Ukraine đã đề nghị ký một thỏa thuận với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về việc tiếp tục viện trợ quân sự của Hoa Kỳ để đổi lấy việc phát triển ngành công nghiệp khoáng sản của Ukraine, có thể cung cấp nguồn nguyên tố đất hiếm có giá trị, vốn rất cần thiết cho nhiều loại công nghệ.
Hồi đầu tháng này, ông Trump đã nói rằng ông muốn có một thỏa thuận như vậy; và khởi thuỷ từ mùa Thu năm ngoái, Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy, đã đưa ra đề xuất này như một phần trong kế hoạch nhằm tăng cường vị thế của Kyiv trong các cuộc đàm phán trong tương lai với Moscow.
“Chúng tôi thực sự có tiềm năng lớn này trong lãnh thổ mà chúng tôi kiểm soát”, Ông Andrii Yermak, chánh văn phòng của tổng thống Ukraine, cho biết trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với The Associated Press. “Chúng tôi quan tâm đến việc hợp tác, phát triển, với các đối tác của mình, trước hết là với Hoa Kỳ.”
Sau đây là cái nhìn về ngành công nghiệp đất hiếm của Ukraine và cách một thỏa thuận có thể được thực hiện:
Các nguyên tố đất hiếm là gì?
Nguyên tố đất hiếm là một tập hợp gồm 17 nguyên tố thiết yếu đối với nhiều loại công nghệ tiêu dùng, bao gồm điện thoại di động, ổ cứng và xe điện và xe hybrid.
Không rõ liệu ông Trump có đang tìm kiếm các nguyên tố cụ thể ở Ukraine hay không, nơi cũng có các khoáng sản khác để cung cấp.
“Đó có thể là lithium. Có thể là titan, uranium, nhiều loại khác”, ôngYermak nói. “Rất nhiều”.
Trung Quốc, đối thủ địa chính trị chính của ông Trump, là nhà sản xuất nguyên tố đất hiếm lớn nhất thế giới. Cả Hoa Kỳ và Châu Âu đều tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Đối với Ukraine, một thỏa thuận như vậy sẽ đảm bảo rằng đồng minh lớn nhất và hiệu quả nhất của họ không đóng băng hỗ trợ quân sự. Điều đó sẽ gây ra hậu quả tàn khốc cho đất nước, nơi đã ở trong tình trạng chiến tranh gần ba năm sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào ngày 24 tháng 2 năm 2022.
Ý tưởng này cũng xuất hiện vào thời điểm mà việc tiếp cận đáng tin cậy và không bị gián đoạn đối với các khoáng sản quan trọng ngày càng khó khăn trên toàn cầu.
Tình hình của ngành công nghiệp khoáng sản Ukraine như thế nào?
Các nguyên tố đất hiếm của Ukraine phần lớn chưa được khai thác vì chiến tranh và vì các chính sách của nhà nước quản lý ngành công nghiệp khoáng sản. Quốc gia này cũng thiếu thông tin tốt để định hướng cho sự phát triển của ngành khai thác đất hiếm.
Dữ liệu địa chất còn ít vì trữ lượng khoáng sản nằm rải rác khắp Ukraine và các nghiên cứu hiện tại được coi là phần lớn không đầy đủ. Theo các doanh nhân và nhà phân tích, tiềm năng thực sự của ngành này bị che mờ bởi nghiên cứu không đầy đủ.
Nhìn chung, triển vọng về tài nguyên thiên nhiên của Ukraine rất hứa hẹn. Trữ lượng titan của quốc gia này, một thành phần quan trọng cho ngành hàng không vũ trụ, y tế và ô tô, được cho là một trong những trữ lượng lớn nhất châu Âu. Ukraine cũng nắm giữ một số trữ lượng lithium lớn nhất được biết đến của châu Âu, cần thiết để sản xuất pin, gốm sứ và thủy tinh.
Năm 2021, ngành công nghiệp khoáng sản của Ukraine chiếm 6,1% tổng sản phẩm quốc nội và 30% kim ngạch xuất khẩu của quốc gia này.
Theo dữ liệu từ We Build Ukraine, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Kyiv, ước tính 40% tài nguyên khoáng sản kim loại của Ukraine không thể tiếp cận được do sự chiếm đóng của Nga. Ukraine lập luận rằng Trump có lợi khi khai thác phần còn lại trước khi Nga chiếm được nhiều hơn.
Ủy ban Châu Âu, nhánh hành pháp của Liên hiệp Châu Âu, đã xác định Ukraine là nhà cung cấp tiềm năng cho hơn 20 nguyên liệu thô quan trọng và kết luận rằng nếu quốc gia này gia nhập EU gồm 27 quốc gia, họ có thể củng cố nền kinh tế Châu Âu.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Chi tiết về bất kỳ thỏa thuận nào có thể sẽ được phát triển trong các cuộc họp giữa các quan chức Hoa Kỳ và Ukraine. Ông Zelenskyy và ông Trump có thể sẽ thảo luận về chủ đề này khi họ gặp nhau.
Theo các quan chức kinh doanh Ukraine, các công ty Hoa Kỳ đã bày tỏ sự quan tâm. Nhưng việc đạt được một thỏa thuận chính thức có thể sẽ đòi hỏi luật pháp, khảo sát địa chất và đàm phán các điều khoản cụ thể.
Không rõ các công ty sẽ yêu cầu loại bảo đảm an ninh nào để mạo hiểm làm việc tại Ukraine, ngay cả trong trường hợp ngừng bắn. Và không ai biết chắc chắn loại thỏa thuận tài chính nào sẽ hỗ trợ cho các hợp đồng giữa Ukraine và các công ty Hoa Kỳ.