“...giới lãnh đạo Hà Nội sẽ không để cho các mội trường truyền thông dù cũ dù mới có hy vọng thúc đẩy và tập trung những bất mãn của quần chúng. Chúng ta có thể chờ đợi những đợt đàn áp còn gay gắt nữa trong những ngày tới...”

Sau hơn một năm bị giam giữ, cuối cùng năm người “blogger” của Việt Nam cùng với một số người bất đồng chính kiến khác đã bị đưa ra tòa vào tháng Giêng vừa qua và bị tuyên án 13 năm tù. Thế là lại có thêm một số người khác tham gia vào cái lực lượng càng ngày càng đông những người bị chế độ kết án tù vì “hoạt động nhằm lật đổ chế độ của nhân dân”, “phá hoại tình đoàn kết”, và “tuyên truyền chống lại nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam”.

Với việc phát triển mạng Internet mạnh mẽ tại Việt Nam trong 10 năm qua, những “blogger” Việt Nam đã được hưởng một sự tự do tương đối so với các môi trường truyền thông khác. Nhưng chính sự tự do tương đối đó chẳng sớm thì muộn cũng kéo theo sự chú ý của một nhà nước bệnh hoạn không còn dám tin tưởng vào chính mình.

Union) cho biết lực đẩy việc gia tăng này là điện thoại di động với khả năng hội nhập mạng Internet. Tỷ lệ xâm nhập của broadband di động là 13% cho năm 2010.

Một hệ quả của sự phát triển mạng Internet là sự xuất hiện của những blog và những blogger nói lên những gì mà sự kiểm soát của nhà nước đối với các phương tiện truyền thông truyền thống không cho nói. Người ta ước tính cả Việt Nam có khoảng 2 triệu người viết blog tuy rằng con số blogger nổi tiếng với nhiều người theo dõi không nhiều lắm. Có những blog do nhiều người đóng góp như blog Dân làm báo, trong khi có những blog chỉ của một người như Điếu Cày.

Ngưòi ta có thể lạc quan nghĩ rằng dưới áp lực như vậy, chính quyền Hà  Nội sẽ phải cởi mở. Tạp chí The Economist chẳng hạn còn khuyến cáo rằng đảng Cộng Sản Viêt Nam có nguy cơ bị mất cái chính thống làm cơ sở cho quyền lực của mình và cảnh cáo rằng những bất mãn của quần chúng hiện đang gia tăng tuy rằng “chưa đạt đến mức nổi dậy cách mạng”.

Thế nhưng những lạc quan đó có vẻ là quá sớm. Sau khi các cuộc cách mạng mùa xuân Arab nổ ra tại vùng Trung Đông và Bắc Phi, người ta đã đặt nhiều vào khả nang làm thay đổi của các phương tiện truyền thông mới này. Nhưng thay vào một tình trạng cởi mở mới thì tại các nước độc tài - hoặc chuyên chế còn lại như Trung Quốc, Iran và Việt Nam -  một giai đoạn mới mà Christopher Deloire của tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới (Reporter Sans Frontières – RSF) gọi là một “thời đại khủng bố mới” với việc theo dõi và kiểm duyệt phổ biến mạng Internet, cũng như là đàn áp thẳng tay các người đối lập đã được chính quyền tung ra để đối phó.

Hà Nội thấy rõ hậu quả của việc cho phổ biến các chống đối trên mạng đối với chế độ của mình; và đã phản ứng một cách mau lẹ và tàn bạo đối với những người bất đồng chính kiến. Trên một phương diện nào đó, phản ứng này còn tàn bạo hơn là đối với những người chống đối tại các giai đoạn trước nữa.

Nhằm làm dễ dàng hơn việc đàn áp những người chống đối, chính quyền đã đưa ra nhiều luật lệ mới. Tháng  9 năm 2012, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho ban hành nghị định số 7169 ra lệnh cho các quan chức trừng phạt không khoan nhượng những blog bị coi là bất hợp pháp. Trước đó, một nghị định khác đã quyết định những hình phạt đối với những nhà báo – cả báo thường và mạng – nào không tuân thủ những tiêu chuẩn mơ hồ như “cung cấp những tin tức quốc nội và quốc tế đứng đắn phù hợp với những yêu cầu của đất nước và nhân dân”. Nghị định này cũng trao quyền điều tra những kẻ bị nghi ngờ là tuyên truyền chống đối cho công an chứ không phải là bộ Thông Tin.

Những luật lệ mới là một bằng chứng cho thấy một tình trạng sợ hãi gia tăng trong giới lãnh đạo Hà Nội rằng blog là một môi trường mới có ảnh hưởng rất mạnh giúp chống lại chế độ. Những e sợ đó được thể hiện qua việc càng ngày càng có nhiều vụ bắt bớ và đưa ra sử với tội danh “âm mưu lật đổ” chế độ.

Song song với việc đàn áp, chính quyền cũng tích cực dùng những người của mình viết ra những blog ủng hộ hoặc là để bôi nhọ những người chống đối. Tháng Giêng năm nay Trưởng ban Tuyên Huấn Trung Ương của đảng Cộng Sản Việt Nam khoe rằng đã triển khai blogger của đảng tại 400 địa chỉ mạng và 20 blog để ca tụng đảng và trả lời các chỉ trích. Con số các blogger chính thức của đảng thì không được biết rõ, nhưng người ta ước tính là có thể lên đến 1000 người. Không có một vẻ gì là hổ thẹn cả, Hồ Quang Lợi này khoe với đài BBC về sự thành công của chính sách chống lại những “tin đồn tiêu cực” về những “vấn đề tế nhị” và ngăn chặn những cố gắng trên mạng nhằm tổ chức những cuộc biểu tình. Bên cạnh những cố gắng công khai đó là những cố gắng phá hoại qua các hoạt động hacker chống lại những địa chỉ chứa các ý kiến chống đối đặt bên ngoài Việt Nam.

Tổ chức The OpenNet Initiative đã thu thập được những bằng cớ cho thấy những cuộc tấn công vào các địa chỉ chống đối và những người bất đồng ý kiến trên mạng càng ngày càng có hệ thống, một bằng chứng cho thấy có bàn tay của nhà nước chứ không phải là những “cá nhân ái quốc”.

Việt Nam sau khi mở cửa kinh tế, bắt đầu vào năm 1986, đã có lúc được coi như là một con tiểu long tiềm tàng của châu Á. Từ 2002 đến 2007, tốc độ tăng trưởng liên tục đạt được trên 7%. Một giai cấp trung lưu mới xuất hiện, tuy rằng tập trung phần lớn tại Sài Gòn và Hà Nội cùng một số các đô thị khác. Nhưng khi cuộc khủng hoảng tài chánh 2008 làm kinh tế thế giới khựng lại thì kinh tế Viêt Nam cũng khựng lại với  tốc độ tăng trưởng chậm lại chỉ còn khoảng 5%. Tuy rằng nhiều nước phát triển như Anh Quốc chỉ mong đạt được một tốc độ như vậy, nhưng đối với Việt Nam việc nền kinh tế chạy chậm lại đã có một ảnh hưởng khủng khiếp đến thu nhập của những gia đình Việt Nam trung bình. Trong khi đó, tình trạng lạm phát gia tăng - tốc độ lạm phát lên đến 9% - lại càng làm cho những gia đình này gặp khó khăn hơn nữa.

Tình trạng suy thoái này đã không giúp gì cho niềm tin của dân chúng vào chế độ. Nhưng bên cạnh đó, trì trệ kinh tế để làm lộ ra những yếu kém và hủ hóa trong lòng bộ máy quản lý kinh tế của chế độ với một loạt những vụ án tham nhũng giật gân tại các xí nghiệp quốc doanh như Vinashin trong đó thất thoát đến hàng tỷ đô la Mỹ.

Hà Nội biết rằng trỉ trệ kinh tế có thể làm sụp đổ ngay cả những chế độ ổn định nhất. Thành ra giới lãnh đạo Hà Nội sẽ không để cho các mội trường truyền thông dù cũ dù mới có hy vọng thúc đẩy và tập trung những bất mãn của quần chúng. Chúng ta có thể chờ đợi những đợt đàn áp còn gay gắt nữa trong những ngày tới.