Đại sứ Hoa Kỳ David Shear và Bác sĩ Nguyễn Đan Quế, tại tư gia của BS Quế ở Sài Gòn hôm 17/08/2012.

Courtesy US Embassy

Nhân quyền đi xuống

Nhân dịp kỷ niệm “Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam” 11/05/2013, Bác Sĩ Nguyễn Đan Quế đã dành cho Chân Như của Đài Á Châu Tự Do một cuộc phỏng vấn đặc biệt về tình hình nhân quyền Việt Nam hiện nay. Trước hết ông cho biết:

BS Nguyễn Đan Quế: Chào anh Chân Như cùng quý vị thính giả của Đài RFA. Trong nhiều năm qua thì vấn đề tranh đấu cho nhân quyền tại Việt Nam có những bước thăng trầm. Từ năm 1975, suốt một thời gian dài, chúng ta sống dưới một chế độ áp bức, toàn trị. Cho đến khi mà Việt Nam chấp nhận mở cửa, đặc biệt là kết nối lại quan hệ ngoại giao với Hoa kỳ. Khoảng thời gian sau đó, khi mà vốn đầu tư ngoại quốc đổ vào nhiều, tình trạng nhân quyền có khá hơn một chút. Đáng lẽ phải có những thay đổi chính trị kèm theo khi mà đã thực hiện được những tiến triển mở đầu về kinh tế như thế. Vì nhà cầm quyền Hà Nội sợ mất quyền hành nên đi ngược lại lịch sử quay ra đàn áp người dân.

Giai đoạn từ năm 2010 cho đến bây giờ, tình trạng nhân quyền lại kém đi. Rất nhiều cơ quan nhân quyền trên thế giới cùng rất nhiều các chính phủ đều đã lên tiếng yêu cầu Hà Nội phải tôn trọng nhân quyền. Hiện giờ, chúng ta đang ở trong một giai đoạn mà nhân quyền đang bị vi phạm nặng nhất, đặc biệt là đối với những người viết blog, với những dân oan bị mất đất đi khiếu kiện và các tôn giáo nữa.

Chân Như: Vâng, có một số tổ chức từng công khai lên tiếng cho vấn đề dân chủ, nhân quyền, tự do tôn giáo nhưng rồi đã bị trấn áp mạnh mẽ. Ông thấy mức độ hiệu quả về phía chính quyền Hà Nội về các biện pháp trấn áp như thế nào?

Hiện giờ, chúng ta đang ở trong một giai đoạn mà nhân quyền đang bị vi phạm nặng nhất, đặc biệt là đối với những người viết blog, với những dân oan và các tôn giáo nữa.
-BS Nguyễn Đan Quế

BS Nguyễn Đan Quế: Vâng, đúng là hiện giờ Hà Nội đang gia tăng các biện pháp trấn áp đối với những người phát biểu chính kiến trên internet, rõ ràng gia tăng rất mạnh. Nhưng ngày nay với những thông tin tương đối, không thể bưng bít được như trước nữa thì những biện pháp này đã gặp phải một phản ứng càng ngày càng mạnh, đặc biệt từ giới trẻ Việt Nam.

Hiện nay, ở giờ phút chúng ta đang trao đổi, giới trẻ này đang sử dụng, theo tôi, là khá hiệu quả, khá thành công các mạng xã hội để viết blog, để mạnh dạn lên tiếng cái quan điểm của mình, dĩ nhiên là còn khá khó khăn về đủ mọi mặt. Họ đưa lên những biện pháp gia tăng rõ ràng và mọi người đều thấy. Cái biện pháp này nó đặt chung trong hoàn cảnh của đất nước cho thấy sự thống trị của độc tài cộng sản đang đi xuống, đang chia rẽ. Trong khi đó sức mạnh quần chúng đòi nhân quyền, đòi dân chủ đang gia tăng. Điễn hình như các anh em tổ chức những buổi dã ngoại để bàn về nhân quyền đã bị đàn áp rất dã man. Theo tôi nhận xét thì chuyện đàn áp như thế chỉ làm cho anh em hăng thêm chứ tôi không tin rằng họ có thể làm chùn bước những anh em trẻ và của tất cả những người mong muốn tự do dân chủ.

Cần mọi người cùng đứng lên

Chân Như: Vâng, thưa bác sĩ, hiện ngày càng có nhiều người nghe biết đến phong trào đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền tại Việt Nam, thế nhưng, sự dấn thân tham gia vẫn còn giới hạn. Theo ông vì sao ạ?

BS Nguyễn Đan Quế: Đúng, phong trào dân chủ của Việt Nam còn mới mẻ, non yếu, chưa kết hợp lại với nhau. Tuy nhiên, tôi xin nhấn mạnh một điều ở đây, phong trào dân chủ Việt Nam hiện nay là một phong trào xuất phát từ quần chúng trước cái áp lực bị đàn áp, chứ không phải do một nhóm người nào tổ chức. Chúng ta thấy rõ qua vấn đề thất bại về mặt kinh tế của nhà cầm quyền, một cái quyền vô hiệu năng, tham nhũng, đàn áp, cướp của dân, nên người dân rơi vào tình trạng bị áp bức, bị khủng hoảng niềm tin khủng hoảng niềm tin.

Linh mục Nguyễn Văn Lý tại phiên xử ở Thừa Thiên Huế hôm 30-3-2007. AFP PHOTO.

Vì vậy, giờ đây là lúc mọi người tề tựu đứng lên và chúng tôi cố hoạt động để làm thế nào càng ngày càng có nhiều quần chúng khắp nơi đứng lên đòi cái quyền sống của mình, đòi cơm áo, đòi có quyền tự quyết định cho tương lai của mình, đòi một chính quyền mới với một đường lối mới. Có như vậy mới giải quyết được vấn đề xã hội, vấn đề biển Đông cho dân tộc ta. Người ta không thể chịu đựng được nữa một chính quyền hoàn toàn bất lực, đặt quyền lợi của phe nhóm lợi ích lên trên quyền lợi của dân tộc. Thế thì trong một bối cảnh mà điều kiện lịch sử đòi hỏi, tôi nghĩ, đây là một tất yếu của phong trào dân chủ Việt Nam. Tất yếu để tiến đến chỗ kết hợp lại với nhau, đoàn kết lại với nhau vì cùng một mục tiêu và tình trạng lịch sử thôi thúc bắt buộc phải tiến đến chỗ hợp lực để có sức mạnh nhằm đánh đổ cái chế độ này.

Chân Như: Thưa bác sĩ, yếu tố đoàn kết là cần thiết cho một phong trào, nhất là những hoạt động sơ khai như các nhóm đấu tranh cho dân chủ và dân quyền tại Việt Nam. Theo bác sĩ thì yếu tố này lâu nay bị chi phối ra sao và cần làm gì để mọi người cùng nhất trí cho mục tiêu chung ạ?

BS Nguyễn Đan Quế: Trong cuộc tranh đấu nào cũng thế, yếu tố đoàn kết là vô cùng quan trọng. Nhất là hiện nay, ở thời điểm này thì phe thống trị đang bị chia rẽ và sức thống trị đang đi xuống mà sức mạnh quần chúng lại đang đi lên. Nghĩa là chúng ta có điều kiện rất thuận lợi nhằm đạt được sự đoàn kết của tất cả những người Việt Nam nào quan tâm đến nhân quyền, muốn một nền dân chủ cho Việt Nam, muốn đất nước này thịnh vượng, muốn dân tộc này hạnh phúc. Hiện giờ chúng ta có những điều kiện lịch sử đó.

Để đoàn kết được thì vấn đề căn bản khôn phải đoàn kết người này theo người kia mà đường lối mới được xác định bởi 3 yếu tố chính. Điều thứ nhất là phát triển Việt Nam trong toàn cầu hóa. Điều thứ hai là phát triển Việt Nam trong phong cách, cái mẫu số chung của cả Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, Asian. Và điều thứ ba, dân tộc Việt Nam, những người phấn đấu cho dân tộc Việt Nam hòa hợp và biết rất rõ hoàn cảnh của cái thế giới mới ngày hôm nay. Chúng ta phải phát triển Việt Nam với áp lực rất là mạnh mẽ trong bối cảnh các siêu cường đang tranh giành ảnh hưởng nhất là về kinh tế tại Đông Nam Á, đặc biệt là tại Việt Nam. Đường lối mới chính yếu để đoàn kết mọi người đang tự lớn mạnh, đang tự ra đời ngay chính trong cuộc chiến đấu này.

Nhân dịp này gởi đến tất cả anh em đang tranh đấu, tất cả đồng bào Việt Nam ở trong nước cũng như tất cả đồng bào Việt Nam ở hải ngoại, ngày nhân quyền Việt Nam là cây cầu nối lịch sử thiêng liêng và hiệu quả để đoàn kết Việt Nam trong nước và ngoài nước trên một cơ sở rất là rõ ràng. Tất cả chúng ta dù là con Hồng cháu Lạc ở trong nước hay đang tha phương đều có chung một mục đích là muốn Việt Nam có nhân quyền, có dân chủ.

Chân Như: Vâng xin cảm ơn bác sĩ Nguyễn Đan Quế đã dành cho đài Á Châu Tư Do chúng tôi cuộc phỏng vấn ngày hôm nay ạ.

RFA