Nguồn: Milosevic goes on trial for war crimes, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2002, cựu Tổng thống Nam Tư, Slobodan Milosevic, đã phải ra trước Toà án Công lý Quốc tế (La Haye, Hà Lan) để bị xét xử vì tội diệt chủng và tội ác chiến tranh ở Bosnia, Croatia và Kosovo. Milosevic tự làm luật sư bào chữa cho mình trong phần lớn quá trình xét xử. Tuy nhiên, vụ án đã kết thúc mà không cần bản án nào, vì vào ngày 11/03/2006, “gã đồ tể vùng Balkan” được tìm thấy đã chết ở tuổi 64 vì một cơn đau tim ngay trong nhà tù.

Vào ngày 31/01/1946, Nam Tư (gồm Croatia, Montenegro, Slovenia, Serbia, Bosnia-Herzegovina và Macedonia) trở thành một nước cộng hòa liên bang, đứng đầu là lãnh tụ cộng sản Nguyên soái Tito. Tito qua đời vào tháng 05/1980 và Nam Tư, cùng với chủ nghĩa cộng sản, đã hoàn toàn sụp đổ chỉ trong vòng 10 năm tiếp theo.

Sinh ngày 20/08/1941, Slobodan Milosevic gia nhập Đảng Cộng sản năm 18 tuổi và trở thành Tổng thống Serbia vào năm 1989. Ngày 25/06/1991, Croatia và Slovenia tuyên bố độc lập khỏi Nam Tư. Milosevic liền cho xe tăng đến biên giới Slovenia, làm dấy lên một cuộc chiến tuy ngắn nhưng đã kết thúc với sự ly khai của Slovenia.

Còn tại Croatia, giao tranh nổ ra giữa người Croatia và người Serb thiểu số. Serbia đã viện trợ vũ khí và vật tư y tế cho phiến quân người Serb tại Croatia. Lực lượng Croatia đã đụng độ với quân đội Nam Tư (do người Serb lãnh đạo) cùng những người Serb ủng hộ họ. Ước tính khoảng 10.000 người đã thiệt mạng, và hàng trăm thị trấn Croatia bị phá hủy trước khi Liên Hiệp Quốc ra lệnh ngừng bắn vào tháng 01/1992.

Sang tháng 03, Bosnia-Herzegovina tuyên bố độc lập. Milosevic liền tài trợ cho cuộc nổi loạn của người Serb tại Bosnia, bắt đầu một cuộc chiến làm thiệt mạng gần 200.000 người, trước khi một thỏa thuận hòa bình do Mỹ làm trung gian được ký kết tại Dayton, Ohio, vào năm 1995.

Ở Kosovo, một tỉnh tự trị của Serbia, lực lượng li khai đã đối đầu người Serb, và quân đội Nam Tư đã được gửi đến. Nhiều báo cáo cho rằng Milosevic đã phát động một chiến dịch thanh lọc sắc tộc chống lại người thiểu số Albania tại Kosovo, và lực lượng NATO đã tiến hành các đợt không kích chống lại Nam Tư vào năm 1999.

Không đủ điều kiện để tranh cử nhiệm kỳ thứ ba làm Tổng thống Serbia, Milosevic đã tự trao cho mình chức Tổng thống Nam Tư vào năm 1997. Sau khi thua trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 09/2000, ông từ chối chấp nhận thất bại cho đến khi các cuộc biểu tình buộc ông phải từ chức ngay trong tháng sau đó. Milosevic bị buộc tội tham nhũng, lạm quyền và cuối cùng cũng chịu đầu hàng chính quyền Serbia vào ngày 01/04/2001, sau 26 giờ căng thẳng. Sang tháng 06, ông bị dẫn độ sang Hà Lan và bị truy tố bởi một tòa án tội ác chiến tranh của Liên Hiệp Quốc, nhưng Milosevic đã chết trong nhà giam vì một cơn đau tim trước khi vụ án của ông kết thúc.

Tháng 02/2003, Serbia và Montenegro tuyên bố trở thành liên bang và chính thức bỏ tên Nam Tư. Sang tháng 06/2006, hai nước này tuyên bố độc lập tách khỏi nhau.

Nghiên Cứu Quốc Tế