Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei đã kêu gọi tất cả các nước Hồi giáo hạ cấp quan hệ chính trị với Israel và cắt đứt quan hệ kinh tế với Tel Aviv trong bài phát biểu tại Hội nghị quốc tế về thống nhất Hồi giáo ở Tehran.

Ông Khamenei chỉ trích các chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza và Bờ Tây, cũng như các cuộc tấn công vào Li Băng và Syria. Ông cho rằng Israel sẽ không dừng lại vì cộng đồng Hồi giáo chưa sử dụng "sức mạnh nội tại" của mình.

"Thế giới Hồi giáo nên hạ cấp quan hệ chính trị với Israel, tăng cường áp lực lên chế độ này trên các phương tiện truyền thông và thể hiện rõ ràng rằng các nước Hồi giáo đứng về phía người dân Palestine", ông Khamenei nói thêm. Bước đầu tiên, ông kêu gọi các nước Hồi giáo "cắt đứt hoàn toàn quan hệ kinh tế" với Israel.

Tình hình ở Trung Đông leo thang mạnh sau khi Hamas từ Dải Gaza đột kích vào các khu vực do Israel kiểm soát hồi tháng 10/2023. Các cuộc tấn công ăn miếng, trả miếng đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng, chủ yếu là dân thường.

Vào ngày 17 và 18/9, Li Băng đã chứng kiến một loạt các vụ nổ thiết bị liên lạc và Hezbollah đã cáo buộc Israel đứng sau vụ việc.

Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc chính phủ Israel đã lên kế hoạch mở rộng cuộc chiến ra khu vực Trung Đông. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan hôm 21/9 kêu gọi các nước phương Tây thực hiện "các bước răn đe" đối với hành động của Israel.

"Để khu vực của chúng ta không bị kéo vào một thảm họa lớn, áp lực lên Israel phải được tăng lên nhiều hơn nữa", ông Erdogan phát biểu tại một cuộc họp báo ở Istanbul.

"Đã đến lúc tất cả các quốc gia có sứ mệnh bảo vệ hòa bình thế giới đưa ra các giải pháp ngăn chặn Israel. Để chấm dứt tình trạng đã diễn ra trong gần một năm, thiết lập lệnh ngừng bắn vĩnh viễn và đảm bảo dòng viện trợ nhân đạo không bị cản trở, tất cả chúng ta, toàn thế giới và đặc biệt là Liên Hợp Quốc, đều có những nhiệm vụ quan trọng", ông nói.

Hồi đầu tháng, ông Erdogan đã kêu gọi thành lập một liên minh giữa các quốc gia Hồi giáo để giải quyết "mối đe dọa bành trướng" đến từ Israel, quan điểm đã bị phía Tel Aviv chỉ trích. 

Iran không gửi kèm bệ phóng di động với tên lửa đạn đạo tầm gần mà Washington tuần trước cáo buộc Tehran đã chuyển giao cho Nga để sử dụng chống lại Ukraine, theo ba nguồn tin hiểu biết về vấn đề này cho biết.

Các nguồn tin – gồm một nhà ngoại giao châu Âu, một quan chức tình báo châu Âu và một quan chức Hoa Kỳ – nói rằng không rõ tại sao Iran không cung cấp bệ phóng tên lửa Fath-360, làm dấy lên câu hỏi về thời điểm và liệu vũ khí này có hoạt động hay không.

Quan chức Hoa Kỳ, cũng như các nguồn tin khác nói với điều kiện giấu tên, cho biết Iran đã không chuyển giao bệ phóng vào thời điểm Hoa Kỳ đưa ra thông tin về việc Iran chuyển giao vũ khí. Quan chức tình báo châu Âu cho biết họ không kỳ vọng Iran cung cấp bệ phóng nhưng không giải thích thêm.

Reuters là nơi đầu tiên đưa tin về kế hoạch chuyển giao tên lửa của Iran cho Nga.

Hai chuyên gia nói với Reuters rằng có thể có một số lý do khiến bệ phóng không được chuyển đi. Một là Nga có thể có kế hoạch sửa đổi xe tải để chở tên lửa, như Iran đã làm. Hai là bằng cách giữ lại bệ phóng, Iran đang tạo không gian cho các cuộc đàm phán mới với các cường quốc phương Tây về việc giảm căng thẳng.

Bộ Quốc phòng Nga từ chối bình luận.

Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ không ngay lập tức trả lời yêu cầu bình luận và Lầu Năm Góc cũng từ chối đưa ra bình luận.

Phái đoàn của Iran tại Liên Hợp Quốc không ngay lập tức trả lời yêu cầu bình luận.

Tehran phủ nhận việc cung cấp cho Moscow tên lửa hoặc hàng nghìn máy bay không người lái mà Kyiv và các quan chức phương Tây cho biết Nga đang sử dụng chống lại các mục tiêu quân sự và phá hủy cơ sở hạ tầng dân sự, bao gồm cả lưới điện của Ukraine.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hôm 10/9 cho biết rằng Iran đã chuyển giao Fath-360 cho Nga và "có khả năng sẽ sử dụng chúng trong vòng vài tuần tới tại Ukraine".

Tên lửa này sẽ đặt ra thêm một thách thức cho Ukraine, nước liên tục điều chỉnh hệ thống phòng không của mình theo các cải tiến của lực lượng Nga. Hãng thông tấn bán chính thức Fars của Iran cho biết tên lửa di chuyển với tốc độ gấp 4 lần tốc độ âm thanh khi tiếp cận mục tiêu.

Ông Blinken nói rằng các tên lửa này đe dọa an ninh châu Âu và sẽ được bắn vào các mục tiêu tầm ngắn, cho phép Nga để dành được nhiều vũ khí hơn cho các mục tiêu ngoài tiền tuyến. Fath-360 có tầm bắn lên tới 121 km.

Hoa Kỳ, Đức, Anh và Pháp đã áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với Iran và EU cho biết khối này đang xem xét các biện pháp mới nhắm vào lĩnh vực hàng không của Iran.

Điện Kremlin vào thời điểm đó đã từ chối xác nhận việc tiếp nhận các tên lửa nhưng thừa nhận rằng sự hợp tác của họ với Iran bao gồm "các lĩnh vực nhạy cảm nhất".

Ông Blinken không nói Iran cung cấp bao nhiêu tên lửa Fath-360 cho Nga hoặc khi nào chúng được gửi đi.

Qua dữ liệu vận chuyển, Reuters xác định được rằng một tàu chở hàng của Nga bị Washington trừng phạt, Port Olya-3, đã thực hiện các chuyến đi giữa cảng Amirabad của Iran trên Biển Caspi và cảng Olya của Nga nhiều lần trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến ngày 12/9.

Fabian Hinz, một chuyên gia về tên lửa Iran tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, cho biết ông không thể xác nhận rằng Tehran đã giữ lại các bệ phóng.

Tên lửa đạn đạo cần có bệ phóng được thiết kế riêng để có thể bắn đi.

Theo ông Hinz, một lý do khiến Iran không gửi bệ phóng có thể là do những chiếc xe tải dân dụng mà Iran đã cải tiến để phóng những tên lửa này và các tên lửa khác không đủ chắc chắn để hoạt động trên địa hình gồ ghề trong mùa đông khắc nghiệt của Ukraine. Vẫn theo nhà nghiên cứu này, Iran cải tiến những chiếc xe tải do Mercedes và các công ty khác sản xuất và biến chúng thành bệ phóng tên lửa dễ ngụy trang.

Điều này, theo ông Hinz, cho thấy Nga có thể cải tiến những chiếc xe quân sự của riêng mình.

"Một chiếc xe tải Mercedes thương mại không có sẵn trên thị trường không có khả năng chạy địa hình", ông cho biết.

David Albright, cựu thanh tra hạt nhân của Liên Hợp Quốc, người đứng đầu Viện Khoa học và An ninh Quốc tế, cũng không thể khẳng định liệu Iran có chuyển giao bệ phóng hay không.

Nhưng ông lưu ý rằng tổng thống mới của Iran, Masoud Pezeshkian, và các quan chức Iran khác sẽ gặp gỡ các quan chức châu Âu bên lề Đại hội đồng LHQ vào tuần tới tại New York để thử thách tiềm năng ngoại giao về chương trình hạt nhân của Tehran, căng thẳng khu vực và các tranh chấp khác.

“Có thể là họ (Iran) đang giữ lại các bệ phóng để tạo ra một chút không gian cho các cuộc đàm phán này”, ông Albright nói. “Người ta có thể tưởng tượng rằng nếu có những tên lửa Iran rơi xuống (Ukraine) thì sẽ có sự lên án tại Đại hội đồng”.

Nhưng vị cựu thanh tra hạt nhân của LHQ tỏ ra nghi ngờ về bất kỳ tiến triển nào, nói rằng ông không tin là Iran sẽ đưa ra những thỏa hiệp cần thiết.

Đăng ngày: 21/09/2024 - 14:23Sửa đổi ngày: 21/09/2024 - 16:18

2 phút

Thông điệp của thủ tướng Cam Bốt đăng trên mạng xã hội Facebook, được AFP trích dẫn, cho biết Cam Bốt đã rút khỏi thỏa thuận nói trên và cả Việt Nam lẫn Lào đều đã được thông báo về quyết định này.

Thỏa thuận phát triển khu vực tam giác nằm giữa Cam Bốt-Việt Nam-Lào (CLV-DTA) được ký kết cách đây 25 năm, đã bị một số nhà đối lập và người dân Cam Bốt sống ở nước ngoài chỉ trích gay gắt trong những tháng gần đây khi lo ngại thỏa thuận có thể gây tổn hại cho đất nước mình. Tháng trước, kiều dân Cam Bốt ở các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Pháp, Canada, Úc hay Hoa Kỳ đã tổ chức biểu tình và yêu cầu chính phủ rút khỏi thỏa thuận.

Về phần mình, trước khi rút khỏi CLV-DTA, ông Hun Manet đã cáo buộc "những kẻ cực đoan" tìm cách lật đổ chính phủ và sử dụng thỏa thuận này như "vũ khí chính trị" để tấn công chính quyền với cáo buộc đã nhượng lại cho nước ngoài một phần lãnh thổ ở bốn tỉnh phía đông bắc đất nước.

Theo các tổ chức nhân quyền, kể từ tháng 7, chính quyền Cam Bốt đã bắt giữ gần 100 người, trong đó có một số trẻ em, có ý định tham gia các cuộc biểu tình ở Phnom Penh dự định chống lại thỏa thuận nói trên. Thỏa thuận được ký kết năm 1999 nhằm mục đích thúc đẩy phát triển kinh tế và thương mại giữa các tỉnh đông bắc Cam Bốt với các tỉnh lân cận của Việt Nam và Lào.

Ông Trump từ chối tranh luận lần 2 với bà Harris

Ông Trump bác bỏ thách thức của đối thủ, Phó tổng thống Kamala Harris, bước vào cuộc tranh luận tiếp theo vào tháng 10-2024.

Phát biểu trong một cuộc vận động tranh cử ở bang chiến trường North Carolina, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng ông cũng muốn tranh luận nhưng việc này đã "quá trễ" vì một số bang đã bắt đầu bỏ phiếu sớm. "Vấn đề với cuộc tranh luận là nó đã quá trễ. Việc bỏ phiếu đã bắt đầu", Hãng tin Reuters dẫn lời ông Trump.

Trước đó, chiến dịch của bà Harris thông báo bà đã chấp nhận lời mời của Đài CNN để tham gia cuộc tranh luận tiếp theo với ông Trump vào ngày 23-10, sau cuộc tranh luận đầu tiên vào ngày 10-9 mà giới chuyên gia cho rằng phần thắng nghiêng về phía bà Harris. "Tôi hy vọng (ông Trump) sẽ tham gia cùng tôi", bà Harris đăng trên mạng xã hội X. 

Tuy nhiên, ông Trump có bắn tiếng giải thích mặc dù CNN đã "rất công bằng" khi ông tranh luận với Tổng thống Joe Biden vào tháng 6-2024, nhưng "họ sẽ không công bằng nữa".

Ông Zelensky sẽ tiếp tục thúc Mỹ cho phép Ukraine dùng tên lửa tầm xa đánh Nga

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định sẽ xin Mỹ cho phép sử dụng tên lửa tầm xa tấn công sâu vào lãnh thổ Nga trong chuyến công du Washington vào tuần tới. 

"Chúng tôi đang thuyết phục các đối tác và sẽ tiếp tục vào tuần tới, rằng Ukraine cần các năng lực tầm xa đầy đủ", ông Zelensky nói trong phát biểu cuối ngày 21-9, giờ địa phương. 

Ông xác nhận các đồng minh lớn như Mỹ, Anh thời gian qua không cho phép việc này vì sợ leo thang cuộc chiến.

Trong chuyến thăm Mỹ, ông Zelensky dự kiến sẽ trình bày kế hoạch chấm dứt chiến tranh với Tổng thống Biden, Phó tổng thống Kamala Harris và ứng cử viên tổng thống Đảng Cộng hòa Donald Trump.

Trong ngày 21-9, Ukraine tuyên bố đã tấn công 2 kho vũ khí ở miền nam và miền tây nước Nga, bao gồm một địa điểm quan trọng đối với Matxcơva. 

"Chúng tôi hạ một kho vũ khí khác ở Nga và đó là một kho vũ khí quan trọng đối với kẻ thù. Đây là các kho tên lửa chiến thuật và bom dẫn đường của Nga, mọi thứ mà Nga sử dụng để khủng bố các thành phố và vị trí của chúng tôi", ông Zelensky nói.

Nga nói không tham dự hội nghị hòa bình Ukraine

Ngày 21-9, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova tuyên bố sẽ không dự hội nghị thượng đỉnh hòa bình Ukraine dù Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã ngỏ ý sẽ mời các đại diện của Matxcơva dự sự kiện dự kiến vào tháng 11-2024.

"Hội nghị thượng đỉnh sẽ có cùng mục đích là thúc đẩy 'công thức Zelensky' không khả thi như là cơ sở duy nhất để giải quyết xung đột, nhận được sự ủng hộ từ phần lớn thế giới và đưa ra tối hậu thư cho Nga về việc đầu hàng. Chúng tôi sẽ không tham gia các 'hội nghị thượng đỉnh' như vậy", bà Zakharova nói.

Matxcơva cho biết họ đã sẵn sàng thảo luận về "các đề xuất nghiêm túc" có tính đến "tình hình thực tế trên thực địa" như Tổng thống Vladimir Putin nói hồi tháng 6-2024, trong đó nhấn mạnh rằng Nga sẽ đồng ý đàm phán hòa bình nếu Ukraine từ bỏ 4 vùng mà Nga đã sáp nhập.

Israel tiếp tục không kích Lebanon

Quân đội Israel tuyên bố đã triển khai hàng chục máy bay chiến đấu tấn công các mục tiêu của Hezbollah ở miền nam Lebanon vào cuối ngày 21-9.

"Chúng tôi đang tấn công trên diện rộng ở miền nam Lebanon sau khi xác định được Hezbollah đang chuẩn bị bắn vào lãnh thổ Israel", Hãng tin AFP dẫn lời người phát ngôn Daniel Hagari của quân đội Israel nói. Cùng ngày, Tel Aviv cho biết đã bắn trúng hàng ngàn bệ phóng rocket và các mục tiêu khác thuộc về Hezbollah.

Các cuộc tấn công này diễn ra một ngày sau cuộc tấn công của Israel vào thủ đô Beirut khiến 37 người thiệt mạng, theo các quan chức Lebanon, bao gồm cả các chỉ huy cấp cao của nhóm Hezbollah do Iran hậu thuẫn.

Ngay sau đó, Hezbollah tuyên bố đã phóng hàng chục tên lửa nhắm vào căn cứ không quân Ramat David ở miền bắc Israel.

Mỹ kêu gọi công dân rời Lebanon

Trong thông báo ngày 21-9, Bộ Ngoại giao Mỹ kêu gọi công dân nước này ở Lebanon rời đi khi xung đột giữa Israel và Hezbollah bùng phát.

"Do bản chất khó lường của cuộc xung đột đang diễn ra giữa Hezbollah và Israel và các vụ nổ gần đây trên khắp Lebanon, bao gồm cả Beirut, Đại sứ quán Mỹ kêu gọi công dân Mỹ rời khỏi Lebanon trong khi vẫn còn các lựa chọn thương mại", Hãng tin AFP dẫn thông báo của cơ quan này, cảnh báo các phương tiện thương mại có thể không còn nếu tình hình an ninh trở nên tồi tệ hơn.

Hồi cuối tháng 7-2024, Mỹ đã nâng mức khuyến cáo du lịch đến Lebanon lên mức cao nhất là "không nên đi du lịch", sau khi một cuộc không kích vào phía nam Beirut đã giết chết một chỉ huy cấp cao của Hezbollah.

Nhóm Bộ tứ kim cương tăng cường hợp tác an ninh hàng hải

Các nhà lãnh đạo Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ đã đưa ra kế hoạch mở rộng sáng kiến Đối tác Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhận thức trong lĩnh vực hàng hải (IPMDA), được đưa ra cách đây 2 năm, để bao gồm khu vực Ấn Độ Dương. 

Theo đó, các nước đang lên kế hoạch cho các hoạt động tuần duyên chung, trong đó cho phép lực lượng của Úc, Nhật Bản và Ấn Độ có mặt trên tàu tuần duyên. Ngoài ra, họ cũng có kế hoạch tăng cường hợp tác hậu cần quân sự.

Các nhà lãnh đạo nhóm cũng bày tỏ lo ngại về Biển Đông, cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Đây là cuộc họp cuối cùng với nhóm bộ tứ của ông Biden trước khi kết thúc nhiệm kỳ. Trước cuộc họp, tổng thống Mỹ đã có cuộc họp báo về Trung Quốc, trong đó nói rằng Bắc Kinh đang thay đổi chiến thuật, nhưng vẫn giữ nguyên chiến lược, tiếp tục thách thức Mỹ ở Biển Đông, biển Hoa Đông và eo biển Đài Loan.

"Chúng tôi tin rằng (nhà lãnh đạo Trung Quốc) Tập Cận Bình đang tìm cách tập trung vào các thách thức kinh tế trong nước và giảm thiểu sự hỗn loạn trong các mối quan hệ ngoại giao của Trung Quốc", Hãng tin Reuters dẫn lời ông Biden.

Trung Quốc đã phản đối nhóm Quad, coi đó là nỗ lực bao vây Bắc Kinh và gia tăng xung đột.

Bà Hoàng Thị Minh Hồng, sáng lập viên và giám đốc của Trung tâm Hành động và Liên kết vì Môi trường và Phát triển (CHANGE), vừa được trả tự do sớm hơn 20 tháng so với bản án ba năm tù giam về tội “trốn thuế”.

Thông tin bà Hồng được tha tù trước thời hạn đến cùng lúc với việc tù nhân lương tâm Trần Huỳnh Duy Thức bị cưỡng bức đặc xá một ngày trước chuyến thăm Mỹ của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm.

Nhiều dòng trạng thái tỏ vẻ vui mừng trước tin bà Hồng được thả trước thời hạn được đăng tải trên mạng xã hội trong ngày 21/9. RFA cũng nhận được thông tin trên trong cùng ngày.

Bà Hồng bị bắt vào ngày 31/ 5/2023 tại thành phố Hồ Chí Minh vì bị cho là chỉ đạo nhân viên của tổ chức không xuất hóa đơn giá trị gia tăng, không thực hiện đầy đủ thủ tục về kế toán, hóa đơn, chứng từ... cho khoản thu 69 tỷ đồng.

Đây là khoản tài trợ của các tổ chức nước ngoài cho những dự án của tổ chức CHANGE trong thời gian từ 2012 cho đến khi giải thể năm 2022. Số tiền bị cho là trốn thuế lên tới 6,7 tỷ đồng.

Đến ngày 28/9/2023, Toà án Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã tuyên bà ba năm tù giam cùng hình phạt bổ sung 100 triệu đồng.

Bình luận về bản án ba năm tù vì tội “trốn thuế” của bà Hồng, phát ngôn nhân Văn phòng khu vực Châu Á của tổ chức Ân xá Quốc tế khi đó nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) qua email:

“Chính quyền Việt Nam phải chấm dứt việc đàn áp các nhà vận động môi trường ngay lập tức. Bằng cách giam giữ những người cống hiến cho công lý khí hậu, chính quyền đã hạn chế khả năng của Việt Nam trong việc giải quyết một trong những vấn đề gây hậu quả nặng nề nhất của thời đại chúng ta.”

Trước khi bị bắt, bà Hồng từng được truyền thông Nhà nước đăng bài tôn vinh khi vào năm 2015 bà được tổ chức climateheroes.org đưa vào danh sách “Các anh hùng Khí hậu” nhân Hội nghị Liên Hiệp quốc về Biến đổi Khí hậu COP21. Bà là một trong năm người được trao giải Đại sứ truyền cảm hứng của WeChoice Awards 2019, và giải Chiến binh Xanh của Năm của giải Elle Style Awards. Ngoài ra, bà cũng là người phụ nữ Việt Nam đầu tiên đến Nam Cực.

Trong hai năm từ 2021-2023, Việt Nam đã tăng cường đàn áp và bỏ tù nhiều nhà hoạt động môi trường, lãnh đạo một số tổ chức xã hội dân sự có đăng ký với nhà nước như các ông bà Đặng Đình Bách, Mai Phan Lợi, Ngụy Thị Khanh, Bạch Hùng Dương và Hoàng Thị Minh Hồng.

Đến thời điểm này, đã có ba người được ra tù trước thời hạn gồm ông Mai Phan Lợi (10/9, sớm 18 tháng so với bản án 45 tháng tù giam); Bà Ngụy Thị Khanh (13/5, sớm năm tháng) và bà Hoàng Thị Minh Hồng.

Hôm 23/8, Dân biểu Quốc hội Liên bang Đức Andreas Jung nhận bảo trợ cho Đặng Đình Bách- nhà hoạt động bảo vệ môi trường và khí hậu ở Việt Nam hiện đang phải thi hành án tù năm năm về tội danh trốn thuế.

Việc bắt giam ông Bách bị các nhà quan sát độc lập xem là một biện pháp chính trị để triệt hạ các tiếng nói phản biện về chính sách khí hậu, và sáu báo cáo viên đặc biệt về nhân quyền của Liên Hiệp quốc kêu gọi trả tự do cho ông.