New York Times

Tác giả: Peter Baker

Dịch giả: Ngọc Thu

5-4-2017

Steve Bannon, Chiến lược gia trưởng của Trump trong Nhà Trắng hôm thứ Hai. Ảnh: Stephen Crowley/NYT

Tổng thống Trump cải tổ lại tổ chức an ninh quốc gia của ông ta hôm thứ Tư, loại bỏ Stephen K. Bannon, chiến lược gia trưởng của ông ta, ra khỏi một ủy ban hoạch định chính sách hàng đầu và phục hồi lại các chức vụ cho các viên chức quân sự và tình báo cấp cao, đã bị giáng chức khi ông ta vừa nhậm chức.

Sự thay đổi này do Trung tướng H. R. McMaster sắp đặt, ông McMaster là người giữ chức cố vấn an ninh quốc gia cho ông Trump, sau khi Michael T. Flynn từ chức hồi tháng Hai, với lý do lừa dối Phó Tổng thống Mike Pence và các quan chức khác trong Nhà Trắng trên về những lần ông ta liên lạc với đại sứ của Nga.

Tướng McMaster thừa hưởng một âm mưu có tổ chức trong Hội đồng An ninh Quốc gia, đã khuấy động những cuộc phản kháng vì vai trò của ông Bannon. Sự thiết lập ban đầu giúp ông Bannon, cựu chủ tịch trang tin Breitbart News, trở thành một thành viên trong ủy ban những người đứng đầu, điển hình gồm các quan chức cấp nội các, như Phó Tổng thống, Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng. Sự sắp xếp ban đầu cũng đã làm cho Tổng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ và Giám đốc Tình báo Quốc gia chỉ thỉnh thoảng tham gia khi có các vấn đề đòi hỏi.

Những người chỉ trích nói, sự có mặt của ông Bannon trong một cơ cấu xây dựng chính sách về an ninh quốc gia, có nguy cơ chính trị hóa chính sách đối ngoại.

Một trật tự mới do ông Trump thiết lập hôm thứ Ba, được công bố hôm thứ Tư, đã đuổi ông Bannon ra khỏi ủy ban những người đứng đầu, đưa Chủ tịch Tham mưu trưởng Liên quân và Giám đốc Tình báo [trở lại ủy ban], và cũng đưa thêm Bộ trưởng Bộ Năng lượng, Giám đốc CIA và Đại sứ Liên Hiệp Quốc vào [ủy ban].

Một quan chức cao cấp trong Nhà Trắng cho biết, sự thay đổi này là như một diễn biến hợp lý, không phải là sự thụt lùi của ông Bannon. Ông ta đã được đưa vào ủy ban những người đứng đầu để để mắt tới ông Flynn và “hủy bỏ hoạt động” của Hội đồng An ninh Quốc gia sau chính quyền Obama, viên chức này nói với điều kiện giấu tên, thảo luận về những chuyện nội bộ. Vị quan chức này cho biết, quy trình đã được hoàn thành.

Một quan chức khác thân cận với ông Bannon khẳng định rằng, hành động này không phải là dấu hiệu tổng thống đã mất niềm tin vào ông ta (Bannon) hoặc muốn giảm vai trò của ông ta. Và bằng chứng là, ông ông ta vẫn lặng lẽ đóng một vai trò trong các quyết định về an ninh quốc gia, người phụ tá này nói rằng, ông Bannon vẫn được phép xem hồ sơ mật ở mức độ cao nhất tại West Wing.

Nhưng việc tổ chức lại [chuyện nội bộ] này dường như là một chiến thắng rõ ràng cho Tướng McMaster, khi ông phải đấu tranh để khẳng định quyền kiểm soát an ninh quốc gia. Ngoài việc thay đổi các thành viên trong ủy ban các nhân vật cao cấp, trình tự mới cũng đặt Hội đồng An ninh Nội địa dưới quyền của Tướng McMaster, thay vì làm cho nó trở thành một thực thể riêng biệt, như trật tự ban đầu của ông Trump đã làm.

Tướng McMaster đã hình dung ra, những sự thay đổi này sẽ xảy ra ngay sau khi ông nhận chức vụ của mình hồi tháng Hai, nhưng nó được tiến hành chậm để tránh bị kích động mạnh tình hình đang biến động. Ông Bannon và các đồng minh của ông ta ban đầu khẳng định, chức vụ của ông ta sẽ không thay đổi trong bất kỳ sự tổ chức lại nào của tướng McMaster, nhưng cuối cùng thì tổng thống đã được thuyết phục rằng, sẽ khôn ngoan hơn khi đưa ông ta (Bannon) ra khỏi ủy ban những người đứng đầu.

Ủy ban những người đứng đầu này do cố vấn an ninh quốc gia đứng đầu. Đây là cơ quan hoạch định chính sách quan trọng cho an ninh quốc gia, và chính ông sẽ quyết định những câu hỏi nào không đưa lên tổng thống. Ủy ban này cũng tranh luận các vấn đề nào được gửi lên cho tổng thống, và những sự lựa chọn cho ông ta.

Cố vấn chính trị có truyền thống không phục vụ trong ủy ban. Tổng thống George W. Bush đã không cho cố vấn cao cấp của mình là ông Karl Rove, tham gia vào những cuộc họp an ninh quốc gia quan trọng. Tổng thống Barack Obama cho phép cố vấn cao cấp của mình là ông David Axelrod, có mặt tại một số buổi họp, nhưng ông [Axelrod] không được nằm trong tình trạng chính thức và ông ấy nói rằng, ông chỉ quan sát mà không tham gia [đặt câu hỏi].

Ngoài việc cho ông Bannon làm thành viên chính thức, tổ chức an ninh quốc gia ban đầu đã làm giảm vai trò của Chủ tịch Tham mưu trưởng Liên quân và Giám đốc Tình báo Quốc gia, quy định rằng họ sẽ chỉ được tham dự “khi có các vấn đề liên quan đến trách nhiệm của họ được thảo luận”.

Các thành viên của nhóm [chuyển tiếp quyền hành] của ông Trump nói rằng, họ không muốn nói họ bị giáng cấp; họ chỉ đơn giản lấy lệnh ban đầu của ông Bush, cắt và dán ngôn ngữ của họ vào, không nhận ra rằng hai quan chức dưới thời ông Obama đã được thăng chức.

( Ba Sam )