Động đất cường độ mạnh, mỗi năm ít nhất 20 cơn bão đổ bộ… Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng cả chính vị trí địa lí, khí tượng, sự đói nghèo, các công trình xây dựng kém chất lượng, sự bùng nổ dân số cùng biến đổi khí hậu đã khiến Philippines trở thành quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước các cơn bão.
Cơn bão Haiyan đổ bộ vào miền trung Philippines hồi ngày 8.11 vừa qua với sức gió lên đến 315km/giờ là một trong những siêu bão mạnh nhất trong lịch sử. Cơn bão đã khiến ít nhất 10.000 người thiệt mạng, theo ước tính của các quan chức Philippines.
Theo giáo sư về khí tượng Kerry Emanuel thuộc Viện công nghệ Massachusetts (MIT) thì thảm họa ở Philippines là do cả 2 tác nhân con người và tự nhiên.
“Nếu không có một trong hai yếu tố, sẽ không có thảm họa như trên”, giáo sư Emanuel cho biết.
7.000 hòn đảo của Philippines nằm trong khu vực dễ bị bão nhất thế giới, với một nửa các cơn bão mạnh nhất từng quét qua khu vực đất liền trong thế kỷ 20 và 21 từng đi qua Philippines, theo nghiên cứu của Jeff Masters – Giám đốc Weather Underground.
Các cơn bão trên thường quét qua Philippines sau khi chúng đã qua hoặc chưa đạt tới đỉnh điểm của sức mạnh.
Nhưng điều đó hoàn toàn trái ngược với Haiyan, khi siêu bão này quét qua Philippines với toàn bộ sức mạnh ở thời điểm mạnh nhất dựa trên quan sát của vệ tinh Mỹ.
Theo các nhà khí tượng học, con người đóng vai trò rất lớn trong thảm họa này, thậm chí là lớn hơn cả tự nhiên. Còn theo nhà nghiên cứu bão Brian McNoldy thuộc Đại học Miami thì con người chiếm từ 75 – 80% trách nhiệm cho sự tàn phá.
Các nguyên nhân chính được cho là nghèo đói cùng sự gia tăng chóng mặt của dân số tại các vùng ven biển dễ bị tổn thương, trong khi đó nhà ở được xây dựng thiếu kiên cố. Có khoảng 1/3 nhà cửa ở Tacloban có tường bằng gỗ, và cứ 7 ngôi nhà thì có 1 căn lợp mái cỏ.
Dân số của thành phố Tacloban đã tăng gấp 3 từ 76 ngàn lên 221 ngàn người chỉ trong vòng 40 năm.
Bên cạnh đó, các nhà khoa học cho rằng việc con người gây ra sự nóng lên toàn cầu đã góp phần làm tăng mực nước biển và gây ra sự tăng trưởng sức mạnh trong các cơn bão nhiệt đới.
Một nghiên cứu hồi năm 2008 ở khu vực tây bắc Thái Bình Dương, nơi Haiyan hình thành, cho thấy có 1% các cơn bão nhiệt đới mạnh nhất trong 30 năm qua đang mạnh lên mỗi năm – một hiên tượng mà một số nhà khoa học cho là hệ quả của sự nóng lên toàn cầu.
Vĩnh Duy
