Đăng ngày: 16/10/2024 - 14:55

3 phút

(YONHAP) – Mỹ lo ngại về thông tin cho rằng Bắc Triều Tiên có thể gửi quân tới Ukraina để hỗ trợ Nga. Trong cuộc họp báo trực tuyến, phát ngôn viên Hội Đồng An Ninh Quốc Gia Mỹ John Kirby, hôm qua 15/10/2024, cho biết ông không thể xác nhận thông tin nói trên, nhưng mô tả đó là “điều đáng lo ngại” nếu đó là sự thật. Ông Kirby cho rằng điều đó “chứng tỏ mối quan hệ giữa Nga và Bắc Triều Tiên ngày càng khăng khít”.

(AFP) – Nguồn nước của châu Âu bị đe dọa. Cơ quan Môi trường Châu Âu (EEA), hôm qua 15/10/2024, cảnh báo hiện tượng ô nhiễm, suy thoái môi trường sống, biến đổi khí hậu và việc sử dụng quá mức nguồn nước ngọt đang khiến châu lục rơi vào tình trạng đáng báo động, với chỉ 37% lượng nước bề mặt đạt trạng thái sinh thái “tốt” hoặc “cao”.

(RFI) – Trung Quốc gửi gấu trúc sang Mỹ để sưởi ấm quan hệ song phương. Cặp đôi gấu trúc do Bắc Kinh gửi đã tới thủ đô Washington vào hôm qua, 15/10/2024. Đây là dấu hiệu cho thấy mối quan hệ song phương có phần bớt căng thẳng.

(AFP) - Miến Điện và Trung Quốc có ít tự do trên mạng internet nhất. Đây là kết quả một nghiên cứu mà tổ chức Freedom House của Mỹ công bố hôm nay 16/10/2024. Tình hình tự do Internet ở Miến Điện suy giảm từ khi tập đoàn quân sự đảo chính và lên cầm quyền hồi năm 2021. Theo Freedom House, đứng đầu bảng tự do nhất về Internet trên thế giới là Island, Estonia, Canada, Chilê và Costa Rica. Pháp tụt hạng do cấm Tiktok khi xảy ra bạo loạn tại vùng lãnh thổ hải ngoại Nouvelle-Calédonie hồi tháng 05/2024.

(AFP) - Cảnh sát Tây Ban Nha thông báo tịch thu 13 tấn hóa chất đang trên đường vận chuyển đến Nga. Cảnh sát Tây Ban Nha hôm 15/10/2024 cho biết vụ bắt giữ diễn ra ở cảng Barcelona hôm 08/10 do việc vận chuyển lô hàng này sang Nga là vi phạm các lệnh trừng phạt của quốc tế nhắm vào Matxcơva. Các nghi phạm bị buộc tội buôn bán hàng hóa trái phép và các hóa chất này có thể được dùng để chế tạo vũ khí hóa học, hoặc các chất độc thần kinh. Cuộc điều tra được khởi động từ năm 2022, sau khi cảnh sát phát hiện ra các hoạt động đáng ngờ của một công ty do công dân Tây Ban Nha gốc Nga quản lý.

(AFP) - Mỹ kêu gọi Ấn Độ xem xét nghiêm túc những cáo buộc của Ottawa về vụ sát hại một lãnh đạo ly khai theo đạo Sikh hồi năm 2023 ở Canada. Lời kêu gọi đôi bên hợp tác của phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ, Matthew Miller, được đưa ra hôm 15/10/2024, một ngày sau khi chính quyền Canada và Ấn Độ trục xuất nhiều nhân viên ngoại giao của nhau. Washington vốn dĩ là đồng minh thân cận của Ottawa, nhưng xem Ấn Độ như một đối tác trong khu vực, chủ yếu để chống lại đà gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc.

Nhờ những tiến bộ của trí tuệ nhân tạo (AI), các công nghệ hỗ trợ bằng giọng nói giờ đây trở nên hiệu quả hơn bao giờ hết, giúp người mù và người khiếm thị vượt qua những trở ngại đang hạn chế họ. 

Chẳng hạn như công ty Israel Orcam, được thành lập năm 2010, đã phát triển một loại camera mang trên Orcam MyEye, với giá khoảng hơn 2.000 euro, gắn trên mắt kính, với ứng dụng trí tuệ nhân tạo để giúp cho người mù và người khiếm thị hiểu được các văn bản và xác định được các vật thể nhờ giọng nói mô tả những gì mà họ không nhìn thấy được.

Tại Triển lãm Điện tử Tiêu dùng CES ở Las Vegas, Hoa Kỳ, đầu năm nay, công ty khởi nghiệp Lumen của Rumani đã giới thiệu một loại mắt kính có thể thay thế chó dẫn đường. Công nghệ này sử dụng các cảm biến, tai nghe để hướng dẫn người mù, người khiếm thị. Khi phát hiện một  thứ gì đó đang chặn đường, tai nghe sẽ rung ở bên phải hoặc bên trái để hướng dẫn đổi hướng. Có 6 camera và sử dụng trí tuệ nhân tạo, loại mắt kính này coi như mô phỏng các đặc điểm chính của chó dẫn đường.

Bên cạnh đó còn có những trợ lý giọng nói, chẳng hạn như Siri, Google Assistant và Amazon Alexa, có thể đáp lại các lệnh thoại, cung cấp thông tin theo thời gian thực và thậm chí thực hiện các nhiệm vụ cụ thể. Do đó, đối với người khiếm thị và mù, những trợ lý giọng nói này trở thành người bạn đồng hành kỹ thuật số cho phép họ truy cập thông tin. 

Trong việc hỗ trợ người mù và người khiếm thị, người ta cũng sử dụng ngày càng nhiều những chatbots, tức là những chương trình trí tuệ nhân tạo được thiết kế nhằm mô phỏng lại các cuộc trò chuyện với người dùng thông qua nền tảng internet. Các chatbot đó được thiết kế đặc biệt để đáp ứng nhu cầu của người khiếm thị và người mù. Các chatbot này sử dụng giao diện giọng nói và văn bản để cho phép giao tiếp liền mạch. Họ có thể hiểu và trả lời các câu hỏi, đưa ra lời khuyên, hỗ trợ. Sử dụng trí thông minh đàm thoại, các chatbot được điều chỉnh này được cá nhân hóa và dễ tiếp cận cho những người khiếm thị và người mù.

Chính là theo chiều hướng này mà một ê kíp ở vùng Paris đã phát triển một loại điện thoại với ứng dụng chatbot dành riêng  cho người mù và người khiếm thị. Điện thoại hiện được bán với giá khoảng gần 385 euro, cộng thêm tiền thuê bao mỗi tháng 12 euro.

Nói chung, trí thông minh nhân tạo với chức năng đàm thoại đang cách mạng hóa khả năng tiếp cận cho người khiếm thị và người mù. Nhờ công nghệ hỗ trợ giọng nói, họ trở nên độc lập hơn và hòa nhập xã hội tốt hơn.

Nhưng những sáng chế về trí thông minh nhân tạo hỗ trợ cho người mù và người khiếm thị không chỉ dừng ở đó. Có mặt tại triển lãm VivaTech cuối tháng 5/2024, công ty khởi nghiệp Biped.ai, trụ sở tại Lausanne, Thụy Sĩ, đã giới thiệu một sản phẩm mang tên NOA, một dây nịt được trang bị thiết bị định vị GPS và máy tính kết hợp với trí tuệ nhân tạo tổng hợp để phát hiện chướng ngại vật cho người mù và khiếm thị. 

Trả lời RFI Việt ngữ tại triển lãm Vivatech, đại diện của công ty Biped.ai, kỹ sư tin học Paul Prevel, cho biết: 

“Công ty của chúng tôi đã được thành lập từ 3 năm nay và chúng tôi đã bỏ ra 2 năm để nghiên cứu phát triển NOA, huy động 250 người thử nghiệm beta. Năm nay, chúng tôi bước vào giai đoạn thương mại hóa, chuẩn bị mở thị trường Hoa Kỳ, châu Âu và Úc. Sản phẩm sẽ được bán với giá 4.300 euro. Mục đích là tạo một giải pháp với giá cả dễ tiếp cận hơn.

Dĩ nhiên là ở mỗi nước chúng tôi sẽ làm việc với các nhà phân phối để sản phẩm được hoàn trả một phần hay toàn bộ, tùy theo quy định của các nước. Ở Pháp, các cơ quan cấp tỉnh đặc trách về những người tàn tật sẽ hoàn trả đến 65% giá mua sản phẩm.”

Nói là dây nịt nhưng thật ra NOA là một dây đai đeo trên vai, với camera góc rộng ở bên trái ngực, một máy tính nhỏ ở bên phải và một pin phía sau cổ. Nhờ trí tuệ nhân tạo, NOA xác định các mối nguy hiểm, hướng dẫn và mô tả môi trường xung quanh người sử dụng. Toàn bộ dây nịt nặng chưa tới 1 kg.

Tham vọng của những người sáng lập công ty khởi nghiệp Biped là tạo ra một sự đổi mới có thể thay đổi cuộc sống của những người mù, người khiếm thị và có thể giúp họ tự khám phá những địa điểm mới, hoàn toàn an toàn và tự chủ. Ý tưởng là phát triển một “phi công phụ” lấy cảm hứng từ phương tiện tự hành, có khả năng đọc văn bản, nhận diện khuôn mặt, phát hiện các lối qua đường dành cho người đi bộ và cung cấp khả năng điều hướng khi di chuyển bên trong các tòa nhà. 

Công ty khởi nghiệp này đã hợp tác với viện nghiên cứu Honda. Sản phẩm cùng tên của họ tự quảng cáo là “dây nịt phát hiện các chướng ngại vật đang đến gần và cung cấp hướng dẫn GPS, tất cả trong một, kèm theo phản hồi bằng âm thanh”. Các mô hình nhận dạng đối tượng bằng thuật toán xác định chướng ngại vật (tĩnh hoặc chuyển động) và dự đoán rủi ro va chạm. Người dùng được thông báo bằng tín hiệu âm thanh qua tai nghe Bluetooth.

Trả lời RFI Việt ngữ tại triển lãm Vivatech, kỹ sư tin học Paul Prevel giải thích thêm: 

“ NOA có 3 chức năng. Chức năng thứ nhất là dẫn đường, làm sao đưa người mù tới một điểm đến mới. Chức năng thứ hai là phát hiện các chướng ngại vật, những vật thể mà “gậy trắng”, tức là gậy trang bị cho người mù không thể phát hiện được, chẳng hạn như những vật ngang đầu hay những hố mà “gây trắng” không thể dò được. Chức năng thứ ba là vận dụng trí tuệ nhân tạo, mô tả bằng giọng nói những gì mà camera thấy được.

Ứng dụng dẫn đường chủ yếu dùng thiết bị định vị GPS, nhưng trên đường đi, trí tuệ nhân tạo sẽ được sử dụng những khi phải băng qua đường, hướng dẫn người mù đến làn dành cho người đi bộ, bấm nút để chờ đèn xanh. Hệ thống sau đó sẽ hướng dẫn đi như thế nào để lúc nào cũng ngay giữa lối đi, có đông người đi không, có xe nào dừng kế bên không. Camera sẽ thu thập tất cả những thông tin ba chiều chung quanh người mù để cảnh báo là có một cái hố hay một cây cột trên đường, hay có một người đi từ phía trước đến. 

Khi tới điểm đến dự kiến, hệ thống sẽ hướng dẫn đến cửa vào tòa nhà, cửa có mở hay không, cầu thang nằm ở đâu.”

Lý tưởng nhất là dây nịt này bổ sung cho gậy hoặc chó dẫn đường cho người mù và người khiếm thị. Giải pháp NOA cũng có thể được áp dụng cho thế giới việc làm, hỗ trợ những người mù và người khiếm thị làm công việc hàng ngày trong công ty của họ. Về lâu dài, những người đồng sáng lập Biped hy vọng công nghệ của họ thậm chí sẽ có thể giúp người dùng chạy hoặc thậm chí trượt băng. 

Trên toàn thế giới có hơn 300 triệu người khiếm thị và 40 triệu người bị mù hoàn toàn. Giải pháp của biped.ai có tiềm năng trở thành giải pháp cứu mạng nhiều người: bằng cách kết hợp xử lý tín hiệu và thị giác bằng máy tính tiên tiến, biped.ai có thể cung cấp thông tin chi tiết nhanh hơn tới 10 lần so với các “đối thủ” cạnh tranh.

Giải pháp NOA cũng bắt đầu được ứng dụng trong hệ thống giao thông công cộng ở Thụy Sĩ. Từ tháng 6 năm nay, trên tuyến tàu điện ngầm M2 ở Lausanne, một tổ hợp gồm công ty Biped.ai, TL (Giao thông công cộng vùng Lausanne) và SME Urbagestion phát triển một giải pháp di chuyển độc đáo trên thế giới: hành trình hoàn toàn tự động đầu tiên dành cho người mù tới một điểm đến mới. Theo Maël Fabien, giám đốc và người đồng sáng lập công ty Biped.ai, dự án này "nhằm chứng minh rằng người mù có thể đến một cuộc hẹn mà không cần biết trước lộ trình”. 

Trên thực tế, mục tiêu là điều chỉnh phát minh này cho phù hợp với điều kiện giao thông công cộng và bên trong các tòa nhà, nơi tín hiệu GPS không đi qua được. 

Ông Đặng Đình Bách đã ăn trở lại khi không đảm bảo sức khỏe, hai tù nhân lương tâm (TNLT) khác là ông Bùi Văn Thuận và Trịnh Bá Tư tiếp tục cuộc tuyệt thực của mình sang ngày thứ 19 trong Trại giam số 6 (Thanh Chương, Nghệ An).

Cả ba ông bắt đầu cuộc tranh đấu của mình từ ngày 28/9 vừa qua để phản đối hình thức giam giữ TNLT trong "chuồng cọp" ở Phân trại 1, cũng như đòi trả tự do cho tất cả những người bất đồng chính kiến đang trong lao tù ở Việt Nam.

Ngày 16/10, ông Trịnh Bá Khiêm, bố của ông Trịnh Bá Tư, cùng con gái là Trịnh Thị Thảo, đã đến trại giam để thăm gặp nhà hoạt động trẻ tuổi này, người đang thi hành bản án tám năm tù giam về tội danh “tuyên truyền chống Nhà nước.”

Trên đường trở về nhà trong chiều cùng ngày, bà Thảo nói với RFA:

"Anh Bách đồng hành với Tư và anh Thuận được 10 ngày tuyệt thực. Do sức khỏe của anh Bách yếu nên anh Bách dừng tuyệt thực sau 10 ngày, và sau hai ngày thì sức khoẻ dần ổn định.

Tư và anh Thuận sẽ vẫn tiếp tục tuyệt thực và chưa nói sẽ dừng ngày nào.”

Bà Thảo cho biết thêm sức khỏe của ông Tư tạm ổn dù có bị hoa mắt và chóng mặt, cân nặng giảm 9 kg (từ 68 kg xuống còn 59 kg). Riêng ông Thuận bị đau khớp nặng và không đi lại được trong khoảng 5-6 ngày nhưng hai ngày nay có thể đi lại nhẹ nhàng.

Bà Thảo nói rằng trong cuộc nói chuyện qua điện thoại và ngăn cách bằng lớp kính dày, mờ, dưới sự giám sát chặt chẽ của nhiều an ninh, ông Tư cho biết, ngày 14/10, đại diện trại giam là trung uý Nguyễn Ngọc Thuận đến làm việc với hai người đang tuyệt thực. Bà thuật lại:

“Phía trại giam có nói là sẽ mở cửa 'chuồng cọp,' mở một vài tiếng trong ngày chủ nhật để các anh em tù chính trị có thể ra tập thể dục ở sân chung. Họ nói là có đề xuất lên trên để chấm dứt cái tình trạng 'chuồng cọp' đối với các tù nhân chính trị và họ nói là sẽ trả lời sau.”

Tuy nhiên, hai ông Tư và Thuận vẫn tiếp tục tranh đấu cho đến khi được đáp ứng yêu sách là mở cửa "chuồng cọp" trong tất cả các ngày trong tuần.

Trước đó, vào ngày 9/10, cán bộ trại giam đưa người vào buồng giam để khám xét nhưng không tìm được gì vì hai ông đã cho toàn bộ thực phẩm dự trữ của mình cho các bạn tù khác.

Phóng viên không thể kết nối với số điện thoại của Trại giam số 6 đăng trên mạng Internet để đề nghị bình luận về cuộc tuyệt thực tập thể của tù nhân chính trị ở Phân trại 1.

Cựu TNLT Trần Huỳnh Duy Thức kêu gọi xoá bỏ hình thức "chuồng cọp"

Ông Trần Huỳnh Duy Thức, người bị kết án 16 năm tù về tội danh “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền,” bị giam trong cùng phân trại với ba tù nhân nói trên trước khi được phóng thích vào cuối tháng trước.

Ông là người trải nghiệm bị giam giữ trong "chuồng cọp" từ giữa tháng 4 cho đến khi được trả tự do,

Trên trang Facebook cá nhân, ông đã công bố thư gửi Tổng Bí thư kiêm Chủ tịch nước Tô Lâm với đề nghị cựu bộ trưởng công an dùng quyền lực của mình để xoá bỏ chế độ giam giữ chuồng cọp vô nhân đạo.

Trong thư đề ngày 13/10, ông viết:

“Chế độ giam cầm bằng chuồng cọp không chỉ vi phạm nhân quyền mà còn vi phạm luật pháp Việt Nam hiện hành. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế và đi ngược lại những cam kết mà ông đã phát biểu.

Mọi người không thể hiểu được trong thế giới văn minh ngày nay lại có thể tồn tại những chế độ tù đày tàn ác và phi nhân tính đến như vậy."

Ông Thức đề nghị ông Tô Lâm "xem xét và chấm dứt ngay chế độ giam giữ chuồng cọp ở Trại giam số 6, nhằm bảo đảm rằng các tù nhân được đối xử nhân đạo và công bằng dựa trên cơ sở pháp luật.”

Trước đó, ông Thức mô tả "chuồng cọp" trong Phân trại 1 là những ô vuông bằng song sắt chỉ có một mét vuông, ngăn cách buồng giam với sân chung, không đủ cho một người thoải mái di chuyển.

Từ buồng giam, tù nhân chính trị không thể ra ngoài khu vực sân chung để tập thể dục hoặc làm vườn do phó Giám thị trại giam Thái Văn Thủy yêu cầu khóa cửa "chuồng cọp" từ tháng 4.

Các chuyên gia độc lập và báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc hôm 16/10 ra thông cáo báo chí bày tỏ quan ngại sâu sắc về phán quyết của Tòa Hình sự Thái Lan dẫn độ nhà hoạt động người Thượng Y Quynh Bdap về Việt Nam. Các chuyên gia của Liên Hiệp Quốc thúc giục chính phủ Thái Lan xem xét lại quyết định này.

Tòa Hình sự Thái Lan hôm 30/9 đã ra phán quyết dẫn độ ông Y Quynh Bdap về Việt Nam theo đề nghị của Chính phủ Việt Nam.

Các chuyên gia Liên Hiệp Quốc lo ngại ông Y Quynh Bdap sẽ có thể bị “mất tích, tra tấn hoặc đối xử tàn tệ hoặc trừng phạt, giam giữ tùy tiện, nếu bị dẫn độ về nước”.

Các chuyên gia cho rằng giới chức chính quyền Thái có thể từ chối thực hiện phán quyết của tòa vì Thái Lan và Việt Nam không ký kết một hiệp dịnh về dẫn độ.

Hồi tháng 1 năm nay, ông Y Quynh Bdap và 99 người khác đã bị tòa án lưu động ở Đắk Lắk xét xử sau vụ nổ súng vào hai trụ sở chính quyền ở tỉnh này vào tháng 6/2023 khiến chín người chết.

Ông Y Quynh Bdap đã bị kết án (vắng mặt) tù 10 năm với cáo buộc tội “khủng bố” trong vụ tấn công này. Tuy nhiên, ông Y Quynh Bdap đã bác bỏ cáo buộc này.

Các chuyên gia nhân quyền của Liên Hiệp Quốc cũng đã lên án phiên tòa xét xử này vì cho rằng “phiên tòa lưu động thiếu cơ sở pháp lý rõ ràng và không có tính độc lập, bị ảnh hưởng bởi động cơ chính trị”.

Các chuyên gia cho rằng việc Chính phủ Việt Nam nhắm mục tiêu vào Tổ chức người Thượng vì Công lý, xếp tổ chức này vào danh sách khủng bố là một phần trong việc gia tăng đàn áp, phân biệt đối xử đối với người Thượng ở Tây Nguyên.

Bản thân ông Y Quynh Bdap - đồng sáng lập của Tổ chức Người Thượng vì Công lý - đã phải sang tị nạn tại Thái Lan từ năm 2018 và đã được Liên Hiệp Quốc cấp quy chế tị nạn. Tuy nhiên, ông đã bị cảnh sát Thái Lan bắt giữ vào ngày 11/6 vừa qua với cáo buộc “lưu trú quá hạn”.

Tòa Hình sự Thái Lan thừa nhận mục 13 của Đạo luật Phòng ngừa và Ngăn chặn Tra tấn và Cưỡng bức Mất tích (Đạo luật Chống Tra tấn) của Thái Lan cấm việc trục xuất khi có nguy cơ rõ ràng về việc người bị trục xuất sẽ bị tra tấn hoặc đối xử tàn tệ khi về nước. Tuy nhiên, Tòa Thái Lan đã đưa ra phán quyết rằng tòa không có thẩm quyền đánh giá liệu các quá trình ở Việt Nam có được thực hiện theo đúng tiêu chuẩn trong trường hợp của ông Y Quynh Bdap hay không.