Vào đêm giao thừa 31/12/2014, Jonathan Rinderknecht, 29 tuổi, tài xế xe công nghệ Uber, lái xe chở hai người khách tới khu Pacific Palisades, Los Angeles, bang California. Một hành khách nhận thấy Rinderknecht trông có vẻ bồn chồn và tức giận khi nhận cuốc xe cuối năm này.

Rinderknecht tỏ ra quen thuộc với khu vực này, vì từng sống cách đường mòn Skull Rock ở đây chỉ một dãy nhà. Sau khi hoàn thành cuốc xe, Rinderknecht tới đường mòn, dùng bật lửa đốt một đống lửa đón năm mới.

Đống lửa đó đã trở thành một trong những thảm kịch cháy rừng thảm khốc nhất lịch sử bang California, khiến 12 người thiệt mạng và phá hủy hơn 6.000 ngôi nhà ở khu Palisades.

Rinderknecht bị bắt hôm 7/10 với cáo buộc cố ý gây ra đám cháy. Các quan chức cho biết nghi phạm có thể phải đối mặt thêm những cáo buộc khác, trong đó có cả tội danh giết người.

Công tố viên liên bang Rachel Lyons cho hay Rinderknecht đốt đống lửa vì cảm thấy cô đơn vào đêm giao thừa. Hai ngày trước đó, anh ta nhắn tin cho một bạn gái cũ, nhưng người này trả lời "Tôi cần không gian riêng". Rinderknecht cũng đã lien lạc với một người khác, nhưng người này không nhớ ra anh ta là ai.

Vụ hỏa hoạn đầu tiên mà Rinderknecht gây ra vào ngày đầu năm mới được giới chức Los Angeles gọi là đám cháy Lachman. Ngay khi phát hiện đám cháy, lính cứu hỏa đã được triển khai đến đường mòn Skull Rock và dập tắt ngọn lửa vào ngày 2/1. Nhưng ngọn lửa vẫn tiếp tục âm ỉ dưới lòng đất, lan dần theo hệ thống rễ của thảm thực vật dày đặc, trước khi bùng phát trở lại sau một trận gió lớn.

Nó bùng phát trở lại vào ngày 7/1 gần đường mòn, biến thành đám cháy vượt tầm kiểm soát, thiêu rụi hơn 9.300 ha và gây thiệt hại khoảng 150 tỷ USD. Nó hoành hành trong hơn ba tuần, phá hủy các khu dân cư, lan sang cả khu vực Topanga và Malibu. Trong hàng nghìn công trình bị phá hủy có nhà của một số người nổi tiếng, như diễn viên, nhà làm phim Mel Gibson, ngôi sao truyền hình Paris Hilton hay diễn viên Jeff Bridges.

Cơ quan điều tra cho biết họ lần theo dữ liệu điện thoại của Rinderknecht để xác định vị trí anh ta khi đám cháy ban đầu bùng phát sau giao thừa. Tuy nhiên, khi bị hỏi sâu hơn về chi tiết, Rinderknecht nói dối điều tra viên, tuyên bố mình ở gần cuối lối mòn vào ngày hôm đó.

Uber cho biết Rinderknecht không mở ứng dụng này vào thời điểm xảy ra vụ cháy, nhưng công ty đã hợp tác chặt chẽ với Cục Quản lý Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ (ATF) nhằm giúp xác định vị trí nghi phạm thông qua dữ liệu GPS cùng các thông tin liên quan khác.

Công ty cũng đã cắt quyền truy cập ứng dụng của Rinderknecht ngay sau khi biết về nghi vấn anh ta liên quan đến vụ cháy. Tuy nhiên, họ lưu ý rằng Rinderknecht đã vượt qua vòng kiểm tra lý lịch đầu tiên vào năm 2023 và những lần kiểm tra thường niên sau đó.

Nhà chức trách cho biết họ còn tìm thấy những mối liên hệ khác giữa Rinderknecht và vụ hỏa hoạn trên điện thoại của anh ta, trong đó có video nghi phạm quay cảnh lính cứu hỏa đang cố gắng dập lửa. Rinderknecht được cho là đã rời khỏi đường mòn khi đám cháy bùng phát và gặp lính cứu hỏa đi tới, nên đã quay lại, thậm chí còn đề nghị giúp đỡ.

Dữ liệu điện thoại còn cho thấy Rinderknecht đã gọi tới đường dây khẩn cấp 911 nhiều lần ngay sau nửa đêm, nhưng không thể kết nối do sóng điện thoại chập chờn. Rinderknecht còn hỏi ChatGPT: "Bạn có bị đổ lỗi không nếu một đám cháy bùng lên vì thuốc lá của bạn?".

Theo điều tra viên, nghi phạm muốn "giữ lại bằng chứng về việc bản thân đã cố gắng hỗ trợ dập tắt đám cháy". "Anh ta muốn tạo ra bằng chứng như một lời giải thích vô tội cho nguyên nhân vụ cháy", cáo trạng có đoạn.

Cơ quan điều tra ghi nhận Rinderknecht tỏ ra lo lắng trong buổi thẩm vấn với họ vào ngày 24/1 và thiết bị phát hiện nói dối cho thấy động mạch cảnh của anh ta đập mạnh mỗi khi bị hỏi ai là người đã gây ra vụ cháy. Tuy nhiên, họ khi đó không có đủ bằng chứng để phát lệnh bắt. Theo nhà chức trách, Rinderknecht đã chuyển đến Florida ngay sau vụ cháy.

Các điều tra viên phát hiện Rinderknecht bị ám ảnh với lửa và sự tàn phá. Vào tháng 7/2024, 5 tháng trước khi bị cáo buộc gây ra thảm họa cháy rừng, Rinderknecht đã yêu cầu ChatGPT tạo ra hình ảnh "bức tranh phản địa đàng" có cảnh rừng đang cháy và một đám đông người chạy trốn khỏi ngọn lửa.

"Ở giữa bức ảnh là hàng trăm nghìn người nghèo khổ đang cố gắng vượt qua một cánh cổng khổng lồ với biểu tượng USD", Rinderknecht viết trong câu lệnh cho AI. "Phía bên kia cánh cổng và toàn bộ bức tường là những con người giàu có nhất. Họ đang thư giãn, nhìn thế giới chìm trong lửa và xem mọi người vật lộn. Họ cười, tận hưởng và nhảy múa".

Rinderknecht gần đây cũng trao đổi với ChatGPT rằng: "Tôi thực sự vừa đốt một cuốn Kinh thánh. Cảm giác thật tuyệt vời. Tôi cảm thấy thật sự được giải phóng".

Một cuộc rà soát độc lập về vụ cháy do các giám sát viên hạt Los Angeles thực hiện đã phát hiện ra rằng "những quy định lỗi thời" về việc gửi cảnh báo khẩn cấp đã làm chậm trễ cảnh báo sơ tán, bên cạnh những sai sót khác.

Thống đốc California Gavin Newsom gọi vụ bắt Rinderknecht là bước đi quan trọng hướng tới việc "mang lại câu trả lời cho hàng nghìn người dân California bị đảo lộn cuộc sống" vì thảm kịch cháy rừng.

Vài giờ sau khi Rinderknecht bị bắt, Sở Cứu hỏa Los Angeles (LAFD) đã công bố báo cáo đánh giá được mong chờ từ lâu về vụ hỏa hoạn Palisades. Báo cáo trình bày chi tiết 36 tiếng đầu tiên LAFD ứng phó với đám cháy.

Báo cáo phát hiện ra rằng lính cứu hỏa của LAFD không có đủ nguồn lực ứng phó khi đối diện điều kiện thời tiết cảnh báo đỏ, đồng thời gió mạnh cấp độ bão đã tiếp sức cho ngọn lửa.

LAFD liệt kê gần 100 thách thức mà lính cứu hỏa phải đối mặt trong vụ cháy Palisades, vốn kéo dài suốt 25 ngày và buộc nhiều nhân viên ứng phó thảm họa phải làm việc liên tục 36-48 tiếng.

"Các nhân viên ứng phó đã phải đối mặt với hậu quả không thể tránh khỏi của một thảm họa đa tầng: Thảm thực vật khô cằn, hoạt động gió bất thường và không ngừng, lượng tro tàn lớn, môi trường xung quanh có nhiều cây cối dễ cháy, các công trình lớn dễ bị tổn thương, nguồn cung cấp nước suy giảm, và mất đi khả năng hỗ trợ dập lửa từ trên không", báo cáo nhấn mạnh.

Ngoài ra, lính cứu hỏa đã không thể xác định được nguồn gốc vụ cháy, gặp khó khăn trong việc triệu tập nhân viên ngoài ca trực ứng phó và các chỉ huy cứu hỏa thiếu kinh nghiệm trong việc xử lý đám cháy quy mô lớn như vậy.

Chậm trễ trong việc thông báo sơ tán cùng với các vấn đề trong việc sắp xếp sơ tán và điều tiết giao thông cũng gây ra nhiều khó khăn trong ứng phó thảm họa.

Quyền giám đốc LAFD Ronnie Villanueva, người thay thế giám đốc bị sa thải Kristin Crowley, cho biết ông hy vọng báo cáo này sẽ "củng cố niềm tin công chúng vào khả năng sẵn sàng của LAFD trong việc ứng phó với bất kỳ vụ cháy rừng nào trong tương lai".

Vũ Hoàng (Theo BBC, AFP, Reuters)

Căn nhà gỗ nhỏ xinh đẹp ở thành phố Oakley, bang Utah, nằm cách đường cái khoảng 4 km, phải đi xe trượt tuyết đến đó vào mùa đông. Đây là nơi gia đình Tiede thường đến nghỉ để tìm kiếm sự thanh bình.

Trước kỳ nghỉ lễ Giáng sinh năm 1990, gia đình Tiede đã trang trí ngôi nhà với cây thông Noel lớn bày rất nhiều quà tặng xung quanh.

Ngày 22/12/1990, ba ngày trước Giáng sinh, gia đình hoàn tất việc mua sắm và quay trở lại nhà gỗ. Linae Tiede, 20 tuổi, đi cùng mẹ và bà ngoại đến trước, bố và em gái sẽ đi sau.

Trời buốt giá, Linae chạy vội tới mở cửa, bước lên đầu cầu thang. Cô chợt thấy bóng người mặc áo xám đi ra phía sau tủ lạnh, tưởng là anh em họ định trêu đùa.

Tuy nhiên, đằng sau tủ lạnh là một gã đàn ông tóc quăn, mặc áo nỉ xám, tay lăm lăm khẩu súng lục chĩa vào Linae. Cô đoán hắn chỉ muốn cướp rồi đi ngay.

Thảm kịch kinh hoàng

Khi mẹ Linae, Kaye Tiede, 49 tuổi, vừa bước lên đầu cầu thang, một gã đàn ông đeo kính đi ra từ phòng ngủ phía sau, chĩa súng vào bà. Kaye hỏi: "Các người muốn gì? Sao các người lại ở đây? Tôi sẽ cho các người bất cứ thứ gì"...

Chỉ vài giây sau khi bà nói vậy, tiếng súng liên tiếp nổ vang. Linae chứng kiến mẹ bị bắn vào ngực và bà ngoại Beth Potts, 76 tuổi, bị bắn vào đầu, máu tung tóe khắp nơi.

Vài phút sau, ông Rolf Tiede, 51 tuổi, và Trish Tiede, 16 tuổi, đi xe trượt tuyết đến. Gã mặc áo nỉ xám túm lấy Linae từ phía sau, một tay vòng qua cổ, một tay dí súng vào lưng cô.

Ngay khi hai bố con xuống xe trượt tuyết, một gã đeo mặt nạ trượt tuyết nhảy ra từ gara giơ súng yêu cầu họ vào trong nhà ngay lập tức. "Đừng cử động, đừng làm gì cả", hắn nói.

Khi bị hỏi có tiền không, Rolf thò tay vào túi, lấy hết số tiền mình có rồi ném xuống đất. Gã mặc áo nỉ xám chỉ đạo đồng bọn bắn Rolf nhưng bị từ chối. Hắn liền chuyển nòng súng về phía Rolf rồi bóp cò, đến phát thứ ba súng mới nổ.

Sau đó, hai tay súng lấy các bình xăng chuẩn bị sẵn cho xe trượt tuyết trong gara, đổ khắp nhà rồi phóng hỏa để tiêu hủy bằng chứng. Chúng giục hai chị em nhanh chóng chất đồ lên xe, sau đó mỗi cô gái chở một gã trên xe trượt tuyết rời khỏi hiện trường.

Khi lái đến cổng chính, hai chị em thấy người chú tên Randy. Ông Randy dừng xe vẫy chào nhưng họ quay mặt đi, vờ như không quen biết vì không muốn chú gặp nguy hiểm. Khi hai tay súng hỏi "Ai vậy?", họ trả lời: "Chắc là một người tốt bụng sống gần đây".

Hai tay súng bắt hai chị em đưa đến chỗ đậu chiếc Lincoln của gia đình, lái xe đi. Đúng lúc này, Randy cũng lái ôtô đến, vẫy tay bảo họ dừng lại. Hai cô gái tiếp tục vờ không quen.

Khi Randy nhận thấy điều bất ổn, một chiếc xe trượt tuyết khác phóng đến. Người ngồi trên đó là Rolf, không mặc áo khoác, không găng tay, không mũ bảo hiểm. Khuôn mặt Rolf sưng phù, dính đầy máu đã đông cứng. Rolf báo tin những kẻ đột nhập đã giết vợ và bắt cóc các con gái ông.

Randy lái xe đưa Rolf xuống núi nhanh nhất có thể, dần bắt kịp phía sau chiếc Lincoln chở bốn người. Khi điện thoại bắt được sóng, ông gọi 911 và báo hướng di chuyển của chiếc Lincoln. Nhưng đúng lúc này, điện thoại tắt ngúm. Randy lái xe đi tìm bốt điện thoại công cộng và gọi lại 911 để yêu cầu một chiếc trực thăng cứu hộ cho Rolf.

Trong khi đó, nhận thấy xe cảnh sát bám theo, hai tay súng bắt đầu hoảng loạn. Đồng hồ tốc độ chỉ 145 km/h. Chúng rẽ xuống hẻm núi, đi thêm hơn một km nữa rồi chiếc xe rơi khỏi bờ kè.

Trish ngước lên thấy nhiều cảnh sát chĩa súng về phía họ. Hai tay súng bị đưa ra khỏi xe, ép quỳ gối, tay giơ ra sau gáy.

Rolf được đưa vào bệnh viện trong tình trạng nguy kịch và sống sót thần kỳ. Ông kể rằng đã cố giả chết, bị tưới xăng và phóng hỏa. Ông phải chạy vào phòng tắm, xé bộ đồ trượt tuyết đang bốc cháy trên người ra. Sau đó, với nghị lực phi thường, Rolf leo lên xe trượt tuyết, lao xuống núi để cứu hai con, bất chấp đang mất rất nhiều máu và không nhìn rõ đường vì mắt sưng húp.

Cuộc phục kích của hai kẻ đào tẩu

Khi đến hiện trường vụ án, cảnh sát thấy nhiều vũng máu đông đặc, những lỗ đạn trên tường cầu thang, vết máu loang lổ trên tường. Tầng trên cùng của căn nhà gỗ đang bốc cháy. Cảnh sát cố gắng dập lửa, bảo vệ hiện trường và tài sản của nạn nhân.

Những vết máu do kéo lê dẫn cảnh sát đến thi thể hai nạn nhân. Sau khi hai người phụ nữ bị giết, hai tay súng kéo họ qua sàn phòng khách ra hiên nhà, phủ chăn và tuyết lên để che đậy.

Trên bàn cà phê có một máy quay VCR và một số băng ghi hình. Khi xem băng video bên trong máy quay, điều tra viên thấy hai nghi phạm ăn uống, mở quà Giáng sinh của gia đình Tiede.

Hai tay súng được xác định là Von Lester Taylor, 25 tuổi, và Edward Steven Deli, 21 tuổi. Cả hai đều từng thụ án tại Nhà tù bang Utah. Von bị kết án về tội trộm cắp nghiêm trọng. Edward bị kết tội phóng hỏa. Họ đã được ân xá, chuyển từ nhà tù đến một cơ sở cải tạo, được phép ra ngoài tìm việc làm nhưng lợi dụng cơ hội để bỏ trốn.

Bộ đôi đi nhờ xe lên núi vì Von có người thân sở hữu một căn nhà gỗ trong khu vực này. Họ đã ở trên núi nhiều ngày, đột nhập một số ngôi nhà trống để trộm đồ. Nhà chức trách đưa ra giả thuyết rằng bộ đôi nhìn thấy gia đình Tiede rời khỏi nhà và quyết định đợi họ quay lại, muốn lấy một chiếc ôtô để trốn khỏi đất nước. Họ đã phục kích gia đình Tiede cả đêm.

Sau khi bị bắt, Von và Edward bị buộc tội giết người, bắt cóc có vũ trang, phóng hỏa.

Ngày 2/5/1991, Von nhận tội về hai tội danh giết người để đổi lấy việc công tố viên hủy bỏ các cáo buộc khác chống lại anh ta.

Ngày 22/5/1991, bồi thẩm đoàn tuyên phạt Von hai án tử hình cho hai tội giết người, nhưng đến nay vẫn chưa thi hành án.

Trong phiên tòa xét xử Edward diễn ra sau đó, hai chị em Linae và Trish ra tòa làm chứng, bình tĩnh kể lại câu chuyện một cách chi tiết. Tuy nhiên, Linae cũng bày tỏ phẫn nộ vì dù là nạn nhân, cô phải tự tay cầm một trong những hung khí giết người để diễn tả những gì đã tận mắt chứng kiến.

Ông Rolf khiến Edward ngỡ ngàng khi xuất hiện trước tòa để vạch tội kẻ sát nhân, anh ta không ngờ rằng nạn nhân có thể sống sót sau khi bị đạn bắn vào mặt.

Luật sư bào chữa lập luận rằng Edward không hề nổ súng. Nhưng các chuyên gia về đạn đạo làm chứng rằng những viên đạn thu được tại hiện trường cho thấy các nạn nhân đã bị bắn bằng hai khẩu súng, một khẩu súng lục cỡ nòng .44 và một khẩu súng cỡ nòng .38. Các nhân chứng cũng làm chứng rằng Edward đã chĩa một khẩu súng cỡ nòng .44 vào các nạn nhân trước khi nổ súng.

Gia đình mong đợi Edward bị kết tội giết người cấp độ một, nhưng phán quyết vào ngày 14/5/1991 lại là tội danh giết người cấp độ hai với án tù chung thân. Nguyên nhân là một bồi thẩm viên đã từ chối tuyên Edward có tội như cáo buộc, khiến bồi thẩm đoàn phải quyết định kết án Edward tội danh nhẹ hơn để phiên tòa không bị hủy.

Năm 2001, Linae nhận được một lá thư từ Edward. Chín năm sau, cô mới hồi âm, muốn biết anh ta có thực sự hối lỗi không. Edward chia sẻ rằng đã trưởng thành, không còn là kẻ độc ác từng gây ra những tội lỗi đó nữa. Linae chọn tha thứ cho anh ta để tâm hồn nhẹ nhõm nhưng "tha thứ không có nghĩa là quên lãng".

Căn nhà gỗ bị thiêu rụi đã được ông Rolf xây dựng lại to đẹp hơn, biến thành nơi chữa lành và gắn kết gia đình.

Tuệ Anh (theo CBS)