Mỗi Ngày Một Chuyện
Tại sao các cuộc bầu cử ở Mỹ lại tốn kém?
Hầu như sau mỗi kỳ bầu cử tại Mỹ, các kỷ lục về chi tiêu mới lại được phá vỡ. Còn gần chín tháng nữa mới tới cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào mùa thu
Nguồn: “Why American elections cost so much”, The Economist, 09/02/2014.
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Hầu như sau mỗi kỳ bầu cử tại Mỹ, các kỷ lục về chi tiêu mới
lại được phá vỡ. Còn gần chín tháng nữa mới tới cuộc bầu cử giữa
nhiệm kỳ vào mùa thu này, nhưng các ứng cử viên trong cuộc đua vào
Thượng viện của bang Kentucky đã thu được 19,4 triệu USD và đã chi
7,3 triệu USD. Trong kỳ bầu cử năm 2012, chỉ riêng các ứng cử viên
trong cuộc đua vào Thượng viện của bang Massachusetts đã chi hơn 85
triệu USD. Đó chỉ là con số lẻ khi so với cuộc đua vào chức tổng
thống năm đó, với chi phí lên tới 2 tỷ USD (tổng chi phí của cuộc bầu
cử năm 2012, bao gồm cả các cuộc đua vào Quốc hội, lên tới 7 tỷ
USD). Không phải quốc gia nào cũng chi nhiều như vậy cho nền dân
chủ của mình: ví dụ, ở Pháp, chi tiêu cho chiến dịch của các ứng cử
viên tổng thống được giới hạn ở mức 30 triệu USD. Vậy tại sao các cuộc
bầu cử của Mỹ lại đắt đỏ như vậy?
Lý do đầu tiên và quan trọng nhất, các cuộc bầu cử của Mỹ đắt đỏ vì
Mỹ là một nước lớn và giàu có: tổng dân số 314 triệu người tạo
nên rất nhiều chi phí, đặc biệt là trong các thị trường truyền
thông cạnh tranh như New York và Florida. Ngoài ra, mỗi kỳ bầu cử lại
bao gồm hàng nghìn cuộc đua: các vị trí mà ở các quốc gia khác
có thể được lấp đầy bởi những người được chỉ định bởi một đảng thì
lại được cạnh tranh một cách quyết liệt tại Mỹ.
Ngoài những yếu tố về cấu trúc, một số người đổ lỗi cho phán quyết
Citizen United của Tòa án tối cao vào năm 2010 vốn giải thoát các tập
đoàn và công đoàn lao động khỏi các giới hạn chi tiêu dành cho các
chương trình phát sóng chính trị độc lập (tức những chương trình không
liên quan tới chiến dịch của các ứng cử viên cụ thể). Điều đó đã
dẫn đến một sự gia tăng lớn về chi tiêu trong cuộc bầu cử năm 2012,
lên tới mức cao nhất trong lịch sử nếu tính theo chi phí danh nghĩa.
Phần lớn số tiền đó đến từ các “siêu Ủy ban Hành động Chính
trị” (super–PAC) với khả năng thu hút và chi tiêu những khoản
tiền không giới hạn, miễn là các ủy ban này tiết lộ các nhà tài trợ –
và các nhóm gọi là nhóm “501(c)(4)”, tức các tổ chức phi lợi nhuận vốn
có thể chi tiêu ít tự do hơn so với các siêu PAC nhưng lại không
phải công bố nhà tài trợ của mình.
Nhưng các cuộc bầu cử của Mỹ đã đắt đỏ như vậy trong một thời gian
dài. Nếu tính theo tỉ lệ GDP, cuộc bầu cử tổng thống năm 1896 có mức
chi tiêu cao hơn nhiều so với bốn cuộc bầu cử tổng thống đắt đỏ nhất
tiếp theo cộng lại. (Năm trước chiến dịch đó, thượng nghị sĩ Mark
Hanna đã nói: “Có hai điều rất quan trọng trong chính trị. Điều thứ
nhất là tiền và tôi không thể nhớ điều còn lại là gì” (hàm ý tiền
là quan trọng nhất – NBT).
Năm 2012, chiến dịch của Barack Obama đã nỗ lực để thu hút các khoản
đóng góp ở mức 200 USD hoặc ít hơn, và ông Obama đã qua mặt đối thủ
Mitt Romney của mình trong hạng mục đó khi thu được 233,2 triệu USD
so với 79,8 triệu USD [cho Mitt Romney]. Nhưng cả hai chiến dịch đều
đã dựa chủ yếu vào các nhà tài trợ lớn, cũng như các siêu PAC lớn
nhất: quỹ Khôi phục Tương lai của Chúng ta (Restore our Future) thiên
hữu nhận được 30 triệu USD từ Sheldon Adelson, một ông trùm sòng bạc, và
vợ của ông ta, trong khi quỹ Ưu tiên Hành động Hoa Kỳ (Priorities USA
Action), quỹ ủng hộ ông Obama, đã thu về hàng triệu USD từ các công
đoàn và các công ty luật.
Tuy nhiên, chi tiêu chính trị không phải là không bị giới hạn. Các
tập đoàn và công đoàn không thể đóng góp trực tiếp vào các chiến dịch
của các ứng cử viên, nhưng Tòa án Tối cao từ lâu đã ra phán quyết
rằng nếu một người hoặc một nhóm muốn trả tiền cho các quảng cáo bày
tỏ quan điểm chính trị của mình, thì đó là một hình thức phát ngôn,
và do đó sẽ được bảo vệ bởi Tu Chính Án Thứ nhất. Vì vậy, lý do đơn
giản nhất tại sao bầu cử tại Mỹ lại vô cùng đắt đỏ là do chi tiêu
cho quảng cáo được bảo vệ bởi quyền tự do ngôn luận.
Không phải ai cũng hài lòng với tình trạng này. Phán quyết Citizens
United đã được đưa ra theo tỉ lệ phiếu 5-4, và trong một quan điểm bất
đồng mạnh mẽ, cựu Thẩm phán John Paul Stevens đã cảnh báo rằng quyết
định theo đa số “đe dọa làm suy yếu sự liêm chính của các thể chế dân
cử trên toàn quốc” bằng cách “tăng cường đáng kể vai trò của các
tập đoàn và các công đoàn cũng như … các lợi ích mà chúng đại diện.”
Những người khác thì lo ngại về sự gia tăng của “tiền đen“, tức các
khoản đóng góp đến từ các nhà tài trợ không được tiết lộ hoặc được che
chắn kỹ. Trong khi đó, yêu cầu không được liên quan đến các chiến
dịch tranh cử đối với các khoản chi tiêu “độc lập” đôi khi được thực
thi kém, và ranh giới giữa các chiến dịch và các nhóm độc lập thì kém
rõ ràng hơn so với lý thuyết.
Dù tồn tại các mối quan ngại như vậy, chi phí cho các chiến dịch
không có vẻ gì sẽ giảm xuống. Một siêu PAC ủng hộ cuộc chạy đua
chức tổng thống chưa được công bố của bà Hillary Clinton sau hơn hai
năm nữa đã thu hút được hơn 4 triệu USD. Đó là một số tiền rất
lớn cho một ứng cử viên danh nghĩa, nhưng có lẽ cũng chẳng chưa bằng 1%
số tiền mà ứng cử viên của đảng Dân chủ rốt cục sẽ chi tiêu vào
năm 2016.
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
(Nghiên Cứu Quốc Tế)
Bàn ra tán vào (0)
Các tin đã đăng
Tại sao các cuộc bầu cử ở Mỹ lại tốn kém?
Hầu như sau mỗi kỳ bầu cử tại Mỹ, các kỷ lục về chi tiêu mới lại được phá vỡ. Còn gần chín tháng nữa mới tới cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào mùa thu
Hầu như sau mỗi kỳ bầu cử tại Mỹ, các kỷ lục về chi tiêu mới
lại được phá vỡ. Còn gần chín tháng nữa mới tới cuộc bầu cử giữa
nhiệm kỳ vào mùa thu này, nhưng các ứng cử viên trong cuộc đua vào
Thượng viện của bang Kentucky đã thu được 19,4 triệu USD và đã chi
7,3 triệu USD. Trong kỳ bầu cử năm 2012, chỉ riêng các ứng cử viên
trong cuộc đua vào Thượng viện của bang Massachusetts đã chi hơn 85
triệu USD. Đó chỉ là con số lẻ khi so với cuộc đua vào chức tổng
thống năm đó, với chi phí lên tới 2 tỷ USD (tổng chi phí của cuộc bầu
cử năm 2012, bao gồm cả các cuộc đua vào Quốc hội, lên tới 7 tỷ
USD). Không phải quốc gia nào cũng chi nhiều như vậy cho nền dân
chủ của mình: ví dụ, ở Pháp, chi tiêu cho chiến dịch của các ứng cử
viên tổng thống được giới hạn ở mức 30 triệu USD. Vậy tại sao các cuộc
bầu cử của Mỹ lại đắt đỏ như vậy?
Lý do đầu tiên và quan trọng nhất, các cuộc bầu cử của Mỹ đắt đỏ vì
Mỹ là một nước lớn và giàu có: tổng dân số 314 triệu người tạo
nên rất nhiều chi phí, đặc biệt là trong các thị trường truyền
thông cạnh tranh như New York và Florida. Ngoài ra, mỗi kỳ bầu cử lại
bao gồm hàng nghìn cuộc đua: các vị trí mà ở các quốc gia khác
có thể được lấp đầy bởi những người được chỉ định bởi một đảng thì
lại được cạnh tranh một cách quyết liệt tại Mỹ.
Ngoài những yếu tố về cấu trúc, một số người đổ lỗi cho phán quyết
Citizen United của Tòa án tối cao vào năm 2010 vốn giải thoát các tập
đoàn và công đoàn lao động khỏi các giới hạn chi tiêu dành cho các
chương trình phát sóng chính trị độc lập (tức những chương trình không
liên quan tới chiến dịch của các ứng cử viên cụ thể). Điều đó đã
dẫn đến một sự gia tăng lớn về chi tiêu trong cuộc bầu cử năm 2012,
lên tới mức cao nhất trong lịch sử nếu tính theo chi phí danh nghĩa.
Phần lớn số tiền đó đến từ các “siêu Ủy ban Hành động Chính
trị” (super–PAC) với khả năng thu hút và chi tiêu những khoản
tiền không giới hạn, miễn là các ủy ban này tiết lộ các nhà tài trợ –
và các nhóm gọi là nhóm “501(c)(4)”, tức các tổ chức phi lợi nhuận vốn
có thể chi tiêu ít tự do hơn so với các siêu PAC nhưng lại không
phải công bố nhà tài trợ của mình.
Nhưng các cuộc bầu cử của Mỹ đã đắt đỏ như vậy trong một thời gian
dài. Nếu tính theo tỉ lệ GDP, cuộc bầu cử tổng thống năm 1896 có mức
chi tiêu cao hơn nhiều so với bốn cuộc bầu cử tổng thống đắt đỏ nhất
tiếp theo cộng lại. (Năm trước chiến dịch đó, thượng nghị sĩ Mark
Hanna đã nói: “Có hai điều rất quan trọng trong chính trị. Điều thứ
nhất là tiền và tôi không thể nhớ điều còn lại là gì” (hàm ý tiền
là quan trọng nhất – NBT).
Năm 2012, chiến dịch của Barack Obama đã nỗ lực để thu hút các khoản
đóng góp ở mức 200 USD hoặc ít hơn, và ông Obama đã qua mặt đối thủ
Mitt Romney của mình trong hạng mục đó khi thu được 233,2 triệu USD
so với 79,8 triệu USD [cho Mitt Romney]. Nhưng cả hai chiến dịch đều
đã dựa chủ yếu vào các nhà tài trợ lớn, cũng như các siêu PAC lớn
nhất: quỹ Khôi phục Tương lai của Chúng ta (Restore our Future) thiên
hữu nhận được 30 triệu USD từ Sheldon Adelson, một ông trùm sòng bạc, và
vợ của ông ta, trong khi quỹ Ưu tiên Hành động Hoa Kỳ (Priorities USA
Action), quỹ ủng hộ ông Obama, đã thu về hàng triệu USD từ các công
đoàn và các công ty luật.
Tuy nhiên, chi tiêu chính trị không phải là không bị giới hạn. Các
tập đoàn và công đoàn không thể đóng góp trực tiếp vào các chiến dịch
của các ứng cử viên, nhưng Tòa án Tối cao từ lâu đã ra phán quyết
rằng nếu một người hoặc một nhóm muốn trả tiền cho các quảng cáo bày
tỏ quan điểm chính trị của mình, thì đó là một hình thức phát ngôn,
và do đó sẽ được bảo vệ bởi Tu Chính Án Thứ nhất. Vì vậy, lý do đơn
giản nhất tại sao bầu cử tại Mỹ lại vô cùng đắt đỏ là do chi tiêu
cho quảng cáo được bảo vệ bởi quyền tự do ngôn luận.
Không phải ai cũng hài lòng với tình trạng này. Phán quyết Citizens
United đã được đưa ra theo tỉ lệ phiếu 5-4, và trong một quan điểm bất
đồng mạnh mẽ, cựu Thẩm phán John Paul Stevens đã cảnh báo rằng quyết
định theo đa số “đe dọa làm suy yếu sự liêm chính của các thể chế dân
cử trên toàn quốc” bằng cách “tăng cường đáng kể vai trò của các
tập đoàn và các công đoàn cũng như … các lợi ích mà chúng đại diện.”
Những người khác thì lo ngại về sự gia tăng của “tiền đen“, tức các
khoản đóng góp đến từ các nhà tài trợ không được tiết lộ hoặc được che
chắn kỹ. Trong khi đó, yêu cầu không được liên quan đến các chiến
dịch tranh cử đối với các khoản chi tiêu “độc lập” đôi khi được thực
thi kém, và ranh giới giữa các chiến dịch và các nhóm độc lập thì kém
rõ ràng hơn so với lý thuyết.
Dù tồn tại các mối quan ngại như vậy, chi phí cho các chiến dịch
không có vẻ gì sẽ giảm xuống. Một siêu PAC ủng hộ cuộc chạy đua
chức tổng thống chưa được công bố của bà Hillary Clinton sau hơn hai
năm nữa đã thu hút được hơn 4 triệu USD. Đó là một số tiền rất
lớn cho một ứng cử viên danh nghĩa, nhưng có lẽ cũng chẳng chưa bằng 1%
số tiền mà ứng cử viên của đảng Dân chủ rốt cục sẽ chi tiêu vào
năm 2016.
Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
(Nghiên Cứu Quốc Tế)
