Cuộc xuống đường của đông đảo học sinh và sinh viên Hong Kong là nét đấu tranh nổi bật trong thời gian qua, có tiếng vang rộng lớn trên toàn thế giới. Cuộc đấu tranh bền bỉ sôi nổi của tuổi trẻ Hong Kong khơi dậy niềm cảm hứng của tòan thế giới đối với quyền sống tự do của mỗi con người trên trái đất, bất cứ là trên lục địa nào, thuộc màu da nào.

Bộ máy tuyên truyền đồ sộ, tốn kém của Bắc Kinh và Hà Nội phụ họa nhau theo chung một luận điểm là có 2 nền tự do khác hẳn nhau, thậm chí đối lập nhau: nền tự do của các nước theo nền văn hóa châu Á và nền tự do theo các nước phương Tây. Họ lập luận rằng nền tự do châu Á thiên về trật tự kỷ cương xã hội, đề cao cuộc sống tập thể, trong khi phương Tây thiên về tự do cá nhân ích kỷ, đối lập với những giá trị chung của cộng đồng.

Đây là sự ngụy biện dai dẳng, xuyên tạc sự thật, không còn lừa dối được ai, trước ánh sáng của cuộc sống hàng ngày ở mọi nơi.

Vì sao Trung Quốc phải cam kết tôn trọng nguyên tắc «một nước, 2 chế độ» ở Hong Kong, cam kết thực thi tại đây một cuộc “bầu cử tự do” vào năm 2017? Ngay việc công nhận có 2 chế độ chính trị khác nhau, một ở lục địa, một ở Hong Kong đã cho thấy 2 chế độ ở 2 nơi khác nhau ra sao, đối lập nhau ra sao, một bên là chế độ độc đóan trên lục địa, hòan tòan không có tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do biểu tình, tự do công đòan, còn ở Hong Kong đã có một chế độ tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do biểu tình hàng trăm năm nay. Nhân dân Hong Kong không bao giờ cam chịu từ bỏ quyền tự do lâu đời đã được thụ hưởng, từ bầu trời tự do chui vào trong lồng, trong cũi, trở về thân phận nô lệ của ngày xưa.

Nhân dân Hong Kong từng sống lâu năm trong môi tường tự do quyết không thể chịu cảnh «phú quý giật lùi», thực hiện vào năm 2017 một cuộc «bầu cử tiền chế theo kiểu ở lục địa, trên thực tế là «đảng chọn dân bầu», qua bộ máy cai trị của đảng CS Trung Quốc đang thống trị lục địa. Bắc Kinh yêu cầu danh sách ứng cử cho chức vụ cao nhất ở Hong Kong sẽ phải được chính phủ trung ương Trung Quốc ở Bắc Kinh xét duyệt thông qua, trước khi đưa ra cho nhân dân bỏ phiếu. Đó là một kiểu «đảng chọn dân bầu» đã thành trò cười cho nhân dân và cho thiên hạ tòan thế giới. Trò cười «dân chủ lộn ngược» ấy đã kéo dài 73 năm ở Liên Xô, chấm dứt sau 45 năm (1945 - 1990) ở Đông Âu, đang kéo dài một cách trâng tráo ở Trung Quốc, Việt Nam trước sự phản đối, phủ nhận của ngày càng đông đảo nhân dân, nhất là của trí thức và tuổi trẻ.

Đã có một số bạn trẻ từ trong nước tìm cách sang ngay Hong Kong để tìm hiểu và học hỏi ở bạn. Ngòai một số blogger tự do có cả nhà báo của báo Thanh Niên thuộc lề phải cũng sang Hong Kong, gửi tin và ảnh về Hà Nội. Đây là một nét tự do ngôn luận hiếm có đáng khích lệ. Đáng mừng hơn nữa là cả một tập thể gồm 22 Hội đòan thực thi quyền tự do dân chủ vốn có để hiệp thương ra tuyên cáo chung hoan nghênh cổ võ cuộc xuống đường của các bạn Hong Kong. Điểm quan trọng của bản tuyên cáo là không những gửi cho bạn bè ở Hng Kong mà còn gửi cho nhân dân nước ta tỏ rõ mong muốn tòan dân ta nhân sự kiện Hong Kong hãy học hỏi kinh nghiệm nóng hổi của bạn nhằm thúc đẩy cuộc đấu tranh cho dân chủ đích thực ở nước ta, chấm dứt kiểu «đảng chọn dân bầu» phản dân chủ đã diễn ra quá lâu rồi. Tuyên cáo chỉ ra tình trạng thê thảm của đất nước về mặt dân chủ.

Bản thân trí thức và tuổi trẻ nước ta đã có một số cuộc xuống đường từ thấp lên cao từ những năm 2008, 2009, rồi phát triển thêm vào những năm 2012, 2013… Đó là những cuộc tập dượt quan trọng. Nỗi e sợ cường quyền đã và đang giảm rõ rệt. Đã có những đồng thuận, quy định chung để duy trì hàng ngũ trật tự, ôn hòa, không bạo động, không cản trở giao thông công cộng, vận động tranh thủ lực lượng công an, vận động sự ủng hộ của cựu chiến binh trong Quân đội nhân dân, thu hút vào hàng ngũ đấu tranh mọi thành phần xã hội, từ trí thức, công nhân, viên chức, dân oan, nhà giáo, nhà báo, nhà luật học, nhà kinh doanh vừa và nhỏ, tiểu thương, tiểu chủ, viên chức, nhà nông, đưa ra những khẩu hiệu thích hợp. Lực lượng đấu tranh đã có kinh nghiệm cô lập, vạch mặt xã hội đen, du côn, lưu manh được công an thuê mướn phá rối hàng ngũ đấu tranh, ghi hình ảnh và lập hồ sơ của chúng. Đã có những bài hát cổ vũ phong trào.

Cuộc xuống đường rộng lớn, bền bỉ, gây ấn tượng lớn ở Hông Kông cho cả thế giới những kinh nghiệm nóng hổi, những bài học quý. Có thể kể ra là tinh thần tự tin, tự lập, tự quản của tuổi trẻ học đường gắn bó với nhau trên tinh thần đấu tranh cho tự do của toàn xã hội, không sợ cường quyền, nắm vững tinh thần bất bạo động, không bị khiêu khích, ôn tồn từ chối bạo lực, bảo vệ lẫn nhau. Đó còn là kinh nghiệm cung cấp những vật dụng cần thiết - nước uống, thức ăn nhẹ, ô dù che mưa nắng, khẩu trang chống hơi cay làm chảy nước mắt, các trạm cấp cứu, có lực lượng dọn dẹp vệ sinh, có các trạm thông tin, có lực lượng hướng dẫn, phiên dịch, giải thích cho người nước ngòai. Đã có những người rất trẻ tham gia lãnh đạo, được phong trào tin cậy và công nhận. Các bạn trẻ vẫn vừa đấu tranh vừa ôn tập bài học, lớp trên giúp đỡ lớp dưới, làm yên lòng các bậc phụ huynh. Có cả một tập tài liệu đúc kết hướng dẫn cuộc bất tuân dân sự trong trật tự và tình thương.

Theo dõi diễn biến của cuộc đấu tranh ở Hong Kong, nhà báo Đoan Trang thích thú xúc động thốt lên: «Một cuộc đấu tranh có văn hóa, hay đẹp không thể chịu được».

Đúng vậy. Dân chủ là dân tự chọn người đại diện cho mình bằng lá phiếu của chính mình, dân tham gia trực tiếp bầu cử, có nghĩa là dân trực tiếp ứng cử, dân đề cử và dân bỏ phiếu, không thể có ai làm thay ở một khâu nào. Đó mới là chính quyền do dân, của dân, vì dân.
Độc đóan đi ngược với dân chủ, là phản dân chủ, không ở đâu có nền dân chủ độc đảng cả.Chế độ cộng sản độc đảng với dân chủ như nước với lửa, không bao giờ có thể dung hòa, chung sống. Lục địa nào, màu da nào cũng cần tự do dân chủ như không khí cần cho cuộc sống. Dân chủ, bình đẳng xã hội là những giá trị phổ quát ở mọi nơi mọi lúc.

Phải chăng việc nhân dân nước ta cần bắt đầu ngay từ lúc này là không công nhận sư lãnh đạo của Bộ Chính trị - ông Vua tâp thể 16 người ngự trị về mọi mặt trên đất nước VN – vì họ không hề được một lá phiếu bầu nào của công dân. Nhân dân ta cũng có đầy đủ lý do để bất tuân đối với Quốc hội hiện tại vì cả 500 đại biểu đều không từ nhân dân mà ra, họ đều được Mặt trận Tổ quốc là tổ chức ngọai vi của đảng CS lựa chọn, được đảng xét duyệt sau lưng nhân dân, rồi bắt ép dân phải bâu, không có sự lựa chọn nào khác, cho nên có đến hơn 90% đại biểu là đảng viên CS, trong khi đảng viên chiếm chưa đến 3% số dân; và cũng cần nói thêm 10% còn lại là nhân sỹ ngoài đảng còn tuân theo đảng hơn cả những đảng viên CS nữa, nghĩa là trên thực tế họ còn «bảo hoàng hơn vua».

Dưới ánh sáng của cao trào dân chủ chân thực lan tràn trên tòan thế giới, từ Đông Âu, Bắc Phi, Trung Đông, Miến Điện, Hong Kong, cuộc đấu tranh giành lại quyền tự do dân chủ của tòan dân ta nhất định thắng. Chỉ cần nhân dân ta mong muốn và hiểu rõ đó là quyền hợp hiến, hợp pháp và quyền sống tự nhiên chính đáng của con người.

Tuyên cáo của 22 tổ chức dân sự Việt Nam là một văn kiện đề cao yêu cầu chính đáng về bầu cử thật sự dân chủ - dân chọn dân bầu, không cần có ai phải cầm tay chọn giúp người đại diện của mình. Để cho người công dân bàn bạc với nhau trong từng khu vực, quận huyện, tỉnh thành, tìm cho ra người có thực tâm và có thực tầm xứng, đáng thay mặt cho nhân dân, sẽ lọai trừ được vô số kẻ bất tài tham nhũng, những bầy sâu ăn hết của dân, phá tan đất nước, tạo nên một chính quyền trong sạch, có nhân cách và tài năng do tuyển lựa được đúng những nhân tài quý báu đang còn tiềm ẩn.

Đây là bài tóan then chốt cấp bách của nhà nước, của nhân dân đã đến lúc phải giải quyết đúng pháp luật, đúng đạo lý, đúng chân lý của thời đại, vì sự phát triển của đất nước, công bằng của xã hội và hạnh phúc bền vững của tòan dân, ngay khi việc chuẩn bị cho đại hội đảng CS khóa XII và cuộc bầu cử Quốc hội khóa XIV đang được đặt ra.

* Blog của Nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.