Bản quyền hình ảnh Getty Images

Ở những ngọn núi cao phía tây bắc Trung Quốc, các khối đá cao là những dấu tích của các nghi lễ mà người chiến binh hùng mạnh tổ chức trước khi đưa đội quân của ông đi chiến đấu.

Ở những ngọn núi cao phía tây bắc Trung Quốc, làng Hemu là nơi mà thời gian đã dừng từ lâu.

Tại đây tôi đã gặp Natalya Kirova, một phụ nữ địa phương Tuwa bán sừng tuần lộc làm thuốc bổ dương cho cửa hàng dược phẩm địa phương. Không lâu sau đó, tôi có dịp ở nhờ trong căn nhà gỗ thô sơ của bà. Trên tường nhà có treo nhiều da động vật, và có một điện thờ Genghis Khan như được thấy ở khắp nơi.

Trong nhà bà, nhà do các thợ khai thác gỗ Nga để lại vào đầu thế kỷ 20, Kirova nói về các thần núi, ma rừng và vấn đề mê tín của địa phương, và kể lại một câu chuyện hài hước về cách quân đội của Khan đã phát minh ra hamburger bằng cách đặt thịt dưới yên ngựa để nó mềm ra khi họ đi ngựa. Con trai bà là một ca sĩ cổ họng, một nghề đã có thời dành riêng cho việc giao tiếp với linh hồn người âm, nhưng bà nói với tôi rằng bây giờ nó chủ yếu biểu diễn cho khách du lịch.

Nằm trên bờ tây của hồ Kanas ở dãy núi Alti thuộc tỉnh Tân Cương, nơi quy tụ của các nước Trung Quốc, Kazakhstan, Nga và Mông cổ, làng Hemu đã phát triển đúng như trong một cái chậu cá. Ở đây, các thành viên của bộ lạc Tuwa, được cho là hậu duệ của đội quân của Genghis Khan, vẫn tiếp tục sống như thế qua nhiều thế hệ, thực hành pháp sư giống như tổ tiên của họ.

Một con đường hẹp uốn khúc từ hồ đi đến những ngọn núi cao, nơi cách làng Hemu khoảng nửa giờ đồng hồ đi xe, nhiều khối đá là vật gợi nhớ tới các nghi lễ tôn giáo mà Khan, bản thân cũng là pháp sư, tiến hành ở đó trước khi dẫn dắt đoàn người của mình đi chinh phục Đông Âu vào Thế kỷ13. Các khối đá cao hơn người một chút, một số có nét đặc trưng, có mặt có tay, trông như những quân cờ vua khổng lồ rải rác khắp các quả đồi màu xanh ngọc. Người ta nói rằng vào ban đêm, đặc biệt là vào dịp trăng tròn, ta có thể nghe thấy các khối đá gọi đội quân bị mất của mình.

Sự thần bí của núi non và nhiều thế kỷ truyền thuyết đã tạo nên điều bí ẩn đang được sự hiếu kỳ thời hiện đại từ từ soi xét.

Bản quyền hình ảnh James Michael Dorsey

Năm 2008, chính phủ Trung Quốc đã thông báo việc thành lập một công viên quốc gia bao gồm khu bảo tồn thiên nhiên hồ Kanas (đã được thành lập) và làng Hemu. Với diện tích 10.000 km2, công viên này là lớn nhất ở phía tây Trung Quốc, bao gồm các loại địa hình, từ đồng cỏ đến sông băng.

Việc mở rộng Khu bảo tồn thiên nhiên hồ Kanas đã phá vỡ ranh giới giữa cũ và mới. Cảnh quan xưa im lặng nay vang vọng tiếng nói chuyện sôi nổi của du khách đến chụp ảnh những dòng nước xanh thẫm của hồ Kanas mà không biết về tầm quan trọng của vùng đất này. Ven đường chẳng mấy mà đầy rác và mẩu thuốc lá, và những chiếc xe buýt diesel mới lan tỏa một đường màu đen xỉn ngang đường chân trời xanh. Thùng rác là một khái niệm mới ở Kanas này.

Như hầu hết người Tuvans sống ở Hemu, Kirova và con trai bà đều mong muốn giữ gìn di sản của mình đồng thời chia sẻ nó với thế giới bên ngoài. Người Tuvans giữ vai trò là quản lý của khu vực một cách nghiêm túc. Trong hàng trăm năm, họ đã sống sót được ở vùng này, dựa vào đất và nước không bị ô nhiễm để cung cấp cho bản thân và gia súc của họ.

Kirova coi đó là nhiệm vụ của mình để truyền đạt sự hiểu biết tốt hơn về tầm quan trọng của môi trường. "Sự tiến bộ đòi hỏi sự giáo dục," cô nói và nhún vai. "Người ta không thể đến đây và thờ ơ với cảnh đẹp."

Bản quyền hình ảnh James Michael Dorsey

Tại nhà của Kirova, những lá bùa treo trên trần nhà để giữ cho linh hồn ma quỷ không xâm nhập bữa ăn của chúng tôi gồm sữa ngựa và pho mai phơi khô, trong khi bà nói với tôi về cuộc sống trước khi thế giới bên ngoài đến. Khuôn mặt khô cằn của bà cười một cách dễ dàng, nhưng bà thú nhận sự lo ngại về sự xâm nhập của những người bên ngoài đồng thời thừa nhận rằng việc bơm đô la du lịch vào đã làm thay đổi nhiều vô cùng cuộc sống của bà.

Trong nhiều thế kỷ, vùng đất huyền bí này vẫn không tiếp cận với thế giới hiện đại. Giờ đây, ngay gần nhà Kirova, các khách sạn chung diện tích với các cửa hàng dược phẩm cung cấp ếch khô cho các liều thuốc kỳ diệu. Bạn có thể yêu cầu ly cà phê pha tại một quán giải khát, và mua mắt thằn lằn cát ngay ở bên cạnh. Lều tròn bằng nỉ của người Mông Cổ du mục mọc lên như nấm, và những người chăn gia xúc cưỡi lạc đà vẫy chào các xe buýt du lịch đi qua. Khách du lịch đeo kính đen trò chuyện với các nhà sư mặc cà sa vàng, và chuyến đi bộ trên bất kỳ tuyến đường mòn nào cũng sẽ đưa bạn qua các bàn thờ bằng đá có treo cờ cầu nguyện.

Hoàng hôn là để chiêm ngưỡng những người thợ săn đào tạo chim săn bên hồ Kanas, nơi những người tiên tri và thầy bói thích kể những câu chuyện về các quái vật khổng lồ sống trong hồ. Một bức tranh vách vẽ nguệch ngoạc gần đó cho thấy một con vật nửa cá voi nửa rồng, và mọi người ở làng Hemu nhận là đã trông thấy nó mặc dù không có được một cái ảnh nào.

Trước khi rời đi, tôi hỏi Kirova là bà muốn mọi người mang theo cái gì sau chuyến đi thăm công viên quốc gia mới này. Với một nụ cười ranh mãnh, bà trả lời rằng bà hy vọng họ sẽ trở về nhà với những kỷ niệm về những người cổ xưa đã từng cưỡi cùng quân đội hùng mạnh nhất trên trái đất, và chinh phục hầu hết trái đất.

Bài tiếng Anh trên BBC Travel