có gốc gác Trung Quốc xịn nhưng đa phần đã hợp thung thổ, sinh sống nhiều năm gần như hòa hợp với người Việt mình. Thậm chí có nhà lấy vợ lấy chồng Hà Nội bị Việt hóa đến sáu bảy chục phần trăm. Số người Hoa này nói chung hiền lành và đa phần là dân lao động, buôn bán nhỏ. Sở dĩ dám mạnh miệng quả quyết thế vì họ hàng nhà tôi có mấy người lấy chồng người Hoa. Tôi hay vào ra đến chơi cũng thân tình nên biết khá rõ về họ. Có lẽ chỉ phân biệt được sự khác biệt về cách bài trí nhà cửa, ăn uống chứ còn sinh hoạt cũng na ná như nhau cả. Trong đám bạn tôi chơi có không ít cư dân thuộc cộng đồng này. Đặc biệt tôi có một thời gian còn dan díu với chị của một người bạn. Tên ông bạn tẫu ( Tàu) này là Lý A Sềnh. Từ giờ tôi gọi là tẫu không viết hoa cho dễ viết.

Một hình ảnh Hà Nội xưa (Ảnh sưu tầm)

Sềnh bằng tuổi tôi. To khỏe, đẹp giai để tóc dài chờm gáy nom rất nghệ sĩ. Ngày đó nếu không có phong trào thanh niên cờ đỏ đuổi bắt rạch quần loe, cắt tóc dài của đám thanh niên bị coi là cao bồi là ăn chơi càn quấy, tôi chắc rằng Sềnh sẽ để một mái tóc bồng bềnh chứ chả chơi. Năm đó 1976, tôi mới ở bộ đội về, da xanh mét vì sốt rét rừng và cái đầu thì vẫn trụi lủi như dạo còn làm lính. Thói quen cắt trọc tôi duy trì đến tận bây giờ. Nhà Sềnh ở một con hẻm nhỏ gần rạp Kim Phụng trên phố Lương Ngọc Quyến. Bố mẹ Sềnh đều là người Hoa ở Quảng Tây, lưu lạc sang Việt Nam đã được mấy chục năm. Bố Sềnh bán tào phớ đã mất. Mẹ ở nhà dán hộp gia công. Loại hộp giấy dùng để đựng mứt, bánh. Sềnh có một người chị tên gọi ở nhà là A Lìn hơn anh ta hai tuổi. A Lìn làm ở một hợp tác xã thủ công ngành giấy. Chỗ hộp gia công là do Lìn hợp đồng mang về giúp mẹ cải thiện thu nhập. Thực ra tôi với Sềnh cũng chỉ mới quen biết nhau thông qua một anh tẫu khác. Anh Sinh. Sinh là con của bác Phúc. Bác Phúc lại là chị ruột chồng trước của mẹ tôi. Ông này chết trẻ. Chính thế mà mẹ tôi đi bước nữa khi gặp bố tôi. Đó là một cơ hội để cái thằng tôi có mặt trên đời. Khekhe….Lại nói về bác Phúc. Bác lấy ông chồng người Hoa. Chồng chết bác Phúc ở vậy nuôi hai con. Sự kiện người Hoa ùn ùn bỏ Hà Nội về nước xảy ra gần cuối năm 78. Bác Phúc tôi nhất định không di cư về quê chồng, ở lại cùng con trai, chỉ cho chị con gái hồi hương. Vợ chồng anh Sinh có nghề làm dép nhựa hái ra tiền vào thời đó. Thấy tôi chưa công ăn việc làm anh rủ tôi vào làm ở cơ sở của anh. Lúc đó vì gia cảnh nên dù được tiêu chuẩn xuất khẩu lao động nhưng tôi bỏ không đi. Đang lưỡng lự giữa đi học và đi làm Nhà nước thì nhận được lời mời quá hấp dẫn của anh Sinh, tôi quyết luôn. Dạo đó đói quay đói quắt toàn dân. Thực ra nếu chỉ quy ra miếng ăn thì tôi chẳng lo. Cái chính là nhu cầu cá nhân của tôi quá lớn. Oắt con 20 tuổi mà bia rượu thành thần, thuốc lá ngày không dưới một bao chưa kể đến những khoản phải chi phải tiêu khác. Nghề làm dép nhựa dạo đó đang thịnh hành. Ai có nghề đó coi như là thành phần lớp trên bởi lãi khủng khiếp. Thợ làm thuê thôi nếu là thợ chính thì chỉ một tuần làm, thu nhập cũng phải bằng một tháng lương của công chức có cỡ. Bởi vậy tôi hào hứng gia nhập đội quân làm dép nhựa gia công không một chút vân vi dù còn đang dang dở bao dự án lập thân. Xin thưa để được nhận vào những cơ sở này không phải dễ. Nếu không quen thân phải cỡ thương binh có giấy giới thiệu của Quận đội mới được cơ sở chấp nhận.

Tôi gặp Sềnh ở lò nhựa của anh Sinh. Sềnh được anh Sinh mời đến làm thợ chính ngoài việc trực tiếp cắt nhựa cho mỗi lần vào khuôn Sềnh còn nhận chỉ bảo đám lính mới chúng tôi từng công đoạn cụ thể. Hãy hình dung công đoạn của một lò nhựa làm dép dạo đấy. Nhựa phế liệu được thu mua về, rửa sạch phân loại. Công đoạn này đàn bà con gái làm. Nhựa sau khi phân loại được cho vào máy nghiền. Sau đó chỗ nhựa đã sơ chế được cho vào máy đùn trong cùng một dây chuyền. Máy này dùng nhiệt làm nóng chảy nhựa, được pha trộn thêm các hóa chất phụ trợ rồi đùn vào máy ép. Thợ chính đứng cắt từng mẻ khuôn. Mỗi lần cắt đủ nhựa cho một khuôn. Mỗi khuôn ra một chiếc dép. Cũng thợ chính khác nhưng đẳng cấp thấp hơn đứng máy dùng sức quay vô lăng để rập khuôn. Cái vô lăng nặng có một tay cầm. Người thợ nắm vào tay cầm rồi quay nhanh dần và kết thúc thật mạnh. Động tác này hết sức nặng nhọc và cũng rất khó. Nếu quay không đủ lực, không dứt khoát sẽ làm hỏng sản phẩm. Tôi tuy mới nhưng đánh cú nào chắc cú ấy, trăm phát như một. Sềnh được anh Sinh giao phó tôi nên tận tình chỉ bảo nhưng anh ta rất ngạc nhiên vì thấy tôi làm quá ư là thiện nghệ. Chỗ này Sềnh không thể hiểu nổi vì tôi là lính cao xạ 57 li. Trong khẩu đội có vị trí số 5 là nạp đạn. Lao băng đạn vào máng rồi cũng dùng tay quay vô lăng hệt như làm dép nên tôi thành thạo là phải. Ngay buổi đầu, Sềnh khoái lắm khen tôi nức nở. Anh ta bảo mày số son đấy, lính mới phải ngồi cắt via rách mấy đít quần mới được vào quay ép. Cắt via công đoạn cuối cùng là lấy những sản phẩm vừa rời khuôn để dùng dao, dùng kéo cắt những via nhựa xung quanh dép. Sềnh bảo tôi son là vì thợ cắt via, lương chỉ bằng một phần năm thợ đứng máy. Tan ca hôm ấy, Sềnh rủ tôi về quán rượu bà Đồng đầu Tạ Hiện làm một chầu rượu nem chạo, tai lợn túy lúy. Chỉ sau một tuần khi biết rõ gia cảnh của nhau, tôi và Sềnh đã trở nên một đôi bạn thân thiết và tri kỷ.

Sềnh và tôi có khá nhiều điểm tương đồng. Ngoài những món như uống rượu, hút thuốc, Sềnh khoái ngồi cà phê và lúc nghỉ hay đạp xe lang thang khắp thành phố. Sềnh cũng yêu văn nghệ, từng có thời là học trò ghi ta của thày Văn Vượng mù. Tôi dốt nhạc không biết trình độ của Sềnh đến đâu nhưng cưa gái bằng ghi ta bập bùng là sở trường của anh tẫu này. Thấy tôi hay đọc sách, Sềnh khoái lắm. Càng khoái khi văn học sử, dã sử Trung Quốc tôi thuộc làu làu. Sềnh bảo, hay thật mày ạ. Tao cũng mê những thứ đó nhưng mê chưởng hơn. Tôi với Sềnh thi thoảng lại đi ra Đinh Liệt thuê cả chồng truyện về đọc. Sau này khi đã trưởng thành, thú thật tôi tiếc cho Sềnh. Nếu không có mấy biến cố sinh tử kia, Sềnh yên ổn sống và học hành đầy đủ chưa chừng Sềnh nếu không thành nhà văn thì cũng hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật.

Cuộc đời ép nhựa của tôi kéo không được lâu. Là do Sềnh. Tôi tay nghề lên rất nhanh. Lĩnh đâu được hai tuần lương thì tôi va chạm với vợ anh Sinh. Chị này tôi không hợp và đấy là lý do dù cùng ở Hà Nội nhưng tôi và anh Sinh thất lạc nhau từ bấy đến nay. Một lần chị càu nhàu gì đấy khiến tôi tự ái. Tính tôi nóng và bất cần. Đến già vẫn ngang ngạnh. Tôi chưa ngã ngũ chuyện bỏ làm thì Sềnh bảo:

-Thôi tít mày ạ. Lịt mề, thiếu cha gì chỗ làm.

Quên chưa kể, Sềnh nói bậy kinh hồn dù đã phiên âm chệch đi. Mà Sềnh toàn dùng tiếng Việt. Tiếng Việt của Sềnh không ra lơ lớ nhưng cũng chẳng tròn vành rõ âm. Đại thể nghe phát âm biết ngay là dân tẫu. Lúc nào cáu lắm Sềnh mới chửi bằng tiếng Trung. Nghe Sềnh chửi tôi thuộc được khối từ chắc chắn không có trong từ điển. Thôi chả nhắc lại ở đây vì nó là từ phiên âm lỗ mỗ đầy tục tĩu. Thấy Sềnh rủ, tôi cũng muốn bỏ nhưng e ngại làm thế thì phụ anh Sinh quá. Chả gì anh cũng là chỗ họ hàng với chị ruột tôi (con ông chồng trước của mẹ tôi). Thêm nữa anh là người lo công việc cho tôi ban đầu. Sềnh đây đẩy:

-Lịt mề, chả tử tế gì đâu. Trả lương cho mày còn kém cả người ngoài làm cùng công việc. Đi với tao đầu quân sang chỗ khác đỡ phải mang tiếng nhờ vả. Lão Sinh này cái gì cũng nghe vợ. Không thọ được đâu. Tít. Lịt mề.

Dùng dằng rồi tôi nghe Sềnh. Một phần vì anh Sinh là người hiền và phụ thuộc vào nhà vợ. Nghề nhựa này cũng là nghề của ông bố vợ anh Sinh gây dựng. Sềnh tha tôi đến làm thuê cho một cơ sở ở phố Hàng Mã. Cơ sở này có một gian rộng bên trong, có ngõ riêng đi mở về khóa nên cũng tiện cho sinh hoạt. Nhiều hôm nốc say tôi với Sềnh ngủ luôn ở đó. Thường mỗi ca chiều phải gần nửa đêm mới kết thúc. Điện đóm dạo đó phập phù nên chủ yếu ca chiều mới đủ việc. Thế nên ngay từ cuối ngày Sềnh đã chuẩn bị đồ mồi, rượu để kết ca có thứ sực được luôn. Tất nhiên tôi với Sềnh đã ngồi với nhau kiểu gì cũng phải ngủ lại vì chẳng thể tha được thân xác về nhà. Giờ nghĩ lại đời độc thân tự do hết mực kể cũng sướng. Kiếm được tiền nhưng vì gắn kết với Sềnh nên bao nhiêu cũng nướng hết vào ăn uống nhậu nhẹt cả. Sềnh có cô người yêu cùng đồng bào rất xinh nhưng vì hay lỡ hẹn và nhậu lướt khướt nên cô kia cho ăn quả tướt. Vố này khiến Sềnh rất đau. Càng đau khi tiểu thư kia lại ngả vào chính con trai ông chủ lò nhựa. Nhiều lúc Sềnh như nổi điên vì chuyện này. Và Sềnh chọn một cách trả thù có một không hai. Cần phải nói rõ thêm chỗ này. Sềnh chẳng bao giờ chọn người yêu không cùng gốc gác. Nghĩa là anh ta chỉ chọn con gái cùng giống và không được lai tạp. Xinh đẹp tất nhiên nhưng nếu là tẫu lai Sềnh sài lắc luôn. Mãi sau tôi mới lý giải được điểm cố hữu này của Sềnh. Lại nói cách trả thù. Sau khi bị tướt, Sềnh lầm lì một dạo và trở thành hận tình khi biết cô người yêu là con một chủ tiệm ăn ở cùng phố đã ngả vào con trai ông chủ nhựa cũng làm trực tiếp ở lò nhựa trong vai trò quản lý. Một hôm sau lúc tan ca đã rất muộn, Sềnh đuổi tôi về nhà. Tôi không hiểu. Sềnh lầm lầm mặt bảo tao cho mày một “cụ mượt” (tờ bạc mệnh giá 10 đồng giá trị nhất thời đó) mày giúp tao tít khỏi đây hôm nay, ra ngoài ga Hàng Cỏ mà bốc mả ( là ăn xương xẩu đáy nồi nước dùng của hàng phở, tầm giờ đó chỉ có ở Ga mới có quán ăn đêm). Tôi cười bảo mày có người yêu mới chứ gì. Nhất trí ngay. Tôi tít luôn chẳng phải vì tờ cụ mượt kia mà là khấp khởi mừng cho Sềnh. Có tình yêu, Sềnh sẽ không còn cáu bẳn và cái thằng tôi kề cận là người được hưởng lợi đầu tiên. Tôi đã thất vọng khi biết được sự thật. Chẳng phải yêu đương gì hết mà là Sềnh đưa gái bán hoa về hành sự ngay tại lò nhựa. Điều này rất kiêng kị cho dân làm ăn. Nhưng tôi ngờ rằng không phải mục đích của Sềnh là làm cho lò nhựa đen đủi lụn bại mà chủ yếu là để hạ nhục cô người yêu cũ. Càng về sau mật độ tôi bị đuổi càng dày hơn. Đến một hôm Sềnh bảo, mày ngủ lại đây đi. Tôi thật thà ở lại. Nửa đêm, Sềnh lạch xạch mở khóa ngõ. Một cô gái trẻ đi vào. Sềnh bảo luôn tao thấy mày chẳng yêu đương gì cả, làm trai thế không được, hôm nay tao đãi. Tôi chẳng cao quý gì nhưng hồn vía lên mây, miệng lắp bắp như trúng gió, đầu lắc điên đảo như một thằng ngộ. Sềnh nhìn tôi vẹo cả con ngươi. Tôi không biết giải thích thế nào cho Sềnh hiểu đành kiếm cách lẳng lặng chuồn. Sềnh bực lắm nhưng đành chịu vì biết không thể ép được tôi. Một lúc nào đó tôi sẽ viết lại câu chuyện tôi phải giấu lý do với Sềnh kỹ hơn ở một truyện ngắn riêng biệt. Đó là vì lúc này tôi và A Lìn chị của Sềnh đã vương phải lưới tình. Ngắn gọn thôi nhé, A Lìn rất đẹp. Và là một vẻ đẹp nền nã. Tôi ngổ ngáo nên tiêu chuẩn đầu tiên tôi chọn phụ nữ phải mềm mại và tất nhiên không thể xấu. Trong chuyện này tôi không bao giờ nghĩ mình lại cưa cẩm chị của bạn. Thề có cao xanh tất cả là do A Lìn chủ động. Tôi vẫn gọi A Lìn là chế  (chị). Có việc đi đâu A Lìn vẫn nhờ tôi đèo xe đạp vô tư. Rồi lần ấy, một tối nghỉ ca, tôi đến nhà Sình chơi. Sình đi vắng. A Lìn bảo tôi đèo đi có việc. Ngồi phía sau A Lìn áp khuôn ngực đầy đặn của mình vào lưng khiến tôi ran người như phải bỏng. Giời ạ, tôi đang ở tuổi tràn sinh lực lại đầy khao khát và cũng đã biết mùi vị tình yêu, sao lại có thể vô tình được với cử chỉ mời mọc hấp dẫn kia. Nhưng tôi đủ lý trí và sự hiểu biết để kiềm chế. Tôi hỏi thẳng A Lìn sao chế lại làm thế với em. A Lìn cười và khi đó ở đoạn phố vắng, A Lìn đã ôm xiết lấy tôi và buông ra một câu ngắn gọn đến thằng đụt nhất thế gian cũng phải biết nó là cái gì:

-Đồ ngốc!

Tôi không cưỡng được sự hấp dẫn của A Lìn dù ngay lúc đó tôi có thoáng nghĩ đến Sềnh. Cuộc tình của tôi và A Lìn được chính chị giao hẹn phải tuyệt đối bí mật không thể để cho Sềnh biết. Tôi không hiểu nhưng cũng như những thằng trai trẻ khác chẳng bận tâm nhiều đến hậu quả. Cứ tận hưởng món quà tặng tuyệt vời của tạo hóa này đã. Được một thời gian thì Sềnh bắt được tôi và A Lìn hôn nhau trong công viên Thống Nhất. Đó là vì Sềnh đi sục gái nói theo ngôn ngữ thời ấy là đi bắt phò. Sềnh chết lặng và giận dữ sục đến. Cả tôi và A Lìn ngây dại không thốt nổi một tiếng. Sềnh kéo tôi ra khỏi A Lìn. Sao mày lại làm thế với chế tao? Câu hỏi gần đúng như tôi đã hỏi A Lìn. Không thể thoái thác được tôi phải bày tỏ cho Sềnh biết là chúng tôi yêu nhau thật lòng. Sềnh nghe, mắt vằn lên sau đó dúi tôi một cú mạnh ngã bổ chửng. Sềnh bỏ đi nhưng tiếng của anh ta còn găm lại trong tôi đến tận bây giờ:

-Đồ khốn. Lịt mề.

Những hôm sau đó là những ngày vô cùng u ám với tôi. A Lìn không bỏ cuộc dù vẫn phải dấm dúi hẹn hò. Tôi lâm vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Sềnh đã dịu đi nhưng lầm lì, bỏ không vui thú cùng tôi nữa. Biết ý, sau mỗi ca làm tôi cũng nhanh chóng tít cho khuất mắt anh ta. Đến một hôm, Sềnh chủ động mời tôi ở lại nhậu. Anh ta mua nhiều đồ ăn và rượu. Vừa uống, Sềnh vừa kể chuyện nhà. Đại để A Lìn đã được gia đình hứa hôn với một thanh niên cùng quê Quảng Tây. Hiện tay này đang ở Hà Nội . A Lìn dù không chấp nhận nhưng chắc chắn vẫn phải cưới tay kia dưới sự sắp đặt của Sềnh. Tỏ ra thông cảm với tôi và tôn trọng chị mình nhưng Sềnh vẫn khuyên tôi nên dừng lại vì kết quả cuối cùng là điều Sềnh và gia đình không thể chấp nhận. Tôi cảm động sự thẳng thắn của Sềnh nên nốc cật lực và hứa sẽ cố gắng nhưng vẫn nèo theo điều kiện là việc này phải do A Lìn quyết định chứ tôi không thể phản bội chế được. Sềnh bắt tay tôi chấp nhận.

Cuộc rượu mê mệt khiến tôi gục tại trận. Lúc mở mắt tôi thấy A Lìn đang ở ngay trước mặt. Tôi hoảng hốt vùng dậy. Trên chiếc chiếu trải ở sàn máy, một người con gái lạ đang thong thả mặc quần áo. Sềnh nhìn tôi đầy đắc ý. Tôi đã hiểu. Sềnh giăng bẫy tôi. Tôi say đến liệt não sao còn có thể làm được cái chuyện đực cái kia. Chưa kịp nói câu gì thanh minh thì A Lìn đã cất bước. Mắt chị rất buồn. Chuyện loang ra khiến cha con chủ lò nhựa lồng lộn tức giận. Sềnh đứng ra nhận hết chuyện bắt phò về là việc của anh ta. Và anh ta đã làm chuyện này từ lâu. Sềnh cũng nói thẳng vì sao làm thế. Là vì anh ta không còn tin trên đời này có tình yêu nữa, mọi sự chỉ là mua bán. Cách nói của Sềnh băm bổ xúc phạm. Tôi biết đây là cú đòn anh ta giáng vào con trai ông chủ với cô người yêu bội phản. Tôi được loại ra nhưng lại đau hơn hoạn là vì Sềnh rút cục đã cao tay một công đôi việc lồng thêm tôi vào để kết thúc chuyện của tôi và A Lìn.

Ngay sau đó tôi và Sềnh bị đuổi việc. Tôi cũng chả thiết tha gì cái nghề ăn xổi ở thì này vĩnh biệt nó luôn. Sềnh lại dạt sang một lò nhựa khác. Tôi không còn mặt mũi nào để đến nhà Sềnh nữa. A Lìn không nói với tôi một lời từ biệt. Cuối năm đó A Lìn lấy chồng. Tôi và Sềnh sau đó thi thoảng có gặp nhau ở quán rượu. Sềnh chủ động nối lại quan hệ với tôi nhưng thật tình dù muốn giữa chúng tôi nó cứ nhàn nhạt sao đó. Biến cố xảy đến năm 1978, tôi nghe tin Sềnh rất hăng hái trong việc hồi cư. Cả gia đình Sềnh về nước ngay từ những đợt đầu. Trước khi đi, A Lìn có gặp tôi chào tạm biệt. Tôi cảm động về hành động này và có cơ hội thanh minh. Tiết lộ của A Lìn khiến tôi hiểu vì sao Sềnh lại căm hận cô người yêu người Hoa đến thế. Ngoài sự thất tình, lý do này mới là chủ yếu. Cha con ông chủ nhựa là người Việt. Đến lúc đó tôi mới biết chính xác vì sao Sềnh lại bày trò chơi gái để hại tôi, vì sao lại ngăn cản tôi với A Lìn. Sềnh không muốn dòng máu Trung Hoa bị phai nhạt. Ra thế. Cũng tốt thôi Lý A Sềnh, thằng bạn tẫu của tôi. Vậy là chúng ta hết ân oán. Mày đã được toại nguyện và tao được phần thanh thản. Tôi ôm xiết A Lìn thay cho lời chào chia tay. A Lìn leng leng (xinh đẹp). Tôi nhắc lại câu phiên âm bồi vẫn hay thầm thì khen A Lìn trước đây. Thật đấy chứ, chế vẫn rất xinh và luôn mềm mại trong tôi dù chỉ còn là ký ức.

+++++

Truyện ngắn đã có cái kết cần có. Nhưng câu chuyện của tôi với Sềnh thì lại chưa kết thúc ở đó. Năm 1997, tôi có chuyến sang Đông Hưng, Quảng Tây cùng đạo diễn Khải Hưng trong vai trò biên kịch của một phim hợp tác. Sau một ngày thương thảo cật lực với đoàn Trung Quốc tôi rủ đạo diễn Khải Hưng và đạo diễn Hà Kiện Liệt phía Trung Quốc đến một tiệm massage để thư giãn cho bớt mệt mỏi. Đến nơi tôi sững người khi thấy Sềnh trong trang phục bảo vệ trắng toát đứng sừng sững giữa sảnh của tiệm. Bao nhiêu năm Sềnh không mấy đổi khác. Lấy cớ giá cả đắt quá những mấy trăm tệ cho một tiếng massage chân tôi tháo lui. Mọi người cũng đồng ý. Được một quãng tôi lộn lại tiệm massage. Mặc tôi vồn vã, Sềnh im lặng như không biết tiếng Việt. Sềnh cố tình không công nhận dù tôi đã hết lời nhắc về chúng tôi dạo trước. Hỏi thăm đến cả A Lìn mặt Sềnh vẫn không chút biểu cảm. Tôi bất lực hiểu rằng Sềnh đã cự tuyệt tôi. Thằng bạn tẫu. Nó và tôi đã không còn tồn tại trong nhau từ gần 20 năm trước. Nhất trí thôi. Một chút kỷ niệm ngọt ngào về A Lìn khiến tôi bất ngờ nổi cơn giận dữ. Không hiểu sao tôi buột ra đúng cái từ của Sềnh hay chửi bậy trước đây khiến nó đang vờ vịt bỗng giật nảy cả mình. Cú giật mình xác nhận tôi đã không nhầm lẫn.

-Lịt mề.

Tôi thong thả bước ra khỏi tiệm massage./.

 Hà Nội ngày 26/8/2012

PNT