Binh chủng BĐQ thuộc QLVNCH, ra đời vào giữa năm 1960. Thời gian mới thành lập, chỉ có cấp Đai đội, phân phối cho các Quân Khu, nhiều hơn cả là tại Quân Khu 5, có tới 55 Đại đội. Chỉ huy về mặt tổ chức, hànnh chánh và giám sát, có Bộ Chỉ Huy Biệt Động Quân và có các Ban Đại diện ở các Quân Khu.
       Tại sao ở Quân Khu 5 (sau này được đổi thành Vùng 4 Chiến Thuật) có nhiều như vậy? Đó là bọn cộng sản, sau một thời gian trốn tránh, chôn dấu vũ khí, nay tái hoạt động chống lại chính phủ hợp pháp miền Nam. Chúng có sự trợ giúp của Đảng và chính quyền miền Bắc, dần dần đưa cán bộ trở lại sau khi tập kết.
       Để chống lại các hoạt đống du kích, thì cần có các lực lượng tinh nhuệ cấp nhỏ, đối phó với chúng, để vãn hồi an ninh trật tự tại các làng thôn hẻo lánh, chống lại sự khủng bố và tuyên truyền xuyên tạc của các nhóm vũ trang thuộc lực lượng cộng sản.
       Dần dần binh chủng Biệt Động Quân tổ chức cấp Tiểu Đoàn và Liên Đoàn, hình thành một lực lượng Tổng Trừ Bị có ý nghĩa chiến lược và chiến thuật quan trọng. Đầu năm 1975, đang thành lập cấp Sư Đoàn thì VNCH không còn, vì thiếu vũ khí và sự yểm trợ cần thiết, như là một sự bức tử đau đớn.
       Nhìn lại suốt mười lăm năm chiến đấu của binh chủng mũ nâu hào hùng, đã có nhiều chiến thắng oanh liệt, góp phần vinh quang vào việc bảo vệ lãnh thổ và tuyên dương chính nghĩa quốc gia . Chúng ta hãnh diện qua sự đóng góp máu xương và mồ hôi trên các chiến trường gay go ác liệt nhất. Trong quân sử Biệt Động Quân đã cùng viết những trang chói lọi của thời đại và của truyền thống bất khuất hào hùng nhất.
       Nếu chúng ta hồi tưởng quá trình chiến đấu sau ba mươi năm di tản, thì phải công nhận binh chủng mũ nâu quả thực chịu nhiều thiệt thòi trên mọi phương diện, hơn các binh chủng mũ đỏ và mũ xanh. Cùng là các đơn vị Tổng trừ bị, chịu sự điều động và nhiệm vụ nguy hiểm như nhau, nhưng lực lượng Nhảy Dù và Thủy Quân Lục Chiến có Bộ Tư Lệnh trực tiếp chỉ huy trên chiến trường, nên thường dành được ưu tiên mọi mặt hơn.
       Còn các đơn vị Biệt Động Quân hoạt động như tính cách tăng phái, lại giống như đơn vị thống thuộc của các Quân Đoàn - Vùng Chiến Thuật, hay Sư Đoàn - Khu Chiến Thuật hoặc Biệt Khu . Do đó các Tiểu Đoàn, Liên Đoàn BĐQ phải hành quân liên miên, ít khi được nghỉ ngơi dưỡng sức và được bổ sung, tiếp tế đầy đủ. Rất ít khi các Liên Đoàn BĐQ được trở về hậu cứ một thời gian hợp lý.
       Một ví dụ khác: Các vị Tư Lệnh Quân Đoàn có thể tự ý thay đổi ngay các cấp chỉ huy Liên Đoàn theo kiểu điều chỉnh sau làm xáo trộn nề nếp bổ nhiệm của Bộ Chỉ Huy Biệt Động Quân (Trung Ương) . Sự thiệt thòi ấy cứ kéo dài từ khi thành lập binh chủng, làm ảnh hưởng tới tinh thần và danh dự của các chiến sĩ Mũ Nâu.
       Các vị Tổng Tư Lệnh, Tổng Tham Mưu, Tư Lệnh... đối xử thiếu công bằng và thiếu thông cảm đời sống cá nhân, vợ chồng của quân nhân thuộc binh chủng mũ nâu. Các đơn vị trưởng cấp Đại Đội và Tiểu Đoàn, vì lý do quân số hành quân thiếu hụt, thời gian đi đường cũng khó khăn, nên cũng ít khi áp dụng cho nghỉ phép thường niên, hoặc nghỉ phép đặc biệt theo luật định. Do đó, người chiến binh Biệt Động, muốn trở về thăm nhà, sống vui vẻ với vợ, với con, mỗi năm một hai tuần là chuyện hiếm có. Vì vậy, những vị phu nhân của Biệt Động Quân thường xuyên sống cô đơn trong trại gia binh, hay tại quê nhà, rất ít khi được gặp chồng. Tuy nhiên, không phải vì vậy mà tình yêu các bà giành cho chồng bị giảm sút, trái lại, luôn luôn âm ỉ, đằm thắm, một lòng, một dạ với chồng, với con - Chắc có lẽ anh em chúng ta trong binh chủng, cũng không lạ lùng, ngạc nhiên gì, khi nghe đến những giai thoại tình yêu của bạn bè, chiến hữu, mà kết quả thương đau đã làm nhiều người rơi lệ.
       Có người lên thăm chồng nơi tiền đồn heo hút, đêm đến giặc tấn công đồn, nàng đã cùng chồng và đồng đội chiến đấu, khi đẩy lui được địch, thì phút chót nàng lại anh dũng hy sinh... có bà bồng con thơ ngồi xe suốt cả ngày, mong rằng người chồng yêu dấu nơi địa đầu giới tuyến, được gặp lại đứa con đầu lòng sau gần cả năm trời xa vắng... nhưng Trời chẳng chiều người, mẹ con bà đã tức tưởi ra đi, thân xác tan tành cùng với những hành khách trên chuyến xe, vì trái mìn của Việt cộng.....
       Sự nhẫn nhục, cam chịu thiếu thốn về vật chất và tình cảm của các bà, các chị thật vô cùng tận, xứng đáng được tuyên dương là những bậc nữ lưu của thời đại, trong chiến tranh kéo dài. Có thể nói, các hiền nội của Biệt Động quân, là những người bị thiệt thòi nhất, so với các chị có chồng thuộc các Quân, Binh Chủng khác.
       Các bà, các chị lo miếng cơm, manh áo và dạy dỗ học hành cho con cái, trong hoàn cảnh thiếu thốn, phức tạp vì đồng lương khiêm tốn của chồng - Điều quan trọng hơn nữa là thường xuyên lo lắng cho người chồng yêu quý của mình, đang dấn thân trên chiến trường xa xôi, hiểm nguy và kéo dài. Xuân sắc của người chinh phụ trong chiến tranh chóng hao mòn, vì phải luôn luôn chờ đợi mòn mỏi, mong ngóng trong não nề. Mỗi khi nhận được tin chiến thắng, các chị vui cười, hứng khởi. Trái lại khi được tin đơn vị đem về những tử sĩ hy sinh, các chị lại cùng buồn sầu, đau khổ và thầm lo lắng cho kẻ chinh phu đang cách biệt nơi chân mây, cuối trời.
       Rồi cuộc đổi đời oan nghiệt, cả nước bị chìm đắm trong máu và nước mắt - Chế độ lao tù cộng sản áp đặt lên tất cả Quân, Cán, Chính và tất cả người dân miền Nam - Sự trả thù dã man nhất trong lịch sử nhân loại - Các bà, các chị cũng bị cuốn chung vào cơn lốc khủng khiếp này - Chồng thì mang thân tù tội, vợ ở nhà cũng chịu đủ nhục nhằn, vất vả - Khổ cực cũng chưa yên thân với bọn cộng sản cầm quyền - Nay chúng hành thế này, mai chúng bắt thế khác - suốt ngày đêm lo lắng chuyện cơm ăn, áo mặc cho đàn con, còn phải chắt chiu từng chút để nuôi chồng trong tù - Cộng sản còn thâm độc đến độ có một chính sách rỉ tai riêng, cho bọn cán bộ của chúng, phải doạ nạt, dụ dỗ, tìm mọi cách lôi cuốn, nếu không lôi cuốn được thì hãm hại những người vợ tù, để phá hoại từ cơ bản nguồn gốc gia đình, làm cho những thanh niên miền Nam phải cay đắng, tủi nhục, khốn khổ cả từ vật chất đến tinh thần, để rồi thất vọng, phải chết lần chết mòn trong lao tù.
Nhưng tạ ơn Thượng Đế - Tạ ơn các Bà, các Chị, những người phụ nữ Việt Nam, được nuôi dưỡng trong chế độ miền Nam tự do, đã hấp thụ biết bao nhiêu những điều hay, lẽ phải, những đạo đức căn bản của cuộc đời, những trung trinh tiết liệt, những nhân hậu đảm đang - Các Bà, các Chị đã âm thầm đấu tranh với bọn cầm quyền vô lương tâm, đã kiên cường đứng vững, giữ lòng son sắt với chồng, với con, với truyền thống bất khuất của giòng giống Lạc Hồng - Một cách nhẹ nhàng nhưng quyết liệt, các Bà, các Chị đã bẻ gẫy, đã phá vỡ, những âm mưu đen tối của kẻ thù - Các Bà, các Chị đã hiên ngang bước trên những chông gai, cạm bẫy mà quân thù nham hiểm dăng mắc, để mưu hại các Bà, các Chị - Thẳng thắn mà nói, trên phương diện nào đó, các Bà, các Chị đã chiến thắng.......
       Cuộc chiến đã chấm dứt từ 30 năm nay, nhiều gia đình Biệt Động Quân hiện lưu trú nơi xứ người, song tấm lòng chúng ta luôn luôn tưởng nhớ tới các đồng ngũ đã hy sinh và nhớ lại các Bà, các Chị đã nêu cao gương hiền phụ, để các người chồng yên tâm chiến đấu - Rồi lại tảo tần hôm sớm trong mồ hôi, nước mắt, nuôi con thơ dại, nuôi chồng tù tội - Vượt lên bao khó khăn thiếu thốn, các Bà, các Chị chịu đựng năm năm, mười năm, mười lăm năm và có người còn phải chịu lâu hơn nữa trong suốt thời gian tù đày của chồng - Các Bà, các Chị rất xứng đáng là người phụ nữ Việt Nam đảm đang, đã nhẫn nại, thông cảm, chia sẻ với chồng trong mọi trường hợp, mọi hoàn cảnh.
       Chúng tôi cúi đầu cảm phục và chúng tôi không bao giờ quên các tấm gương sáng ngời của các bà, các chị, cùng những công lao, vất vả, lo lắng mà các bà, các chị đã thực hiện, đã dàn trải tấm lòng tình, nghĩa, cho chúng tôi và con cái.
Xin được một lần nữa, vinh danh các vị phu nhân của chiến sĩ Biệt Động Quân.

Sinh Tồn chuyển