Tham Khảo
Mạng Xã Hội và quyền Tự do ngôn luận
Chiều ngày 18/4/2017, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn bộ Thông tin & Truyền thông (bộ 4T) đã trả lời hàng loạt câu hỏi “nóng” của các ĐBQH về công tác quản lý an toàn thông tin mạng, việc xử lý các cá nhân,
Phạm Minh Hoàng (VNTB) Chiều ngày 18/4/2017, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn bộ Thông
tin & Truyền thông (bộ 4T) đã trả
lời hàng loạt câu hỏi “nóng” của các ĐBQH về công tác quản lý an toàn thông tin
mạng, việc xử lý các cá nhân, tổ chức có hành vi đăng tải thông tin xuyên tạc,
trong đó có cả lãnh đạo Đảng, Nhà nước gây hoang mang trong dư luận theo đó Bộ
sẽ làm việc với Facebook để gỡ bỏ các trang mạng bôi nhọ lãnh đạo. Facebook hứa
sẽ làm việc với Bộ ngày 26/4.
Trước thông tin này cộng với nghị định 72/2013/NĐ-CP và Thông Tư 38 liên qua đến quản
lý internet, nhiều người nghĩ rằng nhà nước VN đang "đi đêm" với các
mạng xã hội đặc biệt là Facebook và Google để kiểm soát các lực lượng đấu tranh
dân chủ.
Thực sự mà nói, hiện nay pháp luật VN đã có những điều khoản
xử lý những trường hợp xúc phạm nhân phẩm người khác cho dù là trực tiếp hay
qua các phương tiện truyền thông, và nước nào cũng có những ràng buộc pháp lý
như thế. Tại Pháp, xúc phạm nhân phẩm có thể bị phạt đến 40.000 euros và/hay 1
năm tù giam. Và tại Đức, nội các Đức đã phê chuẩn một dự luật mà có thể phạt
tiền Facebook, Twitter, và các trang web truyền thông xã hội khác nếu không
loại bỏ "nội dung bất hợp pháp" một cách nhanh chóng. Kế hoạch yêu
cầu các công ty này phải xóa các bài viết có nội dung thù địch và tin giả mạo.
Nếu không, chính phủ có thể phạt các nhóm này lên đến 53 triệu đô la Mỹ.
 |
| Bộ trưởng Trương Minh Tuấn trao quà lưu niệm cho bà Monika Bickert, Giám đốc chính sách nội dung toàn cầu của Facebook. |
Tuy nhiên, tôi khó có thể tưởng tượng ngày nào đó FB phải chạy
theo từng tài khoản một đễ kiểm tra nội dung có giả mạo hoặc chống phá ai đó hay
không ? Đó là chưa kể là nhiều tên chủ khoản là các tên ảo (nickname), hoặc đó
là chưa kể việc tên thì thật nhưng người thì không. Một khía cạnh khác cũng khó
xử là nhiều người cho rằng tài khoản (facebook) của họ là một không gian riêng
tư. Họ có mạ lỵ hay xúc phạm cũng như họ đóng cửa chửi rủa, ai nghe được thây kệ.
Ngoài những sự việc có tính cách pháp lý nói trên, còn vài chi tiết cần lưu ý:
Tôi không hiểu tại sao ông Tuấn lại phải giẫy nhữ đỉa phải vôi
lên như thế khi "95% dân chúng đặt niềm tin vào Đảng trong các cuộc bầu cử",
Mặt trận Tổ quốc với khoảng 40 hội thành viên len lỏi kiểm soát tử cọng tóc đến
lông chân mọi người, cộng thêm một hệ thống 800 cơ quan truyền thông thì hà cớ
gì phải sợ một đám "anh hùng bàn phím"?
Chiều 26-4, bà Monika Bickert, giám đốc Chính sách nội dung
toàn cầu của Facebook, đã làm việc với Bộ Thông tin và Truyền thông nhằm bàn
giải pháp ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin vi phạm pháp luật của Việt Nam trên
mạng xã hội này. Bà nói :“Tất cả những nội dung như tài khoản giả mạo, phỉ
báng, tấn công thù địch… sẽ không có chỗ dung thân trên Facebook và chúng tôi
cam kết sẽ gỡ bỏ nếu nhận được thông tin như vậy. ”. Tuyên bố này thực ra không
có gì mới bởi vì đã từ hơn hai năm, Facebook đã khuyến cáo dùng tên thật nhưng
chưa bắt buộc, và những nội dung có tính cách bạo lực cũng đã bị cấm, chẳng hạn
như dạy cách làm bom hoặc khuyến khích tự tử.
Tuy nhiên, "yêu cầu các mạng XH gỡ bỏ các trang mạng
bôi nhọ lãnh đạo" là một chuyện khác. Bôi nhọ được hiểu là nói một điều mà
đương sự không hể có, mà đó phải là cái gì xấu. Vậy thì đó là việc trước tiên
nhà nước phải làm là chứng minh, và điều này không hề dễ. Những cái nhà nước VN
cho là bôi nhọ thì đối với cả thế giới cho đó là chuyện bình thường. Mọi người
còn nhớ vụ nhà văn Salman Rushdie vào năm 1988 với tập "Những vần thơ của
quỷ" khiến cả thế giời hồi giáo lên án dữ dội và thậm chí nhà nước hồi giáo
Iran đã kết án tử hình khiềm diện ông ta, nhưng nhân danh tự do ngôn luận ông
ta vẫn được chính phủ Anh và các nước phương Tây bảo vệ.
Tôi nhớ hồi còn học ở Paris và có dịp tiếp cận với hiệu trưởng
một trường đại học VN, ông này chỉ trích việc các tờ báo Pháp như Le Canard
Enchainé hay Charlie Hebdo vẽ hình biếm họa các lãnh đạo nước họ. Ông ta cho thế
là xúc phạm lãnh đạo và VN không thể nào chấp nhận. Đến ngay cả một người trí
thức được đi nước ngoài mà còn đóng khung trong cái mớ triết lý Quân Sư Phụ thì
nói gì đến một ông bộ trưởng hoặc ngưòi thường; đó là chưa kể ở trong nước người
ta vẫn ra rả câu "cán bộ là đầy tớ nhân dân".
Thực sự, Facebook và các nhà mạng cũng thường xuyên tiếp xúc
với các nhà nước để thảo luận về các khúc mắc giữa họ; nhưng không phải vì thế Facebook
có nghĩa vụ phải tuân thủ tất cả những đòi hỏi của các nhà nước, đặc biệt là các
thể chế độc tài. Chúng ta đừng quên rằng, song song với các tiếp xúc với các nhà
nưóc, đại diện các mạng xã hội cũng tiếp xúc với các tổ chức người dùng, đặc biệt
là giới đấu tranh dân chủ, vì đó là những người đặc biệt bị đe dọa. Cách đây đúng 1 năm, ông chủ của Facebook, Mark
Zuckerberg đã viết trên trang blog của mình rằng: “Facebook luôn là chỗ để
người dân thế giới chia sẻ nhận thức và tư tưởng của mình. Chúng tôi tuân thủ
luật pháp mỗi quốc gia, nhưng không để cho một quốc gia hay nhóm người nào đó
áp chế những gì mọi người có thể chia sẻ ra thế giới. Tôi cam kết đang thiết
lập một nơi mà bạn có thể tự do ngôn luận mà không sợ bị áp chế…”.
Thực tình mà nói, xác định một nguồn tin giả mạo hay không,
không phải là chuyện dễ. Để kiểm chứng độ chính xác của một nguồn tin đôi khi chỉ
cần một cú điện thoại là đủ - tuy nhiên để
kiểm chứng nguồn tin một nhân vật nào đó bị "bôi nhọ" là tham nhũng
hay không lại là một tiến trình điều tra lâu dài, huống hồ gì đông chạm đến cái gọi là "quyền lợi quốc
gia" hoặc "tin tức thù địch" thì còn có thể rất lâu thậm chí chẳng
bao giờ được xác định. Chắc hẳn mọi người còn nhớ vụ thảm sát Katynhồi đệ nhị
thế chiến trong đó hàng ngàn binh sĩ Ba Lan bị hồng quân Liên Xô (LX) giết và
chôn trong cánh rừng Katyn nằm trong lãnh thổ LX. Suốt 1 thời gian dài LX phủ
nhận và đổ vấy cho phát xít Đức. Phải đợi đến năm 2010, nghĩa là 20 năm sau khi
LX sụp đổ và 70 năm sau vụ thảm sát, chính quyền Nga mới chính thức xác nhận vụ
việc. Thử hỏi nếu Facebook và các mạng xã hội thông tin vụ này thì có bị ghép vào
tôi "nói xấu nhà nước LX hay không?
Cũng nhân nói về thảm sát, báo chí VN chắc hoan nghênh Facebook nói về Mỹ
Lai, nhưng lại nếu nói về các vụ thảm sát tại Cai Lậy (Định tường) khi quân CS
pháo kích vào một trường tiểu học khiến 84 trẻ nhỏ thương vong hoặc vụ thảm sát
Mậu Thân tại Huế trong đó hàng ngàn thường dân bị giết liệu có bị quy chụp là
"nói xấu nhà nước VN" hay không?
Trở lại các ràng buộc pháp lý, một cựu ứng viên tự đề cử đại
biểu Quốc hội VN năm 2016, luật gia Nguyễn Đình Hà trả lời BBC rằng: "Theo
tôi, Thông tư 38 chỉ mang tính quản lý hành chính trong phạm vi lãnh thổ Việt
Nam, chứ khó có hiệu lực với các hãng có trụ sở ở nước ngoài, không đặt máy chủ
trong lãnh thổ Việt nam như Facebook, Google. Có thể quan chức đưa ra thông tin
này chủ yếu để tạo cái cớ nhằm xử lý một số cá nhân hoạt động dân chủ đang có
tài khoản Facebook và YouTube, đó là chưa kể xét ở khía cạnh khác, chặn thông
tin của người dùng cũng là việc vi phạm nhân quyền."
Về mặt kỹ thuật, ông Nguyễn Hồng Phúc, một chuyên gia công
nghệ thông tin cho rằng: "Những nội dung (thông tin xấu) này không được
các hãng Facebook hay Google tạo ra mà do người dùng và được hiển thị theo
thuật toán riêng của các hãng. Vì thế, muốn chặn thì buộc phải thay thuật toán,
điều này khó về mặt kỹ thuật. Hơn nữa, thị trường Việt Nam quá nhỏ bé không đủ
giá trị thương mại như Trung Quốc để những hãng này phải làm theo yêu cầu đó. Mặt
khác, cũng cần lưu ý rằng đến nay, cả Facebook lẫn Google đều không có văn
phòng chính thức ở Việt Nam mà chỉ thông qua một số cá nhân nên mức độ chế tài
họ rất ít.
Có lẽ vì thấy con đường này quá chông gai nên bộ trưởng 4T
Tuấn đã khẳng định trong tương lai sẽ có mạng "made in Vietnam" thay
thế Facebook . Ông BT không xác định rõ cụ thể về tương lai nên tôi không ý kiến.
Và Chuyện này sẽ đi về đâu tôi xin để mọi người đánh giá
Phạm Minh Hoàng (VNTB)
Phạm Minh Hoàng (VNTB)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Mạng Xã Hội và quyền Tự do ngôn luận
Chiều ngày 18/4/2017, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn bộ Thông tin & Truyền thông (bộ 4T) đã trả lời hàng loạt câu hỏi “nóng” của các ĐBQH về công tác quản lý an toàn thông tin mạng, việc xử lý các cá nhân,
Phạm Minh Hoàng (VNTB) Chiều ngày 18/4/2017, Bộ trưởng Trương Minh Tuấn bộ Thông
tin & Truyền thông (bộ 4T) đã trả
lời hàng loạt câu hỏi “nóng” của các ĐBQH về công tác quản lý an toàn thông tin
mạng, việc xử lý các cá nhân, tổ chức có hành vi đăng tải thông tin xuyên tạc,
trong đó có cả lãnh đạo Đảng, Nhà nước gây hoang mang trong dư luận theo đó Bộ
sẽ làm việc với Facebook để gỡ bỏ các trang mạng bôi nhọ lãnh đạo. Facebook hứa
sẽ làm việc với Bộ ngày 26/4.
Trước thông tin này cộng với nghị định 72/2013/NĐ-CP và Thông Tư 38 liên qua đến quản
lý internet, nhiều người nghĩ rằng nhà nước VN đang "đi đêm" với các
mạng xã hội đặc biệt là Facebook và Google để kiểm soát các lực lượng đấu tranh
dân chủ.
Thực sự mà nói, hiện nay pháp luật VN đã có những điều khoản
xử lý những trường hợp xúc phạm nhân phẩm người khác cho dù là trực tiếp hay
qua các phương tiện truyền thông, và nước nào cũng có những ràng buộc pháp lý
như thế. Tại Pháp, xúc phạm nhân phẩm có thể bị phạt đến 40.000 euros và/hay 1
năm tù giam. Và tại Đức, nội các Đức đã phê chuẩn một dự luật mà có thể phạt
tiền Facebook, Twitter, và các trang web truyền thông xã hội khác nếu không
loại bỏ "nội dung bất hợp pháp" một cách nhanh chóng. Kế hoạch yêu
cầu các công ty này phải xóa các bài viết có nội dung thù địch và tin giả mạo.
Nếu không, chính phủ có thể phạt các nhóm này lên đến 53 triệu đô la Mỹ.
|
| Bộ trưởng Trương Minh Tuấn trao quà lưu niệm cho bà Monika Bickert, Giám đốc chính sách nội dung toàn cầu của Facebook. |
Tuy nhiên, tôi khó có thể tưởng tượng ngày nào đó FB phải chạy
theo từng tài khoản một đễ kiểm tra nội dung có giả mạo hoặc chống phá ai đó hay
không ? Đó là chưa kể là nhiều tên chủ khoản là các tên ảo (nickname), hoặc đó
là chưa kể việc tên thì thật nhưng người thì không. Một khía cạnh khác cũng khó
xử là nhiều người cho rằng tài khoản (facebook) của họ là một không gian riêng
tư. Họ có mạ lỵ hay xúc phạm cũng như họ đóng cửa chửi rủa, ai nghe được thây kệ.
Ngoài những sự việc có tính cách pháp lý nói trên, còn vài chi tiết cần lưu ý:
Tôi không hiểu tại sao ông Tuấn lại phải giẫy nhữ đỉa phải vôi
lên như thế khi "95% dân chúng đặt niềm tin vào Đảng trong các cuộc bầu cử",
Mặt trận Tổ quốc với khoảng 40 hội thành viên len lỏi kiểm soát tử cọng tóc đến
lông chân mọi người, cộng thêm một hệ thống 800 cơ quan truyền thông thì hà cớ
gì phải sợ một đám "anh hùng bàn phím"?
Chiều 26-4, bà Monika Bickert, giám đốc Chính sách nội dung
toàn cầu của Facebook, đã làm việc với Bộ Thông tin và Truyền thông nhằm bàn
giải pháp ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin vi phạm pháp luật của Việt Nam trên
mạng xã hội này. Bà nói :“Tất cả những nội dung như tài khoản giả mạo, phỉ
báng, tấn công thù địch… sẽ không có chỗ dung thân trên Facebook và chúng tôi
cam kết sẽ gỡ bỏ nếu nhận được thông tin như vậy. ”. Tuyên bố này thực ra không
có gì mới bởi vì đã từ hơn hai năm, Facebook đã khuyến cáo dùng tên thật nhưng
chưa bắt buộc, và những nội dung có tính cách bạo lực cũng đã bị cấm, chẳng hạn
như dạy cách làm bom hoặc khuyến khích tự tử.
Tuy nhiên, "yêu cầu các mạng XH gỡ bỏ các trang mạng
bôi nhọ lãnh đạo" là một chuyện khác. Bôi nhọ được hiểu là nói một điều mà
đương sự không hể có, mà đó phải là cái gì xấu. Vậy thì đó là việc trước tiên
nhà nước phải làm là chứng minh, và điều này không hề dễ. Những cái nhà nước VN
cho là bôi nhọ thì đối với cả thế giới cho đó là chuyện bình thường. Mọi người
còn nhớ vụ nhà văn Salman Rushdie vào năm 1988 với tập "Những vần thơ của
quỷ" khiến cả thế giời hồi giáo lên án dữ dội và thậm chí nhà nước hồi giáo
Iran đã kết án tử hình khiềm diện ông ta, nhưng nhân danh tự do ngôn luận ông
ta vẫn được chính phủ Anh và các nước phương Tây bảo vệ.
Tôi nhớ hồi còn học ở Paris và có dịp tiếp cận với hiệu trưởng
một trường đại học VN, ông này chỉ trích việc các tờ báo Pháp như Le Canard
Enchainé hay Charlie Hebdo vẽ hình biếm họa các lãnh đạo nước họ. Ông ta cho thế
là xúc phạm lãnh đạo và VN không thể nào chấp nhận. Đến ngay cả một người trí
thức được đi nước ngoài mà còn đóng khung trong cái mớ triết lý Quân Sư Phụ thì
nói gì đến một ông bộ trưởng hoặc ngưòi thường; đó là chưa kể ở trong nước người
ta vẫn ra rả câu "cán bộ là đầy tớ nhân dân".
Thực sự, Facebook và các nhà mạng cũng thường xuyên tiếp xúc
với các nhà nước để thảo luận về các khúc mắc giữa họ; nhưng không phải vì thế Facebook
có nghĩa vụ phải tuân thủ tất cả những đòi hỏi của các nhà nước, đặc biệt là các
thể chế độc tài. Chúng ta đừng quên rằng, song song với các tiếp xúc với các nhà
nưóc, đại diện các mạng xã hội cũng tiếp xúc với các tổ chức người dùng, đặc biệt
là giới đấu tranh dân chủ, vì đó là những người đặc biệt bị đe dọa. Cách đây đúng 1 năm, ông chủ của Facebook, Mark
Zuckerberg đã viết trên trang blog của mình rằng: “Facebook luôn là chỗ để
người dân thế giới chia sẻ nhận thức và tư tưởng của mình. Chúng tôi tuân thủ
luật pháp mỗi quốc gia, nhưng không để cho một quốc gia hay nhóm người nào đó
áp chế những gì mọi người có thể chia sẻ ra thế giới. Tôi cam kết đang thiết
lập một nơi mà bạn có thể tự do ngôn luận mà không sợ bị áp chế…”.
Thực tình mà nói, xác định một nguồn tin giả mạo hay không,
không phải là chuyện dễ. Để kiểm chứng độ chính xác của một nguồn tin đôi khi chỉ
cần một cú điện thoại là đủ - tuy nhiên để
kiểm chứng nguồn tin một nhân vật nào đó bị "bôi nhọ" là tham nhũng
hay không lại là một tiến trình điều tra lâu dài, huống hồ gì đông chạm đến cái gọi là "quyền lợi quốc
gia" hoặc "tin tức thù địch" thì còn có thể rất lâu thậm chí chẳng
bao giờ được xác định. Chắc hẳn mọi người còn nhớ vụ thảm sát Katynhồi đệ nhị
thế chiến trong đó hàng ngàn binh sĩ Ba Lan bị hồng quân Liên Xô (LX) giết và
chôn trong cánh rừng Katyn nằm trong lãnh thổ LX. Suốt 1 thời gian dài LX phủ
nhận và đổ vấy cho phát xít Đức. Phải đợi đến năm 2010, nghĩa là 20 năm sau khi
LX sụp đổ và 70 năm sau vụ thảm sát, chính quyền Nga mới chính thức xác nhận vụ
việc. Thử hỏi nếu Facebook và các mạng xã hội thông tin vụ này thì có bị ghép vào
tôi "nói xấu nhà nước LX hay không?
Cũng nhân nói về thảm sát, báo chí VN chắc hoan nghênh Facebook nói về Mỹ
Lai, nhưng lại nếu nói về các vụ thảm sát tại Cai Lậy (Định tường) khi quân CS
pháo kích vào một trường tiểu học khiến 84 trẻ nhỏ thương vong hoặc vụ thảm sát
Mậu Thân tại Huế trong đó hàng ngàn thường dân bị giết liệu có bị quy chụp là
"nói xấu nhà nước VN" hay không?
Trở lại các ràng buộc pháp lý, một cựu ứng viên tự đề cử đại
biểu Quốc hội VN năm 2016, luật gia Nguyễn Đình Hà trả lời BBC rằng: "Theo
tôi, Thông tư 38 chỉ mang tính quản lý hành chính trong phạm vi lãnh thổ Việt
Nam, chứ khó có hiệu lực với các hãng có trụ sở ở nước ngoài, không đặt máy chủ
trong lãnh thổ Việt nam như Facebook, Google. Có thể quan chức đưa ra thông tin
này chủ yếu để tạo cái cớ nhằm xử lý một số cá nhân hoạt động dân chủ đang có
tài khoản Facebook và YouTube, đó là chưa kể xét ở khía cạnh khác, chặn thông
tin của người dùng cũng là việc vi phạm nhân quyền."
Về mặt kỹ thuật, ông Nguyễn Hồng Phúc, một chuyên gia công
nghệ thông tin cho rằng: "Những nội dung (thông tin xấu) này không được
các hãng Facebook hay Google tạo ra mà do người dùng và được hiển thị theo
thuật toán riêng của các hãng. Vì thế, muốn chặn thì buộc phải thay thuật toán,
điều này khó về mặt kỹ thuật. Hơn nữa, thị trường Việt Nam quá nhỏ bé không đủ
giá trị thương mại như Trung Quốc để những hãng này phải làm theo yêu cầu đó. Mặt
khác, cũng cần lưu ý rằng đến nay, cả Facebook lẫn Google đều không có văn
phòng chính thức ở Việt Nam mà chỉ thông qua một số cá nhân nên mức độ chế tài
họ rất ít.
Có lẽ vì thấy con đường này quá chông gai nên bộ trưởng 4T
Tuấn đã khẳng định trong tương lai sẽ có mạng "made in Vietnam" thay
thế Facebook . Ông BT không xác định rõ cụ thể về tương lai nên tôi không ý kiến.
Và Chuyện này sẽ đi về đâu tôi xin để mọi người đánh giá
Phạm Minh Hoàng (VNTB)
Phạm Minh Hoàng (VNTB)
