HƠI THỞ CỦA THÁNG NĂM   -   CAO MỴ NHÂN 

Một thời gian nào đó, trước cuộc đổi đời bi thảm 30-4-1975, chúng ta ai cũng có một chuỗi ngày sống vừa ý, mà bây giờ không cách nào có lại được . 

Tôi đã từng hỏi, từng viết, và từng hát hay là hét lên 2 tiếng 

" Thời gian ?" . Để không nghe ai trả lời, hay chính mình trả lời, như ca sĩ Thanh Tuyền tự trả lời " Đi qua bao mùa trăng" . 

Bây giờ vầng trăng xưa đã già, sự thực thì trăng muôn tuổi , đố ai biết tuổi trăng già, như ca dao Việt Nam ghi nhận.

Nhưng trong văn chương đông phương, quý cụ cố của dân tộc ta đã từng bực bội thốt " nguyệt lão " tức là lão trăng. 

Nếu lịch thiệp hơn đối với vầng trăng đã từng chia xẻ làm đôi, thì chúng ta được nghe ca tụng trăng xưa , ấy là vầng " cổ nguyệt", hay biết mấy . 

Trăng già hay nguyệt lão mang hình ảnh một vầng trăng to bành cau có, quạu cọ bởi vương chút mây che khiến vậy. 

Chứ trăng càng già càng tỏ, càng mênh mông tình . 

Nhưng vẫn tuổi trăng viên mãn ấy, vầng " cổ nguyệt " nói lên tất cả tính chất bao dung, đằm thắm của bà nguyệt đi bên cạnh ông tơ, đều có tuồng tích, quý vị chỉ không có thì giờ , hay không muốn tìm tòi nó ở cái kho văn chương đông nam châu Á, nên cho qua thôi. 

Vầng trăng cổ nguyệt " trung niên " thường trốn vào nội tâm của bất cứ ai, giai cấp nào, nó sui ta hiểu rằng ta có đó mà không phải đó. 

Tức là trăng của ta mà không phải của ta đâu, vì trăng "trung niên" thường đại diện cho một mối tình, một cuộc tình, như trong bi ca Đoạn Trường Tân Thanh của cụ Nguyễn Du, vầng trăng đại diện cho các nhân vật truyện ở nhiều lúc , nhiều nơi, mà sáng giá nhất, lại vẫn là 2 câu : 

Vầng trăng ai xẻ làm đôi

Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường 

            ( Nguyễn Du ) 

Thật quả, thưa quý vị, 2 câu thơ lãng mạn " khủng" này, nói theo từ ngữ trong nước hiện nay, là lãng mạn khủng khiếp hay lãng mạn khổng lồ, chẳng ai dám đánh giá nàng Kiều là quý phái hay dân giã được nữa. 

Cái nửa vầng trăng đó, theo khoa học tự nhiên, nó là đêm trăng mọc mà trái đất ta chỉ thấy một nửa bình thường, tức cùng một thời gian , xê xích một không gian thôi, nhưng 2 nhân vật trong cuộc tình, một người đang trằn trọc ngủ , vì quá nhiều thương nhớ, còn một người lại đang trên đường trường xa thẳm gió sương... 

Song, nếu khoa học xã hội lại khác , vầng trăng nguyên thủy lúc nào cũng tròn vẹn, nó bỗng trở thành trừu tượng , ấy là " vầng trăng như được xẻ làm đôi" giống chiếc bánh tròn , một nửa để lại cho kẻ ở ,  một nửa đậu trên vai người đi...

Tôi cao hứng tán rộng về 2 nửa vầng trăng mà chưa trưng ra cái điều đem trăng đó ra để ứng xử chuyện gì . 

Thì lại phải " Số là..." Có một vị anh hùng hào kiệt kia, danh tiếng lắm, hiện ra vào, đi đứng, trên một sườn đồi " đẹp nhất Cali, khi tôi kể lại thế này, tôi phải tự dặn lòng, là chớ cao hứng quá, bởi viết lách thường cao hứng, sẽ làm mất mát chút đỉnh tình bạn thâm giao. 

Chắc quý vị khựng lại, nghĩ rằng đã thám giao, thì viết ra làm chi vậy ? 

Thế mới khổ cho người cầm bút phải không, muốn đả phá hay ca tụng cũng phải phụ thuộc cái tình, và thế là thiên lệch tư duy rồi . 

Vị nhân sĩ tên tuổi là một giáo sư danh tiếng lắm, có điều không ai đoán được tuổi của ông .

Tôi thì thâm tình với ông thật, cũng từ ngày xa tổ quốc VN thôi, chứ : 

" Thuở lâm hành oanh chưa bén liễu 

   Hỏi ngày về ước nẻo quyên ca..." 

       ( Chinh phụ ngâm  -  Đoàn Thị Điểm ) 

Rồi chỉ tích tắc sau, lại nghe:

   " Thuở đăng đồ, mai chưa dạn gió

      Hỏi ngày về chỉ độ đào bông..." 

      ( Chinh phụ ngâm  -  Đoàn Thị Điểm )  

Ngày đầu tới Mỹ cách đây 1/4 thề kỷ, thì giáo sư đã ngâm vịnh trên đồi đó 17 năm . Tôi dón dén hỏi giáo sư về 2 cặp ví von trong thơ " Chinh phụ ngâm của nữ sĩ Đoàn Thị Điểm " vừa nêu rằng có phải bà Đoàn muốn nhấn mạnh cái mốc thời gian có đi mà chưa thấy về của chinh phu không ? 

Giáo sư trả lời một cách hơi phật ý : 

Dân tộc ta thời cổ và cận đại, rất hiếm tác phẩm lớn, nên những danh tác là danh tác, tưởng như không cần đặt vấn đề thắc mắc nữa . 

Thế nên 2 đoạn thơ trên được bà Đoàn viết liên tiếp nhau, theo tôi, tức giáo sư danh tiếng ở vùng đồi Bắc Cali ấy, là không thừa, nếu không có đủ 2 đoạn thì cũng được rồi, nhưng nếu có cả 2 đoạn thì thật là đầy đủ phải không ạ. 

Vâng, đúng vậy, vì sự thực tác phẩm VN quan trọng nhất là  lời văn, lời thơ, không phải cái tuồng tích đâu . 

Giáo sư cười thú vị : 

Cô nhận xét đúng đấy, cái lời thôi, vì thế mới có câu : 

Lời lời châu ngọc, hàng hàng gấm thêu chớ, chớ cô coi thử, câu chuyện nàng Kiều thì bình thường như các nhà thiên hạ . Và, trường thiên thơ " Chinh phụ ngâm "chỉ là nỗi oán than cho cảnh chia đôi chinh phu chinh phụ ở bất cứ thời chiến nào, nên xưa hay nay đều có thể dùng được . 

Cám ơn giáo sư, tôi sẽ vận dụng tư tưởng giáo sư chỉ vẽ, để làm vốn viết lách nếu có cơ may được cầm bút . 

Sau đó, tôi được người bạn cũ cùng làm việc ở Bộ Tư Lệnh QĐI/QKI, biết Cao Mỵ Nhân vừa tới được xứ sở tự do, nhà thơ Thái Tú Hạp và hiền thê ông là dịch giả Ái Cầm, mở ngay cho tôi mục viết " phiếm ", đặt tên "Chốn Bụi Hồng ", tôi mặc sức ...tung hoành ngòi bút . 

Tuy nhiên, với bản tính hoà hợp , hoà nhã vv...nói chung thì hiền hoà, thi sĩ Thái Tú Hạp dặn dò : 

Viết lách mỗi thời một khác Cao Mỵ Nhân ạ. Chúng ta cũng chẳng có thì giờ để ...thiền nữa, Cao Mỵ Nhân nên đề cao những gì hay, đẹp ở đời thôi. Việc làm chộn rộn, mâu thuẫn tập thể tha hương này không phải của chúng ta . 

OK quá chứ, không phải trong tên tôi có chữ MỴ đó à ? Tôi đã khởi sự rong chơi ở :" Chốn Bụi Hồng " trên tuần báo Saigon times từ đó 1992, tới nay 2017, đúng 1/4 thế kỷ, tức 25 năm, và còn đang tiếp tục. 

Mỗi tuần một bài, mỗi bài một ...kỷ niệm . 

Nhà thơ Thái Tú Hạp và tôi đều chủ trương là chỉ viết cho những gì vốn tươi đẹp, thì làm cho đẹp thêm thôi. 

Do đó chúng tôi " luận " về 3 đối tượng : 

Ưu điểm  của những nhân vật mà ai trong chúng ta ít nhiều biết tới, tức là ...nổi tiếng đấy . 

Khác lạ của sự việc chung, mà ít nhiều ai trong chúng ta có nghe, cũng như nổi tiếng vậy 

Và , cuối cùng là danh lam thắng cảnh nếu có dịp đi qua . 

Bây giờ tôi lại có mục " Mỗi Ngày Một  Chuyện " trên 

haingoaiphiemdam.com và haingoaiphiemdam.net, cũng trong " tôn chỉ" sáng tác không gây thù chuốc oán, không phải tác giả có nhiều ân oán giang hồ, mà cũng chỉ vì không có đủ thì giờ ...thiền nữa. 

Thời gian sao lại hạn chế hay eo hẹp quá chăng ? 

Không, tôi vẫn hằng ngày hình dung ra những người thân quen, bước vô thế giới ...thần thoại...

Anh bảo rằng quý vị ấy đang vô ngưỡng cửa của khung trời thần thoại, có quên có nhớ như trong cổ tích, có thể tôi cũng đã đặt một bàn chân trên bậc thềm thần thoại, vì hôm qua tôi bỗng quên tên một người, mà tôi nhớ đinh ninh rằng người ấy mới cùng tôi nô rỡn hôm kia

Nhưng khi tôi hỏi anh: " Có thực chúng mình vừa quên một khoảng thời gian kỳ lạ, nó khiến anh rút ngắn tháng ngày thần thoại của mình không?" 

Anh không trả lời có hay không, mình vẫn nhìn anh thật lâu, anh ngó xuống bậc thềm thần thoại, như khuyên mình đi tìm vầng cổ nguyệt đã rớt xuống một chân mây không rõ ở phương trời nào. 

Vầng trăng lặng thinh không khiến mình sợ bằng tâm hồn đi vắng của anh . 

Thời gian? Tôi đã trở về cõi thơ của tôi, không có ai đợi chờ ai lâu hơn một thế kỷ. 

Trăng chỉ giả vờ mỗi tháng tròn trịa một lần, như thủa còn thơ ấu ở Chapa những người bạn rừng của ba tôi kể rằng : " Con gấu đó nó đã già thêm mấy con trăng rồi, mật của nó bắt đầu nát vữa, nên bỏ nó đi " . 

Tôi thấy ba tôi gật gù : " Bỏ nó đi " . 

Mười mấy năm sau, khi gia đình ba tôi đã di cư vô nam, tôi hỏi lại ba tôi, ba tôi ngạc nhiên lắm : " Có chuyện đó không, ba chẳng nhớ nữa, thời gian lâu quá rồi." 

Ô lạ, cùng một thời gian mà tôi thấy như mới hôm qua, còn ba tôi thì bảo " lâu quá rồi " . 

Tuần trăng hay con trăng cái gì, anh nhập ...thiền đã  một tuần trăng, lại còn đưa thời gian vào chuyện thần thoại, thế có ...buồn không hở?  

Đó là hơi thở của tháng năm ... 

Thôi cũng là một trong số " Mỗi Ngày Một Chuyện " của Cao Mỵ Nhân. Có buồn thì ghé " Cõi Người Ta " thư giãn, vầng trăng thơ lúc nào cũng ôm vời vợi khối u tình ...

              CAO MỴ NHÂN (HNPD)