Cảnh sát Mỹ tuần tra cùng chó nghiệp vụ tại nhà ga tàu điện ngầm Grand Central ở New York. Ảnh: AP

Ngay cả trong kỷ nguyên chống tội phạm bằng công nghệ cao như hiện nay, vũ khí tối ưu hơn cả giúp chặn đứng các cuộc đánh bom khủng bố nhằm vào sân bay và ga tàu điện ngầm như vụ việc xảy ra ở thủ đô Brussels của Bỉ hôm 22/3 vẫn là loài chó, giống vật nuôi 4 chân thông minh, sở hữu chiếc mũi cực kỳ nhạy bén, theo AP.

Chó nghiệp vụ thường được huấn luyện để đánh hơi mùi chất nổ trên các đối tượng khả nghi di chuyển giữa những nơi đông đúc. Cho đến nay, nhiều người vẫn đánh giá chó nghiệp vụ là phương tiện cảnh báo sớm tốt hơn bất cứ công nghệ cao nào.

Khả năng phát hiện những đối tượng tình nghi của chúng "vượt trội con người và cả máy móc", James Waters, lãnh đạo đơn vị chống khủng bố thuộc Sở Cảnh sát New York (NYPD), nhận xét.

Waters vừa hoàn thành khóa huấn luyện cho một đội chó nghiệp vụ. Trải qua đào tạo, chúng có thể lần theo mùi tỏa ra từ nhiều loại chất nổ khác nhau, điển hình như vật liệu nổ dễ bay hơi TATP được sử dụng trong các vụ đánh bom ở Brussels mới đây hay vụ khủng bố Paris hồi tháng 11 năm ngoái.

Tuy nhiên, theo chuyên gia, cơ quan chức năng các nước hiện không có đủ số lượng chó nghiệp vụ cảnh báo mùi thuốc nổ để cung cấp tới những nơi cần bảo vệ. Mỹ đang sở hữu khoảng 130 chó nghiệp vụ đã qua huấn luyện đúng tiêu chuẩn trên cả nước, trong khi cả châu Âu chỉ có một con chó nghiệp vụ đánh hơi chất nổ theo đúng tiêu chuẩn mới, Waters cho hay.

NYPD có khoảng 36.000 nhân viên cảnh sát cùng nhiều chuyên gia phân tích khủng bố. Họ còn thành lập hẳn những đơn vị chống khủng bố đặc biệt và sử dụng hệ thống máy tính siêu tinh vi kết nối với hàng nghìn camera giám sát để phát hiện và cảnh báo những túi đồ khả nghi được đặt tại một địa điểm quá lâu. Dù vậy, NYPD vẫn duy trì một lực lượng hơn 100 con chó nghiệp vụ, gồm chó đánh hơi bom theo kiểu truyền thống và chó phát hiện ma túy.

Lớp chó nghiệp vụ phát hiện bom vừa tốt nghiệp của NYPD đã trải qua 15 tháng huấn luyện. Chúng được dạy để đánh hơi các vi hạt chất nổ tỏa ra từ con người khi họ đi qua một đám đông, sau đó lần đến nguồn phát ra mùi. Phương pháp này khác với kiểu truyền thống là các con chó nghiệp vụ chỉ đánh hơi mùi chất nổ tỏa ra từ một vật thể cố định.

Ưu thế vượt trội

Cảnh sát Chicago dẫn chó nghiệp vụ tuần tra trên tàu điện ở nhà ga Randolph. Ảnh: AP

Một con chó sở hữu 200 triệu tế bào khứu giác, trong khi đó, mũi của con người chỉ có khoảng 5 triệu tế bào. Cho dù trong tình trạng mệt mỏi và mất tập trung thì khả năng phát hiện mùi của chúng vẫn vượt trội so với bất kỳ công nghệ hiện đại nào.

Đại học Rhode Island, Mỹ, đang phát triển một công nghệ có thể đạt đến gần mức nhạy của khứu giác chó. Đây là hệ thống cảm ứng điện tử được thiết kế để giám sát liên tục một khu vực. Hệ thống trên chưa được triển khai trong thực tế song lợi thế của nó là không cần huấn luyện và nghỉ ngơi như chó nghiệp vụ.

"Hãy tưởng tượng nó như một chiếc mũi chó điện tử có khả năng hoạt động 24 giờ, trong cả 7 ngày", giáo sư Otto Gregory từ Đại học Rhode Island, nói.

Trên lý thuyết, các động vật khác với khứu giác nhạy bén như voi hay chuột cũng có khả năng phát hiện chất nổ. Tuy nhiên, mối quan hệ đặc biệt giữa chó và người cũng như sự thông minh của chúng khiến chó trở thành bạn đồng hành phù hợp nhất của cảnh sát trong các nhiệm vụ tuần tra.

Giới chuyên gia cho biết giống chó săn Labrador Retriever là sự lựa chọn tốt nhất để huấn luyện đánh hơi chất nổ vì chúng thân thiện với con người và biết nghe lời. Giống chó Cocker Spaniel của Tây Ban Nha hay giống chó săn Pointer lông ngắn của Đức cũng là những lựa chọn tốt để huấn luyện nghiệp vụ phát hiện chất nổ.

"Chúng có khả năng đánh hơi khó tin đối với các hóa chất độc hại", tiến sĩ Paul Waggoner từ trường thú y Đại học Auburn, Mỹ, nhận định. Đây là cơ sở tiên phong trong công tác huấn luyện chó nhận diện và lần theo mùi hương ở Mỹ.

Số lượng các vụ đánh bom tự sát ngày càng gia tăng nên nhu cầu chó nghiệp vụ đánh hơi chất nổ cũng vì thế mà tăng theo. Paul Hammond, giám đốc AMK9, công ty an ninh liên kết với Đại học Auburn để huấn luyện chó nghiệp vụ, cho hay kể từ tháng một đến nay, đơn vị này đã nhận thêm 36 đơn đặt hàng chó nghiệp vụ mới.

Giá mỗi con chó nghiệp vụ sau khi hoàn thành huấn luyện xấp xỉ 49.000 USD. Chúng được cấp phép sử dụng trong một năm. Vượt quá thời gian đó, những con chó này phải tiếp tục trải qua quá trình huấn luyện để thích ứng với các chiến thuật thay đổi của khủng bố.

Theo Hammond, nhu cầu chó nghiệp vụ không chỉ bắt nguồn từ các cơ quan thực thi pháp luật mà còn xuất phát từ những câu lạc bộ thể thao hay công viên giải trí. Họ muốn có một biện pháp để kiểm tra đám đông thật hiệu quả và họ chọn chó nghiệp vụ để thực hiện nhiệm vụ ấy.

"Các mối đe dọa đang biến đổi từng ngày và chó nghiệp vụ thực sự đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện khủng bố", Hammond nhấn mạnh.

Hồng Vân