyên khoáng sản phong phú và vị trí chiến lược ở Bắc Cực, Groenland luôn được « để mắt ». Vào năm 2019, Donald Trump từng đề xuất mua lại hòn đảo này, dẫn đến một cuộc khủng hoảng ngoại giao sau khi thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen gọi đề nghị này là « vô lý ». Tuy nhiên, nhà tỷ phú không từ bỏ suy nghĩ và vào cuối tháng 12/2024, tiếp tục khẳng định Groenland rất quan trọng đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ mà Washington phải kiểm soát.
Những tuyên bố này thực sự gây sốc tại Đan Mạch, một quốc gia thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO). Jens Ladefoged Mortensen, giáo sư tại đại học Copenhagen, cho rằng Đan Mạch luôn xem mối quan hệ với Hoa Kỳ mang tính chiến lược, nhưng giờ đây Đan Mạch lại đứng trước nguy cơ bị Mỹ tấn công. Điều này khiến nhiều chuyên gia lo ngại về những tác động kinh tế gây ra bởi một cuộc chiến tranh thương mại xuyên Đại Tây Dương.
Về phần mình, thủ tướng Frederiksen đã tìm cách làm xoa dịu tình hình. Bà nhấn mạnh Hoa Kỳ là đồng minh quan trọng của Đan Mạch và Groenland thuộc về người Groenland. Bà khẳng định mọi cuộc thảo luận về tương lai của Groenland phải bắt đầu và kết thúc tại thủ phủ Nuuk, chứ không phải tại Copenhagen hay Washington. Các quốc gia châu Âu khác như Pháp và Đức đã lên tiếng ủng hộ Đan Mạch, khẳng định không quốc gia nào có thể can thiệp vào chủ quyền biên giới của nước này.
Tờ báo nhắc lại, theo một đạo luật năm 2009, Groenland có thể đòi độc lập với Đan Mạch bất cứ lúc nào, và hiện người dân đang suy nghĩ về tương lai của mình. Chính phủ Groenland, do thủ tướng Mute Egede lãnh đạo, đã khẳng định hòn đảo « không bao giờ có thể được rao bán ». Người dân ở đây muốn tự quyết định về tương lai của mình mà không có sự can thiệp từ bên ngoài. Mặc dù họ hoan nghênh các khoản đầu tư từ Mỹ, song họ từ chối bất kỳ hình thức kiểm soát nào từ Washington hay Copenhagen.
Le Monde kết luận rằng vào thời điểm Hoa Kỳ tiếp tục bày tỏ sự quan tâm chiến lược đối với Groenland, tình hình đang trở nên hết sức phức tạp. Hòn đảo đang đối diện với những quyết định quan trọng về tương lai của mình, và rõ ràng không có quốc gia nào, dù là Mỹ hay Đan Mạch, có thể quyết định thay họ.
Sự giàu sang không bảo vệ được con người trước biến đổi khí hậu
Vẫn về Hoa Kỳ, trang nhất và bài xã luận của tờ Libération chú ý đến hỏa hoạn thảm khốc ở bang California. Các địa điểm nổi tiếng của Los Angeles như Mulholland Drive, Sunset Boulevard, Malibu và Santa Monica được biết đến như những biểu tượng của thành công, vẻ đẹp, tình yêu và vinh quang. Tuy nhiên, những nơi này hiện đang bị tàn phá bởi các vụ hỏa hoạn, khiến hàng trăm nghìn người phải bỏ nhà ra đi. Chỉ trong vòng chưa đầy 48 giờ, hơn 10.000 ha đất đã bị phá hủy ở Los Angeles và vùng phụ cận. Lửa vẫn có nguy cơ lan rộng, do gió mạnh, hạn hán đi kèm với tình trạng thiếu nước. Mặc dù California đã bước vào mùa đông, song đồi Hollywood vẫn bốc cháy do tác động của biến đổi khí hậu. Bầu trời, đầy những đốm than nóng, vẫn tối tăm ngay cả vào ban ngày, tạo ra một bầu không khí như tận thế.
Thảm họa thiên nhiên này đi kèm với một cuộc tranh cãi chính trị. Tổng thống đắc cử Donald Trump cáo buộc thống đốc California Gavin Newsom đã chuyển nguồn nước vốn dành cho người dân California sang chỗ khác để bảo vệ một loài cá đang bị đe dọa, ám chỉ đến kế hoạch mới của chính quyền địa phương trong việc quản lý con sông Colorado.
Nhật báo thiên tả khẳng định tình hình hiện nay cho thấy rõ về tác động của khủng hoảng khí hậu. Trong một bài tiểu luận năm 1968, nữ sĩ Joan Didion đã viết : « Khí hậu của Los Angeles chính là khí hậu của thảm họa và tận thế. » Giờ đây, các nhà khí hậu học vẫn không ngừng cảnh báo mọi người về hiểm họa của khủng hoảng khí hậu, và hỏa hoạn tại Hollywood chứng minh rằng sự giàu có, vẻ đẹp và danh tiếng không thể bảo vệ con người khỏi sự trả thù của thiên nhiên đối với sự thờ ơ của chúng ta trước hiện tượng biến đổi khí hậu.
Thiệt hại do hỏa hoạn gây ra
Vẫn về hỏa hoạn tại California, trang nhất của nhật báo kinh tế Les Echos quan tâm đến thiệt hại do thiên tai gây ra. Hơn 100.000 người đã được yêu cầu sơ tán khẩn cấp, và các vụ cháy đã khiến ít nhất 10 người thiệt mạng. Thiệt hại tài chính đạt mức nghiêm trọng, với ước tính từ 52 đến 57 tỷ đô la, có thể sánh ngang với những thiệt hại do các cơn bão thảm khốc nhất gây ra. Để so sánh cụ thể, cơn bão Milton tàn phá Florida vào tháng 10 năm ngoái đã gây thiệt hại gần 60 tỷ đô la.
Chi phí tổng thể có thể tiếp tục tăng nếu các công trình tiếp tục bị thiêu rụi trong những ngày tới, và một số chuyên gia cho rằng những đám cháy này có thể trở thành thảm họa cháy rừng tồi tệ nhất lịch sử hiện đại của California. Vụ cháy lớn trước đó, « Camp Fire » vào năm 2018, đã gây thiệt hại hơn 30 tỷ đô la.
Theo dự đoán của JPMorgan, thiệt hại cho các công ty bảo hiểm có thể lên tới 10 tỷ đô la, mặc dù một số dự báo khác ước tính thiệt hại chỉ rơi vào khoảng 8 tỷ đô la. Tuy nhiên, các đám cháy này có thể làm căng thẳng thị trường bảo hiểm, đặc biệt là chương trình bảo hiểm công « Fair Plan » do chính quyền California khởi xướng. Các chuyên gia dự đoán chương trình này có thể sẽ bị quá tải do các yêu cầu bồi thường.
Những đám cháy này chủ yếu tác động đến các khu dân cư đắt đỏ, với giá trị trung bình vượt quá 2 triệu đô la một ngôi nhà. Trong số các tài sản bị phá hủy có những ngôi nhà của nhiều người nổi tiếng như Laeticia Hallyday và Paris Hilton ở Malibu. Tại Hollywood, các đám cháy đang đe dọa các khu vực đồi núi, nơi có những ngôi nhà của gia đình Kardashian-Jenner.
Pháp : Nạn bài Do Thái vẫn hoành hành 10 năm sau vụ Charlie Hebdo và Hyper Cacher
Về thời sự nước Pháp, bài xã luận của nhật báo Công Giáo La Croix chú ý đến nạn bài Do Thái vẫn hoành hành trong nước. Ngày 09/01, một buổi lễ được tổ chức tại Paris để tưởng niệm bốn nạn nhân trong vụ tấn công khủng bố tại siêu thị Hyper Cacher cách đây 10 năm. Buổi lễ do Hội đồng đại diện các tổ chức Do Thái ở Pháp (Crif) và Charlie Hebdo tổ chức, nhằm vinh danh Yohan Cohen, Yoav Hattab, Philippe Braham và François-Michel Saada, những người bị sát hại chỉ vì là người Do Thái.
Mặc dù hàng triệu người Pháp đã thể hiện sự đoàn kết sau vụ tấn công đẫm máu hồi tháng 01/2015, nạn bài Do Thái vẫn là một vấn đề nghiêm trọng. Vào năm 2023, các hành vi chống Do Thái đã gia tăng mạnh mẽ, với mức tăng 400% các sự cố được ghi nhận, lên 1.676 trường hợp. Sự gia tăng này chính là do cuộc xung đột giữa Israel và Hamas. Hơn nữa, nhiều người thân của các nạn nhân và những người sống sót sau vụ thảm sát tại Hyper Cacher đã rời khỏi Pháp, cho thấy cộng đồng người Do Thái đang trở nên dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết.
Yonathan Arfi, chủ tịch Crif, nhấn mạnh nguyên nhân xảy ra các vụ tấn công chống Do Thái vào năm 2015 là hệ quả của « hồ sơ » chưa được giải quyết trước đó, dẫn chứng vụ thảm sát tại Toulouse vào năm 2012, với bốn người, trong đó có ba trẻ em, bị giết trong một trường học Do Thái. Mặc dù mối đe dọa đã bị đánh giá thấp vào thời điểm đó, nhưng giờ đây rõ ràng các hành động bạo lực này vẫn tồn tại và mọi người cần phải nhận thức đầy đủ về mức độ nghiêm trọng của chúng.
**********
Trump giải quyết hòa bình cho Ukraina : Từ "24 giờ" thành "6 tháng"
Tổng thống tân cử Mỹ Donald Trump giữ quyết tâm « chấm dứt cuộc tàn sát » ở Ukraina. Nhưng thay vì chỉ trong « 24 giờ » như khẩu hiệu lúc vận động tranh cử, ông ấn định lại thời hạn thành « 6 tháng ». Sự thay đổi này cho thấy « hòa bình không dễ dàng như ảo tưởng » mà ông vẫn quả quyết. Về phía các đồng minh của Mỹ, quyết định này được coi là dấu hiệu chính quyền Trump sẽ không từ bỏ ngay hậu thuẫn cho Kiev.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Đối với tổng thống thứ 47 của Mỹ, « 6 tháng » là mục tiêu thực tế hơn. Còn ông Keith Kellogg, đặc sứ của tổng thống Trump về chiến tranh Ukraina, tự đặt tham vọng đạt được « một giải pháp vững chắc và bền vững » trong vòng « 100 ngày » để chấm dứt chiến tranh Ukraina.
Được nhân nhượng, Matxcơva sẽ không dừng ở Ukraina
Lý do đầu tiên có lẽ là thực tế để đi đến chấm dứt chiến tranh. « Ông Donald Trump đang đối mặt với những ảo tưởng về hòa bình dễ dàng », theo phân tích của nhật báo Pháp Le Figaro ngày 09/01/2025. Để hàng trăm triệu cử tri Mỹ ủng hộ ông Trump hiểu được những thâm ý và tham vọng của nguyên thủ quốc gia Nga Vladimir Putin, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã chọn đối thoại với Lex Fridman, một blogger Mỹ gốc Nga ủng hộ MAGA (Make America Great Again), trong suốt hơn 3 tiếng. Ông Zelensky đã thể hiện sự kiên trì, khéo léo trước một Lex Fridman lặp đi lặp lại « tôi có một giấc mơ là ông ngồi vào bàn với Putin và Trump để nhất trí với nhau », cứ như Ukraina mới là kẻ xấu, không muốn hòa bình trong khi « Putin muốn hòa bình », « Putin yêu đất nước của ông ấy… cần phải tha thứ cho ông ấy ».
Le Figaro cho rằng những giải thích chi tiết, rành mạch của tổng thống Ukraina trong những câu trả lời cho thấy một bộ phận của phương Tây không hiểu hết những thâm ý và quy mô mối đe dọa từ tổng thống Putin. Trước tiên, tấn công Ukraina chính là cuộc chiến báo thù mà « kẻ nổi loạn toàn cầu » Vladimir Putin phát động không chỉ nhằm phá hủy Ukraina, mà phá hủy toàn bộ trật tự thế giới và hệ thống quy tắc được phương Tây bảo vệ từ năm 1945. Liệu có thể tin vào những phát biểu của ông Putin khi mà Nga đã nhiều lần vi phạm thỏa thuận ngừng bắn mà chính ông Putin đàm phán năm 2019 dưới sự chủ trì của Pháp và Đức ? Dù luôn tỏ thiện chí đàm phán, mục đích của chủ nhân điện Kremlin hoàn toàn không thay đổi.
Để thuyết phục cử tri, cũng như thuyết phục tổng thống tân cử Mỹ, Zelensky khẳng định tin rằng « Trump có thể ngăn chặn Putin, người sợ Trump, nhưng nếu Trump chỉ bằng lòng với một thỏa thuận ngừng bắn mà không có bảo đảm an ninh, Putin sẽ xem đó là một cơ hội, sẽ lại chuẩn bị và trở lại để tàn phá tất cả. Ông ấy sẽ phá hủy châu Âu ». Ý đồ này càng được thuận lợi nếu ông Trump thực hiện lời đe dọa rút Mỹ khỏi NATO, liên minh quân sự sẽ tan vỡ « và chuyện gì sẽ đến với ông Trump và với tất cả chúng ta ? »
Do đó, Ukraina cũng như Mỹ và các nước đồng minh châu Âu cần có một « nền hòa bình được bảo vệ bằng sức mạnh » với những biện pháp trừng phạt được tăng cường và Ukraina cần tiếp tục « được vũ trang » để đạt được mục tiêu đó. Tổng thống Zelensky nhắc lại là ông « sẽ ngồi vào bàn đàm phán, nhưng trước tiên là với ông Trump, người phải biết được sự thật về tất cả những gì đang diễn ra để tự đưa ra ý kiến ».
Thủ tướng Ý : Trung gian mới với Trump cho hòa bình Ukraina ?
Song song với việc tổng thống Ukraina thuyết phục cử tri của ông Trump và tân chính quyền Mỹ, Kiev có thể trông cậy vào sự « ủng hộ không gì lay chuyển » của thủ tướng Ý Giorgia Meloni. Người đứng đầu chính phủ Ý, thuộc phe cực hữu, cho thấy sự gần gũi với tân tổng thống Trump và nhà tỉ phú cố vấn Elon Musk, trong đó phải kể đến chuyến thăm bất ngờ và ngắn ngủi tới dinh thự Mar-a-Lago ở Florida.
Liệu Ukraina có nằm trong các chủ đề thảo luận? Dù không có nhiều chi tiết về cuộc họp này, nhưng theo lời thuật của bà Giorgia Meloni trong buổi họp báo thường niên ngày 09/01 và được AFP trích dẫn, ông Trump đã phát biểu rằng « bởi vì chúng ta muốn hòa bình, chúng ta sẽ không bỏ rơi Ukraina ». Bà cũng khẳng định « không thấy Mỹ giảm bớt cam kết » với Kiev. Một dấu hiệu khác cho thấy vai trò của thủ tướng Ý, đó là sau khi kết thúc cuộc họp với các đồng minh ở căn cứ Ramstein (Đức), tổng thống Zelensky đã tới Roma ngay tối 09/01 để hội đàm với bà Giorgia Meloni.
***********
Ông Maduro tuyên thệ nhậm chức tổng thống Venezuela nhiệm kỳ ba khi lãnh đạo phe đối lập tuyên bố sẽ trở lại
Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, người đã có gần 12 năm tại vị được đánh dấu bằng một cuộc khủng hoảng kinh tế và xã hội sâu sắc, đã tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ ba hôm 10/1 và duy trì quyền lực bất chấp tranh chấp kéo dài sáu tháng về một cuộc bầu cử cũng như lời kêu gọi quốc tế yêu cầu ông từ chức.
Ông Maduro, làm tổng thống từ năm 2013, đã được cả cơ quan bầu cử và tòa án tối cao của Venezuela tuyên bố là người chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 7, mặc dù số phiếu chi tiết xác nhận chiến thắng của ông chưa bao giờ được công bố.
Ông Maduro đã tuyên thệ nhậm chức tại quốc hội ở Caracas trước người đứng đầu cơ quan lập pháp Jorge Rodriguez, trong buổi lễ mà ông Maduro nói rằng ông tuyên thệ nhân danh nhà lãnh đạo người bản địa thế kỷ XVI Guaicaipuro và cố Tổng thống Hugo Chavez, từng là cố vấn của ông, cùng những người khác.
“Mong nhiệm kỳ tổng thống mới này sẽ là thời kỳ hòa bình, thịnh vượng, bình đẳng và dân chủ mới”, ông Maduro nói và cho biết ông sẽ tuân thủ luật pháp của đất nước. “Tôi tuyên thệ trên lịch sử, trên mạng sống của mình và tôi sẽ hoàn thành nhiệm vụ của mình, chúng tôi sẽ hoàn thành”.
Phe đối lập Venezuela nói số phiếu bầu tại các hòm phiếu cho thấy cựu ứng cử viên Edmundo Gonzalez đã giành chiến thắng áp đảo. Ông Gonzalez được một số quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, công nhận là tổng thống đắc cử. Các nhà quan sát bầu cử quốc tế nói rằng cuộc bỏ phiếu này là không công bằng.
Trong những tháng kể từ cuộc bầu cử, ông Gonzalez đã chạy trốn đến Tây Ban Nha vào tháng 9 trong khi đồng minh của ông là Maria Corina Machado đã trốn ở Venezuela, còn những nhân vật đối lập cấp cao và những người biểu tình bị bắt giữ.
Ông Gonzalez, người đã có chuyến công du chớp nhoáng đến châu Mỹ trong tuần này, từng nói rằng ông sẽ trở về Venezuela để đảm nhiệm chức vụ tổng thống, nhưng không đưa ra thông tin chi tiết.
Chính phủ, nơi đã cáo buộc phe đối lập kích động các âm mưu phát xít chống lại mình, nói rằng ông Gonzalez sẽ bị bắt nếu ông trở về và đã treo giải thưởng 100.000 đô la cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ ông.
Venezuela đã đóng cửa biên giới và không phận với Colombia trong vòng 72 giờ bắt đầu từ 05:00 giờ địa phương, theo Bộ ngoại giao tại Bogota cho biết trong một tuyên bố. Bộ này nói rằng biên giới phía Colombia sẽ vẫn mở.
Cả ông Gonzalez và bà Machado đều đang bị văn phòng bộ trưởng tư pháp điều tra về cáo buộc âm mưu, nhưng chỉ có ông Gonzalez bị lệnh bắt giữ công khai.
Hôm 9/1, bà Machado lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng kể từ tháng 8 tại một cuộc tuần hành phản đối chính phủ ở Caracas, vốn bị ảnh hưởng bởi một vụ bắt giữ trong thời gian ngắn.
Phong trào chính trị Vente Venezuela của bà cho biết đã có súng nổ và bà Machado đã bị hất khỏi chiếc xe máy mà bà đang ngồi trên đó khi rời khỏi sự kiện. Sau đó, theo tuyên bố của phong trào, bà bị bắt giữ và buộc phải xuất hiện trong một số video.
“Bây giờ tôi đã ở một nơi an toàn và quyết tâm hơn bao giờ hết để tiếp tục ở bên các bạn cho đến cùng!”, bà Machado – người bị cấm tham gia tranh cử – cho biết trong một bài đăng trên X sau khi bà được thả.
Chính phủ đã chế giễu vụ việc và phủ nhận mọi sự liên quan, nói rằng phe đối lập đã dàn dựng vụ này để tạo ra sự ủng hộ cho bà Machado.
Đàn áp và trừng phạt
Phe đối lập, các tổ chức phi chính phủ và các cơ quan quốc tế như Liên Hiệp Quốc trong nhiều năm đã lên án tình trạng đàn áp ngày càng gia tăng đối với các đảng phái chính trị đối lập, các nhà hoạt động và truyền thông độc lập ở Venezuela.
Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump đã nói rằng đất nước này đang bị một nhà độc tài điều hành.
Trong khi đó, chính phủ Venezuela nhiều lần cáo buộc phe đối lập âm mưu với các chính phủ và cơ quan nước ngoài bao gồm CIA để thực hiện các hành vi phá hoại và khủng bố.
Chính phủ tuần này cho biết họ đã bắt giữ bảy “lính đánh thuê”, bao gồm một quan chức cấp cao của FBI và một quan chức quân đội Hoa Kỳ.
Nền kinh tế Venezuela đã trải qua một cuộc khủng hoảng kéo dài được đánh dấu bằng lạm phát ba con số và cuộc di cư của hơn 7 triệu người tìm kiếm cơ hội tốt hơn ở nước ngoài.
Nhiều người ủng hộ bà Machado, trong số đó có những người Venezuela đã nghỉ hưu muốn thấy con cháu mình trở về nước, cho biết việc làm, lạm phát và các dịch vụ công không đáng tin cậy là một trong những mối quan tâm hàng đầu của họ.
Trong khi đó, chính phủ đã sử dụng các phương pháp chính thống để cố gắng kiềm chế lạm phát, đạt được một số thành công, và đổ lỗi cho sự sụp đổ kinh tế là do lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và các nước khác, đặc biệt là các hạn chế đối với ngành công nghiệp dầu mỏ quan trọng của quốc gia.
Ông Maduro và các đồng minh của ông đã cổ vũ cho những gì họ nói là khả năng phục hồi của đất nước bất chấp các biện pháp. Trong tháng này, ông Maduro cho biết rằng nền kinh tế đã tăng trưởng 9% vào năm ngoái.
Ông Maduro hôm 8/1 nói rằng hành động đầu tiên của ông trong nhiệm kỳ mới sẽ là kêu gọi cải cách hiến pháp, mặc dù ông không cung cấp thông tin chi tiết.
Khoảng 2.000 người đã bị bắt tại các cuộc biểu tình sau cuộc bầu cử ở Venezuela. Chính phủ cho biết trong tuần này rằng họ đã thả 1.515 người trong số đó.
Ông Gonzalez, 75 tuổi, cho biết con rể của ông đã bị bắt cóc hôm 7/1 khi đang đưa con đến trường.
**********
Ông Trump bị tuyên án trong vụ tiền bịt miệng, trở thành người đầu tiên bị kết án trọng tội trước khi nhậm chức tổng thống Mỹ
Tổng thống đắc cử Donald Trump đã chính thức bị kết án vào ngày 10/1 trong vụ án tiền bịt miệng, nhưng thẩm phán đã từ chối áp dụng bất kỳ hình phạt nào.
Kết quả này củng cố bản án mà một bồi thẩm đoàn tuyên ông Trump có tội hồi cuối tháng 5 năm ngoái, đồng thời giải thoát ông, người sẽ nhậm chức tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2 vào ngày 20/1, khỏi mối đe dọa về án tù hoặc tiền phạt.
Bản án miễn tội vô điều kiện đối với ông Trump đã khép lại một vụ án phá vỡ chuẩn mực khi cựu tổng thống và tổng thống tương lai bị buộc 34 trọng tội, bị đưa ra xét xử trong gần hai tháng và bị kết án về mọi tội danh. Tuy nhiên, hành động vòng vo pháp lý – và các chi tiết nhơ bẩn được đưa ra tại tòa về một âm mưu chôn vùi cáo buộc ngoại tình – đã không làm tổn hại đến ông trước các cử tri, những người đã bầu ông cho nhiệm kỳ tổng thống thứ hai.
Bằng cách ban hành lệnh miễn tội vô điều kiện, thẩm phán Juan M. Merchan của New York đã đưa vào hồ sơ vĩnh viễn của ông Trump một phán quyết có tội nhưng không có bất kỳ hình phạt pháp lý nào khác.
Thẩm phán Merchan đã có thể đã tuyên án ông Trump, thành viên đảng Cộng hòa 78 tuổi này, tới bốn năm tù. Nhưng thay vào đó, ông đã chọn một bản án tránh các vấn đề hiến pháp gai góc bằng cách kết thúc vụ án nhưng đảm bảo rằng ông Trump sẽ trở thành người đầu tiên bị kết tội trọng tội trước khi đảm nhiệm chức tổng thống.
Khi Thẩm phán Merchan tuyên án, ông Trump ngồi thẳng dậy, môi mím lại, hơi cau mày. Ông nghiêng đầu sang một bên khi thẩm phán chúc ông "may mắn trong nhiệm kỳ thứ hai làm tổng thống".
Các công tố viên cho biết họ ủng hộ bản án không hình phạt. Nhưng trước khi tòa tuyên án, họ chỉ trích những cuộc tấn công của ông Trump vào hệ thống pháp luật trong suốt và sau vụ án.
"Cựu tổng thống và tổng thống tương lai của Hoa Kỳ đã tham gia vào một chiến dịch phối hợp để làm suy yếu tính hợp pháp của nó", công tố viên Joshua Steinglass cho biết.
Trước đó tại phiên tòa, ông Trump nói: “Tôi hoàn toàn vô tội. Tôi không làm gì sai.”
Ông lập luận rằng cử tri đã thấy những gì đã xảy ra tại tòa án này và, giống như ông, họ nghĩ rằng đó là một sự ô nhục và ủng hộ ông một cách áp đảo trong cuộc bầu cử.
Giờ đây khi đã bị kết án, ông Trump được tự do theo đuổi kháng cáo, một quá trình có thể mất nhiều năm và diễn ra trong khi ông đang phục vụ nhiệm kỳ tổng thống kéo dài bốn năm.
Ông Trump đã đấu tranh quyết liệt để tránh việc bị buộc phải ra tòa trước một thẩm phán cấp tiểu bang khi gần đến ngày tuyên thệ nhậm chức. Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã bác bỏ nỗ lực vào phút chót của ông Trump nhằm ngăn chặn điều đó.
Luật sư quận Manhattan Alvin Bragg, một thành viên đảng Dân chủ, đã buộc tội ông Trump, một đảng viên Cộng hòa, vào tháng 3/2023 với 34 tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh để che đậy khoản thanh toán 130.000 USD của luật sư cũ của ông, Michael Cohen, cho nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels để đổi lấy sự im lặng của cô trước cuộc bầu cử năm 2016 về một cuộc ngoại tình giữa cô với ông Trump. Ông Trump đã phủ nhận điều đó.
Ông Trump đã đánh bại ứng cử viên của đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton, trong cuộc bầu cử đó.
Bồi thẩm đoàn Manhattan đã tuyên ông Trump có tội với tất cả 34 tội danh vào ngày 30/5/2024. Các công tố viên lập luận rằng mặc dù bản chất của các cáo buộc là tầm thường, nhưng vụ án là một nỗ lực nhằm làm sai lệnh cuộc bầu cử năm 2016.
Vụ án tiền bịt miệng là một vụ việc phức hợp về mặt chính trị. Các khoản đóng góp cho chiến dịch tranh cử của ông Trump đã tăng vọt sau khi ông bị truy tố vào tháng 3/2023, với khả năng giúp ông đánh bại các đối thủ của mình để giành được đề cử của Đảng Cộng hòa. Trong thời gian diễn ra phiên tòa, các cuộc thăm dò cho thấy phần lớn cử tri coi trọng các cáo buộc và vị thế của ông trong số những người Cộng hòa đã giảm sút sau phán quyết có tội.
Nhưng vụ án nhanh chóng chìm vào quên lãng, đặc biệt là sau màn trình diễn tranh luận thảm hại của Tổng thống Joe Biden khiến ông phải rút lui và Phó Tổng thống Kamala Harris thay thế ông trong liên danh tranh cử của Đảng Dân chủ, và sau khi một viên đạn của một tay súng chút xíu nữa đã giết chết ông Trump tại một cuộc tập hợp tranh cử ở Butler, Pennsylvania.
Ban đầu, thẩm phán Merchan lên lịch tuyên án vào ngày 11/7, nhưng đã hoãn lại nhiều lần theo yêu cầu của ông Trump. Khi đồng ý hoãn tuyên án cho đến sau cuộc bầu cử vào tháng 9, thẩm phán Merchan đã viết rằng ông muốn tránh bị coi là can thiệp vào chuyện này.
Làm giả hồ sơ kinh doanh có thể bị phạt tới bốn năm tù. Mặc dù ông Trump khó có thể phải ngồi tù vì tuổi cao và không có tiền án, các chuyên gia pháp lý cho biết điều đó không phải là không thể, đặc biệt là khi xét đến việc ông đã vi phạm lệnh cấm phát biểu của tòa trong thời gian xét xử.
Nhưng chiến thắng của ông Trump và lễ nhậm chức sắp tới đã khiến bản án tù hoặc án treo càng trở nên kém thực tế hơn.
Sau bản án lịch sử hôm 10/1, không khí bên ngoài tòa án rất hân hoan, với hàng chục người ủng hộ ông Trump vẫy cờ Mỹ và các biểu ngữ in hình khuôn mặt của tổng thống đắc cử.
Một số người mô tả cảnh tượng này như một cuộc đoàn tụ, một cơ hội để gặp lại những người khác đã tham dự các cuộc biểu tình trong thời gian diễn ra phiên tòa xử án trong khi ăn mừng chiến thắng bầu cử và kết quả của vụ án.
"Không có hình phạt nào cả là một tin tuyệt vời", Jerry Gasowski, một công nhân nhà máy điện đã nghỉ hưu lái xe vào thành phố từ Long Island, cho biết. "Đó là tin tuyệt vời cho đất nước chúng ta".
************
Tòa phúc thẩm bác yêu cầu của ông Trump chặn công bố báo cáo về cuộc điều tra vụ bạo loạn 6/1
Một tòa phúc thẩm liên bang hôm 9/1 đã bác bỏ yêu cầu chặn công bố báo cáo của công tố viên đặc biệt Jack Smith về nỗ lực lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Tòa phúc thẩm liên bang khu vực 11 đã bác bỏ một kháng cáo khẩn cấp nhằm giữ kín báo cáo được cho là có những tiết lộ chi tiết không mấy hay ho về nỗ lực thất bại của ông Trump trong việc bám giữ quyền lực trong cuộc bầu cử mà ông đã thua Tổng thống Joe Biden.
Một phần riêng của cùng báo cáo của công tố viên đặc biệt – liên quan đến việc ông Trump tích trữ các tài liệu mật tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của mình – sẽ không được công khai trong khi vụ án chống lại hai bị cáo đồng phạm của tổng thống đắc cử vẫn đang chờ xử lý, theo Bộ Tư pháp cho biết.
Tuy nhiên, ngay cả với phán quyết của tòa phúc thẩm, báo cáo về can thiệp bầu cử sẽ không được công bố ngay lập tức, và không có gì đảm bảo rằng báo cáo sẽ được công bố vì dự kiến sẽ còn nhiều tranh chấp pháp lý hơn nữa. Phán quyết của tòa án cấp dưới từ Thẩm phán Tòa án Quận Hoa Kỳ do ông Trump bổ nhiệm, Aileen Cannon, tại Florida tạm thời chặn Bộ Tư pháp công bố báo cáo vẫn có hiệu lực trong ba ngày.
Các bị cáo hiện có thể yêu cầu Thẩm phán Cannon phán quyết dựa trên yêu cầu chặn báo cáo của họ, điều mà bà đã không làm trước đó khi bà chấp thuận yêu cầu khẩn cấp của họ. Họ cũng có thể yêu cầu Tòa án Tối cao do phe bảo thủ nắm đa số can thiệp.
Người phát ngôn của ông Trump gọi báo cáo của công tố viên đặc biệt Smith là “bài diễn văn vi hiến, thiên vị, đầy rẫy sự dối trá”.
“Đã đến lúc Joe Biden và Merrick Garland phải làm điều đúng đắn và chấm dứt hoàn toàn việc biến hệ thống tư pháp của chúng ta thành vũ khí chính trị”, người phát ngôn Steven Cheung nói trong một tuyên bố sau phán quyết.
Báo cáo gồm hai phần này dự kiến có những chi tiết về các phát hiện và giải thích các quyết định buộc tội trong hai cuộc điều tra của ông Smith, mặc dù triển vọng về những thông tin quan trọng mới vẫn chưa rõ ràng do các chi tiết mở rộng đã được tiết lộ trong các bản cáo trạng riêng biệt chống lại ông Trump.
Nhóm của ông Smith đã từ bỏ cả hai vụ kiện vào tháng 11 sau chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống của ông Trump, viện dẫn chính sách của Bộ Tư pháp cấm truy tố liên bang đối với các tổng thống đương nhiệm.
Vụ kiện cáo buộc ông Trump tích trữ bất hợp pháp các tài liệu mật tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông đã bị bác bỏ vào tháng 7 bởi Thẩm phán Cannon, người kết luận rằng việc bổ nhiệm ông Smith là bất hợp pháp. Đơn kháng cáo của ông Smith về việc bác bỏ các cáo buộc chống lại Walt Nauta và Carlos De Oliveira, những người bị buộc tội cùng với ông Trump về tội cản trở cuộc điều tra, vẫn đang có hiệu lực và luật sư của họ đã lập luận trong tuần này rằng việc công bố báo cáo trong khi các thủ tục đang chờ xử lý sẽ gây bất lợi và không công bằng.
Quyết định của Bộ Tư pháp giữ lại phần tài liệu mật của báo cáo hiện tại làm giảm khả năng công chúng sẽ được biết về nó, vì Bộ Tư pháp của ông Trump gần như chắc chắn sẽ không công bố nó ngay cả sau khi vụ kiện chống lại Nauta và De Oliveira được giải quyết.
Vụ án can thiệp bầu cử đã thu hẹp đáng kể phạm vi điều tra sau phán quyết của Tòa án Tối cao về quyền miễn trừ của tổng thống. Khi đó, tòa án lần đầu tiên phán quyết rằng các cựu tổng thống có quyền miễn trừ rộng rãi khỏi việc bị truy tố, gần như chấm dứt khả năng ông Trump có thể bị xét xử trước cuộc bầu cử vào tháng 11.
Các quy định của Bộ Tư pháp yêu cầu các công tố viên đặc biệt do Bộ trưởng Tư pháp bổ nhiệm phải nộp báo cáo mật khi kết thúc cuộc điều tra của họ. Sau đó, Bộ trưởng Tư pháp sẽ quyết định công khai những gì.
Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland đã công khai toàn bộ các báo cáo do các công tố viên đặc biệt làm việc dưới quyền giám sát của ông lập ra, bao gồm báo cáo của Robert Hur về cách Tổng thống Joe Biden xử lý thông tin mật và báo cáo của John Durham về cuộc điều tra của FBI về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử.
*********
Zelenskyy và Austin họp lần cuối để thúc ép Trump tiếp tục ủng hộ Ukraine
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã sử dụng cuộc họp cuối cùng của họ hôm 9/1 để gây áp lực lên chính quyền Trump sắp nhậm chức rằng chớ từ bỏ cuộc chiến của Kyiv, với cảnh báo của ông Austin rằng việc ngừng hỗ trợ quân sự ngay bây giờ “sẽ chỉ gây ra thêm nhiều hành vi gây hấn, hỗn loạn và chiến tranh”.
“Chúng ta đã đi một chặng đường dài đến mức, thành thật mà nói, thật điên rồ khi bỏ cuộc ngay bây giờ và không tiếp tục xây dựng các liên minh quốc phòng mà chúng ta đã tạo ra”, ông Zelenskyy nói. “Bất kể điều gì đang xảy ra trên thế giới, mọi người đều muốn chắc chắn rằng đất nước của họ sẽ không bị xóa khỏi bản đồ”.
Những tuyên bố của Tổng thống đắc cử Donald Trump về việc thúc đẩy chấm dứt chiến tranh nhanh chóng, mối quan hệ gần gũi của ông với Tổng thống Nga Vladimir Putin và tình trạng không chắc chắn về việc liệu ông có ủng hộ thêm viện trợ quân sự cho Ukraine hay không đã gây ra mối lo ngại trong số các đồng minh.
Chính quyền Biden đã nỗ lực cung cấp cho Ukraine nhiều hỗ trợ quân sự nhất có thể, bao gồm cả việc phê duyệt gói vũ khí mới trị giá 500 triệu USD và nới lỏng các hạn chế đối với các cuộc tấn công bằng tên lửa vào Nga, với mục đích đưa Ukraine vào vị thế mạnh nhất có thể cho bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai nhằm chấm dứt chiến tranh.
Ông Austin đã nhấn mạnh lời kêu gọi của Tổng thống Zelenskyy, nói rằng “không một nhà lãnh đạo có trách nhiệm nào sẽ để Putin làm theo ý mình”.
Và trong khi ông Austin thừa nhận rằng ông không biết ông Trump sẽ làm gì, ông cho biết các nhà lãnh đạo quốc tế tập trung tại Căn cứ Không quân Ramstein hôm 9/1 đã thảo luận về nhu cầu tiếp tục sứ mệnh.
Các nhà lãnh đạo đã tham dự một cuộc họp của Nhóm Liên lạc Phòng thủ Ukraine, một tập hợp gồm khoảng 50 quốc gia đối tác mà ông Austin đã tập hợp lại nhiều tháng sau khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2/2022 để phối hợp hỗ trợ vũ khí.
“Tôi rời khỏi nhóm liên lạc này không phải với lời tạm biệt mà là với một thách thức. Liên minh hỗ trợ Ukraine không được nao núng. Không được chùn bước. Và không được thất bại”, ông Austin nói trong cuộc họp báo cuối cùng của mình. “Sự sống còn của Ukraine đang bị đe dọa. Nhưng an ninh của chúng ta cũng vậy”.
Một số người đã thảo luận về những gì họ sẽ làm nếu Hoa Kỳ rút lại sự hỗ trợ dành cho Kyiv, và liệu nhóm liên lạc sẽ có một hình dạng mới dưới một trong những nhà tài trợ chính của châu Âu, chẳng hạn như Đức. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cho biết đất nước của ông và một số quốc gia châu Âu khác đang thảo luận về các lựa chọn.
Ông Austin cho biết việc tiếp tục nhóm là điều cần thiết, gọi đó là “kho vũ khí của nền dân chủ Ukraine” và “liên minh toàn cầu quan trọng nhất trong hơn 30 năm qua”.
Tổng thống Joe Biden sẽ có cuộc gặp trực tiếp cuối cùng với Tổng thống Zelenskyy trong những ngày tới tại Rome, nhưng ông đã hủy chuyến đi vì các vụ cháy rừng tàn khốc ở California.
“Rõ ràng là một chương mới sẽ bắt đầu cho châu Âu và toàn thế giới chỉ sau 11 ngày nữa”, và điều đó sẽ đòi hỏi nhiều sự hợp tác hơn nữa, ông Zelenskyy nói.
Ukraine đã phát động cuộc tấn công thứ hai vào khu vực Kursk của Nga và đang phải đối mặt với một loạt tên lửa tầm xa và những bước tiến liên tục từ Nga khi cả hai bên đều tìm cách đưa mình vào vị thế đàm phán mạnh nhất có thể trước khi ông Trump nhậm chức.
Tổng thống Zelenskyy gọi cuộc xâm nhập vào Kursk là “một trong những chiến thắng lớn nhất của chúng ta”, khiến Nga và Triều Tiên, những nước đã gửi quân đến giúp Nga, phải mất hàng nghìn quân. Ông Zelenskyy cho biết cuộc tấn công khiến Triều Tiên phải chịu 4.000 thương vong, nhưng ước tính của Hoa Kỳ đưa ra con số thấp hơn, khoảng 1.200.
Ông Zelenskyy nói Ukraine sẽ tiếp tục cần hệ thống phòng không và đạn dược để chống lại các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga.
Gói viện trợ mới nhất của Hoa Kỳ bao gồm tên lửa phòng không và cho máy bay chiến đấu, thiết bị duy trì cho F-16, hệ thống cầu nối bọc thép, vũ khí nhỏ và đạn dược.
Các loại vũ khí được tài trợ thông qua quyền của tổng thống, nghĩa là chúng có thể được rút trực tiếp từ kho dự trữ của Hoa Kỳ, và Lầu Năm Góc đang thúc đẩy đưa chúng vào Ukraine trước cuối tháng.
Trừ khi có một gói viện trợ khác được chấp thuận, chính quyền Biden sẽ để lại khoảng 3,85 tỷ đô la tiền tài trợ được quốc hội cho phép cho bất kỳ chuyến hàng vũ khí nào trong tương lai tới Ukraine. Quyết định có chi tiêu hay không sẽ tùy thuộc vào ông Trump.
“Nếu ông Putin nuốt chửng Ukraine, sự thèm khát của ông ta sẽ chỉ tăng lên”, ông Austin nói với các nhà lãnh đạo nhóm liên lạc. “Nếu những kẻ bạo chúa học được rằng sự hung hăng sẽ được đền đáp, chúng ta sẽ chỉ mời gọi thêm nhiều sự hung hăng, hỗn loạn và chiến tranh hơn nữa”.
Trong những tháng kể từ chiến thắng bầu cử của ông Trump, người châu Âu đã vật lộn với ý nghĩa của sự thay đổi đó đối với cuộc chiến của họ nhằm ngăn chặn Nga tiến xa hơn và liệu liên minh phương Tây sau Thế chiến II có giữ vững được hay không.
Trong những ngày gần đây, ông Trump đã đe dọa sẽ chiếm Greenland, một phần của Vương quốc Đan Mạch – một thành viên của NATO – bằng các biện pháp quân sự nếu cần thiết. Hành động như vậy sẽ đảo lộn mọi chuẩn mực của lịch sử liên minh NATO và có thể buộc các thành viên bảo vệ Đan Mạch.
Ông Austin từ chối bình luận về lời đe dọa của ông Trump.
Hoa Kỳ đã cung cấp khoảng 66 tỷ USD trong tổng số viện trợ kể từ tháng 2/2022 và đã có thể chuyển phần lớn tổng số đó – từ 80% đến 90% – cho Ukraine.
*************
Biden áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với ngành năng lượng của Nga
Chính quyền của Tổng thống Joe Biden hôm 10/1 tuyên bố sẽ mở rộng lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng cực kỳ quan trọng của Nga, hé lộ nỗ lực mới nhằm gây tổn hại cho Moscow vì cuộc chiến kéo dài gần 3 năm ở Ukraine khi Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn bị lên nhậm chức và đã tuyên bố sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột.
Chính quyền Dân chủ sắp mãn nhiệm coi lệnh cấm vận mới là những biện pháp trừng phạt quan trọng nhất từ trước đến nay đối với ngành dầu mỏ và khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Moscow, vốn là động lực thúc đẩy nền kinh tế của Nga. Các quan chức cho biết lệnh cấm vận, nhằm trừng phạt các thực thể kinh doanh với người Nga, có khả năng khiến nền kinh tế Nga thiệt hại hàng tỷ đô la mỗi tháng.
Hơn 180 tàu chở dầu bị nghi ngờ là một phần của đội tàu bí mật được Điện Kremlin sử dụng để trốn tránh lệnh trừng phạt dầu mỏ, cũng như các thương nhân, công ty dịch vụ mỏ dầu và quan chức năng lượng Nga đều bị lệnh trừng phạt mới nhắm tới. Theo Bộ Tài chính, một số tàu bị nhắm mục tiêu cũng bị nghi ngờ vận chuyển dầu Iran, là nước cũng bị trừng phạt.
“Hoa Kỳ đang thực hiện hành động toàn diện chống lại nguồn thu chính của Nga nhằm tài trợ cho cuộc chiến tàn bạo và bất hợp pháp của nước này chống lại Ukraine”, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen nói trong một tuyên bố. “Với những hành động ngày hôm nay, chúng tôi đang tăng cường rủi ro trừng phạt liên quan đến hoạt động thương mại dầu mỏ của Nga, bao gồm vận chuyển và tạo điều kiện tài chính để hỗ trợ xuất khẩu dầu của Nga”.
Trong một động thái phối hợp với Washington, Vương quốc Anh cũng đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với các công ty năng lượng của Nga. Hoa Kỳ và Anh đều đang nhắm mục tiêu vào hai nhà sản xuất dầu chính của Nga là Gazprom Neft và Surgutneftegas, cùng hàng chục công ty con của các công ty này.
Bộ Ngoại giao Anh cho biết hai công ty này sản xuất hơn 1 triệu thùng dầu mỗi ngày, trị giá 23 tỷ USD một năm. Bộ trưởng Ngoại giao Anh David Lammy cho biết rằng “doanh thu từ dầu mỏ là huyết mạch của nền kinh tế chiến tranh của Putin”.
“Việc đối đầu với các công ty dầu mỏ của Nga sẽ làm cạn kiệt ngân sách chiến tranh của Nga – và mỗi đồng rúp chúng ta lấy từ tay Putin đều giúp cứu sống người dân Ukraine,” ông nói.
Vương quốc Anh đã trừng phạt gần 100 tàu trong “hạm đội bí mật” vận chuyển dầu của Nga vì các đồng minh phương Tây của Ukraine đang tìm cách tăng áp lực kinh tế lên Moscow trước bất kỳ cuộc đàm phán nào về việc chấm dứt chiến tranh.
Người phát ngôn an ninh quốc gia Nhà Trắng John Kirby cho biết chính quyền Biden đã chọn thời điểm này – chỉ 10 ngày trước khi ông Biden rời nhiệm sở – để áp dụng các biện pháp dầu mỏ cứng rắn hơn vì lo ngại về thị trường dầu mỏ thế giới đã lắng xuống.
“Điều này thực sự dựa trên các điều kiện thị trường”, ông Kirby nói. “Và vì vậy, thời điểm này là thuận lợi cho quyết định này, và đó là lý do tại sao tổng thống đưa ra quyết định này”.
Bộ Ngoại giao cũng tuyên bố sẽ áp dụng lệnh cấm đi lại đối với 14 quan chức và giám đốc điều hành cấp cao của Rosatom, lệnh cấm này cũng ảnh hưởng đến các thành viên gia đình trực hệ của họ.
Các quan chức chính quyền Biden nói rằng chính quyền Trump cuối cùng sẽ quyết định có nên giữ nguyên hay hủy bỏ các lệnh trừng phạt mới.
Nhóm chuyển giao quyền lực của ông Trump không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của AP về các lệnh trừng phạt.
Khi được hỏi liệu chính quyền Biden có tham vấn với nhóm ông Trump sắp tới hay không, ông Kirby trả lời, “Chúng tôi luôn thông báo cho nhóm chuyển giao về các quyết định của mình, những gì chúng tôi đang làm và lý do tại sao chúng tôi làm như vậy ở mọi bước đi và mọi vấn đề quan trọng”.
Cố vấn an ninh quốc gia sắp tới của ông Trump, Mike Waltz, đã viết trong một bài xã luận cho tờ Economist được xuất bản ngay trước Ngày bầu cử rằng Hoa Kỳ nên “sử dụng đòn bẩy kinh tế” để “đàn áp hoạt động bán dầu bất hợp pháp của Nga” nhằm đưa Tổng thống Nga Vladimir Putin vào bàn đàm phán.
Trong khi đó, ông Trump nói với các phóng viên hôm 9/1 rằng ông Putin “muốn gặp mặt và chúng tôi đang sắp xếp”.
Mối quan hệ nồng ấm của ông Trump với ông Putin trong nhiều năm qua đã bị giám sát chặt chẽ. Tổng thống đắc cử của đảng Cộng hòa cũng đã phản đối chi phí viện trợ cho Kyiv, cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt xung đột khi ông trở lại văn phòng vào ngày 20/1.
Ông Trump đã tạo thêm một lớp nghi ngờ mới về sự ủng hộ của Hoa Kỳ trong tương lai vào đầu tuần này khi ông tỏ ra thông cảm với lập trường của ông Putin rằng Ukraine không nên là một phần của NATO. Tổng thống đắc cử đã chỉ trích chính quyền Biden vì bày tỏ sự ủng hộ đối với tư cách thành viên sau này của Kyiv trong liên minh quân sự xuyên Đại Tây Dương.
Điện Kremlin hôm 10/1 đã bác bỏ các lệnh trừng phạt mới trước thông báo dự kiến.
“Chúng tôi biết rằng chính quyền sẽ cố gắng để lại di sản khó khăn nhất có thể trong quan hệ song phương cho Trump và nhóm của ông ấy”, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết.
Theo các quan chức giấu tên, việc chỉ định này nằm trong thẩm quyền trừng phạt đã được phê duyệt trong cuộc xâm lược và sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine năm 2014.
Các quan chức này nói rằng nếu chính quyền Trump có động thái hủy bỏ các lệnh trừng phạt, họ sẽ phải thông báo trước cho Quốc hội, nơi có khả năng bỏ phiếu phản đối động thái như vậy.
************
Bàn ra tán vào (0)
Tin Tức ngày 11 - 01 -2025:
***************
TIN TỔNG HỢP
(CNA) – Biển Đông : Philippines sẵn sàng thảo luận với Trung Quốc, nhưng không thỏa hiệp về chủ quyền lãnh thổ. Trong cuộc trả lời phỏng vấn CNA hôm qua, 09/01/2025, ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo khẳng định « Chúng tôi cam kết giải quyết mọi sự cố hoặc tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, theo luật pháp quốc tế và đó luôn là lập trường của chúng tôi », nhưng với điều kiện việc này « không gây tổn hại đến quyền chủ quyền và chủ quyền của chúng tôi ».
(AP) – Nhật ban hành trừng phạt bổ sung đối với Nga vì xâm lăng Ukraina. Lệnh trừng phạt được ban hành hôm nay, 10/01/2025, bao gồm biện pháp phong tỏa tài sản của 11 cá nhân, 29 tổ chức và ba ngân hàng Nga, cũng như một giám đốc điều hành công ty thương mại Bắc Triều Tiên và một ngân hàng Gruzia, bị cáo buộc đã giúp Nga lách trừng phạt. Chánh văn phòng nội các Yoshimasa Hayashi cho biết lệnh trừng phạt bổ sung cho thấy Nhật Bản thực thi cam kết với nhóm G7 tăng cường trừng phạt Nga.
(AFP) – Thủ tướng Ý : Washington sẽ không sáp nhập Groenland hay Panama. Ngày 09/01/2025, lãnh đạo chính phủ Ý, bà Giorgia Meloni, quả quyết rằng Hoa Kỳ sẽ không “sáp nhập bằng vũ lực” đảo Groenland và kênh đào Panama và những tuyên bố của Donald Trump chỉ nhằm gửi một thông điệp đến Trung Quốc. Theo thủ tướng Ý, các tuyên bố của tổng thống đắc cử Mỹ là “thông điệp gửi đến các cường quốc khác” hơn là những yêu sách mang tính thù địch với các nước . Bà nói thêm: “Đó là những vùng lãnh thổ mà những năm qua chúng ta đã chứng kiến những hoạt động gia tăng của Trung Quốc”.
(AFP) – Tòa Án Tối Cao Mỹ cân nhắc xem xét lệnh cấm TikTok. Hôm nay, 10/01/2025, cấp thẩm quyền cao nhất của tư pháp Mỹ xem xét số phận của TikTok, một trong những mạng xã hội phổ biến nhất trên thế giới hiện nay, có 170 triệu người sử dụng tại Mỹ. Một đạo luật đã được thông qua tháng 4/2024 và đã được tổng thống Joe Biden ký ban hành, nhằm ngăn ngừa nguy cơ gián điệp và chính quyền Trung Quốc thao túng. Luật này gia hạn cho ByteDance, công ty mẹ của TikTok, đến ngày 19/01/2025 phải nhượng lại ứng dụng cho chủ khác, nếu không sẽ bị cấm hoạt động tại Mỹ. Tòa Án Tối Cao sẽ quyết định có điều chỉnh lại luật đã ban hành theo hướng gỡ bỏ lệnh cấm Tik Tok hay không.
(AFP) – Venezuela : Đối lập biểu tình rầm rộ trước lễ tuyên thệ nhậm chức tổng thống của Nicolas Maduro. Hôm qua 10/01/2025, biểu tình đã diễn ra trên toàn quốc theo lời kêu gọi của các đảng đối lập, vốn không công nhận chiến thắng của ông Maduro trong cuộc bầu cử tháng 7 năm ngoái. Bà Maria Corina Machado, 57 tuổi, thủ lĩnh đối lập, lần đầu tiên xuất hiện trong cuộc biểu tình, sau nhiều tháng ẩn náu do có nguy cơ bị bắt. Đối lập cáo buộc cảnh sát đã câu lưu bà Machado trong một thời gian ngắn, nhưng chính quyền bác bỏ cáo buộc đó.
(AFP) – Đại dương nóng kỷ lục. Theo báo cáo của Đài quan sát khí hậu Copernicus của châu Âu, được công bố hôm nay, 10/01/2025, nhiệt độ bề mặt trung bình hàng năm của đại dương, không bao gồm các vùng địa cực, đạt mức chưa từng có là 20,87°C, phá kỷ lục của năm 2023. Copernicus cũng cảnh báo nồng độ hơi nước trong bầu khí quyển đạt mức kỷ lục năm 2024, vượt đến 5% so với mức trung bình của 20 năm 1991-2020. Các đại dương là nơi hấp thụ 90% lượng nhiệt dư thừa do con người tạo ra. Việc đại dương nóng lên nhanh chóng khiến thế giới khó giữ được mục tiêu không để mức tăng nhiệt độ vượt quá 1,5°C so với thời tiền công nghiệp.
************
Những tham vọng « đế quốc » của Donald Trump
Tổng thống tân cử Donald Trump « lăm le » mở rộng lãnh thổ Hoa Kỳ, hỏa hoạn tại bang California là những chủ đề được các tờ báo Pháp khai thác sâu hôm nay, 10/01/2025.
Trang nhất của tờ Le Figaro quan tâm đến việc Donald Trump bày tỏ tham vọng mở rộng lãnh thổ Hoa Kỳ, đưa ra một số ý tưởng gây tranh cãi trong cuộc họp báo tại Mar-a-Lago. Trong số các ý tưởng này, ông đã đề xuất sáp nhập Canada làm bang thứ 51 của Hoa Kỳ. Tổng thống đắc cử cũng tái khẳng định mong muốn mua lại Groenland, vùng lãnh thổ có vị trí chiến lược của Đan Mạch, nhấn mạnh đến tầm quan trọng của khu vực này đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Donald Trump thậm chí còn tính đến khả năng giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama, do mối đe dọa từ sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực. Kênh đào này được Washington tiếp quản vào đầu thế kỷ XX và chuyển giao cho Panama vào năm 1999.
Nhật báo thiên hữu nhận định những tuyên bố của Donald Trump khiến giới phân tích vừa ngạc nhiên vừa bối rối. Một số chuyên gia cho rằng đây là một chiến thuật đàm phán, trong khi một số khác nhận định đây là cách nhà tỷ phú thu hút sự chú ý của truyền thông. Tuy nhiên, Le Figaro nhấn mạnh những tuyên bố của Donald Trump phản ánh một quan điểm cá nhân về thế giới, với sức mạnh, lợi ích quốc gia và sự thống trị địa chính trị phớt lờ các chuẩn mực ngoại giao.
Donald Trump dường như muốn hồi sinh một kiểu « chính sách áp đặt quyền lực » mà ông coi là đặc trưng của Hoa Kỳ từ thế kỷ XIX, khi Washington mở rộng lãnh thổ từ bờ Đại Tây Dương sang Thái Bình Dương. Với logic này, Groenland có tầm quan trọng chiến lược với vị trí địa lý đi kèm với tài nguyên thiên nhiên, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với Nga và Trung Quốc ngày càng quan tâm đến Bắc Cực. Trump cũng nhấn mạnh Groenland sẽ trở thành một tài sản quý giá cho quốc phòng và an ninh quốc gia Hoa Kỳ.
Trong khi đó, kênh đào Panama là một khu vực nhạy cảm do sự hiện diện mạnh mẽ của Trung Quốc trong khu vực, với những khoản đầu tư lớn vào các cảng ở hai đầu kênh đào. Donald Trump đã bày tỏ sự bất mãn đối với sự hiện diện của Bắc Kinh và bày tỏ mong muốn tiếp quản lại tuyến đường chiến lược này. Về việc sáp nhập Canada, mặc dù những tuyên bố của Donald Trump ban đầu có thể hiểu như một câu đùa với thủ tướng Justin Trudeau, nhà tỷ phú dường như đang thực sự xem xét khả năng này, chủ yếu do mối quan hệ kinh tế và quân sự chặt chẽ giữa hai quốc gia.
Groenland : Phản ứng của Đan Mạch sau tuyên bố của Trump
Nhật báo Le Monde trên trang nhất ghi nhận chuyến thăm Groenland của Donald Trump Junior hôm 07/01 chỉ kéo dài vỏn vẹn 5 tiếng đồng hồ, nhưng thu hút sự chú ý đặc biệt. Lý do là trong cuộc họp báo diễn ra cùng ngày tại West Palm Beach, bang Florida, cha của ông, Donald Trump, đã có những tuyên bố gây tranh cãi. Ông đề cập đến khả năng dùng vũ lực để giành quyền kiểm soát Groenland. Donald Trump không biết Đan Mạch có quyền kiểm soát Groenland hay không, nhưng nếu có, nước này phải từ bỏ quyền đó vì an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Tổng thống đắc cử cũng cảnh báo nếu Copenhagen từ chối, Washington sẽ áp đặt thuế quan cao đối với các sản phẩm do Đan Mạch xuất khẩu.
Sự quan tâm của Hoa Kỳ dành cho Groenland không phải là điều mới mẻ. Với tài nguyên khoáng sản phong phú và vị trí chiến lược ở Bắc Cực, Groenland luôn được « để mắt ». Vào năm 2019, Donald Trump từng đề xuất mua lại hòn đảo này, dẫn đến một cuộc khủng hoảng ngoại giao sau khi thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen gọi đề nghị này là « vô lý ». Tuy nhiên, nhà tỷ phú không từ bỏ suy nghĩ và vào cuối tháng 12/2024, tiếp tục khẳng định Groenland rất quan trọng đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ mà Washington phải kiểm soát.
Những tuyên bố này thực sự gây sốc tại Đan Mạch, một quốc gia thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO). Jens Ladefoged Mortensen, giáo sư tại đại học Copenhagen, cho rằng Đan Mạch luôn xem mối quan hệ với Hoa Kỳ mang tính chiến lược, nhưng giờ đây Đan Mạch lại đứng trước nguy cơ bị Mỹ tấn công. Điều này khiến nhiều chuyên gia lo ngại về những tác động kinh tế gây ra bởi một cuộc chiến tranh thương mại xuyên Đại Tây Dương.
Về phần mình, thủ tướng Frederiksen đã tìm cách làm xoa dịu tình hình. Bà nhấn mạnh Hoa Kỳ là đồng minh quan trọng của Đan Mạch và Groenland thuộc về người Groenland. Bà khẳng định mọi cuộc thảo luận về tương lai của Groenland phải bắt đầu và kết thúc tại thủ phủ Nuuk, chứ không phải tại Copenhagen hay Washington. Các quốc gia châu Âu khác như Pháp và Đức đã lên tiếng ủng hộ Đan Mạch, khẳng định không quốc gia nào có thể can thiệp vào chủ quyền biên giới của nước này.
Tờ báo nhắc lại, theo một đạo luật năm 2009, Groenland có thể đòi độc lập với Đan Mạch bất cứ lúc nào, và hiện người dân đang suy nghĩ về tương lai của mình. Chính phủ Groenland, do thủ tướng Mute Egede lãnh đạo, đã khẳng định hòn đảo « không bao giờ có thể được rao bán ». Người dân ở đây muốn tự quyết định về tương lai của mình mà không có sự can thiệp từ bên ngoài. Mặc dù họ hoan nghênh các khoản đầu tư từ Mỹ, song họ từ chối bất kỳ hình thức kiểm soát nào từ Washington hay Copenhagen.
Le Monde kết luận rằng vào thời điểm Hoa Kỳ tiếp tục bày tỏ sự quan tâm chiến lược đối với Groenland, tình hình đang trở nên hết sức phức tạp. Hòn đảo đang đối diện với những quyết định quan trọng về tương lai của mình, và rõ ràng không có quốc gia nào, dù là Mỹ hay Đan Mạch, có thể quyết định thay họ.
Sự giàu sang không bảo vệ được con người trước biến đổi khí hậu
Vẫn về Hoa Kỳ, trang nhất và bài xã luận của tờ Libération chú ý đến hỏa hoạn thảm khốc ở bang California. Các địa điểm nổi tiếng của Los Angeles như Mulholland Drive, Sunset Boulevard, Malibu và Santa Monica được biết đến như những biểu tượng của thành công, vẻ đẹp, tình yêu và vinh quang. Tuy nhiên, những nơi này hiện đang bị tàn phá bởi các vụ hỏa hoạn, khiến hàng trăm nghìn người phải bỏ nhà ra đi. Chỉ trong vòng chưa đầy 48 giờ, hơn 10.000 ha đất đã bị phá hủy ở Los Angeles và vùng phụ cận. Lửa vẫn có nguy cơ lan rộng, do gió mạnh, hạn hán đi kèm với tình trạng thiếu nước. Mặc dù California đã bước vào mùa đông, song đồi Hollywood vẫn bốc cháy do tác động của biến đổi khí hậu. Bầu trời, đầy những đốm than nóng, vẫn tối tăm ngay cả vào ban ngày, tạo ra một bầu không khí như tận thế.
Thảm họa thiên nhiên này đi kèm với một cuộc tranh cãi chính trị. Tổng thống đắc cử Donald Trump cáo buộc thống đốc California Gavin Newsom đã chuyển nguồn nước vốn dành cho người dân California sang chỗ khác để bảo vệ một loài cá đang bị đe dọa, ám chỉ đến kế hoạch mới của chính quyền địa phương trong việc quản lý con sông Colorado.
Nhật báo thiên tả khẳng định tình hình hiện nay cho thấy rõ về tác động của khủng hoảng khí hậu. Trong một bài tiểu luận năm 1968, nữ sĩ Joan Didion đã viết : « Khí hậu của Los Angeles chính là khí hậu của thảm họa và tận thế. » Giờ đây, các nhà khí hậu học vẫn không ngừng cảnh báo mọi người về hiểm họa của khủng hoảng khí hậu, và hỏa hoạn tại Hollywood chứng minh rằng sự giàu có, vẻ đẹp và danh tiếng không thể bảo vệ con người khỏi sự trả thù của thiên nhiên đối với sự thờ ơ của chúng ta trước hiện tượng biến đổi khí hậu.
Thiệt hại do hỏa hoạn gây ra
Vẫn về hỏa hoạn tại California, trang nhất của nhật báo kinh tế Les Echos quan tâm đến thiệt hại do thiên tai gây ra. Hơn 100.000 người đã được yêu cầu sơ tán khẩn cấp, và các vụ cháy đã khiến ít nhất 10 người thiệt mạng. Thiệt hại tài chính đạt mức nghiêm trọng, với ước tính từ 52 đến 57 tỷ đô la, có thể sánh ngang với những thiệt hại do các cơn bão thảm khốc nhất gây ra. Để so sánh cụ thể, cơn bão Milton tàn phá Florida vào tháng 10 năm ngoái đã gây thiệt hại gần 60 tỷ đô la.
Chi phí tổng thể có thể tiếp tục tăng nếu các công trình tiếp tục bị thiêu rụi trong những ngày tới, và một số chuyên gia cho rằng những đám cháy này có thể trở thành thảm họa cháy rừng tồi tệ nhất lịch sử hiện đại của California. Vụ cháy lớn trước đó, « Camp Fire » vào năm 2018, đã gây thiệt hại hơn 30 tỷ đô la.
Theo dự đoán của JPMorgan, thiệt hại cho các công ty bảo hiểm có thể lên tới 10 tỷ đô la, mặc dù một số dự báo khác ước tính thiệt hại chỉ rơi vào khoảng 8 tỷ đô la. Tuy nhiên, các đám cháy này có thể làm căng thẳng thị trường bảo hiểm, đặc biệt là chương trình bảo hiểm công « Fair Plan » do chính quyền California khởi xướng. Các chuyên gia dự đoán chương trình này có thể sẽ bị quá tải do các yêu cầu bồi thường.
Những đám cháy này chủ yếu tác động đến các khu dân cư đắt đỏ, với giá trị trung bình vượt quá 2 triệu đô la một ngôi nhà. Trong số các tài sản bị phá hủy có những ngôi nhà của nhiều người nổi tiếng như Laeticia Hallyday và Paris Hilton ở Malibu. Tại Hollywood, các đám cháy đang đe dọa các khu vực đồi núi, nơi có những ngôi nhà của gia đình Kardashian-Jenner.
Pháp : Nạn bài Do Thái vẫn hoành hành 10 năm sau vụ Charlie Hebdo và Hyper Cacher
Về thời sự nước Pháp, bài xã luận của nhật báo Công Giáo La Croix chú ý đến nạn bài Do Thái vẫn hoành hành trong nước. Ngày 09/01, một buổi lễ được tổ chức tại Paris để tưởng niệm bốn nạn nhân trong vụ tấn công khủng bố tại siêu thị Hyper Cacher cách đây 10 năm. Buổi lễ do Hội đồng đại diện các tổ chức Do Thái ở Pháp (Crif) và Charlie Hebdo tổ chức, nhằm vinh danh Yohan Cohen, Yoav Hattab, Philippe Braham và François-Michel Saada, những người bị sát hại chỉ vì là người Do Thái.
Mặc dù hàng triệu người Pháp đã thể hiện sự đoàn kết sau vụ tấn công đẫm máu hồi tháng 01/2015, nạn bài Do Thái vẫn là một vấn đề nghiêm trọng. Vào năm 2023, các hành vi chống Do Thái đã gia tăng mạnh mẽ, với mức tăng 400% các sự cố được ghi nhận, lên 1.676 trường hợp. Sự gia tăng này chính là do cuộc xung đột giữa Israel và Hamas. Hơn nữa, nhiều người thân của các nạn nhân và những người sống sót sau vụ thảm sát tại Hyper Cacher đã rời khỏi Pháp, cho thấy cộng đồng người Do Thái đang trở nên dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết.
Yonathan Arfi, chủ tịch Crif, nhấn mạnh nguyên nhân xảy ra các vụ tấn công chống Do Thái vào năm 2015 là hệ quả của « hồ sơ » chưa được giải quyết trước đó, dẫn chứng vụ thảm sát tại Toulouse vào năm 2012, với bốn người, trong đó có ba trẻ em, bị giết trong một trường học Do Thái. Mặc dù mối đe dọa đã bị đánh giá thấp vào thời điểm đó, nhưng giờ đây rõ ràng các hành động bạo lực này vẫn tồn tại và mọi người cần phải nhận thức đầy đủ về mức độ nghiêm trọng của chúng.
**********
Trump giải quyết hòa bình cho Ukraina : Từ "24 giờ" thành "6 tháng"
Tổng thống tân cử Mỹ Donald Trump giữ quyết tâm « chấm dứt cuộc tàn sát » ở Ukraina. Nhưng thay vì chỉ trong « 24 giờ » như khẩu hiệu lúc vận động tranh cử, ông ấn định lại thời hạn thành « 6 tháng ». Sự thay đổi này cho thấy « hòa bình không dễ dàng như ảo tưởng » mà ông vẫn quả quyết. Về phía các đồng minh của Mỹ, quyết định này được coi là dấu hiệu chính quyền Trump sẽ không từ bỏ ngay hậu thuẫn cho Kiev.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Đối với tổng thống thứ 47 của Mỹ, « 6 tháng » là mục tiêu thực tế hơn. Còn ông Keith Kellogg, đặc sứ của tổng thống Trump về chiến tranh Ukraina, tự đặt tham vọng đạt được « một giải pháp vững chắc và bền vững » trong vòng « 100 ngày » để chấm dứt chiến tranh Ukraina.
Được nhân nhượng, Matxcơva sẽ không dừng ở Ukraina
Lý do đầu tiên có lẽ là thực tế để đi đến chấm dứt chiến tranh. « Ông Donald Trump đang đối mặt với những ảo tưởng về hòa bình dễ dàng », theo phân tích của nhật báo Pháp Le Figaro ngày 09/01/2025. Để hàng trăm triệu cử tri Mỹ ủng hộ ông Trump hiểu được những thâm ý và tham vọng của nguyên thủ quốc gia Nga Vladimir Putin, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky đã chọn đối thoại với Lex Fridman, một blogger Mỹ gốc Nga ủng hộ MAGA (Make America Great Again), trong suốt hơn 3 tiếng. Ông Zelensky đã thể hiện sự kiên trì, khéo léo trước một Lex Fridman lặp đi lặp lại « tôi có một giấc mơ là ông ngồi vào bàn với Putin và Trump để nhất trí với nhau », cứ như Ukraina mới là kẻ xấu, không muốn hòa bình trong khi « Putin muốn hòa bình », « Putin yêu đất nước của ông ấy… cần phải tha thứ cho ông ấy ».
Le Figaro cho rằng những giải thích chi tiết, rành mạch của tổng thống Ukraina trong những câu trả lời cho thấy một bộ phận của phương Tây không hiểu hết những thâm ý và quy mô mối đe dọa từ tổng thống Putin. Trước tiên, tấn công Ukraina chính là cuộc chiến báo thù mà « kẻ nổi loạn toàn cầu » Vladimir Putin phát động không chỉ nhằm phá hủy Ukraina, mà phá hủy toàn bộ trật tự thế giới và hệ thống quy tắc được phương Tây bảo vệ từ năm 1945. Liệu có thể tin vào những phát biểu của ông Putin khi mà Nga đã nhiều lần vi phạm thỏa thuận ngừng bắn mà chính ông Putin đàm phán năm 2019 dưới sự chủ trì của Pháp và Đức ? Dù luôn tỏ thiện chí đàm phán, mục đích của chủ nhân điện Kremlin hoàn toàn không thay đổi.
Để thuyết phục cử tri, cũng như thuyết phục tổng thống tân cử Mỹ, Zelensky khẳng định tin rằng « Trump có thể ngăn chặn Putin, người sợ Trump, nhưng nếu Trump chỉ bằng lòng với một thỏa thuận ngừng bắn mà không có bảo đảm an ninh, Putin sẽ xem đó là một cơ hội, sẽ lại chuẩn bị và trở lại để tàn phá tất cả. Ông ấy sẽ phá hủy châu Âu ». Ý đồ này càng được thuận lợi nếu ông Trump thực hiện lời đe dọa rút Mỹ khỏi NATO, liên minh quân sự sẽ tan vỡ « và chuyện gì sẽ đến với ông Trump và với tất cả chúng ta ? »
Do đó, Ukraina cũng như Mỹ và các nước đồng minh châu Âu cần có một « nền hòa bình được bảo vệ bằng sức mạnh » với những biện pháp trừng phạt được tăng cường và Ukraina cần tiếp tục « được vũ trang » để đạt được mục tiêu đó. Tổng thống Zelensky nhắc lại là ông « sẽ ngồi vào bàn đàm phán, nhưng trước tiên là với ông Trump, người phải biết được sự thật về tất cả những gì đang diễn ra để tự đưa ra ý kiến ».
Thủ tướng Ý : Trung gian mới với Trump cho hòa bình Ukraina ?
Song song với việc tổng thống Ukraina thuyết phục cử tri của ông Trump và tân chính quyền Mỹ, Kiev có thể trông cậy vào sự « ủng hộ không gì lay chuyển » của thủ tướng Ý Giorgia Meloni. Người đứng đầu chính phủ Ý, thuộc phe cực hữu, cho thấy sự gần gũi với tân tổng thống Trump và nhà tỉ phú cố vấn Elon Musk, trong đó phải kể đến chuyến thăm bất ngờ và ngắn ngủi tới dinh thự Mar-a-Lago ở Florida.
Liệu Ukraina có nằm trong các chủ đề thảo luận? Dù không có nhiều chi tiết về cuộc họp này, nhưng theo lời thuật của bà Giorgia Meloni trong buổi họp báo thường niên ngày 09/01 và được AFP trích dẫn, ông Trump đã phát biểu rằng « bởi vì chúng ta muốn hòa bình, chúng ta sẽ không bỏ rơi Ukraina ». Bà cũng khẳng định « không thấy Mỹ giảm bớt cam kết » với Kiev. Một dấu hiệu khác cho thấy vai trò của thủ tướng Ý, đó là sau khi kết thúc cuộc họp với các đồng minh ở căn cứ Ramstein (Đức), tổng thống Zelensky đã tới Roma ngay tối 09/01 để hội đàm với bà Giorgia Meloni.
***********
Ông Maduro tuyên thệ nhậm chức tổng thống Venezuela nhiệm kỳ ba khi lãnh đạo phe đối lập tuyên bố sẽ trở lại
Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, người đã có gần 12 năm tại vị được đánh dấu bằng một cuộc khủng hoảng kinh tế và xã hội sâu sắc, đã tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ ba hôm 10/1 và duy trì quyền lực bất chấp tranh chấp kéo dài sáu tháng về một cuộc bầu cử cũng như lời kêu gọi quốc tế yêu cầu ông từ chức.
Ông Maduro, làm tổng thống từ năm 2013, đã được cả cơ quan bầu cử và tòa án tối cao của Venezuela tuyên bố là người chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 7, mặc dù số phiếu chi tiết xác nhận chiến thắng của ông chưa bao giờ được công bố.
Ông Maduro đã tuyên thệ nhậm chức tại quốc hội ở Caracas trước người đứng đầu cơ quan lập pháp Jorge Rodriguez, trong buổi lễ mà ông Maduro nói rằng ông tuyên thệ nhân danh nhà lãnh đạo người bản địa thế kỷ XVI Guaicaipuro và cố Tổng thống Hugo Chavez, từng là cố vấn của ông, cùng những người khác.
“Mong nhiệm kỳ tổng thống mới này sẽ là thời kỳ hòa bình, thịnh vượng, bình đẳng và dân chủ mới”, ông Maduro nói và cho biết ông sẽ tuân thủ luật pháp của đất nước. “Tôi tuyên thệ trên lịch sử, trên mạng sống của mình và tôi sẽ hoàn thành nhiệm vụ của mình, chúng tôi sẽ hoàn thành”.
Phe đối lập Venezuela nói số phiếu bầu tại các hòm phiếu cho thấy cựu ứng cử viên Edmundo Gonzalez đã giành chiến thắng áp đảo. Ông Gonzalez được một số quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ, công nhận là tổng thống đắc cử. Các nhà quan sát bầu cử quốc tế nói rằng cuộc bỏ phiếu này là không công bằng.
Trong những tháng kể từ cuộc bầu cử, ông Gonzalez đã chạy trốn đến Tây Ban Nha vào tháng 9 trong khi đồng minh của ông là Maria Corina Machado đã trốn ở Venezuela, còn những nhân vật đối lập cấp cao và những người biểu tình bị bắt giữ.
Ông Gonzalez, người đã có chuyến công du chớp nhoáng đến châu Mỹ trong tuần này, từng nói rằng ông sẽ trở về Venezuela để đảm nhiệm chức vụ tổng thống, nhưng không đưa ra thông tin chi tiết.
Chính phủ, nơi đã cáo buộc phe đối lập kích động các âm mưu phát xít chống lại mình, nói rằng ông Gonzalez sẽ bị bắt nếu ông trở về và đã treo giải thưởng 100.000 đô la cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ ông.
Venezuela đã đóng cửa biên giới và không phận với Colombia trong vòng 72 giờ bắt đầu từ 05:00 giờ địa phương, theo Bộ ngoại giao tại Bogota cho biết trong một tuyên bố. Bộ này nói rằng biên giới phía Colombia sẽ vẫn mở.
Cả ông Gonzalez và bà Machado đều đang bị văn phòng bộ trưởng tư pháp điều tra về cáo buộc âm mưu, nhưng chỉ có ông Gonzalez bị lệnh bắt giữ công khai.
Hôm 9/1, bà Machado lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng kể từ tháng 8 tại một cuộc tuần hành phản đối chính phủ ở Caracas, vốn bị ảnh hưởng bởi một vụ bắt giữ trong thời gian ngắn.
Phong trào chính trị Vente Venezuela của bà cho biết đã có súng nổ và bà Machado đã bị hất khỏi chiếc xe máy mà bà đang ngồi trên đó khi rời khỏi sự kiện. Sau đó, theo tuyên bố của phong trào, bà bị bắt giữ và buộc phải xuất hiện trong một số video.
“Bây giờ tôi đã ở một nơi an toàn và quyết tâm hơn bao giờ hết để tiếp tục ở bên các bạn cho đến cùng!”, bà Machado – người bị cấm tham gia tranh cử – cho biết trong một bài đăng trên X sau khi bà được thả.
Chính phủ đã chế giễu vụ việc và phủ nhận mọi sự liên quan, nói rằng phe đối lập đã dàn dựng vụ này để tạo ra sự ủng hộ cho bà Machado.
Đàn áp và trừng phạt
Phe đối lập, các tổ chức phi chính phủ và các cơ quan quốc tế như Liên Hiệp Quốc trong nhiều năm đã lên án tình trạng đàn áp ngày càng gia tăng đối với các đảng phái chính trị đối lập, các nhà hoạt động và truyền thông độc lập ở Venezuela.
Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump đã nói rằng đất nước này đang bị một nhà độc tài điều hành.
Trong khi đó, chính phủ Venezuela nhiều lần cáo buộc phe đối lập âm mưu với các chính phủ và cơ quan nước ngoài bao gồm CIA để thực hiện các hành vi phá hoại và khủng bố.
Chính phủ tuần này cho biết họ đã bắt giữ bảy “lính đánh thuê”, bao gồm một quan chức cấp cao của FBI và một quan chức quân đội Hoa Kỳ.
Nền kinh tế Venezuela đã trải qua một cuộc khủng hoảng kéo dài được đánh dấu bằng lạm phát ba con số và cuộc di cư của hơn 7 triệu người tìm kiếm cơ hội tốt hơn ở nước ngoài.
Nhiều người ủng hộ bà Machado, trong số đó có những người Venezuela đã nghỉ hưu muốn thấy con cháu mình trở về nước, cho biết việc làm, lạm phát và các dịch vụ công không đáng tin cậy là một trong những mối quan tâm hàng đầu của họ.
Trong khi đó, chính phủ đã sử dụng các phương pháp chính thống để cố gắng kiềm chế lạm phát, đạt được một số thành công, và đổ lỗi cho sự sụp đổ kinh tế là do lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và các nước khác, đặc biệt là các hạn chế đối với ngành công nghiệp dầu mỏ quan trọng của quốc gia.
Ông Maduro và các đồng minh của ông đã cổ vũ cho những gì họ nói là khả năng phục hồi của đất nước bất chấp các biện pháp. Trong tháng này, ông Maduro cho biết rằng nền kinh tế đã tăng trưởng 9% vào năm ngoái.
Ông Maduro hôm 8/1 nói rằng hành động đầu tiên của ông trong nhiệm kỳ mới sẽ là kêu gọi cải cách hiến pháp, mặc dù ông không cung cấp thông tin chi tiết.
Khoảng 2.000 người đã bị bắt tại các cuộc biểu tình sau cuộc bầu cử ở Venezuela. Chính phủ cho biết trong tuần này rằng họ đã thả 1.515 người trong số đó.
Ông Gonzalez, 75 tuổi, cho biết con rể của ông đã bị bắt cóc hôm 7/1 khi đang đưa con đến trường.
**********
Ông Trump bị tuyên án trong vụ tiền bịt miệng, trở thành người đầu tiên bị kết án trọng tội trước khi nhậm chức tổng thống Mỹ
Tổng thống đắc cử Donald Trump đã chính thức bị kết án vào ngày 10/1 trong vụ án tiền bịt miệng, nhưng thẩm phán đã từ chối áp dụng bất kỳ hình phạt nào.
Kết quả này củng cố bản án mà một bồi thẩm đoàn tuyên ông Trump có tội hồi cuối tháng 5 năm ngoái, đồng thời giải thoát ông, người sẽ nhậm chức tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2 vào ngày 20/1, khỏi mối đe dọa về án tù hoặc tiền phạt.
Bản án miễn tội vô điều kiện đối với ông Trump đã khép lại một vụ án phá vỡ chuẩn mực khi cựu tổng thống và tổng thống tương lai bị buộc 34 trọng tội, bị đưa ra xét xử trong gần hai tháng và bị kết án về mọi tội danh. Tuy nhiên, hành động vòng vo pháp lý – và các chi tiết nhơ bẩn được đưa ra tại tòa về một âm mưu chôn vùi cáo buộc ngoại tình – đã không làm tổn hại đến ông trước các cử tri, những người đã bầu ông cho nhiệm kỳ tổng thống thứ hai.
Bằng cách ban hành lệnh miễn tội vô điều kiện, thẩm phán Juan M. Merchan của New York đã đưa vào hồ sơ vĩnh viễn của ông Trump một phán quyết có tội nhưng không có bất kỳ hình phạt pháp lý nào khác.
Thẩm phán Merchan đã có thể đã tuyên án ông Trump, thành viên đảng Cộng hòa 78 tuổi này, tới bốn năm tù. Nhưng thay vào đó, ông đã chọn một bản án tránh các vấn đề hiến pháp gai góc bằng cách kết thúc vụ án nhưng đảm bảo rằng ông Trump sẽ trở thành người đầu tiên bị kết tội trọng tội trước khi đảm nhiệm chức tổng thống.
Khi Thẩm phán Merchan tuyên án, ông Trump ngồi thẳng dậy, môi mím lại, hơi cau mày. Ông nghiêng đầu sang một bên khi thẩm phán chúc ông "may mắn trong nhiệm kỳ thứ hai làm tổng thống".
Các công tố viên cho biết họ ủng hộ bản án không hình phạt. Nhưng trước khi tòa tuyên án, họ chỉ trích những cuộc tấn công của ông Trump vào hệ thống pháp luật trong suốt và sau vụ án.
"Cựu tổng thống và tổng thống tương lai của Hoa Kỳ đã tham gia vào một chiến dịch phối hợp để làm suy yếu tính hợp pháp của nó", công tố viên Joshua Steinglass cho biết.
Trước đó tại phiên tòa, ông Trump nói: “Tôi hoàn toàn vô tội. Tôi không làm gì sai.”
Ông lập luận rằng cử tri đã thấy những gì đã xảy ra tại tòa án này và, giống như ông, họ nghĩ rằng đó là một sự ô nhục và ủng hộ ông một cách áp đảo trong cuộc bầu cử.
Giờ đây khi đã bị kết án, ông Trump được tự do theo đuổi kháng cáo, một quá trình có thể mất nhiều năm và diễn ra trong khi ông đang phục vụ nhiệm kỳ tổng thống kéo dài bốn năm.
Ông Trump đã đấu tranh quyết liệt để tránh việc bị buộc phải ra tòa trước một thẩm phán cấp tiểu bang khi gần đến ngày tuyên thệ nhậm chức. Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã bác bỏ nỗ lực vào phút chót của ông Trump nhằm ngăn chặn điều đó.
Luật sư quận Manhattan Alvin Bragg, một thành viên đảng Dân chủ, đã buộc tội ông Trump, một đảng viên Cộng hòa, vào tháng 3/2023 với 34 tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh để che đậy khoản thanh toán 130.000 USD của luật sư cũ của ông, Michael Cohen, cho nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels để đổi lấy sự im lặng của cô trước cuộc bầu cử năm 2016 về một cuộc ngoại tình giữa cô với ông Trump. Ông Trump đã phủ nhận điều đó.
Ông Trump đã đánh bại ứng cử viên của đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton, trong cuộc bầu cử đó.
Bồi thẩm đoàn Manhattan đã tuyên ông Trump có tội với tất cả 34 tội danh vào ngày 30/5/2024. Các công tố viên lập luận rằng mặc dù bản chất của các cáo buộc là tầm thường, nhưng vụ án là một nỗ lực nhằm làm sai lệnh cuộc bầu cử năm 2016.
Vụ án tiền bịt miệng là một vụ việc phức hợp về mặt chính trị. Các khoản đóng góp cho chiến dịch tranh cử của ông Trump đã tăng vọt sau khi ông bị truy tố vào tháng 3/2023, với khả năng giúp ông đánh bại các đối thủ của mình để giành được đề cử của Đảng Cộng hòa. Trong thời gian diễn ra phiên tòa, các cuộc thăm dò cho thấy phần lớn cử tri coi trọng các cáo buộc và vị thế của ông trong số những người Cộng hòa đã giảm sút sau phán quyết có tội.
Nhưng vụ án nhanh chóng chìm vào quên lãng, đặc biệt là sau màn trình diễn tranh luận thảm hại của Tổng thống Joe Biden khiến ông phải rút lui và Phó Tổng thống Kamala Harris thay thế ông trong liên danh tranh cử của Đảng Dân chủ, và sau khi một viên đạn của một tay súng chút xíu nữa đã giết chết ông Trump tại một cuộc tập hợp tranh cử ở Butler, Pennsylvania.
Ban đầu, thẩm phán Merchan lên lịch tuyên án vào ngày 11/7, nhưng đã hoãn lại nhiều lần theo yêu cầu của ông Trump. Khi đồng ý hoãn tuyên án cho đến sau cuộc bầu cử vào tháng 9, thẩm phán Merchan đã viết rằng ông muốn tránh bị coi là can thiệp vào chuyện này.
Làm giả hồ sơ kinh doanh có thể bị phạt tới bốn năm tù. Mặc dù ông Trump khó có thể phải ngồi tù vì tuổi cao và không có tiền án, các chuyên gia pháp lý cho biết điều đó không phải là không thể, đặc biệt là khi xét đến việc ông đã vi phạm lệnh cấm phát biểu của tòa trong thời gian xét xử.
Nhưng chiến thắng của ông Trump và lễ nhậm chức sắp tới đã khiến bản án tù hoặc án treo càng trở nên kém thực tế hơn.
Sau bản án lịch sử hôm 10/1, không khí bên ngoài tòa án rất hân hoan, với hàng chục người ủng hộ ông Trump vẫy cờ Mỹ và các biểu ngữ in hình khuôn mặt của tổng thống đắc cử.
Một số người mô tả cảnh tượng này như một cuộc đoàn tụ, một cơ hội để gặp lại những người khác đã tham dự các cuộc biểu tình trong thời gian diễn ra phiên tòa xử án trong khi ăn mừng chiến thắng bầu cử và kết quả của vụ án.
"Không có hình phạt nào cả là một tin tuyệt vời", Jerry Gasowski, một công nhân nhà máy điện đã nghỉ hưu lái xe vào thành phố từ Long Island, cho biết. "Đó là tin tuyệt vời cho đất nước chúng ta".
************
Tòa phúc thẩm bác yêu cầu của ông Trump chặn công bố báo cáo về cuộc điều tra vụ bạo loạn 6/1
Một tòa phúc thẩm liên bang hôm 9/1 đã bác bỏ yêu cầu chặn công bố báo cáo của công tố viên đặc biệt Jack Smith về nỗ lực lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Tòa phúc thẩm liên bang khu vực 11 đã bác bỏ một kháng cáo khẩn cấp nhằm giữ kín báo cáo được cho là có những tiết lộ chi tiết không mấy hay ho về nỗ lực thất bại của ông Trump trong việc bám giữ quyền lực trong cuộc bầu cử mà ông đã thua Tổng thống Joe Biden.
Một phần riêng của cùng báo cáo của công tố viên đặc biệt – liên quan đến việc ông Trump tích trữ các tài liệu mật tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của mình – sẽ không được công khai trong khi vụ án chống lại hai bị cáo đồng phạm của tổng thống đắc cử vẫn đang chờ xử lý, theo Bộ Tư pháp cho biết.
Tuy nhiên, ngay cả với phán quyết của tòa phúc thẩm, báo cáo về can thiệp bầu cử sẽ không được công bố ngay lập tức, và không có gì đảm bảo rằng báo cáo sẽ được công bố vì dự kiến sẽ còn nhiều tranh chấp pháp lý hơn nữa. Phán quyết của tòa án cấp dưới từ Thẩm phán Tòa án Quận Hoa Kỳ do ông Trump bổ nhiệm, Aileen Cannon, tại Florida tạm thời chặn Bộ Tư pháp công bố báo cáo vẫn có hiệu lực trong ba ngày.
Các bị cáo hiện có thể yêu cầu Thẩm phán Cannon phán quyết dựa trên yêu cầu chặn báo cáo của họ, điều mà bà đã không làm trước đó khi bà chấp thuận yêu cầu khẩn cấp của họ. Họ cũng có thể yêu cầu Tòa án Tối cao do phe bảo thủ nắm đa số can thiệp.
Người phát ngôn của ông Trump gọi báo cáo của công tố viên đặc biệt Smith là “bài diễn văn vi hiến, thiên vị, đầy rẫy sự dối trá”.
“Đã đến lúc Joe Biden và Merrick Garland phải làm điều đúng đắn và chấm dứt hoàn toàn việc biến hệ thống tư pháp của chúng ta thành vũ khí chính trị”, người phát ngôn Steven Cheung nói trong một tuyên bố sau phán quyết.
Báo cáo gồm hai phần này dự kiến có những chi tiết về các phát hiện và giải thích các quyết định buộc tội trong hai cuộc điều tra của ông Smith, mặc dù triển vọng về những thông tin quan trọng mới vẫn chưa rõ ràng do các chi tiết mở rộng đã được tiết lộ trong các bản cáo trạng riêng biệt chống lại ông Trump.
Nhóm của ông Smith đã từ bỏ cả hai vụ kiện vào tháng 11 sau chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống của ông Trump, viện dẫn chính sách của Bộ Tư pháp cấm truy tố liên bang đối với các tổng thống đương nhiệm.
Vụ kiện cáo buộc ông Trump tích trữ bất hợp pháp các tài liệu mật tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông đã bị bác bỏ vào tháng 7 bởi Thẩm phán Cannon, người kết luận rằng việc bổ nhiệm ông Smith là bất hợp pháp. Đơn kháng cáo của ông Smith về việc bác bỏ các cáo buộc chống lại Walt Nauta và Carlos De Oliveira, những người bị buộc tội cùng với ông Trump về tội cản trở cuộc điều tra, vẫn đang có hiệu lực và luật sư của họ đã lập luận trong tuần này rằng việc công bố báo cáo trong khi các thủ tục đang chờ xử lý sẽ gây bất lợi và không công bằng.
Quyết định của Bộ Tư pháp giữ lại phần tài liệu mật của báo cáo hiện tại làm giảm khả năng công chúng sẽ được biết về nó, vì Bộ Tư pháp của ông Trump gần như chắc chắn sẽ không công bố nó ngay cả sau khi vụ kiện chống lại Nauta và De Oliveira được giải quyết.
Vụ án can thiệp bầu cử đã thu hẹp đáng kể phạm vi điều tra sau phán quyết của Tòa án Tối cao về quyền miễn trừ của tổng thống. Khi đó, tòa án lần đầu tiên phán quyết rằng các cựu tổng thống có quyền miễn trừ rộng rãi khỏi việc bị truy tố, gần như chấm dứt khả năng ông Trump có thể bị xét xử trước cuộc bầu cử vào tháng 11.
Các quy định của Bộ Tư pháp yêu cầu các công tố viên đặc biệt do Bộ trưởng Tư pháp bổ nhiệm phải nộp báo cáo mật khi kết thúc cuộc điều tra của họ. Sau đó, Bộ trưởng Tư pháp sẽ quyết định công khai những gì.
Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland đã công khai toàn bộ các báo cáo do các công tố viên đặc biệt làm việc dưới quyền giám sát của ông lập ra, bao gồm báo cáo của Robert Hur về cách Tổng thống Joe Biden xử lý thông tin mật và báo cáo của John Durham về cuộc điều tra của FBI về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử.
*********
Zelenskyy và Austin họp lần cuối để thúc ép Trump tiếp tục ủng hộ Ukraine
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã sử dụng cuộc họp cuối cùng của họ hôm 9/1 để gây áp lực lên chính quyền Trump sắp nhậm chức rằng chớ từ bỏ cuộc chiến của Kyiv, với cảnh báo của ông Austin rằng việc ngừng hỗ trợ quân sự ngay bây giờ “sẽ chỉ gây ra thêm nhiều hành vi gây hấn, hỗn loạn và chiến tranh”.
“Chúng ta đã đi một chặng đường dài đến mức, thành thật mà nói, thật điên rồ khi bỏ cuộc ngay bây giờ và không tiếp tục xây dựng các liên minh quốc phòng mà chúng ta đã tạo ra”, ông Zelenskyy nói. “Bất kể điều gì đang xảy ra trên thế giới, mọi người đều muốn chắc chắn rằng đất nước của họ sẽ không bị xóa khỏi bản đồ”.
Những tuyên bố của Tổng thống đắc cử Donald Trump về việc thúc đẩy chấm dứt chiến tranh nhanh chóng, mối quan hệ gần gũi của ông với Tổng thống Nga Vladimir Putin và tình trạng không chắc chắn về việc liệu ông có ủng hộ thêm viện trợ quân sự cho Ukraine hay không đã gây ra mối lo ngại trong số các đồng minh.
Chính quyền Biden đã nỗ lực cung cấp cho Ukraine nhiều hỗ trợ quân sự nhất có thể, bao gồm cả việc phê duyệt gói vũ khí mới trị giá 500 triệu USD và nới lỏng các hạn chế đối với các cuộc tấn công bằng tên lửa vào Nga, với mục đích đưa Ukraine vào vị thế mạnh nhất có thể cho bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai nhằm chấm dứt chiến tranh.
Ông Austin đã nhấn mạnh lời kêu gọi của Tổng thống Zelenskyy, nói rằng “không một nhà lãnh đạo có trách nhiệm nào sẽ để Putin làm theo ý mình”.
Và trong khi ông Austin thừa nhận rằng ông không biết ông Trump sẽ làm gì, ông cho biết các nhà lãnh đạo quốc tế tập trung tại Căn cứ Không quân Ramstein hôm 9/1 đã thảo luận về nhu cầu tiếp tục sứ mệnh.
Các nhà lãnh đạo đã tham dự một cuộc họp của Nhóm Liên lạc Phòng thủ Ukraine, một tập hợp gồm khoảng 50 quốc gia đối tác mà ông Austin đã tập hợp lại nhiều tháng sau khi Nga xâm lược Ukraine vào tháng 2/2022 để phối hợp hỗ trợ vũ khí.
“Tôi rời khỏi nhóm liên lạc này không phải với lời tạm biệt mà là với một thách thức. Liên minh hỗ trợ Ukraine không được nao núng. Không được chùn bước. Và không được thất bại”, ông Austin nói trong cuộc họp báo cuối cùng của mình. “Sự sống còn của Ukraine đang bị đe dọa. Nhưng an ninh của chúng ta cũng vậy”.
Một số người đã thảo luận về những gì họ sẽ làm nếu Hoa Kỳ rút lại sự hỗ trợ dành cho Kyiv, và liệu nhóm liên lạc sẽ có một hình dạng mới dưới một trong những nhà tài trợ chính của châu Âu, chẳng hạn như Đức. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cho biết đất nước của ông và một số quốc gia châu Âu khác đang thảo luận về các lựa chọn.
Ông Austin cho biết việc tiếp tục nhóm là điều cần thiết, gọi đó là “kho vũ khí của nền dân chủ Ukraine” và “liên minh toàn cầu quan trọng nhất trong hơn 30 năm qua”.
Tổng thống Joe Biden sẽ có cuộc gặp trực tiếp cuối cùng với Tổng thống Zelenskyy trong những ngày tới tại Rome, nhưng ông đã hủy chuyến đi vì các vụ cháy rừng tàn khốc ở California.
“Rõ ràng là một chương mới sẽ bắt đầu cho châu Âu và toàn thế giới chỉ sau 11 ngày nữa”, và điều đó sẽ đòi hỏi nhiều sự hợp tác hơn nữa, ông Zelenskyy nói.
Ukraine đã phát động cuộc tấn công thứ hai vào khu vực Kursk của Nga và đang phải đối mặt với một loạt tên lửa tầm xa và những bước tiến liên tục từ Nga khi cả hai bên đều tìm cách đưa mình vào vị thế đàm phán mạnh nhất có thể trước khi ông Trump nhậm chức.
Tổng thống Zelenskyy gọi cuộc xâm nhập vào Kursk là “một trong những chiến thắng lớn nhất của chúng ta”, khiến Nga và Triều Tiên, những nước đã gửi quân đến giúp Nga, phải mất hàng nghìn quân. Ông Zelenskyy cho biết cuộc tấn công khiến Triều Tiên phải chịu 4.000 thương vong, nhưng ước tính của Hoa Kỳ đưa ra con số thấp hơn, khoảng 1.200.
Ông Zelenskyy nói Ukraine sẽ tiếp tục cần hệ thống phòng không và đạn dược để chống lại các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga.
Gói viện trợ mới nhất của Hoa Kỳ bao gồm tên lửa phòng không và cho máy bay chiến đấu, thiết bị duy trì cho F-16, hệ thống cầu nối bọc thép, vũ khí nhỏ và đạn dược.
Các loại vũ khí được tài trợ thông qua quyền của tổng thống, nghĩa là chúng có thể được rút trực tiếp từ kho dự trữ của Hoa Kỳ, và Lầu Năm Góc đang thúc đẩy đưa chúng vào Ukraine trước cuối tháng.
Trừ khi có một gói viện trợ khác được chấp thuận, chính quyền Biden sẽ để lại khoảng 3,85 tỷ đô la tiền tài trợ được quốc hội cho phép cho bất kỳ chuyến hàng vũ khí nào trong tương lai tới Ukraine. Quyết định có chi tiêu hay không sẽ tùy thuộc vào ông Trump.
“Nếu ông Putin nuốt chửng Ukraine, sự thèm khát của ông ta sẽ chỉ tăng lên”, ông Austin nói với các nhà lãnh đạo nhóm liên lạc. “Nếu những kẻ bạo chúa học được rằng sự hung hăng sẽ được đền đáp, chúng ta sẽ chỉ mời gọi thêm nhiều sự hung hăng, hỗn loạn và chiến tranh hơn nữa”.
Trong những tháng kể từ chiến thắng bầu cử của ông Trump, người châu Âu đã vật lộn với ý nghĩa của sự thay đổi đó đối với cuộc chiến của họ nhằm ngăn chặn Nga tiến xa hơn và liệu liên minh phương Tây sau Thế chiến II có giữ vững được hay không.
Trong những ngày gần đây, ông Trump đã đe dọa sẽ chiếm Greenland, một phần của Vương quốc Đan Mạch – một thành viên của NATO – bằng các biện pháp quân sự nếu cần thiết. Hành động như vậy sẽ đảo lộn mọi chuẩn mực của lịch sử liên minh NATO và có thể buộc các thành viên bảo vệ Đan Mạch.
Ông Austin từ chối bình luận về lời đe dọa của ông Trump.
Hoa Kỳ đã cung cấp khoảng 66 tỷ USD trong tổng số viện trợ kể từ tháng 2/2022 và đã có thể chuyển phần lớn tổng số đó – từ 80% đến 90% – cho Ukraine.
*************
Biden áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với ngành năng lượng của Nga
Chính quyền của Tổng thống Joe Biden hôm 10/1 tuyên bố sẽ mở rộng lệnh trừng phạt đối với ngành năng lượng cực kỳ quan trọng của Nga, hé lộ nỗ lực mới nhằm gây tổn hại cho Moscow vì cuộc chiến kéo dài gần 3 năm ở Ukraine khi Tổng thống đắc cử Donald Trump chuẩn bị lên nhậm chức và đã tuyên bố sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc xung đột.
Chính quyền Dân chủ sắp mãn nhiệm coi lệnh cấm vận mới là những biện pháp trừng phạt quan trọng nhất từ trước đến nay đối với ngành dầu mỏ và khí đốt tự nhiên hóa lỏng của Moscow, vốn là động lực thúc đẩy nền kinh tế của Nga. Các quan chức cho biết lệnh cấm vận, nhằm trừng phạt các thực thể kinh doanh với người Nga, có khả năng khiến nền kinh tế Nga thiệt hại hàng tỷ đô la mỗi tháng.
Hơn 180 tàu chở dầu bị nghi ngờ là một phần của đội tàu bí mật được Điện Kremlin sử dụng để trốn tránh lệnh trừng phạt dầu mỏ, cũng như các thương nhân, công ty dịch vụ mỏ dầu và quan chức năng lượng Nga đều bị lệnh trừng phạt mới nhắm tới. Theo Bộ Tài chính, một số tàu bị nhắm mục tiêu cũng bị nghi ngờ vận chuyển dầu Iran, là nước cũng bị trừng phạt.
“Hoa Kỳ đang thực hiện hành động toàn diện chống lại nguồn thu chính của Nga nhằm tài trợ cho cuộc chiến tàn bạo và bất hợp pháp của nước này chống lại Ukraine”, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen nói trong một tuyên bố. “Với những hành động ngày hôm nay, chúng tôi đang tăng cường rủi ro trừng phạt liên quan đến hoạt động thương mại dầu mỏ của Nga, bao gồm vận chuyển và tạo điều kiện tài chính để hỗ trợ xuất khẩu dầu của Nga”.
Trong một động thái phối hợp với Washington, Vương quốc Anh cũng đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với các công ty năng lượng của Nga. Hoa Kỳ và Anh đều đang nhắm mục tiêu vào hai nhà sản xuất dầu chính của Nga là Gazprom Neft và Surgutneftegas, cùng hàng chục công ty con của các công ty này.
Bộ Ngoại giao Anh cho biết hai công ty này sản xuất hơn 1 triệu thùng dầu mỗi ngày, trị giá 23 tỷ USD một năm. Bộ trưởng Ngoại giao Anh David Lammy cho biết rằng “doanh thu từ dầu mỏ là huyết mạch của nền kinh tế chiến tranh của Putin”.
“Việc đối đầu với các công ty dầu mỏ của Nga sẽ làm cạn kiệt ngân sách chiến tranh của Nga – và mỗi đồng rúp chúng ta lấy từ tay Putin đều giúp cứu sống người dân Ukraine,” ông nói.
Vương quốc Anh đã trừng phạt gần 100 tàu trong “hạm đội bí mật” vận chuyển dầu của Nga vì các đồng minh phương Tây của Ukraine đang tìm cách tăng áp lực kinh tế lên Moscow trước bất kỳ cuộc đàm phán nào về việc chấm dứt chiến tranh.
Người phát ngôn an ninh quốc gia Nhà Trắng John Kirby cho biết chính quyền Biden đã chọn thời điểm này – chỉ 10 ngày trước khi ông Biden rời nhiệm sở – để áp dụng các biện pháp dầu mỏ cứng rắn hơn vì lo ngại về thị trường dầu mỏ thế giới đã lắng xuống.
“Điều này thực sự dựa trên các điều kiện thị trường”, ông Kirby nói. “Và vì vậy, thời điểm này là thuận lợi cho quyết định này, và đó là lý do tại sao tổng thống đưa ra quyết định này”.
Bộ Ngoại giao cũng tuyên bố sẽ áp dụng lệnh cấm đi lại đối với 14 quan chức và giám đốc điều hành cấp cao của Rosatom, lệnh cấm này cũng ảnh hưởng đến các thành viên gia đình trực hệ của họ.
Các quan chức chính quyền Biden nói rằng chính quyền Trump cuối cùng sẽ quyết định có nên giữ nguyên hay hủy bỏ các lệnh trừng phạt mới.
Nhóm chuyển giao quyền lực của ông Trump không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của AP về các lệnh trừng phạt.
Khi được hỏi liệu chính quyền Biden có tham vấn với nhóm ông Trump sắp tới hay không, ông Kirby trả lời, “Chúng tôi luôn thông báo cho nhóm chuyển giao về các quyết định của mình, những gì chúng tôi đang làm và lý do tại sao chúng tôi làm như vậy ở mọi bước đi và mọi vấn đề quan trọng”.
Cố vấn an ninh quốc gia sắp tới của ông Trump, Mike Waltz, đã viết trong một bài xã luận cho tờ Economist được xuất bản ngay trước Ngày bầu cử rằng Hoa Kỳ nên “sử dụng đòn bẩy kinh tế” để “đàn áp hoạt động bán dầu bất hợp pháp của Nga” nhằm đưa Tổng thống Nga Vladimir Putin vào bàn đàm phán.
Trong khi đó, ông Trump nói với các phóng viên hôm 9/1 rằng ông Putin “muốn gặp mặt và chúng tôi đang sắp xếp”.
Mối quan hệ nồng ấm của ông Trump với ông Putin trong nhiều năm qua đã bị giám sát chặt chẽ. Tổng thống đắc cử của đảng Cộng hòa cũng đã phản đối chi phí viện trợ cho Kyiv, cam kết sẽ nhanh chóng chấm dứt xung đột khi ông trở lại văn phòng vào ngày 20/1.
Ông Trump đã tạo thêm một lớp nghi ngờ mới về sự ủng hộ của Hoa Kỳ trong tương lai vào đầu tuần này khi ông tỏ ra thông cảm với lập trường của ông Putin rằng Ukraine không nên là một phần của NATO. Tổng thống đắc cử đã chỉ trích chính quyền Biden vì bày tỏ sự ủng hộ đối với tư cách thành viên sau này của Kyiv trong liên minh quân sự xuyên Đại Tây Dương.
Điện Kremlin hôm 10/1 đã bác bỏ các lệnh trừng phạt mới trước thông báo dự kiến.
“Chúng tôi biết rằng chính quyền sẽ cố gắng để lại di sản khó khăn nhất có thể trong quan hệ song phương cho Trump và nhóm của ông ấy”, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết.
Theo các quan chức giấu tên, việc chỉ định này nằm trong thẩm quyền trừng phạt đã được phê duyệt trong cuộc xâm lược và sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine năm 2014.
Các quan chức này nói rằng nếu chính quyền Trump có động thái hủy bỏ các lệnh trừng phạt, họ sẽ phải thông báo trước cho Quốc hội, nơi có khả năng bỏ phiếu phản đối động thái như vậy.
************
