I. Giai-đoạn ban-sơ của binh chủng Thủy-Quân Lục-Chiến VN.

Sau khi hiệp-định Genève 54 được ký-kết, quân chủng Hãi-quân Việt-Nam được phép thành lập thêm một binh chủng mới đó là binh-chủng Thủy-Quân Lục-Chiến với quân-số cấp liên-đoàn. Nhiệm-vụ của Liên-Ðoàn TQLC lúc bấy giờ là để trấn giữ các hãi-đảo trong lãnh-hãi VN và cũng để thực-hiện những cuộc hành-quân thủy-bộ trên lãnh-địa Việt-Nam Cộng-Hòa được hữu-hiệu hơn. Đại-úy Phạm-Văn-Liễu, một sĩ-quan tốt nghiệp khóa 1 Hãi-Quân Nha-Trang, Liên-đoàn-trưởng Liên-đoàn tuần-giang và xung-kích được lệnh nghiên-cứu và thành-lập binh-đoàn Thủy-Quân Lục-Chiến cho Hãi-Quân Việt-Nam. Ngày 1-10-1954. Binh-đoàn Thủy-bộ của Hãi-Quân Việt-Nam chính-thức ra đời, mà vị chỉ-huy-trưởng đầu tiên của Liên-đoàn TQLC/VN là Trung-Tá Lê-Quang-Trọng.

Trong thời gian đầu, khi binh-chủng TQLC được hình-thành, các đại-đội xung-kích miền Bắc (Commando Nord), các đại-đội xung-kích miền Nam (Commando Berserole) và những đại-đội giang thuyền, kết hợp lại thành 2 tiểu-đoàn đổ-bộ đầu tiên của Hãi-Quân VN đó là Tiểu-Ðoàn 1/TQLC và Tiểu-Ðoàn 2/TQLC. Để yểm-trợ cho các cuộc hành quân đổ-bộ, một đại-đội trọng-pháo trang-bị bằng loại súng cối 106 ly, cũng được thành-lập cùng với Bộ Chỉ-Huy Liên-Ðoàn. Vị chỉ-huy trưởng đầu tiên của binh chủng TQLC/VN là Trung-tá Lê-Quang-Trọng. Đến năm 1960 một tiểu đoàn đổ-bộ thứ 3 được thành lập, đó là Tiểu-Ðoàn 3/TQLC.

Trong giai đoạn thành-lập binh-chủng TQLC đã xảy ra một trục-trặc nhỏ làm cho Bộ Tư-Lệnh Hải-Quân phải lúng-túng và Bộ Tổng-Tham-Mưu phải can-thiệp; đó là: Trong thời gian nầy vị tư-lệnh Hãi-Quân VN chỉ là một Thiếu-tá (Thiếu-tá Lê-Quang-Mỹ) và TQLC thì thống thuộc Hãi-Quân mà Liên Ðoàn-Trưởng TQLC lại có cấp-bậc cao hơn vị Tư-Lệnh Hãi-Quân cho nên Bộ Tổng-Tham-Mưu phải điều Tr/t Trọng ra làm Tư-lệnh Sư-Ðoàn 11 Khinh-Chiến vào năm 1956, và đưa vị Tham-Mưu Trưởng LĐ/TQLC đương-nhiệm là Thiếu-tá Phạm-Văn-Liễu lên thay-thế . Sau khi Thiếu-Tá Liễu thuyên-chuyển đến một đơn-vị khác thì trung-tá Lê-Nhữ-Hùng được đề cử làm Chỉ-Huy-Trưởng Liên-Ðoàn TQLC cho đến khi ông thuyên-chuyển về Biệt-bộ Tổng Thống phủ năm 1960.

Trong giai-đoạn nầy, ngưòi tư-lệnh đầu tiên của TQLC, khi binh chủng nầy được nâng lên cấp Sư-Ðoàn là Trung-Tướng Lê-Nguyên-Khang, chỉ là một Trung-úy, nguyên là đai-đội-trưởng một đại-đội giang-đĩnh ở miền Trung. Ông được chỉ-định làm trưởng Ban 4 lo về Tiếp-vận cho Liên-Ðoàn Thủy-Bộ; sau đó ông được thăng cấp Đại-úy. Chức-vụ đại-đội trưởng đại-đội Hành-Chánh & Công-Vụ của Liên-Ðoàn TQLC lúc bấy giờ do Đại-úy Khưu-Ðức-Hùng đảm nhiệm. Sau khi Tr/t Hùng được điều về Biệt-bộ Tổng-Thống phủ, Đ/U Khang đang là tiểu-đoàn-trưởng tiểu-đoàn 2 TQLC được chỉ-định thay thế Tr/T Hùng làm chỉ-huy-trưởng Liên-đoàn TQLC-VN. Ông được mang cấp bậc Thiếu-tá nhậm chức để làm việc. Vào đầu thập-niên 1970 Trung-Tướng Khang được để-cữ làm Tư-lệnh Quân Ðoàn 3 kiêm Quân Khu 3 VNCH, giao quyền chỉ-huy Sư-đoàn TQLC cho Đại Tá Bùi-Thế-Lân vào năm 1972. Thiếu-Tướng Bùi-Thế-Lân là người chỉ-huy cuối cùng của binh-chủng oai-hùng nầy và đó cũng là cấp bậc sau cùng của ông.

Vào giữa năm 1961, đơn-vị pháo-binh đầu tiên của TQLC/VN ra đời với danh-hiệu: Pháo-đội Đại-bác/TQLC. Đại-đội trọng-pháo 106 ly đã bị giải thể ngay khi Pháo-đội Đại-bác/TQLC được thành-lập. Tính đến thời điểm nầy, (Đệ-nhị lục-cá-nguyệt 1961) TQLC-VN gồm có:
· 1 Bộ chỉ-huy Liên-đoàn.
· 1 Đại-đội Hành-chánh & Công-vụ.
· 1 Đại đội Quân-y & 1 Bệnh-xá. (Bệnh-xá Cữu-Long)
· 1 Tiểu-đoàn Yểm-trợ thủy-bộ.
· 1 Pháo-đội đại-bác 75 ly sơn pháo.
Tất cả các đơn-vị trên đều trú đóng tại trại Cữu-Long, Thị-Nghè
· 3 tiểu-đoàn tác-chiến:
o Tiểu-đoàn 1/TQLC đóng tại Nha-Trang.
o Tiểu-đoàn 2/TQLC đóng tại Cam-Ranh.
o Tiểu-đoàn 3/TQLC đóng tại Thủ-Ðức.

II. Sự hình-thành Pháo-Binh TQLC.

A. Đơn-vị Pháo-binh đầu-tiên của TQLC-VN.

Tiền-thân
Tiền-thân của pháo-đội Đại-bác /Thủy-Quân Lục Chiến là Đại-đội trọng-pháo 106 ly, đồn-trú tại Hảng phân Mỹ-Tho (Định-Tường), sau đó di-chuyển đến làm doanh-trại tại đảo Bình-Ba (Cam-Ranh). Đại-Úy Nguyễn-Hải-Đàng là người đầu tiên nhận lệnh thành-lập đại-đội trọng-pháo/TQLC nầy. Sau khi ông được bổ-nhiệm làm Quận Trưởng quận Cần-Giờ, Tr/U Nguyễn-Vi-Tân, đại-đội-phó lên thay-thế. Trong thời gian đại-đội súng cối 106 ly thành-lập, Tr/U Lục-Quân Tôn-Thất-Soạn, đang học khóa vũ-khí nặng 4’2 (106 ly) tại trường Võ-Bị Đà-Lạt. Bộ Quốc-Phòng thuyên-chuyển ông về TQLC sau khi mãn khóa, và ông đã được đề-cử giữ chức-vụ Sĩ-quan Hành-Quân & Huấn-Luyện của đại-đội nầy. Phần lớn nhân-viên khẩu-đội là những Hạ-Sĩ-Quan và Binh-Sĩ được điều-động từ Đại-đội Giang-Ðĩnh ở Huế vừa bị giải-thể. Tr/U Võ-Kĩnh, Trung-sĩ nhất Trần-Kim-Tỷ, Trung-sĩ nhất Lê-Văn-Ngưu là ba trung-đội trưởng của 3 trung-đội Tác-xạ. Đến cuối năm 1957 đại-đội trọng-pháo 106 ly/TQLC di-chuyển về trú-đóng tại Cát-Lái (Thủ-Thiêm, Saigon) và Đại-đội trưởng của đơn-vị lúc bấy giờ là Tr/U Nguyễn-thành-Yên.

Hình-thành
Khi nhận được lệnh thành-lập Pháo-đội Đại-bác cho binh-chủng, Bộ chỉ-huy Liên-Ðoàn TQLC đã chỉ-định Đ/U Cao-Văn-Thinh (*), tiểu-đoàn-phó tiểu-đoàn 2 đổ bộ, làm Pháo-đội-trưởng của đơn-vị tân-lập nầy. Đây là đơn-vị Pháo-binh đầu-tiên của binh chủng TQLC mà sau nầy nổi danh ở khắp các mặt trận trên 4 vùng chiến-thuật.

Trước khi PDBĐ/TQLC hình-thành, Bộ Tư-Lệnh Hãi-Quân VN đã tham-khảo với Bộ chi-huy Pháo-Binh Quân-Lực VNCH về loại chiến-cụ mới (sơn-pháo 75 ly nòng ngắn). Mới đối với chiến-trường Việt-Nam và với quân-đội Việt-Nam, chứ không mới đối với quân-đội đồng-minh ở các chiến trường thời Đệ-nhị thế-chiến và chiến-tranh Triều-Tiên. Các chuyên-viên ở BCH/PB cho biết: thành-phần chiến-cụ, sự vận-hành và kỷ-thuật tác-xạ của sơn-pháo 75 ly nòng ngắn (Howitzer), không khác gì loại dã-pháo 105 ly và 155 ly nòng ngắn cả, cho nên cần phải có những sĩ-quan pháo-binh chuyên-nghiệp xử-dụng mới được; do đó Bộ Tư-Lệnh Hãi-Quân đã xin BCH/PB/QLVNCH thuyên-chuyển một số sĩ-quan xuất-thân từ trường Pháo-Binh về TQLC.

Số sĩ-quan pháo-binh Lục-Quân đầu tiên về trình diện Liên-đoàn-trưởng LĐ/TQLC, Thiếu-Tá Lê-Nguyên-Khang, gồm có:

- Tr/U Đoàn-Trọng-Cảo, giữ chức-vụ pháo-đội-phó
- Ch/U Nguyễn-Trọng-Đạt: sĩ-quan Tác-xạ
- Ch/U Nguyễn-Tấn-Lộc (Lộc lớn): Trung-đội-trưởng trung-đội 1
- Ch/U Lương-Xuân-Lộc (Lộc nhóc): Trung-đội-trưởng trung-đội 2
- Ch/U Nguyễn-Hữu-Lạc: Sĩ-quan Địa-hình
- Ch/U Trầm-Hữu-Phước và Ch/U Nguyễn-Vĩnh-Duyệt (*): Sĩ quan Tiền-sát.

Những sĩ-quan nầy là những cán-bộ nồng-cốt đầu tiên xây-dựng và huấn-luyện một đơn-vị sau nầy nổi tiếng trên khắp các chiến-trường về khả-năng chuyên-môn, cũng như về tri-thức hiệu-quả của những loại hỏa-lực khác nhau. Bởi những yếu-tố đó, Pháo-binh TQLC rất thành công trong những lần yểm-trợ các cuộc hành-quân thủy-bộ.

Pháo-đội Ðại-bác/TQLC.
Theo bảng cấp-số, Pháo-đội Đại-bác/TQLC gồm có một Ban Chỉ-huy và 2 Trung-đội Tác-xạ:
- Ban Chỉ-huy Pháo-đội
o Ban chỉ-huy: Sĩ quan PÐT (Pháo Ðội Trưởng), PÐP (Pháo Ðội Phó) cùng một số HSQ (Hạ Sĩ Quan) và binh-sĩ
o Ban Tác-xạ và Truyền-tin: Sĩ quan & HSQ tác-xạ, HSQ truyền tin cùng một số binh-sĩ.
o Ban Ðịa-hình: Sĩ quan & HSQ địa-hình cùng một số binh sĩ.
- Trung-đội Tác-xạ
o Ban chỉ-huy: Sĩ quan Trung Ðội Trưởng, HSQ Trung Ðội Phó, HSQ tác-xạ, HSQ truyền-tin cùng một số binh-sĩ.
o Khẩu đội: Mỗi trung-đội tác-xạ có 4 khẩu-đôi, mỗi khẩu-đội gồm có một HSQ khẩu-đội trưởng và 7 binh-sĩ, trong đó có một tài-xế. Khẩu đội được trang-bị một xe Dodge 4x4, 1 khẩu sơn-pháo 75 ly nòng ngắn, và một số súng cá-nhân.

Huấn-luyện
Khi đến cơ-quan MACV để lảnh súng, chúng tôi chỉ nhận được chiến-cụ, còn sách hướng-dẫn kỹ-thuật phải chờ lảnh sau. Mọi người trong pháo-đội, từ sĩ-quan cho đến binh-sĩ chưa từng có một ai trông thấy khẩu sơn-pháo 75 ly bao giờ. Cho nên không ai có thể xử-dụng những khẩu súng mới lảnh về. Các sĩ-quan trong pháo-đội họp lại để nghiên-cứu loại súng nầy, nhưng vì không có sách kỹ-thuật nên đành chịu thua. Các loại pháo dã-chiến, khi chuyển từ vị-thế đi đường sang vị-thế tác-xạ, chúng ta chỉ cần tháo súng khỏi xe kéo rồi banh càng ra là có thể bắn được; còn loại pháo nầy tuy có cùng một kỷ-năng tác-xạ , nhưng nó chỉ có một càng; khi đi dường các bộ-phận của súng được bó chặt với nhau bằng một niềng sắt, rồi móc vào xe kéo, nếu di-chuyển trên 40 cây số thì phải chở trên một chiếc xe Dodge 4x4; nếu thủy-vận thì đặt trên trên những chiến-đĩnh LCVP hay LCM. Loại súng nầy rất thuận-tiện trong các cuộc hành-quân ở vùng sông rạch. Khi muốn bắn thì tháo niềng sắt ra, rồi ráp lại từng bộ-phận vào vị-thế tác-xạ. Không một loại đại-bác nào có thể tác-xạ trong vị-thế di-chuyển cả, sơn-pháo cũng không ngoại-lệ.

May mắn thay, trong trung-đội 2 của Ch/U Lộc nhóc có ông Thượng-sĩ già, thường vụ-trung-đội, đã từng bắn qua loại súng nầy. Khi còn phục-vụ trong quân-đội Liên-hiệp-Pháp, ông đã từng làm khẩu-đội trưởng một khẩu-đội sơn-pháo. Ông không có mặt tại đơn-vị, khi pháo-đội lảnh súng về vì ông đang nghỉ phép. Khi biết ông thượng-sĩ thường-vụ đã xử-dụng qua loại súng nầy, Ch/U Lộc hỏi ông còn nhớ gì về loại đại- bác 75 ly không, thì ông trả lời: ’’Tôi chỉ có thể hướng-dẩn cho anh em binh-sĩ tháo-ráp, còn các việc khác ngoài khả-năng của tôi.’’ Được như vậy là đã quá đủ cho anh chàng Lộc nhóc. Anh rất mừng, vì khi súng đã ở vào vị-thế tác-xạ, anh có thể quan-sát sự vận-hành của súng, và sẽ hiểu kỷ-năng tác-xạ của nó như thế nào. Sau khi ông thượng-sĩ hướng dẫn cho binh-sĩ ráp súng từ vị-thế đi đường sang vị-thế tác-xạ, Ch/U Lộc vặn thử tay quay chiều cao và tay quay chiều hướng của súng; anh nhận thấy rằng: Sự vận-hành của sơn-pháo cũng giống sự vận-hành của dã-pháo. Kế tiếp anh quan-sát bộ máy nhắm của súng, rồi cho gắn vào đế và đích-thân nhắm thử. Anh thấy máy nhắm của sơn-pháo 75 ly có nhiều điểm giống như máy nhắm của dã-pháo 155 ly; cho nên anh quyết-định cho thiết-lập xạ-bảng giống như xạ-bảng của súng 155 ly.

Hôm sau anh trình-bày những gì mà anh em binh-sĩ trong trung-đội của anh đã làm được với loại súng đại-bác 75 ly; anh cũng thuyết-trình những nhận-định của anh về bộ máy nhắm của súng 75 ly nầy. Anh báo-cáo lên Pháo-đội-trưởng cùng các sĩ-quan trong pháo-đội là anh đã cho thiết-lập xạ-bảng giống như xạ-bảng của súng 155 ly nòng ngắn, và xin quyết-định. Sau một hồi bàn-thảo, nghiên-cứu; tất cả các Sĩ-quan trong pháo đội đều đồng ý thiết lập xạ-bảng như Trung-đội 2 đề-nghị để cho toàn-thể pháo-đội thi-hành trong thời-gian huấn-luyện và hành-quân sau nầy. Pháo-binh Thủy-Quân Lục Chiến xử-dụng loại xạ-bảng nầy (Xạ-bảng được thiết-lập như của súng 155mm nòng ngắn, độ-giạt cắm cọc đồng-nhất là 2400 ly-giác) để bắn vào địch-quân trong những lần yểm-trợ cho các đơn-vị tác-chiến. Khi pháo-binh TQLC được nâng lên cấp tiểu-đoàn, các pháo-đội 75 ly sơn-pháo (Pháo-đội A& Pháo-đội B của Tiểu Ðoàn PB-TQLC) vẫn xài loại xạ-bảng nầy cho đến khi nhận được sách hướng-dẫn kỹ-thuật mới thôi. Theo sách hướng-dẫn kỹ-thuật thì độ-giạt cắm cọc đồng nhất cho sơn-pháo 75 ly là 2800 ly-giác giống như của dã-pháo 105 ly nòng ngắn.

Với sự hiểu biết về chuyên-môn khi theo học ở trường Pháo-binh QLVNCH, và những kinh-nghiệm thu-thập được khi còn phục-vụ tại những đơn-vị Pháo-binh Lục-quân, các sĩ-quan trong pháo-đội đã huấn-luyện cho đơn-vị đạt được trên 80% yêu cầu về Chiến-thuật, Tác-xạ Đại-cương, Địa-hình và những yêu cầu khác, để chứng tỏ rằng đơn-vị Pháo-binh đầu-tiên của Binh-chủng TQLC-VN đã có đủ khả-năng hành-quân tác-chiến và yểm-trợ: Đơn-vị sẳn-sàng xuất-quân.

Sau khi vượt qua được cuôc khảo hạch cuối cùng, đơn-vị đã tác-xạ biểu-diễn cho vị chỉ-huy-trưởng Pháo-binh QLVNCH, vị chỉ-huy-trưởng Pháo-binh Quân-Ðoàn III , và một số Sĩ-quan pháo-binh Lục-quân khác; vị chỉ-huy-trưởng Liên-đoàn cùng một số SQ tham-mưu & tác-chiến TQLC cũng có mặt trong cuộc biểu-diễn. Ngoài những tác-xạ thông-thường, Trung-đội 2 đã bắn biểu-diễn một tác-xạ đặc-biệt; bắn TOT từ một khẩu súng đại-bác: Một khẩu đại-bác bắn 2 quả đạn không cùng lúc vào một mục-tiêu; nhưng 2 quả đạn ấy phải nổ trên mục tiêu cùng một lúc. Khẩu-đội 2/TÐ2/ PĐĐB/TQLC đã thâu-đạt kết-quả mỹ-mãn. Sau tác xạ trên vị CHT/PB/QLVNCH và những sĩ-quan khác đã nhiệt liệt ngợi khen đơn-vị pháo-binh đầu-tiên (PĐĐB/TQLC) của binh-chủng TQLC.

B. Pháo-binh Thủy-quân Lục-chiến xuất-quân.

Cuộc hành-quân Rừng-sát.
Sau khi đã vượt qua cuộc khảo-hạch cuối cùng, Pháo-binh/TQLC đã chính-thức ra quân lần đầu-tiên vào ngày 23-12-1961. Trung đội của Lộc nhóc lảnh ấn tiên-phương.
Tiểu-đoàn 1 tác-chiến/TQLC do Đ/U Trần-Văn-Nhựt làm tiểu-đoàn-trưởng xuống tàu tại cơ-xưởng Miền Đông, trong Hãi-quân Công-xưởng. Pháo-binh xuống tàu tại cầu tàu số 1 trên bến Bạch-đằng. Toàn-bộ lực-lượng hành-quân di-chuyển bằng đường thủy suốt đêm 23-12-61. Đến 4:30 giờ sáng ngày 24-12-61, Pháo-binh đổ-bộ lên đảo Lý-tín quận Quảng-Xuyên, tiểu-đoàn 1/TQLC tiếp-tục di-chuyển đến bãi đổ-bộ ấn-định. Pháo-binh hướng súng vào mật-khu Rừng-sát để sẳn-sàng yểm-trợ cho quân tác-chiến khi họ lên bờ. Tiểu-đoàn 1 ủi bãi lúc 6:00 giờ. Nhờ bảo-mật tối-đa nên khi các Thủy-thần Mủ xanh xuất-hiện, địch-quân chỉ chống-cự lấy lệ, rồi tháo chạy tán-loạn; cho nên tiểu-đoàn 1 chỉ chạm địch nhẹ, do đó pháo-binh không có dịp tác xạ. Sau 1 tuần lễ lục-soát các Cọp-biển đã phá-hủy nhiều công-binh xưởng, nhiều kho vũ-khí, đạn-dược cùng những kho thực-phẩm của Việt-cộng. Để cho đơn-vị được an-toàn trên đường rút quân về địa-điểm tập-trung chờ tàu Hãi-quân đến đón, Đ/U tiểu-đoàn-trưởng TD1/TQLC đã cho Pháo-binh làm lễ khai-hỏa lần đầu-tiên ( Baptême de Feu = Baptism of Fire) trên 100 quả pháo bắn chận phía sau hậu-quân, và vào những nơi nghi ngờ có địch tập-trung. Sau cuộc hành-quân đó Pháo-binh Thủy-quân Lục-chiến đã tham-dự tất cả các trận đánh có lính Cọp-biển tham chiến.

Cuộc hành-quân Sơn-dương 2.
Đến năm 1962, sau khi tiểu-đoàn 4 TQLC ra đời, Liên-đoàn TQLC-VN được nâng lên cấp Lữ-đoàn nhưng vẫn còn thống-thuc Hãi-quân.
Vào cuối năm 1962, khi Tiểu-đoàn 4 Thủy-bộ do Đ/U Bùi-Thế-Lân làm tiểu-đoàn-trưởng, Đ/U Tôn-thất-Soạn, tiểu-đoàn-phó, tấn-công vào mật khu Lê-Hồng-Phong của VC trong tỉnh Phan-Thiết trong lần xuất-quân đầu-tiên, những Cọp-biển của Tiểu-đoàn 4/TQLC đã thực hiện một cuộc đổ-bộ ‘’vô-tiền khoáng hậu’’ trong lịch-sử TQLC thế-giới. Thông-thường khi soạn-thảo kế-hoạch hành-quân đổ-bộ, vị Tư-lệnh lực-lượng thủy-bộ (thường là một sĩ-quan Hải-quân cao-cấp) và những sỉ-quan tham-mưu phải hoạch-định những tác-xạ chuẩn-bị tại những bãi đổ-bộ bằng Hãi-pháo, sau đó các thủy-binh từ những chiến-đĩnh đổ-bộ lên bờ để chiếm-lĩnh trận-địa của địch-quân. Nếu trong chiến-dịch Sơn-dương 2, tiểu-đoàn 4 TQLC-VN thực-hiện những phương-thức bình-thường trên thì không có gì đáng nói; đằng nầy, trong Chiến-dịch Sơn-dương 2, TD4/TQLC và Pháo-đội A/TQLC đã đổ-bộ bằng những ghe đánh cá bằng gổ và xuồng tam-bảng, trong khi biển động, không có chiến-đĩnh, cũng không có tác-xạ dọn bãi. Những điều đó đã làm cho cuộc đổ-bộ nầy là một cuộc đổ-bộ có 1 không có 2 trong lịch sử hành-quân thủy-bộ của tất cả mọi lực-lượng thủy-quân lục-chiến trên khắp thế giới. Ngày hôm đó biển hơi động nên những thủy-binh tham-dự hành-quân rất cực-khổ và nguy hiểm. Trong khi đổ-bộ, có một chiếc ghe chở một súng đại-bác 75 ly, cùng 6 nhân-viên khẩu-đội với đầy-đủ quân-trang bị sóng đánh chìm. Hạ-sĩ Nguyễn-Văn-Bình khẩu-trưởng khẩu-đội nói trên đã khéo-léo điều động những binh-sĩ khỏe mạnh và bơi-lội giỏi dưới quyền và chính bản-thân anh nhảy xuống biển để dìu những người yếu hoặc không rành thủy-tính lên trước; sau đó anh và những người kia xuống nước trở lại để đem khẩu đại-bác lên bờ. Sau khi mọi việc đã ổn-định, súng được gióng hướng, và sẳn-sàng yểm-trợ cho các Cọp-biển đang trên đường tiến sâu vào đất địch.

C. Tiểu-đoàn Pháo-binh Thủy-quân Lục-chiến.

Khi tiểu-đoàn 4 TQLC ra đời, Pháo-binh Thủy-quân Lục-chiến cũng được nâng lên cấp Tiểu-đoàn với danh-hiệu: Tiểu-đoàn Pháo-binh/TQLC gồm: 1 pháo-đội Chỉ-huy & Công-vụ & 2 pháo-đội sơn-pháo 75 ly nòng ngắn (PĐA& PĐB), PĐA là thối-thân của Pháo-đội Đại-bác/TQLC, PĐB là một pháo-đội tân-lập & 1 pháo-đội dã-pháo 105 ly nòng ngắn, tân-lập (PĐC). Tiểu-đoàn Pháo-binh/TQLC là tiền thân của tiểu-đoàn 1 Pháo-binh/ TQLC sau nầy. Vị tiểu-đoàn-trưởng của TÐPB/TQLC là Đ/U Nguyễn-Văn-Trước, Đ/U Cao-Văn-Thinh, tiểu-đoàn phó, Tr/U Đoàn-Trọng-Cảo Pháo-đội- trưởng PĐA (8 khẩu sơn-pháo 75 ly), T/U Nguyễn-Tấn-Lộc. Pháo-đội-trưởng PĐB (8 khẩu sơn-pháo 75 ly), Tr/u Nguyễn-Hồ-Quì, mới thuyên-chuyển từ một đơn-vị pháo-binh Lục-quân, pháo-đội-trưởng PDC (8 khẩu dã-pháo 105ly). Theo cấp-số tiên-khởi mỗi pháo-đội trang-bị 8 khẩu đại-bác; sau nầy vì nhu-cầu chiến-trận, PĐB 75ly sơn-pháo được cải-biến thành một pháo-đội 105 ly dã-pháo. Kể từ nay TĐPB/TQLC có một pháo-đội sơn-pháo (PĐA), 2 pháo-đội dã-pháo (PĐB & PĐC). Sau khi có sách kỹ-thuật, ông TĐT tiểu-đoàn PB/TQLC quyết-định PĐA/75 ly phải sửa xạ-bảng đúng như sách kỹ-thuật, nghĩa là phải thiết-lập xạ-bảng như xạ-bảng của súng 105 ly nòng ngắn với độ-giạt cắm cọc đồng-nhất là 2800 ly-giác, không còn là 2400 ly-giác nữa.

D. Chiến-đoàn Đặc-nhiệm (TASK Force).

Sĩ-quan Tiền-sát và các toán Liên-lạc/PB.
Để đạt được kết quả hữu-hiệu trong những cuôc hành-quân, về mặt chiến-thuật, Lữ đoàn TQLC đã thành lập 2 chiến đoàn đặc-nhiệm, chiến-đoàn An-dương-vương và chiến-đoàn Bắc-bình-vương. Mỗi khi xung-trận, một chiến-đoàn được kết-hợp từ 2 đến 3 tiểu-đoàn tác-chiến & 1 pháo-đội đại-bác 75 ly hoặc 105 ly; có khi là một pháo-đội hổn-hợp 105 ly & 75 ly cơ-hữu. Khi cần, có thể xin tăng-cường hỏa-lực từ những đơn-vị pháo-binh Lục-quân có thể bắn tới những mục-tiêu trong vùng trách-nhiệm của chiến-đoàn. Theo bảng cấp-số, mỗi đại-đội tác-chiến được tăng-phái một toán tiền-sát-viên Pháo-binh (Đềlô) để điều-chỉnh tác-xạ vào những mục-tiêu cần-thiết; một sĩ-quan liên-lạc được đề-cử đi cạnh vị tiểu-đoàn-trưởng Bộ-binh để phối-hợp và điều-động các toán tiền-sát-viên. Trên cấp tiểu-đoàn là chiến-đoàn, cũng có một Sĩ-quan Liên-lạc Pháo-binh, do một sĩ-quan cấp Đ/U đảm-nhiệm, nhưng vì thiếu sĩ-quan nên thường do một Trung-úy hoặc do một Thiếu-úy thâm-niên phụ-trách. Toán SQLL/PB được đặt cạnh Bộ-chỉ-huy Chiến-đoàn đặc-nhiệm để thiết-lập kế-hoạch yểm-trợ hỏa-lực cho những đơn-vị b-chiến của chiến-đoàn, vẽ phóng đồ hỏa-yểm. Kế hoạch hỏa-yểm là bản hoạch-định phương-thức xử-dụng một cách có hiệu-quả: pháo-yểm, không-yểm và hãi-pháo. Vị SQLL/PB chiến-đoàn có nhiệm-vụ chỉ-huy và điều-động các toán LL/PB ở cấp tiểu-đoàn, cùng những toán tiền-sát ở cấp đại-đội tác-chiến. Ông phải cập-nhật vị-trí đóng quân của những đơn-vị đang hành-quân trong khu-vực trách niệm của chiến-đoàn như: vị trí của từng tiểu-đoàn tác-chiến, vị-trí chiếm-đóng của những đơn-vị pháo-binh cơ-hữu và tăng-phái. Ngoài ra ông còn phải liên-lạc với những đơn-vị Pháo-binh bạn để xin tăng cường hỏa-lực cho các đơn-vị PB cơ-hữu khi cần. Đôi khi pháo-binh Thủy-bộ cũng tăng cưòng hỏa-lực cho các đơn-vị PB bạn, khi họ cần có thêm hỏa-lực để yểm-trợ cho những đơn-vị Bộ-binh/ Lục-quân đang chạm địch nặng. Khi nhận được đơn-xin tác-xạ tăng-cường, ông chuyển những đơn xin ấy, cùng những yếu-tố cần-thiết đến các đơn-vị PB/ TQLC trong tầm, và ra lệnh cho họ thi-hành.

Đềlô Cao-cấp.
Trong khoảng thời gian từ năm 1960 đến năm 1968, quân-đội VNCH rất thiếu-thốn những tiếp-liệu-phẩm cho nhu-cầu chiến-đấu như: Phương-tiện Truyền-tin, phương-tiện giao-thông, hãi-vận-hạm, vận-tải-cơ, chiến đấu-cơ, nhất là trực thăng chỉ-huy (C&C) vân..vân.. cho nên các đơn-vị-trưởng từ cấp Trung-đoàn trở xuống khi đi hành-quân đều phải lội bộ. Khi xua quân tiến đánh các mục-tiêu, quí vị Chiến-đoàn-trưởng thường tấn-kích bằng 2 cánh. Vị Chiến-đoàn-trưởng/TQLC thường lội bộ với cánh quân chịu trách-nhiệm làm nổ-lực chính. Toàn-bộ tham-mưu CĐ và toán SQLL/PB cũng đều phải đi bộ như ông, không khác gì những binh-sĩ tiền-tiêu. Khi PB/TQLC được nâng lên cấp Tiểu-đoàn vấn-đề nhân-sự là điều nan-giải cho ông tiểu-đoàn-trưởng TĐ/PBTQLC. Vì sự bành-trướng quá nhanh đó, Tiểu-đoàn pháo-binh không đủ sĩ-quan để cung-cấp Đềlô cho các tiểu-đoàn đổ-bộ; vì vậy TĐ/PBTQLC chỉ có thể cung-cấp cho mỗi tiểu-đoàn tác-chiến 2 toán tiền-sát pháo-binh mà thôi, trong đó có một vị kiêm-nhiệm chức-vụ SQLL/PB cấp tiểu-đoàn. Nhiệm-vụ của toán LL/PB cấp liên-đoàn rất quan-trọng nên vị sĩ-quan LL/PB ở cấp nầy không thể thiếu được. Như trên đã nói, ngưòi SQLL/PB cấp chiến-đoàn cũng phải lội bộ như những người Đềlô khác ở cấp Đại-đội, nên anh em thường gọi đùa vị Sỉ-quan liên-lạc Pháo-binh cấp liên-đoàn là Đềlô Cao-cấp. Ngưới viết cũng là một trong những nguời Đềlô Cao-cấp của các Chiến-đoàn Đặc-nhiệm An-dương-vương và Bắc-bình-vương.

III. Pháo-binh Sư-Ðoàn Thủy-Quân Lục-Chiến.

Bộ-chỉ-huy PBSĐ/TQLC.
Khi binh-chủng Thủy-quân lục-chiến được nâng lên cấp Sư-đoàn, với 3 Lữ-đoàn Thủy-bộ, và tách rời khỏi quân-chủng Hãi-quân thì Pháo-binh Mủ xanh cũng được tăng lên đến 3 tiểu-đoàn để yểm-trợ trực-tiếp cho 3 lữ-đoàn thủy-quân lục-chiến tân-lập. Bộ Chỉ-huy Pháo-binh Sư-đoàn/TQLC cũng đã được thành lập cùng lúc với Bộ Tư-lệnh Sư đoàn. Thiếu-tá Nguyễn-Văn-Trước nguyên tiểu-đoàn-trưởng tiểu-đoàn PB/TQLC, được đề-cử làm chỉ-huy-trưởng Pháo-binh của Sư-đoàn TQLC. Ba tiểu-đoàn pháo-binh được mang danh-hiệu TĐ1PB/TQLC, TĐ2PB/TQLC.và TĐ3PB/TQLC. TĐ1PB/TQLC là thối thân của tiểu-đoàn PB/TQLC, hay nói một cách khác: kể từ ngày thành lập Pháo-binh Sư-đoàn thì TĐPB/TQLC được cải danh là TĐ1PB/TQLC. mà tiểu-đoàn trưởng là Đ/U Đoàn-Trọng-Cảo. Tiểu-đoàn-trưởng TĐ2PB/TQLC là Đ/U Nguyễn-Hồ-Quì. Sau khi 2 tiểu-đoàn pháo-binh đầu tiên của Sư-đoàn Thủy-quân Lục-chiến hình-thành được một năm, thì TĐ3PB/TQLC do Đ/U Trần-Thiện-Hiệu chỉ-huy ra đời (1970). Từ khi Bộ chỉ-huy Pháo-binh Sư-đoàn được thành lập, tất cả súng đại-bác của những tiểu-đoàn pháo-binh TQLC đều là loại dã-pháo 105 ly nòng ngắn. Những khẩu sơn-pháo 75 ly cổ-lổ đã bị đào-thải. Các pháo-đội TQLC không còn được trang-bị mỗi pháo-đội 8 đại-bác nữa; mà bây giờ bảng cấp-số của pháo-binh TQLC cũng giống bảng cấp-số của các đơn-vị pháo-binh Lục-quân, nghĩa là mỗi pháo-đội chỉ có 6 khẩu-đội mà thôi, và mỗi pháo đội có 3 trung-đội tác-xạ. Nhiệm-vụ của BCH/PBSĐ là diều-hòa quân-số giữa các tiểu-đoàn pháo-binh trực thuộc, BCH/PBSĐ cũng có thể điều-động các đơn-vị pháo cơ-hữu để thích-ứng với tình-hình chiến-thuật khi cần.

Để thống-nhất chỉ-huy&liên-lạc và điều-hành 3 tiểu-đoàn pháo nói trên, Bộ chỉ-huy Pháo-binh Sư-đoàn cũng đã thành-lập một Trung-tâm Phối-hợp hỏa-lực bên cạnh Trung-tâm Hành-quân của Sư-đoàn. Trung-tâm phối-hợp Hỏa-lực Sư-đoàn có nhiệm-vụ theo-dõi sự di-chuyển và phối-trí của các đơn-vị pháo-binh thủy-quân lục-chiến đang lâm-chiến, kiểm-soát kế-hoạch hỏa-yểm của các TTPHHL cấp Lữ-đoàn. Cập nhật tất cả các vị-trí đóng quân của những đơn-vị bộ-chiến cũng như của những đơn-vị pháo-binh trực-thuộc và tăng-phái. Nếu hành-quân cấp Sư-đoàn thì TTPHHL/PBSĐ phải soạn-thảo kế-hoạch hỏa-yểm cho khu vực trách-nhiệm của Sư-đoàn; phối-hợp Hãi, Lục, Không hỏa-yểm cho những đơn-vị tác-chiến thống-thuộc Sư-đoàn TQLC. Điều-động các đơn-vị pháo-binh cơ-hữu và tăng-phái.

Trung-tâm Phối-hợp Hõa-lực cấp Lữ-đoàn.
Sau khi binh-chủng Thủy-quân lục-chiến được nâng lên cấp Sư-đoàn thì những Chiến-đoàn đặc-nhiệm được giải-tán, thay vào đó là những Lữ-đoàn Thủy-bộ. Những toán Đềlô Cao-cấp (SQLL/PB) được hủy-bỏ khi các Chiến-đoàn đặc-nhiệm bị triệt-tiêu. Mỗi lữ-đoàn được một tiểu-đoàn pháo-binh yểm-trợ trực-tiếp. Tại Bộ chỉ-huy Lữ-đoàn có một Trung-tâm hành-quân; cạnh TTHQ/LĐ có một Trung-tâm phối-hợp hỏa-lực, do tiểu-đoàn pháo-binh YTTT thiết-lập để lo về hỏa-yểm với quyền-hạn rộng lớn hơn các toán SQLL/PB cấp chiến-đoàn. Ngoài nhiệm-vụ vẽ hỏa-đồ, và soạn-thảo kế hoạch hỏa-yểm cho khu-vực hành-quân của Lữ-đoàn, vị Trung-tâm-trưởng TTPHHL/LĐ có quyền điều-đng các đơn-vị pháo-binh cơ-hữu và tăng-phái, một quyền-hạn mà những Sĩ-quan Liên-lạc chiến-đoàn (Đềlô Cao-cấp). không có.

IV. Mùa Hè đỏ lửa.

Ngăn-chận bước tiến của địch-quân.
Từ khi thành-lập cho đến khi cuôc hành-quân Lam-sơn 719 khởi-diễn, Pháo-binh TQLC đã tạo nhiều chiến-tích, nhưng không lẫy-lừng bằng thời gian từ mùa Hè đỏ lửa (1972) trở về sau.
Khi quân xâm-lăng Cộng-sản vượt sông Bến-Hãi, xua quân đánh chiếm toàn-bộ tỉnh Quảng-Trị của chúng ta, quân-lực VNCH ở vùng giới-tuyến phải rút về bờ nam sông Mỹ-Chánh để thiết-lập tuyến phòng-thủ cuối cùng; Sư-đoàn/TQLC được lịnh dàn quân ở tuyến-đầu với nhiệm-vụ ngăn-chận bước tiến của quân thù với bất-cứ giá nào.

Sau khi chiếm được quận Hãi-Lăng, quân Cộng-sản tiếp-tục tiến về hướng nam, với mưu-đồ chiếm lấy cố-đô HUẾ, nhưng khi chúng đánh vào phòng-tuyến của TQLC dọc bờ sông Mỹ-Chánh thì chúng đã gặp phải sự kháng cự mãnh-liệt của những Cọp-biển tại đây. Cộng-quân đã áp dụng chiến-thuật bộ-xa nhị-thức có pháo-binh yểm-trợ, quyết chọc thủng phòng-tuyến của quân ta, nhưng đã bị những người “lính thủy đánh bộ ’’ của QLVNCH, liều chết chận lại, làm cho địch không thể nào thực-hiện được mưu-đồ của chúng.

Cũng qua trận đánh nầy, các pháo-thủ Mủ xanh đã không hổ-thẹn khi khoác lên mình bộ quân-phục màu rằn-ri sóng biển, họ đã thể-hiện lòng can-đảm của mình; khi địch tấn-công vào vị-trí của họ, mặc dù có một vài thiệt-hại, các pháo thủ TQLC đã chống-trả dũng-mãnh, ngoài súng cá-nhân, họ cũng đã dùng đại-bác hạ nòng xuống để bắn trực-xạ vào đội-hình tấn-công của địch và đã đẩy lui nhiều đợt xung-phong của cộng-quân. Các pháo-thủ rằn-ri đã bắn tan xác nhiều xe tăng, cùng đám bộ-binh tùng thiết của địch. Sau khi nhiều xe thiết-giáp bị anh em Mủ xanh bắn cháy, và lực-lượng tùng-thiết bị thiệt hại bởi những quả đạn pháo bắn thẳng, đám bộ-binh của địch tháo-lui và chạy tán-loạn. Các Thủy-thần bảo-vệ pháo-binh từ những hố cá-nhân đồng-loạt đứng lên, xung-phong vào đội-hình của quân thù. Vì hai bên xáp chiến quá gần vị-trí của pháo-binh, nên các pháo-thủ không thể tác-xạ theo phương-thức thông-thưòng để yểm-trợ cho quân bạn được; họ phải xử-dụng cách bắn trực-tiếp để yểm-trợ cho bộ-binh Mủ xanh truy-kích địch.

Trong trận nầy quân ta đã loại hàng chục chiến-xa cùng hàng trăm tên địch, và tịch-thu rất nhiều vũ-khí đủ loại. Ngoài sự biểu-lộ tinh thần dũng-cảm trong trận đánh kể trên, những chiến-sĩ pháo-binh TQLC còn được các đơn-vị pháo-binh bạn như Pháo-binh của Lục-quân, và Pháo-binh Nhảy dù ngợi khen về những tác-xạ yểm-trợ nhanh-chóng và chính-xác.

Qua chiến-thắng nầy, tinh-thần của anh em binh-sĩ TQLC lên rất cao. Không chỉ tinh-thần của các chiến-binh Cọp-biển được nâng cao, mà còn là của toàn-thể quân-nhân trong QLVNCH. Chiến-thắng Mỹ-Chánh là khởi đầu cho đoàn quân Cọp-biển tạo chiến-tích oai-hùng sau nầy, khi các Thủy-thần Mủ xanh tái-chiếm cổ thành Quảng-Trị. Thủy-quân Lục-chiến Việt-nam đã đổ không biết bao nhiêu là xương máu để cắm lại lá cờ Tổ-quốc trên kỳ-đài cổ-thành Quảng-Trị, như TQLC Hoa-kỳ đã làm nên trong kỳ Đệ-nhị Thế-chiến, khi họ chiếm được đảo IWO-JIMA.

(Biểu-tượng tinh-thần của TQLC Hoa-kỳ là hình ảnh những quân-nhân TQLCHK cắm lá quốc-kỳ Hiệp-chủng-quốc trên đĩnh IWO-JIMA, và biểu-tượng tinh-thần của TQLC Việt-nam là hình ảnh những chiến-sĩ TQLC-VN dựng lá cờ vàng ba sọc đỏ của quốc-gia Việt-Nam trên cổ-thành Quảng-Trị).

‘’B52’’ dưới đất.
Sau chiến-thắng mở đầu tại phòng-tuyến Mỹ-chánh, pháo-binh TQLC tiếp-tục làm tỏ rạng thanh-danh của mình trong quân-sử VNCH. Họ đã áp-dụng những tác-xạ khó khăn ít khi được các đơn-vị pháo-binh xử-dụng trên chiến trường Việt-nam, như tác-xạ tiêu-hủy, tác-xạ nổ đồng-thời (TOT), tác-xạ bắn vòng-cầu, yểm-trợ quân bạn bằng trực-xạ v..v.... Những tác-xạ trên ít được xử-dụng vì sự tính-toán để tìm yếu-tố tác-xạ rất nhiêu-khê và phức-tạp, nó còn gây nhiều phiền-phức cho nhân-viên khẩu-đội và cho cả Tiền-sát-viên. Với tầm sát-hại của loại đạn pháo 105 ly hoặc 155 ly, tiền-sát-viên chỉ cần đưa điểm nổ đến cách mục-tiêu 50m thì toàn thể đơn-vị PB. có thể bắn hiệu-quả ngay; nhưng trong tác-xạ tiêu-hủy, mấy người đềlô phải điều-chỉnh từng 10m một, mới có thể phá-hủy những hầm chữ ‘’A’’ để tiêu-diệt những kiềng và chốt của địch-quân trên đường tiến của quân ta. Một trong những chiến-tích lẫy-lừng của các chàng pháo-thủ “lính nước đánh đất’’ là những cuôc pháo-kích TOT vào địch quân, do ‘’Đàlạt đỏ’’ điều-khiển. Tác-xạ nổ đồng-thời (TOT) là một loại tác-xạ đặc-biệt mà vị chỉ-huy trưởng Pháo-binh chiến-trường đã xử-dụng nhiều cở pháo khác nhau, đóng ở những vị-trí khác nhau, dùng những hoả-pháo khác nhau, và thời điểm tác-xạ cũng khác nhau, nhưng kết-quả là tất cả là những quả đạn bắn ra phải nổ cùng lúc (đồng-thời) trên mục-tiêu. Những loạt đạn của tác-xạ nổ đồng thời đã gây bất-ngờ cho địch-quân, khiến chúng không có thì giờ ẩn-núp, để chúng ta thu-đạt được kết quả tối-đa bằng hỏa-lực của pháo-binh. Những thành-quả mà chúng ta thu-hoạch được trong các tác-xạ nổ đồng-thời là xoá sổ toàn-bộ Trung-đoàn 606 Đặc-công Cộng-sản, và làm tê-liệt hoàn-toàn Trung-đoàn 202 Thiết-giáp của địch dọc tỉnh-l Ba số năm (555) gần cầu Vân-Trình, Quảng-Trị. Khiến cho 2 đơn-vị nầy không còn khả năng tác-chiến. Các phóng-viên chiến-trương đã ví số lượng đạn bắn ra, và những kết quả thu-đạt được trong tác-xạ TOT giống như kết quả của những đợt oanh-tạc của Pháo-đài bay B52 của không-lực Hoa-Kỳ, và đã gọi những tác-xạ nổ đồng-thời của các đơn-vị Pháo-binh TQLC là những trận ‘’B52 dưới đất’’.

Kế-hoạch Lôi-hỏa.
Để gây áp-lực tinh-thần, cùng để gây thiệt hại tối-đa cho đám địch-quân đang cố-thủ; Trung-tâm Phối-hợp Hõa-lực Pháo-binh Sư-đoàn TQLC đã thi-hành kế-hoạch Lôi-Hõa trong giai-đoạn cuối cùng, tiếp theo sau những trận mưa bom ‘’B 52 dưới đất’, khi TQLC-VN phản-công tái-chiếm cổ-thành Quảng-Trị. Theo kế-hoạch Lôi-hỏa thì các đơn-vị yểm-trợ hỏa-lực thay phiên nhau, hoặc đồng-thời thực-hành oanh-pháo-kích liên-tục ngày đêm vào những nơi cộng quân đang cố-thủ. Nhờ xử-dụng hợp-lý hiệu-quả của từng loại vũ-khí khác nhau, của từng loại đạn-dược khác nhau, cùng sự thiết-kế tỉ-mỉ và chính-xác từng chi-tiết một, PB/TQLC đã thành-công trong việc phối-hợp hỏa-lực giữa pháo-yểm, hãi-yểm, và không-yểm.

Những cuôc oanh-pháo-kích nầy đã làm cho địch không có thì giờ nghĩ-ngơi bởi những tiếng nổ ngày đêm không dứt, và đã làm nhụt ý-chí chiến-đấu của quân thù, bởi những thương-vong do hỏa-lực của phe ta gây ra cho chúng; cuối cùng đưa đến tình-trạng khủng-hoảng tinh-thần làm cho địch-quân không còn quyết-tâm chống trả các cuôc tấn-công của quân ta; nhờ vậy mà các Thủy-thần Mủ xanh đã thành-công rực-rở trong công-cuộc tái-chiếm Cổ-Thành Đinh-Công-Tráng, làm rạng danh cho Binh-chủng Thủy-quân Lục-chiến, và toàn-thể Quân-lực VNCH. Ngọn cờ vàng ba sọc đỏ của Tổ-quốc thân yêu, cùng lá hiệu-kỳ ‘’ Mạnh như Sóng thần’’ của đoàn quân Cọp-biển lại phấp-phới tung bay trên kỳ-đài của Cổ-thành Quảng-Trị vào lúc 8 giờ sáng ngày 16-9-1972, sau 135 ngày vắng bóng.

V. Tan hàng.

Những tưởng rằng binh-chủng Thủy-quân sẽ càng ngày càng lớn mạnh thêm lên, sau khi Lữ-đoàn Thủy-bộ thứ tư (Lữ-đoàn 468) và một pháo-đội 105 ly dã-pháo (Pháo-đội P.) được thành-lập; nhưng rồi vận nước đến hồi đảo-điên khiến cho quỷ đỏ lộng-hành, làm cho nhân-dân Việt-nam đắm-chìm trong lầm-than, khổ-ãi. Vì một ông Tổng-thống vi-hiến (DVM), vì một đồng-minh phản-bội đã đưa đến một hậu quả đau thương cho toàn thể quân-dân Miền Nam Việt-Nam: Nước Việt-Nam Cộng-hòa bị xóa tên trên bản-đồ thế-giới, Quân-lực Việt-Nam Cộng-hòa bị bức tử trong đau-đớn, xót xa! Thủy-quân lục-chiến và các binh-chủng bạn phải đoạn-chiến trong bùi-ngùi, ấm-ức! Binh-chủng Mủ xanh cũng tan-tác từ ngày đó; để lại trong lòng người chiến-binh Cọp-biển những tức-tưởi, nghẹn-ngào. Pháo-thủ Mủ xanh đành buông súng với biết bao nỗi buồn cay-đắng!!

Tổ-quốc đã đến hồi mạc-vận.

Xứ Ngàn-xanh đầu Xuân 2000.
Đềlô Cao-cấp.

Phụ-chú:
Những sĩ-quan Pháo-binh đầu-tiên của binh-chủng TQLC gồm có:
Đ/U Cao-văn-Thinh, Pháo-đội-trưởng.
(Đ/U Thinh nguyên là Tiểu-đoàn-phó TĐ2/TQLC)
*TR/U Đoàn-Trọng-Cảo, Pháo-đội-phó
*C/U Nguyễn-Trọng-Đạt, Sĩ-quan Tác-xạ
*C/U Nguyễn-Tấn-Lộc, Trung-đội-trưởng TĐ1
*C/U Lương-xuân-Lộc, Trung-đội-trưởng TĐ2
*C/U Nguyễn-Hữu-Lạc, Sĩ-quan Địa-hình
*C/U Trầm-Hữu-Phước, Sĩ-quan Tiền-sát
C/U Nguyễn-Vĩnh-Duyệt, Sĩ-quan Tiền-sát
(C/U Duyệt thuyên chuyển tử BCH Liên-đoàn TQLC)

Những Sĩ-quan có dấu (*) thuyên-chuyển từ các đơn-vị pháo-binh Lục-quân.

( Sinh Tồn chuyển )