Tin nóng trong ngày
Tin Tức ngày 22 - 12 -2024:
**************
Ngành y tế Việt Nam: thủ tục đầu tiên vẫn là tiền
Bác sĩ đang khám cho bệnh nhân.
AFPTheo Luật bảo hiểm y tế sửa đổi mới được ban hành, đối với một số trường hợp mắc các bệnh hiếm, hiểm nghèo, cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao... người bệnh không cần giấy chuyển viện mà vẫn được hưởng 100% mức chi trả bảo hiểm.
Xóa địa giới hành chính cấp tỉnh
Đây được cho là một bước tiến so với quy định trước đây bởi theo luật cũ, để được thanh toán tối đa mức hưởng trên thẻ bảo hiểm y tế, người bệnh phải đến khám, chữa bệnh đúng cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu ghi trên thẻ bảo hiểm y tế của người đó và khi cần lên tuyến trên phải có giấy chuyển viện của tuyến dưới.
Ngoài việc được lên thẳng tuyến trên không cần giấy chuyển viện cho một số trường hợp, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi còn cho phép người tham gia bảo hiểm y tế khi đi công tác, học tập hoặc làm việc… được khám, chữa bệnh tại nơi tạm trú với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tương đương cơ sở ban đầu ghi trên thẻ bảo hiểm y tế khi đi công tác, học tập hoặc làm việc tại đó.
Có thể nói, kể từ nay địa giới hành chính cấp tỉnh trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế đã được xóa bỏ.
“Có tiến bộ nhưng cũng phải căn cứ vào tình hình thực tế của Việt Nam. Bộ Y tế rất sợ nếu theo yêu cầu của một số người là được vượt tuyến cho tất cả các loại bệnh thì các bệnh viện tuyến trên, những bệnh viện uy tín sẽ quá tải”, ông Phúc, một người dân ở Sài Gòn chia sẻ quan điểm của ông với RFA về sự thay đổi mới trong chính sách bảo hiểm.
Hệ thống bệnh viện của Việt Nam bao gồm sự kết hợp công-tư, trong đó bệnh viện công đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân. Theo thống kê của tổ chức WHO, Bệnh viện công ở Việt Nam được chia thành ba cấp, gồm cấp trung ương (47 bệnh viện); cấp tỉnh (419 bệnh viện) và cấp huyện (684 bệnh viện). Bên cạnh các bệnh viện công, cả nước còn có 182 bệnh viện tư, hầu hết nằm ở khu vực thành thị.
Vượt tuyến và quá tải tuyến trên
Chuyện người dân không tin vào các bệnh viện cấp tỉnh, cấp huyện, các phòng khám đa khoa ở thị xã, quận, huyện mà dồn lên các bệnh viện tuyến trung ương dẫn đến quá tải là một thực tế tại Việt Nam qua nhiều đời Bộ trưởng Y tế.
Thời ông Nguyễn Quốc Triệu làm Bộ trưởng Bộ Y tế, ông từng hứa trước Quốc hội là sẽ giảm tải bệnh viện trong thời gian ông tại chức, tuy nhiên sau khi mãn nhiệm kỳ, tình trạng quá tải của các bệnh viện trong các thành phố lớn chẳng những không giảm mà còn tăng hơn.
Trái với người tiền nhiệm chỉ hứa suông, bà Nguyễn Thị Kim Tiến khi làm Bộ trưởng Y tế đã làm một cuộc vi hành để khảo sát thực trạng quá tải tại các bệnh viện nhằm tìm giải pháp giảm tình trạng này. Khi chứng kiến cảnh nhiều bệnh nhân phải nằm ghép chung giường, nhiều bệnh nhân lóp ngóp bò ra từ gầm giường chào đón mình, bà phải thốt lên rằng “chưa thấy một quốc gia Đông Nam Á nào, kể cả ở châu Phi mà tình trạng các bệnh viện quá tải như tại Việt Nam”.
Bà tuyên bố “việc giảm quá tải bệnh viện là một trong bảy nhiệm vụ quan trọng nhất của Bộ Y tế trong nhiệm kỳ này. Bộ đã giao cho Cục Quản lý khám chữa bệnh làm đầu mối phối hợp cùng các bộ phận liên quan viết dự án giảm tải bệnh viện để trình Chính phủ trong thời gian tới”. Tuyên bố của bà Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến được đưa ra từ năm 2011, nhưng đến nay, tình trạng này vẫn chưa được giải quyết.
“Chuyên môn bệnh viện cấp dưới thấp hơn; thiết bị y tế cấp dưới thiếu thốn hơn; thuốc men cũng khác cấp trên nên người ta vượt tuyến. Thực tế phòng y tế cấp xã chỗ tôi có nhân viên y tế chưa học hết cấp 2. Họ khám chữa bệnh theo thói quen, nếu gặp triệu chứng khác bình thường là họ bị “hổng” liền nên người bệnh phải tự vượt tuyến”, ông Thái ở Quảng Nam chia sẻ.
Cơ sở vật chất lẫn chuyên môn của các bệnh viện tuyến dưới không thu hút được người bệnh, và khi nhà nước chưa giải quyết được chuyện quá tải bệnh viện thì chuyện xóa bỏ hoàn toàn cơ chế khám, chữa bệnh đúng tuyến mới được trả bảo hiểm là điều không thể.
Có lẽ đó là lý do vì sao luật mới giới hạn một số trường hợp được vượt tuyến.
Ông Phúc ở Sài gòn thì cho rằng, “tuyến quận, huyện thì máy móc hiện đại không có, trình độ chuyên môn bác sĩ không giỏi. Chỉ những bệnh viện lớn mới đầu tư những máy móc hiện đại hàng tỷ đồng. Người bệnh bây giờ nghe bệnh viện nào có máy móc hiện đại thì họ sẽ đến.”
Bộ Y tế mới đây đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành các văn bản và thực hiện một số giải pháp để từng bước giảm tình trạng quá tải bệnh viện, cố gắng không để người bệnh phải nằm ghép trong bệnh viện như cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến Trung ương về hỗ trợ các Trạm y tế xã, phường, thị trấn; tăng cường đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn y tế xã.
Tuy nhiên, theo Bộ Y tế, việc đầu tư nâng cấp trang thiết bị y tế cho các bệnh viện tuyến dưới, trước hết thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương.
WHO cũng khuyến cáo Chính phủ nên có kế hoạch tăng cường đầu tư vào hệ thống chăm sóc sức khỏe tuyến cơ sở (cấp huyện và xã) để giảm tình trạng quá tải ở các bệnh viện trung ương và thúc đẩy sự phối hợp hoạt động trong toàn hệ thống y tế.
Theo ước tính của Bộ Y tế, hiện năng lực đào tạo bác sĩ trên cả nước vào khoảng 13.000 bác sĩ tốt nghiệp/năm. Việt Nam đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 đạt 33 giường bệnh và 15 bác sĩ trên 10.000 dân.
Người dân mong mỏi gì
Nói về hệ thống y tế công ở Việt Nam thì không thể không nói đến sự quá tải trong bệnh viện; đến thái độ hành xử của y, bác sĩ với bệnh nhân; đến cách chi trả của bảo hiểm y tế; đến câu “đồng tiền đi trước” trong tất cả các khâu từ lúc bước chân vô bệnh viện.
Bà Tuyết từ Tây Ninh lên Sài Gòn nuôi mẹ bệnh nói với RFA rằng, bà phải “đút lót” cho bác sĩ mới được chuyển viện. Bà cho đây là lỗi của nhà nước.
“Bệnh viện tỉnh không đầy đủ thiết bị y tế để chữa trị nên họ phải chuyển mình lên thành phố. Nhà nước phải nhìn lại, phải lo cho dân bằng cách cung cấp đầy đủ thiết bị cần thiết cho bệnh viện tuyến dưới để chữa bệnh cho dân. Không nên phân biệt tuyến dưới tuyến trên”.
Quỹ bảo hiểm y tế là quỹ tài chính được hình thành từ nguồn đóng bảo hiểm y tế và các nguồn thu hợp pháp khác, được sử dụng để chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh cho người tham gia bảo hiểm y tế, chi phí quản lý bộ máy của tổ chức bảo hiểm y tế và những khoản chi phí hợp pháp khác liên quan đến bảo hiểm y tế.
--------------
Bộ Y tế cần làm gì để giải quyết tình trạng bệnh viện công bị quá tải?
Bao giờ mới hết tình trạng bệnh viện quá tải?
Ngân sách Việt Nam 2024: tiếp tục tăng cho Công an, giảm đối với Y tế và Giao thông- Vận tải
-------------
Ông Thái ở Quảng Nam chia sẻ với RFA kinh nghiệm của bản thân ông rằng, bảo hiểm y tế chỉ giải quyết về viện phí và thuốc trong danh mục, chứ người dân “không có tiền thì chết”. Nghĩa là đi cấp cứu mà không có tiền trong tài khoản để bệnh viện mua y cụ thì bệnh nhân không được cấp cứu và sẽ chết. Họ sợ làm xong bệnh nhân bỏ trốn không trả tiền. Ông Thái mong mỏi khi chứng kiến những bệnh nhân chết vì không có tiền là mỗi bệnh viện nên thành lập quỹ giúp người nghèo. Đó là điều thiết thực.
“Ngay trong bệnh viện có công tác đoàn, công tác về phong trào này phong trào khác… thay vì tổ chức những phong trào đó thì cần có phong trào thiện nguyện gây quỹ, chẳng hạn quỹ cấp cứu. Khi một bệnh nhân nghèo đến không có tiền thì có thể ứng tiền đó ra để kịp cứu sống họ. Nhìn vào bệnh viện có nhân đạo không là biết xã hội đó tốt hay không”.
Ông Phúc ở Sài Gòn thì đánh giá, hiện nay những bệnh thông thường được điều trị theo bảo hiểm y tế đã là tốt rồi. Còn làm sao để người bệnh được phục vụ tốt hơn thì yêu cầu bảo hiểm y tế tất cả phải dồn cho điều trị của bệnh nhân.
“Lúc nào họ cũng nói sợ vỡ quỹ, trong khi 80% dân số mua bảo hiểm y tế mà chỉ có những ông bà già mới chịu khó vô bệnh viện sắp hàng lãnh thuốc bảo hiểm thì làm sao mà lỗ được.”
Để thay đổi hệ thống y tế ở Việt Nam là bài toán nan giải bởi ngân sách cho cho ngành này quá thấp. Dự toán ngân sách 2024 cho thấy, ngành y tế bị cắt giảm khoảng 400 tỷ đồng so với năm 2023, chỉ còn hơn 7000 tỷ đồng. Trong khi ngân sách dành cho Bộ Quốc phòng là 207 ngàn tỷ đồng; Bộ Công an là 113 ngàn tỷ đồng.
*************
Thủ tướng Canada bị đẩy vào chân tường : Đồng minh rời bỏ, đối lập đe bất tín nhiệm
Thủ tướng Canada Justin Trudeau, hôm qua 20/12/2024, đã quyết định cải tổ nội các, trong bối cảnh đất nước đang trải qua một loạt biến động chính trị, đặc biệt với việc phó thủ tướng Chrystia Freeland bất ngờ từ chức, do bất đồng với thủ tướng Trudeau về đối sách kinh tế với chính quyền Trump, sắp trở lại Nhà Trắng.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Ông Trudeau cải tổ nội các, trong bối cảnh phe đối lập không ngừng gây áp lực với đương kim thủ tướng và kêu gọi Canada phải có một lãnh đạo vững vàng để đương đầu với Donald Trump. Lãnh đạo phe đối lập, Pierre Poilievre, đã yêu cầu triệu tập Quốc Hội trước kỳ hạn để tổ chức bỏ phiếu bất tín nhiệm Justin Trudeau.
Từ Québec, thông tín viên Pascale Guéricolas cho biết về cảm nghĩ của người dân :
"Vào thời điểm các tân bộ trưởng của Justin Trudeau tuyên thệ nhậm chức, người dân đang băn khoăn về việc tân chính phủ sẽ tồn tại được bao lâu.
Một người đàn ông nhận định : “Đây là sự hỗn loạn hoàn toàn. Tất cả mọi người đều muốn biết điều gì sẽ xảy ra với Bambi (tức Trudeau)… Đây dường như là sự kết thúc của một triều đại, một chế độ. Ông Trudeau đã tại chức quá lâu, và giờ có lẽ đã đến lúc sang trang.”
Lãnh đạo phe đối lập đã yêu cầu triệu tập Quốc Hội để tổ chức bỏ phiếu bất tín nhiệm Justin Trudeau.
Tuy nhiên, một thanh niên Canada nghĩ rằng thủ tướng sẽ tiếp tục giữ chức trong vài tháng nữa : “Tôi nghĩ ông ấy sẽ tiếp tục tại chức. Bây giờ ông Trudeau đang cải tổ nội các và muốn tiếp tục giữ chức như kiểu làn sóng thứ hai. Sau đó, mọi thứ sẽ đổ bể sau cuộc tranh luận đầu tiên.”
Một phụ nữ tầm 30 tuổi lo lắng về kết quả của cuộc bầu cử sắp tới nếu Justin Trudeau từ chức : “Điều đó làm tôi lo lắng về sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo thủ. Đảng bảo thủ có khả năng sẽ lên nắm quyền trong vài tháng tới, và điều đó rất đáng lo ngại.”
Theo các cuộc thăm dò, đảng bảo thủ nhận được đa số áp đảo nếu cuộc bầu cử diễn ra trong thời gian tới".
**************
2001-2024 : 1/4 thế kỷ đầy biến động với "những cơn địa chấn lịch sử"
Trong số đúp cuối năm tuần báo L’Obs không tổng kết tình hình 12 tháng của năm 2024, mà tổng kết 25 năm đầu của thế kỷ XXI. Từ năm 2001 đến năm 2024 là 1/4 thế kỷ với đầy những biến động, mà tuần báo L’Obs gọi là « những cơn địa chấn lịch sử ».
Đăng ngày:
Mở đầu là năm 2001, với vụ khủng bố 11/09 tại Mỹ, được ví với trận « Trân Châu Cảng của thế kỷ XXI ». Sự kiện gây chấn động, với những hệ lụy sâu sắc kéo dài. Năm 2003 được đánh dấu bằng cuộc chiến tranh Irak. Quân đội Mỹ tấn công đất nước của Saddam Hunssein, được cho là nhằm mang lại dân chủ cho Trung Đông, nhưng rốt cuộc lại làm dấy lên nội chiến, với sự ra đời của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo, làm phương Tây mất uy tín trong vùng. Năm 2023 nổ ra chiến tranh Gaza, một « bi kịch không hồi kết ».
Về tài chính, năm 2008 mở ra thập niên khủng hoảng tài chính : Vụ phá sản của ngân hàng đầu tư Mỹ, Lehman Brothers, đã làm sụp đổ hệ thống tài chính toàn cầu.
Đối với nước Pháp, năm 2015 là năm khủng bố đẫm máu, với hàng loạt vụ tấn công của các phần tử Hồi giáo cực đoan, từ ngày 07/01 cho đến 13/11. Nhìn rộng ra Liên Âu, sau năm 2002 với sự ra đời của đồng euro, mở ra kỷ nguyên đồng tiền chung châu Âu, năm 2016 đánh dấu mốc Anh Quốc rời khỏi Liên Âu.
Trong lĩnh vực công nghệ, năm 2007, iPhone của Apple được trình làng, mở ra thời kỳ điện thoại thông minh - smartphone - trở thành vật dụng được dùng nhiều nhất trong cuộc sống hàng ngày. Sau các cuộc cách mạng về internet và smartphone, đến lượt trí thông minh nhân tạo (AI) tạo sinh ChatGPT ra đời vào năm 2022, một lần nữa làm đảo lộn từ lối sống con người đến việc làm, các tập đoàn công nghệ …
Về khoa học, năm 2004 cũng được nhắc đến với sự kiện một nhóm nhà khoa học quốc tế đã thành công trong việc giải mã được hoàn toàn ADN của con người, không chỉ làm thay đổi y học và các cuộc điều tra của cảnh sát, mà còn cho phép giới nghiên cứu khám phá về nguồn cội và quá khứ của chúng ta.
Liên quan đến đời sống xã hội, cũng vào năm 2004, Mark Zuckerber, một sinh viên đại học Havard của Mỹ, tạo ra Facebook, mạng xã hội đầu tiên trong lịch sử, làm thay đổi phương thức tương tác xã hội, thậm chí được cho là làm đảo lộn quan hệ xã hội. Đến năm 2013, nước Pháp mở ra một chương mới cho cộng đồng LGBT khi công nhận hôn nhân đồng tính.
Tổng kết năm 2024 : Thế giới và 12 tháng hỗn loạn
Nhìn sang tuần báo Courrier International, như thường lệ, trong số báo cuối năm, Courrier International điểm lại các sự kiện nổi bật khắp thế giới trong năm, từ chính trị, kinh tế, đến văn hóa, xã hội, môi trường khí hậu, và theo trình tự từng tháng, với hình ảnh minh họa, phần lớn là tranh biếm họa và một số nhận định nổi bật được trích từ báo chí quốc tế.
Chẳng hạn, sự kiện đáng thu hút trong tháng Giêng, tại châu Á, là bàn thua bất ngờ của Tập Cận Bình, khi Lại Thanh Đức, ứng viên tổng thống Đài Loan bị Bắc Kinh ghét bỏ, lại bất ngờ đắc cử. Quan hệ Trung - Đài năm nay được đánh dấu bằng những căng thẳng nghiêm trọng, mà gần đây là một cuộc tập trận quy mô lớn của Trung Quốc quanh đảo Đài Loan.
Ngay trong tháng 12 này, hai sự kiện quốc tế nổi bật được Courrier International điểm lại là sự sụp đổ của « đồ tể ở Damas » - nhà độc tài Al Assad, và việc tổng thống Hàn Quốc bị Quốc Hội phế truất sau khi ông bất ngờ ra lệnh thiết quân luật nhưng bất thành.
Riêng về nước Pháp, năm nay không thể không nhắc tới việc Pháp là nước đầu tiên trên thế giới ghi vào Hiến Pháp quyền được chấm dứt thai kỳ tự nguyện, sự kiện được cho là « thời khắc lịch sử » và « mang tính biểu tượng ». Một sự kiện gây chấn động khác là tổng thống Pháp Macron đột ngột giải tán Hạ Viện, cho tổ chức bầu cử lập pháp sớm sau khi đảng của ông thua trong kỳ bầu cử lập pháp Châu Âu. Báo chí quốc tế châm chọc : Phải chăng tổng thống Pháp bị ong đốt ?
Về văn hóa, sự kiện thu hút sự chú ý của báo chí nước ngoài là cái chết của huyền thoại điện ảnh Alain Delon, « một gương mặt huyền bí », « một vẻ đẹp đã mất ». Trong lĩnh vực xã hội, Courrier International không bỏ qua vụ án Gisèle Pelicot, biểu tượng của cuộc đấu tranh chống nạn cưỡng hiếp, vụ việc được xem là có thể tạo ra những thay đổi sâu sắc về xã hội và pháp lý.
Và sự kiện nổi bất nhất vào cuối năm tại Pháp là sau 5 năm trùng tu vì hỏa hoạn, Nhà Thờ Đức Bà Paris đã mở cửa trở lại. Courrier International chơi chữ : Notre Dame de Paris tỏa sáng, còn phủ thủ tướng - điện Matignon - « bốc cháy », ý nói tới việc thủ tướng Barnier bị Quốc Hội bất tín nhiệm, phải giải tán chính phủ.
2024 : Năm đen tối của chế độ Iran, với những tổn thất chưa từng có kể từ khi thành lập
Năm 2024 là năm đánh dấu sự suy yếu của trục kháng chiến do Iran dẫn dắt ở Trung Đông. Trên đây là nhận định của tuần báo Anh, The Spectator, được Courrier International trích dịch.
Về mặt chiến lược, với sự suy yếu lực lượng Hamas ở Gaza và Hezbollah ở Liban, sự sụp đổ của chế độ Syria Al Assad, nhiều lãnh đạo Iran bị Israel ám sát, tổng thống Iran Ebrahim Raisi và ngoại trưởng Hossein Amir Abdollahian, tử vong vì tai nạn máy bay, chế độ Hồi giáo Teheran bị xem là đang phải đối phó với những tổn thất nghiêm trọng chưa từng có kể từ khi được thành lập năm 1979.
Về kinh tế, riêng « trận động đất » chính trị lật đổ chế độ Al Assad ở Syria cũng gây nhiều thiệt hại cho Tehehan. Theo nhiều ước tính, Teheran đã cung cấp cho Damas lượng dầu lửa trị giá 11 tỉ đô la, từ năm 2012 đến năm 2021. Tổng cộng, theo một số tài liệu mật, chế độ Syria Bachar Al Assad nợ Iran tới 50 tỉ đô la.
Về quân sự, hai đợt oanh tạc của Israel nhắm vào lãnh thổ Iran đã phá hủy nhiều hệ thống phòng không và tác động đến hoạt động sản xuất tên lửa của Iran, khiến khả năng răn đe của Teheran giảm sút. Kéo theo đó, vị thế và tầm ảnh hưởng của Iran trong khu vực Trung Đông và trên thế giới cũng bị tác động. Không chỉ vậy, sự ổn định trong nước cũng bị lay chuyển do phong trào biểu tình.
Tuy nhiên, do Iran sẽ bằng mọi giá duy trì đường hướng chiến lược là tiêu diệt Israel và đẩy Mỹ ra khỏi khu vực Trung Đông, chế độ Teheran sẽ phải tìm cách khắc phục sự suy yếu về chiến lược và thay đổi phương pháp để đạt mục đích. Rất có thể sự sụp đổ của chế độ Assad sẽ thúc đẩy Teheran đẩy nhanh các cuộc thảo luận nội bộ về khả năng phát triển vũ khí hạt nhân nhằm bảo vệ chế độ, nhất là trong bối cảnh Donald Trump sắp quay lại Nhà Trắng và chắc chắn sẽ không bỏ lỡ cơ hội gây áp lực tối đa đối với Teheran. Bài báo kết luận Iran đã suy yếu, nhưng không phải là đã bớt nguy hiểm.
Không phải chiến tranh Ukraina mà Iran mới là bài toán khó cho Donald Trump
Iran cũng là đề tài được tuần báo L’Express quan tâm, bởi theo cây bút xã luận Pierre Haski, giờ đây Iran chứ không phải chiến tranh Ukraina mới là bài toán khó đầu tiên về chính sách đối ngoại mà Donald Trump phải đương đầu trong nhiệm kỳ sắp tới.
Lý do rất đơn giản : với sự sụp đổ bất ngờ của chế độ độc tài Syria, vốn được Teheran hậu thuẫn, bản đồ địa chính trị Trung Đông đã thay đổi và khiến tất cả các bên phải xem xét lại chiến lược. Sự trả giá đắt về thất bại chiến lược và xu hướng ngày càng mất lòng dân trong nước khiến giáo chủ Ali Khamenei phải tìm cách cứu chế độ và điều chỉnh lại các mục tiêu.
Nhưng theo cây bút xã luận Pierre Haski, tái lập « trục kháng chiến » sẽ không phải sự lựa chọn của Teheran, bởi việc thay đổi chế độ ở Syria đã ngăn chặn tuyến đường tiếp viện vũ khí cho lực lượng Hezbollah Liban. Iran sẽ phải hiện đại hóa hệ thống phòng thủ, vốn đã bộc lộ những hạn chế trong hai cuộc đối đầu trực tiếp với Israel trong năm qua. Iran cũng sẽ phải củng cố quan hệ với các đồng minh Nga và Bắc Triều Tiên. Và tâm điểm sẽ vẫn là phát triển vũ khí hạt nhân.
Và điều Donald Trump phải đương đầu chính là cản trở Iran trang bị vũ khí hạt nhân. Biden từng ngăn cản Israel oanh tạc cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran. Donald Trump dường như đã nói với thủ tướng Iran Netanyahu là ông không muốn Teheran có vũ khí hạt nhân trong giai đoạn ông làm tổng thống Mỹ. Như vậy, phải chăng Trump sẽ không phản đối Israel phá hủy các cơ sở hạt nhân Iran ? Nhưng làm như vậy tức là gây leo thăng căng thẳng Mỹ - Iran. Mà chẳng phải là Donald Trump cũng không muốn nước Mỹ bị cuốn vào vòng « chiến tranh không hồi kết » ?
Việc Iran có vũ khí nguyên tử và liên minh với hai nước cũng sở hữu vũ khí hạt nhân, là Nga và Bắc Triều Tiên, quả là điều đáng lo ngại về tầm mức hệ quả.
Syria có thể hồi sinh từ đống tro tàn ?
Nhìn sang Syria, tuần báo Courrier International giới thiệu bài viết của báo Israel Ha’Aretz : « Bằng cách nào có thể tái thiết một đất nước Syria từ đống hoang tàn đổ nát ? ».
Sau gần 14 năm chiến tranh, kinh tế, cơ sở hạ tầng và dân số Syria đều gánh chịu những tổn thất « không bút nào tả xiết ». Theo các số liệu chính thức, GDP của Syria đã giảm hơn 50% trong 10 năm đầu nội chiến, còn Ngân Hàng Thế Giới ước tính kinh tế Syria giảm sút đến 84% trong giai đoạn 2010-2023, năm 2024 tình hình chắc hẳn còn tồi tệ hơn. Một kinh tế gia thẩm định các thiệt hại vật chất trong cả nước lên đến 150 tỉ đô la, chẳng những vậy, trong 14 năm qua, không một có cơ sở hạ tầng mới nào được xây dựng.
Tính đến cuối năm 2023, với con số ước tiính khoảng nửa triệu người đã thiệt mạng, nội chiến Syria là cuộc chiến đẫm máu nhất từ đầu thế kỷ XXI đến nay. Ngoài ra, phải kể đến hơn một nửa dân số phải trốn chạy ra nước ngoài hay tản cư ngay trong nước.
Vẫn theo Ngân Hàng Thế Giới, giá trị hàng hóa của loại ma túy tổng hợp captagon sản xuất tại Syria lên tới 1,9-5 tỉ đô la/năm, so với PIB 6,2 tỉ đô la.
Sau khi lật đổ chế độ độc tài Al Assad, phục dụng đất nước từ đống tro tàn là nhiệm vụ đầy khó khăn của lực lượng HTS. Báo Ha’Aretz của Israel nhắc lại là sau Đệ Nhị Thế Chiến, giới lãnh đạo Đức và Nhật Bản đã từng dẫn dắt đất nước hồi sinh một cách ngoạn mục. Nhưng nếu nhìn vào những gì xảy ra tại các nước láng giềng của Syria, như Irak và Liban, các dự báo về công cuộc tái thiết Syria dường như không được khả quan cho lắm, chủ yếu do phương thức quản lý đất nước, trong bối cảnh Trung Đông đang hỗn loạn.
Theo nhận định của báo Ha’Aretz của Israel, chỉ huy al-Golani của lực lượng HTS, đang điều hành đất nước thời hậu Assad, không mang lại cảm giác ông là người có thể khuyến khích đất nước Syria hướng đến một kỷ nguyên tăng trưởng và thịnh vượng. Nếu có đi chăng nữa, thì cũng sẽ rất khó để al-Golani có thể có được sự ủng hộ cần thiết từ bên ngoài để xây dựng lại đất nước. Số tiền chi ra để tái thiết Syria được ước tính cao gấp 7 lần tầm mức quan trọng của nền kinh tế đất nước, và cần có những kỹ năng chuyên môn mà chỉ một vài nước có đủ khả năng mang lại cho Syria.
Sức lôi cuốn của Nhật Bản : Quốc gia truyền thống nhưng đầy nghịch lý
Tuần này, về nước Pháp, hai chủ đề chính của Le Point là tân thủ tướng Pháp François Bayrou và tình hình đảo Mayotte sau bão Chido. Nhìn ra quốc tế, ngoài hồ sơ về Syria và vị chủ tịch John Elkann của hãng xe Stelantis và Ferrari, Le Point dành cả trăm trang phụ trương cho đất nước Nhật Bản đầy sức lôi cuốn.
Le Point giới thiệu quốc gia bí ẩn với những nguyên tắc, truyền thống riêng, qua hàng loạt bài viết, phóng sự về lịch sử trải dài nhiều thế kỷ : Mở đầu là « Nhật Bản : đất nước mặt trời mọc nhưng đẫm máu » vì những tính toán kinh tế và địa chính trị với phương Tây (từ thế kỷ XVI cho đến thế kỷ XXI), một sai lầm bi thảm về địa chính trị dẫn đến « sự sụp đổ của một đế chế » (thế kỷ XIX-XX). Trong thế kỷ XX, Nhật Bản được đánh dấu với « trò chơi bình đẳng với phương Tây » nhờ sức mạnh quân sự tấn công các nước châu Á, rồi « chiến dịch tự sát » (vụ tấn công Trân Châu Cảng ngày 07/12/1941) …
Về khía cạnh xã hội, Le Point nói đến Nhật Bản, quốc gia truyền thống nhưng đầy nghịch lý : các chuẩn mực xã hội cực kỳ khắt khe, nơi phụ nữ là nạn nhân, xã hội ngột ngạt khiến mỗi năm có đến cả trăm ngàn người chọn cách đột ngột « bốc hơi » một cách bí ẩn khỏi cuộc đời, và ngày càng nhiều chọn nuôi robot - thú cưng.
Là một đất nước dân số già, nhiều người dân Nhật Bản từ chối nghỉ hưu, họ chọn làm việc, ngay cả những việc chân tay nặng nhọc, đến 70-80 tuổi. Theo một khảo sát, 75,7% số nam giới 65-70 tuổi sẵn sàng làm việc sau tuổi 70. Đô trưởng Tokyo, bà Yuriko Koike, khẳng định sẽ làm mọi điều có thể để bất cứ ai muốn đều có thể được làm việc nhiều hơn. Tỉ lệ này ở nữ giới là 72,7%.
Nhật Bản đang đối mặt với quả bom nổ chậm về kinh tế do dân số lão hóa. Theo số liệu của chính phủ, từ nay đến năm 2029, 40% số doanh nghiệp sẽ phải tuyển dụng lao động trên 70 tuổi. Để đối phó với sự khan hiếm nhân công, Nhật Bản đứng trước hai giải pháp : tiếp nhận người nhập cư và sử dụng robot. Lâu nay vẫn khép kín cánh cửa với di dân nước ngoài và không muốn bàn luận đến vấn đề này, nhưng nay tình hình đã khác. Le Point cho biết hiện nay Nhật Bản có 3 triệu người nước ngoài (2,4% dân số). Giải pháp thứ hai là sử dụng robot that cho con người. Theo viện McKinsey, đến năm 2030 sẽ có 1/4 số việc làm do robot đảm nhiệm, một trong những tỉ lệ cao nhất thế giới.
Le Point đặt câu hỏi liệu nước Pháp có phải rút ra những bài học kinh nghiệm từ Nhật Bản ? Một học giả Nhật Bản khẳng định là « có », bởi vì dân số Pháp cũng sắp bị lão hóa như Nhật Bản. Đến khi đó, Pháp cũng không có lựa chọn nào khác là phải đẩy lùi tuổi nghỉ hưu, và tạo nhiều việc làm cho người cao tuổi giống như ở Nhật.
Xung đột Trung - Đài : Okinawa - tiền đồn Nhật Bản - trong tình trạng báo động
Người dân Okinawa, nằm ở phía nam Nhật Bản, nơi đặt các căn cứ quân sự chính của Mỹ trong khu vực, với vài chục ngàn binh sĩ Mỹ, lo sợ đảo này sẽ là mục tiêu nhắm tới của Bắc Kinh nếu xung đột quân sự Trung - Đài nổ ra. Trong bài viết « Okinawa trong tình trạng báo động », đặc phái viên Le Point từ Okinawa cho biết người dân nơi đây lo sợ sẽ xảy ra một cuộc chiến tranh mới : thống đốc Tamaki lo ngại « Trung Quốc đang tăng cường sức mạnh quân sự và tìm cách thay đổi hiện trạng trong khu vực » và nhận định cần duy trì quan hệ ngoại giao giữa hai nước.
Tuy nhiên, chuyện này không đơn giản như vậy. Có hai vấn đề khiến quan hệ Trung-Nhật căng thẳng : tranh chấp chủ quyền hòn đảo Điếu Ngư/Senkaku, quanh đó các cuộc tuần tra của tàu thuyền Trung Quốc đang được tăng cường. Ngoài ra là vấn đề Đài Loan.
Cũng như Nhật Bản, chính quyền Mỹ thời Biden cũng thông qua luật, cam kết ủng hộ Đài Bắc nếu đảo Đài Loan bị tấn công. Valérie Niquet, chuyên gia châu Á tại Quỹ nghiên cứu chiến lược Pháp - FRS, nếu xảy ra xung đột quân sự trực tiếp Trung - Đài, Mỹ chắc chắn sẽ sử dụng căn cứ ở Okinawa để hỗ trợ Đài Loan, và như vậy tức là căn cứ này nghiễm nhiên sẽ trở thành mục tiêu chiến lược bị Trung Quốc nhắm tới. Điều này càng trở nên đáng lo đối với người dân Okinawa bởi vì xung quanh các căn cứ Mỹ là các khu dân cư, và vùng này không có « vòm sắt » bảo vệ như ở Israel để chống tên lửa không đối địa.
Đáng tiếc là việc Mỹ đặt căn cứ ở Okinawa lại không thúc đẩy thương mại ở địa phương. Thu nhập bình quân đầu người của Okinawa chỉ bằng 70% mức trung bình toàn quốc. Ngoài ra là sự cô lập về mặt địa lý, nền công nghiệp kém phát triển và sự lệ thuộc quá mức vào nhập khẩu. Du lịch là động lực tăng trưởng duy nhất nhưng đã bị Covid-19 tác động mạnh mẽ. Du khách Trung Quốc, chiếm số đông, nay không trở lại đông đảo như trước. Chưa kể đến rất nhiều xung khắc giữa cư dân đảo với các binh sĩ Mỹ đồn trú ở đây. Bắc Kinh cũng không bỏ lỡ cơ hội lợi dụng điều này để tuyên truyền gây bất ổn tại Nhật Bản.
Năm tới, Nhật Bản có kế hoạch tăng ngân sách quân sự thêm 7%. Trước « bộ ba mối đe dọa » - Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Nga - Nhật Bản buộc phải thay đổi chiến lược. Đó là chưa kể tổng thống Mỹ Donald Trump có phải là người có thể trông cậy hay không ? Hồi năm 2023, thủ tướng Nhật khi đó là Fumio Kishida từng tiên lượng với tạp chí Time : « Những gì xảy ra ở Ukraina có thể rồi sẽ xảy ra tại châu Á ». Khi đó, binh sĩ Mỹ ở Okinawa có thể sẽ lên tuyến đầu.
Ẩm thực Pháp - nền ẩm thực phong phú, tinh tế nhất thế giới
Về văn hóa, ẩm thực, gần đến dịp lễ Giáng Sinh và Năm Mới, Courrier International giới thiệu đến độc giả ẩm thực Pháp - nền ẩm thực tuyệt vời nhất, tinh thế nhất thế giới, dưới góc nhìn của một phóng viên báo Anh The Daily Telegraph. Không nơi nào chất lượng ẩm thực sánh được như ở Pháp, với đủ mức giá, từ các quán ăn bistrot ở làng quê cho đến các nhà hạng được gắn sao Michelin danh giá. Dĩ nhiên, ở đâu thì cũng có những « con sâu làm rầu nồi canh ».
Các món ăn nhanh McDonald’s, KFC xuất hiện ngày càng nhiều tại Pháp. Thế nhưng, theo tác giả bài viết trên báo Anh, được Courrier International trích dịch, những hiệu ăn nhanh có xuất xứ từ Mỹ cũng không đe dọa ẩm thực Pháp nhiều hơn là công viên vui chơi giải trí Disneyland đe dọa văn hóa Pháp. Đồ ăn nhanh chỉ càng làm khách hàng có thêm sự lựa chọn, dẫu Pháp đã là nền ẩm thực phong phú nhất thế giới.
Tác giả bài viết liệt kê hàng loạt món tinh tế đại diện cho nền ẩm thực Pháp : nấm truffe, hàu, phô mai, món choucroute, thịt bò charolais, các loại xúc xích thịt nguội, thịt chế biến sẵn, gan béo, rượu vang, bánh ngọt.
Và đứng đầu danh sách là bánh mỳ. Mỗi ngày, dân Pháp tiêu dùng tổng cộng 30-32 triệu chiếc bánh mỳ dài baguette. Trung bình mỗi người Pháp mỗi ngày ăn 1/2 baguette, giảm nhiều so với 3 chiếc/ngày/người hồi năm 1900. Trên toàn quốc có 39.000 tiệm bánh mỳ. Hàng năm, nước Pháp tổ chức cuộc thi bánh mỳ baguette, tiệm bánh đoạt giải nhất được hưởng đặc quyền cung cấp mỗi ngày 30 chiếc bánh mỳ baguette cho điện Elysée - phủ tổng thống Pháp.*************
Mỹ từ bỏ trao thưởng cho người giúp bắt giữ tân lãnh đạo Syria, cựu thủ lĩnh thánh chiến
Trong cuộc gặp chính thức đầu tiên giữa một phái đoàn Mỹ và tân lãnh đạo Syria, Abu Mohammed al-Golani, hôm qua 20/12/2024, tại Damas, đại diện Hoa Kỳ thông báo quyết định từ bỏ việc treo giải thưởng cho những ai cung cấp thông tin giúp bắt giữ al-Golani, cựu thủ lĩnh thánh chiến. Việc thúc đẩy tân lãnh đạo Syria nỗ lực hợp tác chống khủng bố thánh chiến là mối quan tâm hàng đầu của Mỹ.
Đăng ngày:
Theo AFP, sau cuộc gặp, trưởng phái đoàn, bà Barbara Leaf, quan chức bộ Ngoại Giao Mỹ phụ trách Trung Đông, cho báo chí biết tân lãnh đạo Syria tỏ ra là một người « có quan điểm thực tế ». Trưởng đoàn Mỹ cho biết ông al-Golani « cam kết » giám sát chặt chẽ để các lực lượng khủng bố không có điều kiện trỗi dậy, đe dọa Syria, nước Mỹ, và các đối tác tại khu vực.
Sứ quán Mỹ cho biết trong các thảo luận hôm qua, hai bên đã tập trung vào bàn về « các hậu thuẫn đối với tiến trình chính trị mở rộng cho tất cả các thành phần tham gia, do người Syria quyết định » và chính sách của tân chính quyền Syria với các quốc gia trong khu vực. Sau cuộc gặp này, chính quyền của ông al-Golani đã ra một thông báo « khẳng định vai trò của Syria trong việc thúc đẩy hòa bình tại khu vực ». Damas cam kết giữ « quan hệ cân bằng với tất cả các nước trong vùng », « phản đối mọi mưu toan làm cho khu vực bị phân cực hơn nữa ».
Theo AFP, trong những ngày qua, Pháp, Đức, Anh và Liên Hiệp Quốc đã cử phái đoàn đến Syria tiếp xúc với chính quyền mới. Trong chuyến công du Thổ Nhĩ Kỳ hôm qua 20/12, ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock tuyên bố Berlin sẽ đánh giá tân chính quyền tại Syria « thông qua các hành động cụ thể ». Tôn trọng nhân quyền, quyền của các cộng đồng thiểu số về sắc tộc và tôn giáo, tương lai của các khu tự trị người Kurdistan, bắc Syria, là các hồ sơ quan trọng hàng đầu.
Năm 2017, Cục Điều tra Liên bang Mỹ FBI trao thưởng 10 triệu đô la cho ai cung cấp thông tin về al-Golani, thủ lĩnh của phong trào Hồi giáo vũ trang Hayat Tahrir al-Sham (HTS), từng là một chi nhánh của Al-Qaida. Tổ chức HTS cũng bị Mỹ và nhiều nước phương Tây xếp vào danh sách khủng bố.
**************
Bình Thuận khởi tố Facebooker Nguyễn Thanh Huy với cáo buộc "lợi dụng quyền tự do”
Công an huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận ngày 20/12 đã khởi tố bị can và cấm đi khỏi nơi cư trú đối với ông Nguyễn Thanh Huy với cáo buộc “lợi dụng quyền tự do dân chủ” theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự.
Báo mạng Công an Nhân dân đưa tin ông Huy, 58 tuổi, sử dụng hai danh khoản Facebook là “Huy Nguyenthanh (Ông dở)” và “Nguyen Nguyenhuy (Huy khờ)” để đăng tải, bình luận, chia sẻ nhiều bài viết có nội dung “sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức Đảng, hình ảnh lực lượng Quân đội nhân dân Việt Nam và xúc phạm lãnh đạo Đảng, Nhà nước” từ năm 2022 tới nay.
Tuy nhiên, báo này và nhiều báo thuộc truyền thông Nhà nước không nêu cụ thể nội dung các bài viết bị cũng như tên cơ quan, tổ chức và cá nhân bị “xúc phạm” mà chỉ nói rằng ông Huy đã “thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình.”
Các báo cũng nói cơ quan công an địa phương đang củng cố hồ sơ để xử lý.
Theo tìm hiểu của phóng viên, danh khoản “Nguyen Nguyenhuy (Huy khờ)” có 1.200 người theo dõi, với nhiều bài viết về nhiều chủ đề như phê phán VinFast, sư Thích Nhật Từ và Thích Chân Quang, giới văn nghệ sĩ… đồng thời ngợi ca khất sĩ Thích Minh Tuệ hay chế độ Việt Nam Cộng Hòa. Trong Facebook này, chủ nhân tự nhận là “phó thường dân tại thất nghiệp.”
Trong khi đó, danh khoản Nguyen Nguyenhuy (Huy khờ) cũng có các bài đăng tương tự và các bài đăng trên hai tài khoản đều kết thúc vào đầu tháng 7.
Bên cạnh Điều 117 “tuyên truyền chống Nhà nước,” Việt Nam thường sử dụng Điều 331 để bỏ tù những người dùng mạng xã hội Facebook để chỉ trích chính phủ. Có ít nhất 18 người đã bị bắt với cáo buộc “lợi dụng quyền tự do dân chủ” từ đầu năm đến nay, và có ít nhất 12 người bị kết tội với mức án từ 30 tháng đến năm năm, theo thống kê của RFA.
*************
Vụ tông xe chợ Giáng sinh ở Đức làm 5 người chết, 200 người bị thương
Nhà chức trách Đức đang điều tra một người đàn ông gốc Ả-rập Saudi có lịch sử phát ngôn chống Hồi giáo là nghi phạm tông xe vào một khu chợ Giáng sinh ở thành phố Magdeburg khiến năm người thiệt mạng, các quan chức cho biết hôm thứ Bảy.
Vụ tấn công tối ngày thứ Sáu nhắm vào đám đông khách tham quan tụ tập vào dịp trước Giáng sinh diễn ra giữa cuộc tranh luận gay gắt về vấn đề an ninh và di cư trong chiến dịch tranh cử ở Đức, nơi mà phe cực hữu đang đạt được nhiều sự ủng hộ trong các cuộc khảo sát ý kiến.
"Thật là một hành động khủng khiếp làm bị thương và giết chết nhiều người ở đó một cách tàn bạo như vậy," Thủ tướng Olaf Scholz phát biểu tại trung tâm thành phố, một phần của Đông Đức cũ, nơi ông đặt một bông hồng trắng tại một nhà thờ để tưởng nhớ các nạn nhân.
"Chúng tôi hiện đã biết rằng có hơn 200 người bị thương," ông nói thêm. "Gần 40 người bị thương nặng đến mức chúng tôi rất lo lắng cho họ."
Một bác sĩ người Saudi 50 tuổi đã sống ở Đức gần hai thập niên đã bị bắt tại hiện trường. Cảnh sát đã khám xét nhà của ông ta trong đêm.
Vẫn chưa rõ động cơ là gì và cảnh sát vẫn chưa nêu tên nghi phạm. Ông ta được truyền thông Đức nêu tên là Taleb A.
Người phát ngôn của một phòng khám phục hồi chức năng chuyên khoa dành cho tội phạm nghiện ngập ở Bernburg xác nhận rằng nghi phạm đã làm bác sĩ tâm thần cho họ, nhưng đã không đi làm kể từ tháng 10 do bị bệnh và nghỉ phép.
Những đăng tải trên tài khoản mạng xã hội X của ông ta, được Reuters xác minh, thể hiện sự ủng hộ dành cho các đảng chống Hồi giáo và cực hữu, bao gồm cả đảng Con đường khác cho Đức (AfD), cũng như chỉ trích Đức về cách đối xử với người tị nạn Saudi.
Bộ trưởng Nội vụ Đức Nancy Faeser cho biết thái độ bài Hồi giáo của nghi phạm là điều dễ thấy, nhưng bà từ chối bình luận về động cơ.
Taleb A. đã xuất hiện trong một số cuộc phỏng vấn trên truyền thông vào năm 2019, bao gồm cả với tờ báo Đức FAZ và đài BBC, trong đó ông ta nói về công tác của mình với tư cách là một nhà hoạt động giúp những người Saudi và những người Hồi giáo bỏ đạo chạy thoát đến Châu Âu.
"Không có Hồi giáo tốt đẹp," ông ta nói với FAZ vào thời điểm đó.
Một nguồn tin từ Ả-rập Saudi nói với Reuters rằng Ả-rập Saudi đã cảnh báo nhà chức trách Đức về kẻ tấn công sau khi ông ta đăng tải quan điểm cực đoan trên tài khoản X cá nhân đe dọa đến hòa bình và an ninh.
Nguồn tin cho biết những cảnh báo này đã được đưa ra nhiều lần kể từ khi ông ta rời Ả-rập Saudi vào năm 2006, nhưng không đi sâu vào chi tiết.
Một đánh giá rủi ro do các điều tra viên tội phạm cấp bang và liên bang Đức thực hiện vào năm ngoái đã đi đến kết luận rằng người đàn ông này "không đề ra mối nguy hiểm cụ thể nào," báo Welt đưa tin, dẫn các nguồn tin an ninh.
Các cơ quan tình báo trong nước và nước ngoài của Đức đều từ chối bình luận về cuộc điều tra đang diễn ra.
************
Bàn ra tán vào (0)
Tin Tức ngày 22 - 12 -2024:
**************
Ngành y tế Việt Nam: thủ tục đầu tiên vẫn là tiền
Bác sĩ đang khám cho bệnh nhân. AFPTheo Luật bảo hiểm y tế sửa đổi mới được ban hành, đối với một số trường hợp mắc các bệnh hiếm, hiểm nghèo, cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao... người bệnh không cần giấy chuyển viện mà vẫn được hưởng 100% mức chi trả bảo hiểm.
Xóa địa giới hành chính cấp tỉnh
Đây được cho là một bước tiến so với quy định trước đây bởi theo luật cũ, để được thanh toán tối đa mức hưởng trên thẻ bảo hiểm y tế, người bệnh phải đến khám, chữa bệnh đúng cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu ghi trên thẻ bảo hiểm y tế của người đó và khi cần lên tuyến trên phải có giấy chuyển viện của tuyến dưới.
Ngoài việc được lên thẳng tuyến trên không cần giấy chuyển viện cho một số trường hợp, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi còn cho phép người tham gia bảo hiểm y tế khi đi công tác, học tập hoặc làm việc… được khám, chữa bệnh tại nơi tạm trú với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tương đương cơ sở ban đầu ghi trên thẻ bảo hiểm y tế khi đi công tác, học tập hoặc làm việc tại đó.
Có thể nói, kể từ nay địa giới hành chính cấp tỉnh trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế đã được xóa bỏ.
“Có tiến bộ nhưng cũng phải căn cứ vào tình hình thực tế của Việt Nam. Bộ Y tế rất sợ nếu theo yêu cầu của một số người là được vượt tuyến cho tất cả các loại bệnh thì các bệnh viện tuyến trên, những bệnh viện uy tín sẽ quá tải”, ông Phúc, một người dân ở Sài Gòn chia sẻ quan điểm của ông với RFA về sự thay đổi mới trong chính sách bảo hiểm.
Hệ thống bệnh viện của Việt Nam bao gồm sự kết hợp công-tư, trong đó bệnh viện công đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân. Theo thống kê của tổ chức WHO, Bệnh viện công ở Việt Nam được chia thành ba cấp, gồm cấp trung ương (47 bệnh viện); cấp tỉnh (419 bệnh viện) và cấp huyện (684 bệnh viện). Bên cạnh các bệnh viện công, cả nước còn có 182 bệnh viện tư, hầu hết nằm ở khu vực thành thị.
Vượt tuyến và quá tải tuyến trên
Chuyện người dân không tin vào các bệnh viện cấp tỉnh, cấp huyện, các phòng khám đa khoa ở thị xã, quận, huyện mà dồn lên các bệnh viện tuyến trung ương dẫn đến quá tải là một thực tế tại Việt Nam qua nhiều đời Bộ trưởng Y tế.
Thời ông Nguyễn Quốc Triệu làm Bộ trưởng Bộ Y tế, ông từng hứa trước Quốc hội là sẽ giảm tải bệnh viện trong thời gian ông tại chức, tuy nhiên sau khi mãn nhiệm kỳ, tình trạng quá tải của các bệnh viện trong các thành phố lớn chẳng những không giảm mà còn tăng hơn.
Trái với người tiền nhiệm chỉ hứa suông, bà Nguyễn Thị Kim Tiến khi làm Bộ trưởng Y tế đã làm một cuộc vi hành để khảo sát thực trạng quá tải tại các bệnh viện nhằm tìm giải pháp giảm tình trạng này. Khi chứng kiến cảnh nhiều bệnh nhân phải nằm ghép chung giường, nhiều bệnh nhân lóp ngóp bò ra từ gầm giường chào đón mình, bà phải thốt lên rằng “chưa thấy một quốc gia Đông Nam Á nào, kể cả ở châu Phi mà tình trạng các bệnh viện quá tải như tại Việt Nam”.
Bà tuyên bố “việc giảm quá tải bệnh viện là một trong bảy nhiệm vụ quan trọng nhất của Bộ Y tế trong nhiệm kỳ này. Bộ đã giao cho Cục Quản lý khám chữa bệnh làm đầu mối phối hợp cùng các bộ phận liên quan viết dự án giảm tải bệnh viện để trình Chính phủ trong thời gian tới”. Tuyên bố của bà Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến được đưa ra từ năm 2011, nhưng đến nay, tình trạng này vẫn chưa được giải quyết.
“Chuyên môn bệnh viện cấp dưới thấp hơn; thiết bị y tế cấp dưới thiếu thốn hơn; thuốc men cũng khác cấp trên nên người ta vượt tuyến. Thực tế phòng y tế cấp xã chỗ tôi có nhân viên y tế chưa học hết cấp 2. Họ khám chữa bệnh theo thói quen, nếu gặp triệu chứng khác bình thường là họ bị “hổng” liền nên người bệnh phải tự vượt tuyến”, ông Thái ở Quảng Nam chia sẻ.
Cơ sở vật chất lẫn chuyên môn của các bệnh viện tuyến dưới không thu hút được người bệnh, và khi nhà nước chưa giải quyết được chuyện quá tải bệnh viện thì chuyện xóa bỏ hoàn toàn cơ chế khám, chữa bệnh đúng tuyến mới được trả bảo hiểm là điều không thể.
Có lẽ đó là lý do vì sao luật mới giới hạn một số trường hợp được vượt tuyến.
Ông Phúc ở Sài gòn thì cho rằng, “tuyến quận, huyện thì máy móc hiện đại không có, trình độ chuyên môn bác sĩ không giỏi. Chỉ những bệnh viện lớn mới đầu tư những máy móc hiện đại hàng tỷ đồng. Người bệnh bây giờ nghe bệnh viện nào có máy móc hiện đại thì họ sẽ đến.”
Bộ Y tế mới đây đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành các văn bản và thực hiện một số giải pháp để từng bước giảm tình trạng quá tải bệnh viện, cố gắng không để người bệnh phải nằm ghép trong bệnh viện như cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến Trung ương về hỗ trợ các Trạm y tế xã, phường, thị trấn; tăng cường đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn y tế xã.
Tuy nhiên, theo Bộ Y tế, việc đầu tư nâng cấp trang thiết bị y tế cho các bệnh viện tuyến dưới, trước hết thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương.
WHO cũng khuyến cáo Chính phủ nên có kế hoạch tăng cường đầu tư vào hệ thống chăm sóc sức khỏe tuyến cơ sở (cấp huyện và xã) để giảm tình trạng quá tải ở các bệnh viện trung ương và thúc đẩy sự phối hợp hoạt động trong toàn hệ thống y tế.
Theo ước tính của Bộ Y tế, hiện năng lực đào tạo bác sĩ trên cả nước vào khoảng 13.000 bác sĩ tốt nghiệp/năm. Việt Nam đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 đạt 33 giường bệnh và 15 bác sĩ trên 10.000 dân.
Người dân mong mỏi gì
Nói về hệ thống y tế công ở Việt Nam thì không thể không nói đến sự quá tải trong bệnh viện; đến thái độ hành xử của y, bác sĩ với bệnh nhân; đến cách chi trả của bảo hiểm y tế; đến câu “đồng tiền đi trước” trong tất cả các khâu từ lúc bước chân vô bệnh viện.
Bà Tuyết từ Tây Ninh lên Sài Gòn nuôi mẹ bệnh nói với RFA rằng, bà phải “đút lót” cho bác sĩ mới được chuyển viện. Bà cho đây là lỗi của nhà nước.
“Bệnh viện tỉnh không đầy đủ thiết bị y tế để chữa trị nên họ phải chuyển mình lên thành phố. Nhà nước phải nhìn lại, phải lo cho dân bằng cách cung cấp đầy đủ thiết bị cần thiết cho bệnh viện tuyến dưới để chữa bệnh cho dân. Không nên phân biệt tuyến dưới tuyến trên”.
Quỹ bảo hiểm y tế là quỹ tài chính được hình thành từ nguồn đóng bảo hiểm y tế và các nguồn thu hợp pháp khác, được sử dụng để chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh cho người tham gia bảo hiểm y tế, chi phí quản lý bộ máy của tổ chức bảo hiểm y tế và những khoản chi phí hợp pháp khác liên quan đến bảo hiểm y tế.
--------------
Bộ Y tế cần làm gì để giải quyết tình trạng bệnh viện công bị quá tải?
Bao giờ mới hết tình trạng bệnh viện quá tải?
Ngân sách Việt Nam 2024: tiếp tục tăng cho Công an, giảm đối với Y tế và Giao thông- Vận tải
-------------
Ông Thái ở Quảng Nam chia sẻ với RFA kinh nghiệm của bản thân ông rằng, bảo hiểm y tế chỉ giải quyết về viện phí và thuốc trong danh mục, chứ người dân “không có tiền thì chết”. Nghĩa là đi cấp cứu mà không có tiền trong tài khoản để bệnh viện mua y cụ thì bệnh nhân không được cấp cứu và sẽ chết. Họ sợ làm xong bệnh nhân bỏ trốn không trả tiền. Ông Thái mong mỏi khi chứng kiến những bệnh nhân chết vì không có tiền là mỗi bệnh viện nên thành lập quỹ giúp người nghèo. Đó là điều thiết thực.
“Ngay trong bệnh viện có công tác đoàn, công tác về phong trào này phong trào khác… thay vì tổ chức những phong trào đó thì cần có phong trào thiện nguyện gây quỹ, chẳng hạn quỹ cấp cứu. Khi một bệnh nhân nghèo đến không có tiền thì có thể ứng tiền đó ra để kịp cứu sống họ. Nhìn vào bệnh viện có nhân đạo không là biết xã hội đó tốt hay không”.
Ông Phúc ở Sài Gòn thì đánh giá, hiện nay những bệnh thông thường được điều trị theo bảo hiểm y tế đã là tốt rồi. Còn làm sao để người bệnh được phục vụ tốt hơn thì yêu cầu bảo hiểm y tế tất cả phải dồn cho điều trị của bệnh nhân.
“Lúc nào họ cũng nói sợ vỡ quỹ, trong khi 80% dân số mua bảo hiểm y tế mà chỉ có những ông bà già mới chịu khó vô bệnh viện sắp hàng lãnh thuốc bảo hiểm thì làm sao mà lỗ được.”
Để thay đổi hệ thống y tế ở Việt Nam là bài toán nan giải bởi ngân sách cho cho ngành này quá thấp. Dự toán ngân sách 2024 cho thấy, ngành y tế bị cắt giảm khoảng 400 tỷ đồng so với năm 2023, chỉ còn hơn 7000 tỷ đồng. Trong khi ngân sách dành cho Bộ Quốc phòng là 207 ngàn tỷ đồng; Bộ Công an là 113 ngàn tỷ đồng.
*************
Thủ tướng Canada bị đẩy vào chân tường : Đồng minh rời bỏ, đối lập đe bất tín nhiệm
Thủ tướng Canada Justin Trudeau, hôm qua 20/12/2024, đã quyết định cải tổ nội các, trong bối cảnh đất nước đang trải qua một loạt biến động chính trị, đặc biệt với việc phó thủ tướng Chrystia Freeland bất ngờ từ chức, do bất đồng với thủ tướng Trudeau về đối sách kinh tế với chính quyền Trump, sắp trở lại Nhà Trắng.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Ông Trudeau cải tổ nội các, trong bối cảnh phe đối lập không ngừng gây áp lực với đương kim thủ tướng và kêu gọi Canada phải có một lãnh đạo vững vàng để đương đầu với Donald Trump. Lãnh đạo phe đối lập, Pierre Poilievre, đã yêu cầu triệu tập Quốc Hội trước kỳ hạn để tổ chức bỏ phiếu bất tín nhiệm Justin Trudeau.
Từ Québec, thông tín viên Pascale Guéricolas cho biết về cảm nghĩ của người dân :
"Vào thời điểm các tân bộ trưởng của Justin Trudeau tuyên thệ nhậm chức, người dân đang băn khoăn về việc tân chính phủ sẽ tồn tại được bao lâu.
Một người đàn ông nhận định : “Đây là sự hỗn loạn hoàn toàn. Tất cả mọi người đều muốn biết điều gì sẽ xảy ra với Bambi (tức Trudeau)… Đây dường như là sự kết thúc của một triều đại, một chế độ. Ông Trudeau đã tại chức quá lâu, và giờ có lẽ đã đến lúc sang trang.”
Lãnh đạo phe đối lập đã yêu cầu triệu tập Quốc Hội để tổ chức bỏ phiếu bất tín nhiệm Justin Trudeau.
Tuy nhiên, một thanh niên Canada nghĩ rằng thủ tướng sẽ tiếp tục giữ chức trong vài tháng nữa : “Tôi nghĩ ông ấy sẽ tiếp tục tại chức. Bây giờ ông Trudeau đang cải tổ nội các và muốn tiếp tục giữ chức như kiểu làn sóng thứ hai. Sau đó, mọi thứ sẽ đổ bể sau cuộc tranh luận đầu tiên.”
Một phụ nữ tầm 30 tuổi lo lắng về kết quả của cuộc bầu cử sắp tới nếu Justin Trudeau từ chức : “Điều đó làm tôi lo lắng về sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo thủ. Đảng bảo thủ có khả năng sẽ lên nắm quyền trong vài tháng tới, và điều đó rất đáng lo ngại.”
Theo các cuộc thăm dò, đảng bảo thủ nhận được đa số áp đảo nếu cuộc bầu cử diễn ra trong thời gian tới".
**************
2001-2024 : 1/4 thế kỷ đầy biến động với "những cơn địa chấn lịch sử"
Trong số đúp cuối năm tuần báo L’Obs không tổng kết tình hình 12 tháng của năm 2024, mà tổng kết 25 năm đầu của thế kỷ XXI. Từ năm 2001 đến năm 2024 là 1/4 thế kỷ với đầy những biến động, mà tuần báo L’Obs gọi là « những cơn địa chấn lịch sử ».
Đăng ngày:
Mở đầu là năm 2001, với vụ khủng bố 11/09 tại Mỹ, được ví với trận « Trân Châu Cảng của thế kỷ XXI ». Sự kiện gây chấn động, với những hệ lụy sâu sắc kéo dài. Năm 2003 được đánh dấu bằng cuộc chiến tranh Irak. Quân đội Mỹ tấn công đất nước của Saddam Hunssein, được cho là nhằm mang lại dân chủ cho Trung Đông, nhưng rốt cuộc lại làm dấy lên nội chiến, với sự ra đời của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo, làm phương Tây mất uy tín trong vùng. Năm 2023 nổ ra chiến tranh Gaza, một « bi kịch không hồi kết ».
Về tài chính, năm 2008 mở ra thập niên khủng hoảng tài chính : Vụ phá sản của ngân hàng đầu tư Mỹ, Lehman Brothers, đã làm sụp đổ hệ thống tài chính toàn cầu.
Đối với nước Pháp, năm 2015 là năm khủng bố đẫm máu, với hàng loạt vụ tấn công của các phần tử Hồi giáo cực đoan, từ ngày 07/01 cho đến 13/11. Nhìn rộng ra Liên Âu, sau năm 2002 với sự ra đời của đồng euro, mở ra kỷ nguyên đồng tiền chung châu Âu, năm 2016 đánh dấu mốc Anh Quốc rời khỏi Liên Âu.
Trong lĩnh vực công nghệ, năm 2007, iPhone của Apple được trình làng, mở ra thời kỳ điện thoại thông minh - smartphone - trở thành vật dụng được dùng nhiều nhất trong cuộc sống hàng ngày. Sau các cuộc cách mạng về internet và smartphone, đến lượt trí thông minh nhân tạo (AI) tạo sinh ChatGPT ra đời vào năm 2022, một lần nữa làm đảo lộn từ lối sống con người đến việc làm, các tập đoàn công nghệ …
Về khoa học, năm 2004 cũng được nhắc đến với sự kiện một nhóm nhà khoa học quốc tế đã thành công trong việc giải mã được hoàn toàn ADN của con người, không chỉ làm thay đổi y học và các cuộc điều tra của cảnh sát, mà còn cho phép giới nghiên cứu khám phá về nguồn cội và quá khứ của chúng ta.
Liên quan đến đời sống xã hội, cũng vào năm 2004, Mark Zuckerber, một sinh viên đại học Havard của Mỹ, tạo ra Facebook, mạng xã hội đầu tiên trong lịch sử, làm thay đổi phương thức tương tác xã hội, thậm chí được cho là làm đảo lộn quan hệ xã hội. Đến năm 2013, nước Pháp mở ra một chương mới cho cộng đồng LGBT khi công nhận hôn nhân đồng tính.
Tổng kết năm 2024 : Thế giới và 12 tháng hỗn loạn
Nhìn sang tuần báo Courrier International, như thường lệ, trong số báo cuối năm, Courrier International điểm lại các sự kiện nổi bật khắp thế giới trong năm, từ chính trị, kinh tế, đến văn hóa, xã hội, môi trường khí hậu, và theo trình tự từng tháng, với hình ảnh minh họa, phần lớn là tranh biếm họa và một số nhận định nổi bật được trích từ báo chí quốc tế.
Chẳng hạn, sự kiện đáng thu hút trong tháng Giêng, tại châu Á, là bàn thua bất ngờ của Tập Cận Bình, khi Lại Thanh Đức, ứng viên tổng thống Đài Loan bị Bắc Kinh ghét bỏ, lại bất ngờ đắc cử. Quan hệ Trung - Đài năm nay được đánh dấu bằng những căng thẳng nghiêm trọng, mà gần đây là một cuộc tập trận quy mô lớn của Trung Quốc quanh đảo Đài Loan.
Ngay trong tháng 12 này, hai sự kiện quốc tế nổi bật được Courrier International điểm lại là sự sụp đổ của « đồ tể ở Damas » - nhà độc tài Al Assad, và việc tổng thống Hàn Quốc bị Quốc Hội phế truất sau khi ông bất ngờ ra lệnh thiết quân luật nhưng bất thành.
Riêng về nước Pháp, năm nay không thể không nhắc tới việc Pháp là nước đầu tiên trên thế giới ghi vào Hiến Pháp quyền được chấm dứt thai kỳ tự nguyện, sự kiện được cho là « thời khắc lịch sử » và « mang tính biểu tượng ». Một sự kiện gây chấn động khác là tổng thống Pháp Macron đột ngột giải tán Hạ Viện, cho tổ chức bầu cử lập pháp sớm sau khi đảng của ông thua trong kỳ bầu cử lập pháp Châu Âu. Báo chí quốc tế châm chọc : Phải chăng tổng thống Pháp bị ong đốt ?
Về văn hóa, sự kiện thu hút sự chú ý của báo chí nước ngoài là cái chết của huyền thoại điện ảnh Alain Delon, « một gương mặt huyền bí », « một vẻ đẹp đã mất ». Trong lĩnh vực xã hội, Courrier International không bỏ qua vụ án Gisèle Pelicot, biểu tượng của cuộc đấu tranh chống nạn cưỡng hiếp, vụ việc được xem là có thể tạo ra những thay đổi sâu sắc về xã hội và pháp lý.
Và sự kiện nổi bất nhất vào cuối năm tại Pháp là sau 5 năm trùng tu vì hỏa hoạn, Nhà Thờ Đức Bà Paris đã mở cửa trở lại. Courrier International chơi chữ : Notre Dame de Paris tỏa sáng, còn phủ thủ tướng - điện Matignon - « bốc cháy », ý nói tới việc thủ tướng Barnier bị Quốc Hội bất tín nhiệm, phải giải tán chính phủ.
2024 : Năm đen tối của chế độ Iran, với những tổn thất chưa từng có kể từ khi thành lập
Năm 2024 là năm đánh dấu sự suy yếu của trục kháng chiến do Iran dẫn dắt ở Trung Đông. Trên đây là nhận định của tuần báo Anh, The Spectator, được Courrier International trích dịch.
Về mặt chiến lược, với sự suy yếu lực lượng Hamas ở Gaza và Hezbollah ở Liban, sự sụp đổ của chế độ Syria Al Assad, nhiều lãnh đạo Iran bị Israel ám sát, tổng thống Iran Ebrahim Raisi và ngoại trưởng Hossein Amir Abdollahian, tử vong vì tai nạn máy bay, chế độ Hồi giáo Teheran bị xem là đang phải đối phó với những tổn thất nghiêm trọng chưa từng có kể từ khi được thành lập năm 1979.
Về kinh tế, riêng « trận động đất » chính trị lật đổ chế độ Al Assad ở Syria cũng gây nhiều thiệt hại cho Tehehan. Theo nhiều ước tính, Teheran đã cung cấp cho Damas lượng dầu lửa trị giá 11 tỉ đô la, từ năm 2012 đến năm 2021. Tổng cộng, theo một số tài liệu mật, chế độ Syria Bachar Al Assad nợ Iran tới 50 tỉ đô la.
Về quân sự, hai đợt oanh tạc của Israel nhắm vào lãnh thổ Iran đã phá hủy nhiều hệ thống phòng không và tác động đến hoạt động sản xuất tên lửa của Iran, khiến khả năng răn đe của Teheran giảm sút. Kéo theo đó, vị thế và tầm ảnh hưởng của Iran trong khu vực Trung Đông và trên thế giới cũng bị tác động. Không chỉ vậy, sự ổn định trong nước cũng bị lay chuyển do phong trào biểu tình.
Tuy nhiên, do Iran sẽ bằng mọi giá duy trì đường hướng chiến lược là tiêu diệt Israel và đẩy Mỹ ra khỏi khu vực Trung Đông, chế độ Teheran sẽ phải tìm cách khắc phục sự suy yếu về chiến lược và thay đổi phương pháp để đạt mục đích. Rất có thể sự sụp đổ của chế độ Assad sẽ thúc đẩy Teheran đẩy nhanh các cuộc thảo luận nội bộ về khả năng phát triển vũ khí hạt nhân nhằm bảo vệ chế độ, nhất là trong bối cảnh Donald Trump sắp quay lại Nhà Trắng và chắc chắn sẽ không bỏ lỡ cơ hội gây áp lực tối đa đối với Teheran. Bài báo kết luận Iran đã suy yếu, nhưng không phải là đã bớt nguy hiểm.
Không phải chiến tranh Ukraina mà Iran mới là bài toán khó cho Donald Trump
Iran cũng là đề tài được tuần báo L’Express quan tâm, bởi theo cây bút xã luận Pierre Haski, giờ đây Iran chứ không phải chiến tranh Ukraina mới là bài toán khó đầu tiên về chính sách đối ngoại mà Donald Trump phải đương đầu trong nhiệm kỳ sắp tới.
Lý do rất đơn giản : với sự sụp đổ bất ngờ của chế độ độc tài Syria, vốn được Teheran hậu thuẫn, bản đồ địa chính trị Trung Đông đã thay đổi và khiến tất cả các bên phải xem xét lại chiến lược. Sự trả giá đắt về thất bại chiến lược và xu hướng ngày càng mất lòng dân trong nước khiến giáo chủ Ali Khamenei phải tìm cách cứu chế độ và điều chỉnh lại các mục tiêu.
Nhưng theo cây bút xã luận Pierre Haski, tái lập « trục kháng chiến » sẽ không phải sự lựa chọn của Teheran, bởi việc thay đổi chế độ ở Syria đã ngăn chặn tuyến đường tiếp viện vũ khí cho lực lượng Hezbollah Liban. Iran sẽ phải hiện đại hóa hệ thống phòng thủ, vốn đã bộc lộ những hạn chế trong hai cuộc đối đầu trực tiếp với Israel trong năm qua. Iran cũng sẽ phải củng cố quan hệ với các đồng minh Nga và Bắc Triều Tiên. Và tâm điểm sẽ vẫn là phát triển vũ khí hạt nhân.
Và điều Donald Trump phải đương đầu chính là cản trở Iran trang bị vũ khí hạt nhân. Biden từng ngăn cản Israel oanh tạc cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran. Donald Trump dường như đã nói với thủ tướng Iran Netanyahu là ông không muốn Teheran có vũ khí hạt nhân trong giai đoạn ông làm tổng thống Mỹ. Như vậy, phải chăng Trump sẽ không phản đối Israel phá hủy các cơ sở hạt nhân Iran ? Nhưng làm như vậy tức là gây leo thăng căng thẳng Mỹ - Iran. Mà chẳng phải là Donald Trump cũng không muốn nước Mỹ bị cuốn vào vòng « chiến tranh không hồi kết » ?
Việc Iran có vũ khí nguyên tử và liên minh với hai nước cũng sở hữu vũ khí hạt nhân, là Nga và Bắc Triều Tiên, quả là điều đáng lo ngại về tầm mức hệ quả.
Syria có thể hồi sinh từ đống tro tàn ?
Nhìn sang Syria, tuần báo Courrier International giới thiệu bài viết của báo Israel Ha’Aretz : « Bằng cách nào có thể tái thiết một đất nước Syria từ đống hoang tàn đổ nát ? ».
Sau gần 14 năm chiến tranh, kinh tế, cơ sở hạ tầng và dân số Syria đều gánh chịu những tổn thất « không bút nào tả xiết ». Theo các số liệu chính thức, GDP của Syria đã giảm hơn 50% trong 10 năm đầu nội chiến, còn Ngân Hàng Thế Giới ước tính kinh tế Syria giảm sút đến 84% trong giai đoạn 2010-2023, năm 2024 tình hình chắc hẳn còn tồi tệ hơn. Một kinh tế gia thẩm định các thiệt hại vật chất trong cả nước lên đến 150 tỉ đô la, chẳng những vậy, trong 14 năm qua, không một có cơ sở hạ tầng mới nào được xây dựng.
Tính đến cuối năm 2023, với con số ước tiính khoảng nửa triệu người đã thiệt mạng, nội chiến Syria là cuộc chiến đẫm máu nhất từ đầu thế kỷ XXI đến nay. Ngoài ra, phải kể đến hơn một nửa dân số phải trốn chạy ra nước ngoài hay tản cư ngay trong nước.
Vẫn theo Ngân Hàng Thế Giới, giá trị hàng hóa của loại ma túy tổng hợp captagon sản xuất tại Syria lên tới 1,9-5 tỉ đô la/năm, so với PIB 6,2 tỉ đô la.
Sau khi lật đổ chế độ độc tài Al Assad, phục dụng đất nước từ đống tro tàn là nhiệm vụ đầy khó khăn của lực lượng HTS. Báo Ha’Aretz của Israel nhắc lại là sau Đệ Nhị Thế Chiến, giới lãnh đạo Đức và Nhật Bản đã từng dẫn dắt đất nước hồi sinh một cách ngoạn mục. Nhưng nếu nhìn vào những gì xảy ra tại các nước láng giềng của Syria, như Irak và Liban, các dự báo về công cuộc tái thiết Syria dường như không được khả quan cho lắm, chủ yếu do phương thức quản lý đất nước, trong bối cảnh Trung Đông đang hỗn loạn.
Theo nhận định của báo Ha’Aretz của Israel, chỉ huy al-Golani của lực lượng HTS, đang điều hành đất nước thời hậu Assad, không mang lại cảm giác ông là người có thể khuyến khích đất nước Syria hướng đến một kỷ nguyên tăng trưởng và thịnh vượng. Nếu có đi chăng nữa, thì cũng sẽ rất khó để al-Golani có thể có được sự ủng hộ cần thiết từ bên ngoài để xây dựng lại đất nước. Số tiền chi ra để tái thiết Syria được ước tính cao gấp 7 lần tầm mức quan trọng của nền kinh tế đất nước, và cần có những kỹ năng chuyên môn mà chỉ một vài nước có đủ khả năng mang lại cho Syria.
Sức lôi cuốn của Nhật Bản : Quốc gia truyền thống nhưng đầy nghịch lý
Tuần này, về nước Pháp, hai chủ đề chính của Le Point là tân thủ tướng Pháp François Bayrou và tình hình đảo Mayotte sau bão Chido. Nhìn ra quốc tế, ngoài hồ sơ về Syria và vị chủ tịch John Elkann của hãng xe Stelantis và Ferrari, Le Point dành cả trăm trang phụ trương cho đất nước Nhật Bản đầy sức lôi cuốn.
Le Point giới thiệu quốc gia bí ẩn với những nguyên tắc, truyền thống riêng, qua hàng loạt bài viết, phóng sự về lịch sử trải dài nhiều thế kỷ : Mở đầu là « Nhật Bản : đất nước mặt trời mọc nhưng đẫm máu » vì những tính toán kinh tế và địa chính trị với phương Tây (từ thế kỷ XVI cho đến thế kỷ XXI), một sai lầm bi thảm về địa chính trị dẫn đến « sự sụp đổ của một đế chế » (thế kỷ XIX-XX). Trong thế kỷ XX, Nhật Bản được đánh dấu với « trò chơi bình đẳng với phương Tây » nhờ sức mạnh quân sự tấn công các nước châu Á, rồi « chiến dịch tự sát » (vụ tấn công Trân Châu Cảng ngày 07/12/1941) …
Về khía cạnh xã hội, Le Point nói đến Nhật Bản, quốc gia truyền thống nhưng đầy nghịch lý : các chuẩn mực xã hội cực kỳ khắt khe, nơi phụ nữ là nạn nhân, xã hội ngột ngạt khiến mỗi năm có đến cả trăm ngàn người chọn cách đột ngột « bốc hơi » một cách bí ẩn khỏi cuộc đời, và ngày càng nhiều chọn nuôi robot - thú cưng.
Là một đất nước dân số già, nhiều người dân Nhật Bản từ chối nghỉ hưu, họ chọn làm việc, ngay cả những việc chân tay nặng nhọc, đến 70-80 tuổi. Theo một khảo sát, 75,7% số nam giới 65-70 tuổi sẵn sàng làm việc sau tuổi 70. Đô trưởng Tokyo, bà Yuriko Koike, khẳng định sẽ làm mọi điều có thể để bất cứ ai muốn đều có thể được làm việc nhiều hơn. Tỉ lệ này ở nữ giới là 72,7%.
Nhật Bản đang đối mặt với quả bom nổ chậm về kinh tế do dân số lão hóa. Theo số liệu của chính phủ, từ nay đến năm 2029, 40% số doanh nghiệp sẽ phải tuyển dụng lao động trên 70 tuổi. Để đối phó với sự khan hiếm nhân công, Nhật Bản đứng trước hai giải pháp : tiếp nhận người nhập cư và sử dụng robot. Lâu nay vẫn khép kín cánh cửa với di dân nước ngoài và không muốn bàn luận đến vấn đề này, nhưng nay tình hình đã khác. Le Point cho biết hiện nay Nhật Bản có 3 triệu người nước ngoài (2,4% dân số). Giải pháp thứ hai là sử dụng robot that cho con người. Theo viện McKinsey, đến năm 2030 sẽ có 1/4 số việc làm do robot đảm nhiệm, một trong những tỉ lệ cao nhất thế giới.
Le Point đặt câu hỏi liệu nước Pháp có phải rút ra những bài học kinh nghiệm từ Nhật Bản ? Một học giả Nhật Bản khẳng định là « có », bởi vì dân số Pháp cũng sắp bị lão hóa như Nhật Bản. Đến khi đó, Pháp cũng không có lựa chọn nào khác là phải đẩy lùi tuổi nghỉ hưu, và tạo nhiều việc làm cho người cao tuổi giống như ở Nhật.
Xung đột Trung - Đài : Okinawa - tiền đồn Nhật Bản - trong tình trạng báo động
Người dân Okinawa, nằm ở phía nam Nhật Bản, nơi đặt các căn cứ quân sự chính của Mỹ trong khu vực, với vài chục ngàn binh sĩ Mỹ, lo sợ đảo này sẽ là mục tiêu nhắm tới của Bắc Kinh nếu xung đột quân sự Trung - Đài nổ ra. Trong bài viết « Okinawa trong tình trạng báo động », đặc phái viên Le Point từ Okinawa cho biết người dân nơi đây lo sợ sẽ xảy ra một cuộc chiến tranh mới : thống đốc Tamaki lo ngại « Trung Quốc đang tăng cường sức mạnh quân sự và tìm cách thay đổi hiện trạng trong khu vực » và nhận định cần duy trì quan hệ ngoại giao giữa hai nước.
Tuy nhiên, chuyện này không đơn giản như vậy. Có hai vấn đề khiến quan hệ Trung-Nhật căng thẳng : tranh chấp chủ quyền hòn đảo Điếu Ngư/Senkaku, quanh đó các cuộc tuần tra của tàu thuyền Trung Quốc đang được tăng cường. Ngoài ra là vấn đề Đài Loan.
Cũng như Nhật Bản, chính quyền Mỹ thời Biden cũng thông qua luật, cam kết ủng hộ Đài Bắc nếu đảo Đài Loan bị tấn công. Valérie Niquet, chuyên gia châu Á tại Quỹ nghiên cứu chiến lược Pháp - FRS, nếu xảy ra xung đột quân sự trực tiếp Trung - Đài, Mỹ chắc chắn sẽ sử dụng căn cứ ở Okinawa để hỗ trợ Đài Loan, và như vậy tức là căn cứ này nghiễm nhiên sẽ trở thành mục tiêu chiến lược bị Trung Quốc nhắm tới. Điều này càng trở nên đáng lo đối với người dân Okinawa bởi vì xung quanh các căn cứ Mỹ là các khu dân cư, và vùng này không có « vòm sắt » bảo vệ như ở Israel để chống tên lửa không đối địa.
Đáng tiếc là việc Mỹ đặt căn cứ ở Okinawa lại không thúc đẩy thương mại ở địa phương. Thu nhập bình quân đầu người của Okinawa chỉ bằng 70% mức trung bình toàn quốc. Ngoài ra là sự cô lập về mặt địa lý, nền công nghiệp kém phát triển và sự lệ thuộc quá mức vào nhập khẩu. Du lịch là động lực tăng trưởng duy nhất nhưng đã bị Covid-19 tác động mạnh mẽ. Du khách Trung Quốc, chiếm số đông, nay không trở lại đông đảo như trước. Chưa kể đến rất nhiều xung khắc giữa cư dân đảo với các binh sĩ Mỹ đồn trú ở đây. Bắc Kinh cũng không bỏ lỡ cơ hội lợi dụng điều này để tuyên truyền gây bất ổn tại Nhật Bản.
Năm tới, Nhật Bản có kế hoạch tăng ngân sách quân sự thêm 7%. Trước « bộ ba mối đe dọa » - Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Nga - Nhật Bản buộc phải thay đổi chiến lược. Đó là chưa kể tổng thống Mỹ Donald Trump có phải là người có thể trông cậy hay không ? Hồi năm 2023, thủ tướng Nhật khi đó là Fumio Kishida từng tiên lượng với tạp chí Time : « Những gì xảy ra ở Ukraina có thể rồi sẽ xảy ra tại châu Á ». Khi đó, binh sĩ Mỹ ở Okinawa có thể sẽ lên tuyến đầu.
Ẩm thực Pháp - nền ẩm thực phong phú, tinh tế nhất thế giới
Về văn hóa, ẩm thực, gần đến dịp lễ Giáng Sinh và Năm Mới, Courrier International giới thiệu đến độc giả ẩm thực Pháp - nền ẩm thực tuyệt vời nhất, tinh thế nhất thế giới, dưới góc nhìn của một phóng viên báo Anh The Daily Telegraph. Không nơi nào chất lượng ẩm thực sánh được như ở Pháp, với đủ mức giá, từ các quán ăn bistrot ở làng quê cho đến các nhà hạng được gắn sao Michelin danh giá. Dĩ nhiên, ở đâu thì cũng có những « con sâu làm rầu nồi canh ».
Các món ăn nhanh McDonald’s, KFC xuất hiện ngày càng nhiều tại Pháp. Thế nhưng, theo tác giả bài viết trên báo Anh, được Courrier International trích dịch, những hiệu ăn nhanh có xuất xứ từ Mỹ cũng không đe dọa ẩm thực Pháp nhiều hơn là công viên vui chơi giải trí Disneyland đe dọa văn hóa Pháp. Đồ ăn nhanh chỉ càng làm khách hàng có thêm sự lựa chọn, dẫu Pháp đã là nền ẩm thực phong phú nhất thế giới.
Tác giả bài viết liệt kê hàng loạt món tinh tế đại diện cho nền ẩm thực Pháp : nấm truffe, hàu, phô mai, món choucroute, thịt bò charolais, các loại xúc xích thịt nguội, thịt chế biến sẵn, gan béo, rượu vang, bánh ngọt.
Và đứng đầu danh sách là bánh mỳ. Mỗi ngày, dân Pháp tiêu dùng tổng cộng 30-32 triệu chiếc bánh mỳ dài baguette. Trung bình mỗi người Pháp mỗi ngày ăn 1/2 baguette, giảm nhiều so với 3 chiếc/ngày/người hồi năm 1900. Trên toàn quốc có 39.000 tiệm bánh mỳ. Hàng năm, nước Pháp tổ chức cuộc thi bánh mỳ baguette, tiệm bánh đoạt giải nhất được hưởng đặc quyền cung cấp mỗi ngày 30 chiếc bánh mỳ baguette cho điện Elysée - phủ tổng thống Pháp.*************
Mỹ từ bỏ trao thưởng cho người giúp bắt giữ tân lãnh đạo Syria, cựu thủ lĩnh thánh chiến
Trong cuộc gặp chính thức đầu tiên giữa một phái đoàn Mỹ và tân lãnh đạo Syria, Abu Mohammed al-Golani, hôm qua 20/12/2024, tại Damas, đại diện Hoa Kỳ thông báo quyết định từ bỏ việc treo giải thưởng cho những ai cung cấp thông tin giúp bắt giữ al-Golani, cựu thủ lĩnh thánh chiến. Việc thúc đẩy tân lãnh đạo Syria nỗ lực hợp tác chống khủng bố thánh chiến là mối quan tâm hàng đầu của Mỹ.
Đăng ngày:
Theo AFP, sau cuộc gặp, trưởng phái đoàn, bà Barbara Leaf, quan chức bộ Ngoại Giao Mỹ phụ trách Trung Đông, cho báo chí biết tân lãnh đạo Syria tỏ ra là một người « có quan điểm thực tế ». Trưởng đoàn Mỹ cho biết ông al-Golani « cam kết » giám sát chặt chẽ để các lực lượng khủng bố không có điều kiện trỗi dậy, đe dọa Syria, nước Mỹ, và các đối tác tại khu vực.
Sứ quán Mỹ cho biết trong các thảo luận hôm qua, hai bên đã tập trung vào bàn về « các hậu thuẫn đối với tiến trình chính trị mở rộng cho tất cả các thành phần tham gia, do người Syria quyết định » và chính sách của tân chính quyền Syria với các quốc gia trong khu vực. Sau cuộc gặp này, chính quyền của ông al-Golani đã ra một thông báo « khẳng định vai trò của Syria trong việc thúc đẩy hòa bình tại khu vực ». Damas cam kết giữ « quan hệ cân bằng với tất cả các nước trong vùng », « phản đối mọi mưu toan làm cho khu vực bị phân cực hơn nữa ».
Theo AFP, trong những ngày qua, Pháp, Đức, Anh và Liên Hiệp Quốc đã cử phái đoàn đến Syria tiếp xúc với chính quyền mới. Trong chuyến công du Thổ Nhĩ Kỳ hôm qua 20/12, ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock tuyên bố Berlin sẽ đánh giá tân chính quyền tại Syria « thông qua các hành động cụ thể ». Tôn trọng nhân quyền, quyền của các cộng đồng thiểu số về sắc tộc và tôn giáo, tương lai của các khu tự trị người Kurdistan, bắc Syria, là các hồ sơ quan trọng hàng đầu.
Năm 2017, Cục Điều tra Liên bang Mỹ FBI trao thưởng 10 triệu đô la cho ai cung cấp thông tin về al-Golani, thủ lĩnh của phong trào Hồi giáo vũ trang Hayat Tahrir al-Sham (HTS), từng là một chi nhánh của Al-Qaida. Tổ chức HTS cũng bị Mỹ và nhiều nước phương Tây xếp vào danh sách khủng bố.
**************
Bình Thuận khởi tố Facebooker Nguyễn Thanh Huy với cáo buộc "lợi dụng quyền tự do”
Công an huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận ngày 20/12 đã khởi tố bị can và cấm đi khỏi nơi cư trú đối với ông Nguyễn Thanh Huy với cáo buộc “lợi dụng quyền tự do dân chủ” theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự.
Báo mạng Công an Nhân dân đưa tin ông Huy, 58 tuổi, sử dụng hai danh khoản Facebook là “Huy Nguyenthanh (Ông dở)” và “Nguyen Nguyenhuy (Huy khờ)” để đăng tải, bình luận, chia sẻ nhiều bài viết có nội dung “sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức Đảng, hình ảnh lực lượng Quân đội nhân dân Việt Nam và xúc phạm lãnh đạo Đảng, Nhà nước” từ năm 2022 tới nay.
Tuy nhiên, báo này và nhiều báo thuộc truyền thông Nhà nước không nêu cụ thể nội dung các bài viết bị cũng như tên cơ quan, tổ chức và cá nhân bị “xúc phạm” mà chỉ nói rằng ông Huy đã “thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình.”
Các báo cũng nói cơ quan công an địa phương đang củng cố hồ sơ để xử lý.
Theo tìm hiểu của phóng viên, danh khoản “Nguyen Nguyenhuy (Huy khờ)” có 1.200 người theo dõi, với nhiều bài viết về nhiều chủ đề như phê phán VinFast, sư Thích Nhật Từ và Thích Chân Quang, giới văn nghệ sĩ… đồng thời ngợi ca khất sĩ Thích Minh Tuệ hay chế độ Việt Nam Cộng Hòa. Trong Facebook này, chủ nhân tự nhận là “phó thường dân tại thất nghiệp.”
Trong khi đó, danh khoản Nguyen Nguyenhuy (Huy khờ) cũng có các bài đăng tương tự và các bài đăng trên hai tài khoản đều kết thúc vào đầu tháng 7.
Bên cạnh Điều 117 “tuyên truyền chống Nhà nước,” Việt Nam thường sử dụng Điều 331 để bỏ tù những người dùng mạng xã hội Facebook để chỉ trích chính phủ. Có ít nhất 18 người đã bị bắt với cáo buộc “lợi dụng quyền tự do dân chủ” từ đầu năm đến nay, và có ít nhất 12 người bị kết tội với mức án từ 30 tháng đến năm năm, theo thống kê của RFA.
*************
Vụ tông xe chợ Giáng sinh ở Đức làm 5 người chết, 200 người bị thương
Nhà chức trách Đức đang điều tra một người đàn ông gốc Ả-rập Saudi có lịch sử phát ngôn chống Hồi giáo là nghi phạm tông xe vào một khu chợ Giáng sinh ở thành phố Magdeburg khiến năm người thiệt mạng, các quan chức cho biết hôm thứ Bảy.
Vụ tấn công tối ngày thứ Sáu nhắm vào đám đông khách tham quan tụ tập vào dịp trước Giáng sinh diễn ra giữa cuộc tranh luận gay gắt về vấn đề an ninh và di cư trong chiến dịch tranh cử ở Đức, nơi mà phe cực hữu đang đạt được nhiều sự ủng hộ trong các cuộc khảo sát ý kiến.
"Thật là một hành động khủng khiếp làm bị thương và giết chết nhiều người ở đó một cách tàn bạo như vậy," Thủ tướng Olaf Scholz phát biểu tại trung tâm thành phố, một phần của Đông Đức cũ, nơi ông đặt một bông hồng trắng tại một nhà thờ để tưởng nhớ các nạn nhân.
"Chúng tôi hiện đã biết rằng có hơn 200 người bị thương," ông nói thêm. "Gần 40 người bị thương nặng đến mức chúng tôi rất lo lắng cho họ."
Một bác sĩ người Saudi 50 tuổi đã sống ở Đức gần hai thập niên đã bị bắt tại hiện trường. Cảnh sát đã khám xét nhà của ông ta trong đêm.
Vẫn chưa rõ động cơ là gì và cảnh sát vẫn chưa nêu tên nghi phạm. Ông ta được truyền thông Đức nêu tên là Taleb A.
Người phát ngôn của một phòng khám phục hồi chức năng chuyên khoa dành cho tội phạm nghiện ngập ở Bernburg xác nhận rằng nghi phạm đã làm bác sĩ tâm thần cho họ, nhưng đã không đi làm kể từ tháng 10 do bị bệnh và nghỉ phép.
Những đăng tải trên tài khoản mạng xã hội X của ông ta, được Reuters xác minh, thể hiện sự ủng hộ dành cho các đảng chống Hồi giáo và cực hữu, bao gồm cả đảng Con đường khác cho Đức (AfD), cũng như chỉ trích Đức về cách đối xử với người tị nạn Saudi.
Bộ trưởng Nội vụ Đức Nancy Faeser cho biết thái độ bài Hồi giáo của nghi phạm là điều dễ thấy, nhưng bà từ chối bình luận về động cơ.
Taleb A. đã xuất hiện trong một số cuộc phỏng vấn trên truyền thông vào năm 2019, bao gồm cả với tờ báo Đức FAZ và đài BBC, trong đó ông ta nói về công tác của mình với tư cách là một nhà hoạt động giúp những người Saudi và những người Hồi giáo bỏ đạo chạy thoát đến Châu Âu.
"Không có Hồi giáo tốt đẹp," ông ta nói với FAZ vào thời điểm đó.
Một nguồn tin từ Ả-rập Saudi nói với Reuters rằng Ả-rập Saudi đã cảnh báo nhà chức trách Đức về kẻ tấn công sau khi ông ta đăng tải quan điểm cực đoan trên tài khoản X cá nhân đe dọa đến hòa bình và an ninh.
Nguồn tin cho biết những cảnh báo này đã được đưa ra nhiều lần kể từ khi ông ta rời Ả-rập Saudi vào năm 2006, nhưng không đi sâu vào chi tiết.
Một đánh giá rủi ro do các điều tra viên tội phạm cấp bang và liên bang Đức thực hiện vào năm ngoái đã đi đến kết luận rằng người đàn ông này "không đề ra mối nguy hiểm cụ thể nào," báo Welt đưa tin, dẫn các nguồn tin an ninh.
Các cơ quan tình báo trong nước và nước ngoài của Đức đều từ chối bình luận về cuộc điều tra đang diễn ra.
************
