TIN TỔNG HỢP

(AFP) - Nhật Bản kêu gọi các trường đại học trong nước đón nhận sinh viên gặp khó khăn tại Mỹ. Lời kêu gọi của bộ trưởng Giáo Dục Nhật Bản, Toshiko Abe, được đưa ra hôm 27/05/2025. Bà Abe cho biết quyết định của tổng thống Mỹ Donald Trump đình chỉ chương trình tuyển sinh quốc tế của đại học danh tiếng Harvard khiến nhiều sinh viên Nhật Bản lo lắng. Bộ trưởng Giáo Dục Nhật Bản khẳng định sẽ làm mọi điều có thể để bảo đảm là những thanh niên đầy tham vọng và tài năng có thể tiếp tục việc học hành. Trước mắt, đại học Tokyo, một trong những đại học danh tiếng nhất của Nhật, dự kiến tạm thời tiếp nhận các sinh viên đang gặp khó khăn tại Mỹ, cũng như các nhà nghiên cứu trẻ của các trường đại học của Mỹ.

(Yonhap) - Bộ trưởng An ninh Bắc Triều Tiên công du Nga. Phái đoàn của bộ trưởng Ri Chang-dae, khởi hành từ Bình Nhưỡng hôm thứ Hai 26/05 để sang Nga dự cuộc họp thứ 13 của các quan chức an ninh cấp cao. Theo lịch trình, thư ký Hội đồng An ninh Nga, Sergueï Choïgou sẽ gặp ông Ri và đại diện an ninh của các nước Iran, Ấn Độ vào hai ngày 28-29/05.

(RFI) – Trung Quốc họp cấp cao tăng cường quan hệ với các đảo quốc Thái Bình Dương. Trong hai ngày 28-29/05/2025, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tiếp đón các đồng cấp của 11 quốc đảo Thái Bình Dương. Cuộc họp diễn ra tại thành phố Hạ Môn, tỉnh Phúc Kiến nhằm thắt chặt các mối quan hệ đối tác toàn diện giữa Trung Quốc với các đảo quốc trong vùng biển chiến lược.

(AFP) – Trung Quốc bị cáo buộc « thao túng » thị trường thép. Trong một báo cáo công bố hôm qua, 27/05/2025, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OCDE cáo buộc Bắc Kinh « lũng đoạn » thị trường thép thế giới và kềm hãm đầu tư phi các-bon của ngành luyện kim. Báo cáo dự phóng nhu cầu thế giới giảm « chưa tới 1% », trong khi nhịp độ sản xuất sẽ tăng vọt đến 6,7% trong giai đoạn 2025-2027. Tuy nhiên, theo OCDE, mức tăng này là do nhưng khoản tài trợ, đặc biệt tại Trung Quốc « cao hơn mức trung bình gấp 5 lần so với nhiều nền kinh tế khác ». Báo cáo cho rằng thị trường thép đã « bị thao túng bởi những thế lực phi thị trường, mà ở đó các nhà sản xuất nào không nhận được tài trợ thì không thể đối đầu với cuộc cạnh tranh công bằng ».

(AFP) - Ấn Độ phê duyệt một chương trình phát triển loại chiến đấu cơ hiện đại nhằm tăng cường khả năng tự chủ về quốc phòng. Thông báo của bộ Quốc Phòng Ấn Độ được đưa ra hôm 27/05/2025, gần 3 tuần sau cuộc đối đầu quân sự với Pakistan, theo đó bộ trưởng Rajnath Singh đã phê duyệt loại chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 (AMCA). Cơ quan Phát triển Hàng không Ấn Độ (ADA), trực thuộc bộ Quốc Phòng, sẵn sàng thực hiện chương trình này thông qua quan hệ đối tác công nghiệp. Do căng thẳng với Trung Quốc và Pakistan, hai nước láng giềng có vũ khí hạt nhân, New Delhi đặt hiện đại hóa quân đội lên hàng đầu. Ấn Độ cũng là một trong những nước nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới.

(AFP) - Pháp : Hạ Viện thông qua dự luật « trợ tử ». Dự luật trợ tử bắt đầu được đưa ra bàn bạc từ năm 2022 tại Pháp. Quyền trợ tử bao gồm quyền cho phép và hỗ trợ bệnh nhân muốn dùng chất gây chết người, hoặc cho phép dùng chất này nếu người bệnh « không còn khả năng về thể chất » tự làm điều đó. Như vậy, dự luật này là nhằm hợp pháp hóa việc trợ tử và đặc biệt là an tử. Điều kiện là người bệnh đang ở trong một tình trạng « nghiêm trọng và không thể chữa khỏi », « đe dọa đến tính mạng », ở « giai đoạn tiến triển » hoặc « giai đoạn cuối » và người bệnh phải chịu đựng « nỗi đau đớn về thể chất hoặc tâm lý ». Sau khi được thông qua vào hôm qua 27/05/2025, để có hiệu lực, dự luật còn phải được Thượng Viện thông qua. Nếu được ban hành, đây sẽ được xem là cải cách xã hội quan trọng nhất tại Pháp tính từ sau đạo luật Hôn nhân đồng giới hồi năm 2012.

(AFP) – Đức siết chặt luật nhập cư. Chính phủ Đức ngày 28/05/2025 thông qua dự thảo luật nhằm hạn chế di cư, bao gồm cả việc đình chỉ chương trình đoàn tụ gia đình sau động thái siết chặt kiểm soát biên giới. Liên minh chính phủ cầm quyền, gồm đảng bảo thủ của thủ tướng Đức Friedrich Merz và đảng Xã hội – Dân chủ, cũng đã bỏ phiếu hủy cơ chế nhập tịch nhanh do chính phủ Olaf Scholz đề ra. Cuối cùng, các bộ trưởng đã phê duyệt việc đưa vào luật nội dung Đức muốn « hạn chế » di dân chứ không còn là « kiểm soát » như tình trạng hiện nay. Tuy nhiên, việc thắt chặt chính sách này vẫn còn phải được các dân biểu chấp nhận từ nay đến tháng Bảy.

(AFP) – Iran rất có thể cho phép các chuyên gia Mỹ đến thanh tra. Lãnh đạo Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (OIEA), Mohammad Eslami, hôm nay, 28/05/2025, tuyên bố, « nếu các vấn đề được dỡ bỏ, một thỏa thuận được đúc kết và các yêu cầu của Iran được tính đến, Iran sẽ xem xét lại khả năng chấp nhận các điều tra viên người Mỹ » của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế AIEA đến thanh sát. Hiện Teheran và Washington đang trong vòng đàm phán về hạt nhân Iran.

(AFP) - Vụ thử nghiệm thứ 9 phi thuyền Starship của SpaceX thất bại. Tập đoàn SpaceX của tỷ phú Elon Musk hôm 27/05/2025 thông báo đã mất liên lạc với Starship ít phút sau khi phi thuyền cất cánh từ bãi phóng Starbase, bang Texas của Mỹ vào khoảng 23g35 giờ GMT hôm qua. Tên lửa có kích cỡ một tòa nhà cao khoảng 40 tầng và là tên lửa đẩy mạnh nhất từng được thiết kế. Phi thuyền không triển khai được các thiết bị mô phỏng vệ tinh như SpaceX kỳ vọng. Nhiên liệu bị rò rỉ khiến phi thuyền mất kiểm soát và phát nổ trên bầu trời Ấn Độ Dương.

(AFP) –Mức hâm nóng trái đất trung bình có thể vượt quá 1,5°C trong giai đoạn 2025-2029, so với thời kỳ tiền công nghiệp. Tổ chức Khí tượng Thủy văn Thế giới (OMM), một cơ quan trực thuộc Liên Hiệp Quốc, hôm nay, 28/05/2025, cho biết dự báo này có độ chính xác tới 70%. Trái Đất vẫn sẽ tiếp tục duy trì mức hâm nóng lịch sử sau hai năm nóng nhất từng được ghi nhận, theo như báo cáo khí hậu hàng năm do Cơ quan Khí tượng Thủy văn Anh Quốc công bố.

Ngoại trưởng Mỹ nêu trường hợp từ chối cấp visa cho quan chức nước ngoài

Đức sẽ cùng Ukraine sản xuất vũ khí tầm xa

Thủ tướng Đức nói rằng nước này sẽ cùng Ukraine phát triển vũ khí tầm xa mới có thể giúp Kiev tấn công mục tiêu trong lãnh thổ Nga.

"Các bộ trưởng quốc phòng của hai nước sẽ ký biên bản ghi nhớ hôm nay về việc mua sắm các hệ thống vũ khí tầm xa do Ukraine sản xuất", Thủ tướng Đức Friedrich Merz nói trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Berlin ngày 28/5.

Ông Merz nhấn mạnh việc sản xuất vũ khí tầm xa có thể diễn ra ở cả Ukraine và Đức, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết về công ty quốc phòng sẽ chế tạo các loại vũ khí này. Ông cũng không nói rõ hai bên sẽ sản xuất loại vũ khí tầm xa nào. Đức hiện sở hữu tên lửa hành trình Taurus có tầm bắn 500 km, nhưng chưa từng viện trợ cho Ukraine.

"Chúng tôi sẽ không áp hạn chế về tầm bắn, cho phép Ukraine có thể chủ động phòng vệ, kể cả để chống lại các mục tiêu quân sự bên ngoài lãnh thổ của họ", Thủ tướng Đức nói thêm.

Thủ tướng Đức ca ngợi dự án là khởi đầu cho hình thức hợp tác quân sự - công nghiệp mới giữa hai nước, khẳng định nó có "tiềm năng to lớn".

"Chúng tôi muốn có vũ khí tầm xa. Chúng tôi muốn tạo điều kiện cho nỗ lực sản xuất chung và sẽ có những cuộc thảo luận riêng về vấn đề này", ông nói.

Điện Kremlin cùng ngày cho biết việc Đức hợp tác phát triển vũ khí tầm xa với Ukraine là "hành vi kích động thêm chiến tranh", đồng thời nhấn mạnh lập trường của Đức là "vô trách nhiệm".

Thông báo mới của Thủ tướng Đức được đưa ra chỉ vài ngày sau khi ông ngày 26/5 tuyên bố các đồng minh phương Tây chủ chốt của Ukraine gồm Anh, Pháp, Mỹ và Đức không còn áp đặt bất cứ hạn chế nào về vũ khí tầm xa với Kiev.

Quyết định này được xem là bước ngoặt quan trọng trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, phản ánh thay đổi lớn về chính sách của phương Tây, trong bối cảnh Kiev ngày càng rơi vào tình thế bất lợi trong cuộc chiến với Moskva.

Trong ba năm qua, các nước phương Tây đã viện trợ nhiều loại vũ khí cho Ukraine, nhưng cũng áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt đối với việc sử dụng những khí tài tầm xa, bởi lo ngại nguy cơ bị kéo vào một cuộc đối đầu trực tiếp với Nga.

Thùy Lâm (Theo AFP, TASS)

Iran nêu điều kiện mở cửa cho thanh sát viên hạt nhân Mỹ

Iran cân nhắc cho phép thanh sát viên hạt nhân Mỹ đến nước này thông qua Liên Hợp Quốc nếu đạt thỏa thuận dỡ bỏ lệnh cấm vận.

"Với diễn tiến đàm phán hiện nay, nếu những yêu cầu từ Iran được phía Mỹ nghiên cứu và các bên đạt được thỏa thuận, Iran có thể cân nhắc chấp nhận thanh sát viên Mỹ đến đây thông qua Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA)", lãnh đạo Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran Mohammad Eslami ngày 28/5 cho biết.

IAEA, cơ quan trực thuộc Liên Hợp Quốc có trụ sở tại Áo, được thành lập vào năm 1957 nhằm thúc đẩy sử dụng năng lượng nguyên tử với mục đích hòa bình.

Iran vẫn chấp nhận các đoàn kiểm tra từ IAEA tới nước này, dù thỏa thuận giám sát chương trình hạt nhân với phương Tây đã đổ vỡ. Tuy nhiên, IAEA những năm qua nhiều lần cáo buộc Tehran thiếu hợp tác, từ chối vô cớ một số thanh sát viên hoặc giới hạn địa điểm kiểm tra.

Tehran và Washington đang chuẩn bị bước vào vòng đàm phán thứ sáu nhằm giải quyết những lo ngại của phương Tây về chương trình hạt nhân của Iran và dỡ bỏ các lệnh cấm vận đối với nước này.

Hai bên vẫn bất đồng về mức độ làm giàu uranium trong chương trình hạt nhân của Iran. Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần này bình luận lạc quan rằng vòng đàm phán tiếp theo giữa các bên sẽ mang đến "tin tốt lành".

Washington cho rằng chương trình của Iran nhắm đến phát triển vũ khí hạt nhân và yêu cầu Tehran phải đưa lượng uranium được làm giàu về mức 0. Trong khi đó, chính phủ Iran luôn khẳng định chương trình hạt nhân của họ chỉ phục vụ mục tiêu dân sự và không chấp nhận nước ngoài áp đặt giới hạn làm giàu uranium.

"Làm giàu uranium là nền tảng và trụ cột của ngành công nghiệp hạt nhân quốc gia. Áp đặt giới hạn không khác gì tuyên bố một nước được phép có trạm biến áp và đường dây điện, nhưng lại không được xây nhà máy điện", ông Eslami bình luận.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (IWS), Đặc phái viên Mỹ tại Trung Đông Steve Witkoff đã đề xuất Tehran tạm ngưng làm giàu uranium trong tối đa ba năm để xây dựng lòng tin giữa các bên, tiến đến ký kết một thỏa thuận cụ thể hơn. Oman, trung gian đàm phán giữa Mỹ và Iran, gợi ý Tehran tạm ngưng làm giàu uranium trong 6 tháng và các bên xem xét gia hạn sau.

Trả lời phỏng vấn với CNN ngày 26/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Esmail Baghaei khẳng định nước ông "không có ý định vũ khí hóa chương trình hạt nhân" và Tehran có thể dễ dàng chấp nhận yêu cầu này trong đàm phán với Mỹ.

"Nhưng nếu ý định của Mỹ là ngăn chặn người dân Iran phát triển năng lượng hạt nhân một cách hòa bình, đàm phán sẽ gặp rắc rối", ông nói.

Thanh Danh (Theo Reuters, IWS)

Israel tuyên bố tiêu diệt thủ lĩnh Hamas Mohammad Sinwar