Ngày 31/7/2021, ngôi sao giải trí Ngô Diệc Phàm bị Sở Công an Triều Dương, Bắc Kinh tạm giữ hình sự vì tình nghi cưỡng hiếp người hâm mộ. Sự việc lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội, một số trang thông tin đại lục, thậm chí ngay cả ‘China Youth Daily’ cũng đưa tin rằng: các fan cuồng của Ngô Diệc Phàm muốn cướp ngục cứu người…

Sự việc của Ngô Diệc Phàm cho thấy điều gì? Ngô Diệc Phàm, người có quốc tịch Canada, ‘yêu’ Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đến mức anh ta có thể làm bất cứ điều gì mà ĐCSTQ yêu cầu. Vậy làm thế nào mà anh ta có thể bị thanh trừng? Tin tức về việc người hâm mộ muốn cướp ngục là để tạo phản, hay còn có ý đồ nào khác? Giáo sư Chương Thiên Lượng, một nhà phân tích, bình luận chính trị hiện nay, từ các phương tiện truyền thông đã đưa ra nhận định trong chương trình cá nhân của mình.

Từ ‘Công cụ tuyên truyền’ của ĐCSTQ…

Giáo sư Chương nói rằng: trên thực tế, cuộc thanh trừng ngành giải trí của ĐCSTQ đã khiến nhiều người ngạc nhiên, bởi vì ngành giải trí đã đóng vai trò giúp ĐCSTQ duy trì sự ổn định trong nhiều năm. Mỗi khi có điều gì đó khiến ĐCSTQ bối rối, thì ngành công nghiệp giải trí cần chuyển hướng sự chú ý của công chúng và gây ra một số vụ bê bối trong ngành: Ai ly hôn ai, ai phạm tội gì, v.v… và những ngôi sao của làng giải trí này từ lâu đã được ĐCSTQ đào tạo như một công cụ để ‘yêu đảng và đất nước’, dựa vào ảnh hưởng của mình đối với người hâm mộ, họ hướng “fan group” của mình yêu những gì đảng yêu và ghét những gì đảng ghét. Ngô Diệc Phàm là một điển hình như vậy.

Dù mang quốc tịch Canada, không phải quốc tịch Trung Quốc nhưng Ngô Diệc Phàm đã chủ động sùng bái ĐCSTQ. Anh ta đã kêu gọi hàng chục triệu người hâm mộ ủng hộ cảnh sát Hồng Kông trong việc trấn áp cuộc đấu tranh ôn hòa chống lại ĐCSTQ ở Hồng Kông vào thời điểm đó. Tất nhiên, có thể có bạo lực cá nhân trong đó, nhiều người trong số đó là do ĐCSTQ đóng giả những người biểu tình ở Hồng Kông để biện minh và tạo cớ cho việc đàn áp. 

Chúng tôi thấy rằng 1 triệu và 2 triệu người tuần hành ở Hồng Kông rất ôn hòa, nếu có bạo lực cũng là bị ĐCSTQ cưỡng chế. Hành vi bạo lực của cảnh sát Hồng Kông và người dân là hoàn toàn không bình đẳng, vì vậy hành động bạo lực của cảnh sát Hồng Kông chắc chắn đáng lên án. Khi đó, Ngô Diệc Phàm đã kêu gọi hàng chục triệu người hâm mộ ủng hộ cảnh sát Hồng Kông. Đây có thể là một ý định do công ty quản lý của anh ta đưa ra, nhưng nếu anh ta có thể lắng nghe từ cả hai phía cùng một lúc, đồng thời có chút lương tâm và chỉ số thông minh, thì anh ta không nên đứng về phía ĐCSTQ như vậy.

Nhưng nhiều người thấy lạ là tại sao một nghệ sĩ được coi là yêu ĐCSTQ và ‘yêu nước’ như vậy lại bị ĐCSTQ thanh trừng? Ngô Diệc Phàm cũng giống như Thành Long, đều trung thành với ĐCSTQ. Tuy nhiên, hai người này đã bị ĐCSTQ chấn chỉnh, trong đó có Thành Long và con trai Phùng Tổ Danh, người từng bị giam giữ ở Bắc Kinh vào năm 2014 vì nghi ngờ sử dụng ma túy và sau đó bị kết án 6 tháng tù giam. Bạn sẽ thấy rất lạ khi Thành Long chỉ đơn giản là một người tâng bốc ĐCSTQ đến mức ai cũng thấy, tuy nhiên ĐCSTQ vẫn không thương xót con trai của Thành Long, và anh ta vẫn bị kết án 6 tháng tù giam.

Đến ‘tội danh’ cầm đầu ‘phản tặc nổi loạn’…

Ngô Diệc Phàm hiện đang bị ĐCSTQ giam giữ. Tôi ước tính rằng mức án của Ngô Diệc Phàm sẽ rất nặng và sẽ nặng hơn nhiều so với con trai của Thành Long, vì Ngô Diệc Phàm bị nghi ngờ mắc tội hiếp dâm. Nếu liên quan đến các bé gái vị thành niên, người ta ước tính rằng mức án của Ngô Diệc Phàm sẽ rất nặng, và thời gian thụ án cũng rất lâu. Tôi không nguyền rủa anh ta, bởi vì anh ta quả thực là không may đụng vào họng súng.

Họng súng gì? Ai cũng biết ‘DiDi’ (ứng dụng gọi xe lớn nhất nước) trước đó từng bị trừng phạt vì đã chọc giận Tập Cận Bình. Như vậy, Ngô Diệc Phàm bắt kịp một phong trào. Vào tháng 6 năm nay, tôi đã thực hiện một chương trình và nói về nó. Đó là “Nhật báo Kinh doanh Bắc Kinh” đã đưa tin rằng: Cục quản lý không gian mạng Trung Quốc hiện đang thực hiện các bước để chấn chỉnh tình trạng hỗn loạn trong các “fan group”, bao gồm cả việc lôi kéo trẻ vị thành niên hỗ trợ gây quỹ, chi tiêu hoang phí và bỏ phiếu xếp hạng; người hâm mộ trong các “fan group” chửi rủa lẫn nhau, kích động chiến tranh, tung tin đồn, truy tìm danh tính và xâm phạm quyền riêng tư; cổ động người hâm mộ trong “fan group” so sánh, phô trương sự giàu có và hưởng thụ xa hoa, v.v…

Nhưng bây giờ những người hâm mộ Ngô Diệc Phàm đã trở thành gì? Đây không còn là tình huống mà Cục quản lý không gian mạng Trung Quốc muốn chấn chỉnh nữa. Có một cuộc trò chuyện giữa những người hâm mộ Ngô Diệc Phàm trên mạng, nói rằng toàn bộ lực lượng cảnh sát Trung Quốc là 2,7 triệu người, còn quân đội là 2,3 triệu người, tức là cộng lại chỉ có 5 triệu người, trong khi người hâm mộ của Ngô Diệc Phàm có 50 triệu người, hoàn toàn có thể giải cứu Ngô Diệc Phàm. Những từ mà họ sử dụng vào thời điểm đó cũng bao gồm những từ như “cướp pháp trường” và “cướp ngục”. Cách nói kiểu này thật chính là ‘mưu phản’, muốn ủng hộ Ngô Diệc Phàm xưng ‘vua’. Đó không phải là đang cứu Ngô Diệc Phàm, mà là đang hại anh ta, tương đương với việc đặt Ngô Diệc Phàm vào vị trí thủ lĩnh của tổ chức ‘phản tặc nổi loạn’. Vậy mọi người thử nghĩ xem, Tập Cận Bình có thể tha cho Ngô Diệc Phàm không?

Sự ủng hộ của người hâm mộ: ‘Lợi bất cập hại’…

Lại bàn về những người nói như vậy trên Internet, bạn sẽ nghĩ rằng những người này phải có chỉ số thông minh đặc biệt thấp. Vậy nếu những người có chỉ số thông minh thấp như vậy, làm gì có khả năng lập kế hoạch và tổ chức cẩn thận? Vậy những người này lên kế hoạch như thế nào dưới sự cai trị của ĐCSTQ? Nếu họ dựa vào các tài khoản Internet WeChat, Weibo, What Post và Douyin để truyền bá những tin tức như vậy, thì ĐCSTQ sẽ chặn họ trong vài phút. Nhưng khi họ nói điều này, tôi nghĩ ảnh hưởng tới Ngô Diệc Phàm vẫn sẽ đặc biệt lớn. Tôi ước tính rằng bản án cuối cùng có thể rất nghiêm trọng, không có gì ngạc nhiên khi nó sẽ kéo dài vài năm hoặc thậm chí lâu hơn.

Tại sao ĐCSTQ lại ‘xuống tay’ với Ngô Diệc Phàm?

Tại sao ĐCSTQ lại chỉnh Ngô Diệc Phàm? Mặc dù những người nổi tiếng về cơ bản đã được ĐCSTQ thuần hóa và trở thành công cụ để ĐCSTQ duy trì sự ổn định và tuyên truyền trong nhiều năm, nhưng chính họ cũng vẫn có sức ảnh hưởng đặc biệt lớn đối với người hâm mộ. Có thể một ngày nào đó họ tự cắt đuôi mình và vô tình nói những điều mà ĐCSTQ không thích nghe, điều đó sẽ có ảnh hưởng lớn đến cộng đồng người hâm mộ của họ. Vì vậy, ĐCSTQ thỉnh thoảng sẽ ‘giết gà doạ khỉ’, nào là Thành Long, Phạm Băng Băng, v.v… hôm nay đến lượt Ngô Diệc Phàm. Bạn có nghe lời hay không không quan trọng, ĐCSTQ lấy bạn để làm cho người khác nghe lời hơn.

Hơn nữa, việc ĐCSTQ loại bỏ ngành giải trí cũng không có hậu quả gì, cũng không phải chống lại đối thủ như kiểu tranh giành quyền lực. Nếu chỉnh các ngôi sao của làng giải trí, họ có thể thu được nhiều khoản tiền phạt khổng lồ. Tại sao không làm điều đó?

Khi đạo đức xã hội băng hoại…

Tôi tin rằng điều mà Ngô Diệc Phàm đã làm là sự thật. Trong xã hội Trung Quốc, danh, lợi, sắc, dục… đặc biệt tràn lan, nếu một người không có đức tin và đạo đức câu thúc, trong môi trường như vậy, người đó sẽ sa ngã gần như 100%.

Trên thực tế, lý do rất đơn giản, người hâm mộ coi anh ta như một ngôi sao, và anh ta sẽ cảm thấy rằng với rất nhiều người, tôi có thể làm bất cứ điều gì tôi muốn và tất cả họ đều lắng nghe tôi. Vì vậy, anh ta có một sự thôi thúc để làm bất cứ điều gì anh ta muốn, cảm thấy mình là người được mọi người sủng ái, mình là “vua” của mọi người, cho dù anh ta có làm gì đi chăng nữa cũng sẽ không để lại hậu quả gì!

Vì vậy, trong trường hợp này, một người không có tự chủ về mặt đạo đức mà lại quá nổi tiếng ở tuổi còn trẻ thực sự không hẳn là một điều tốt.

Theo bài phân tích của Giáo sư Chương Thiên Lượng, SOH. An Liên biên dịch.

Kacey Wong, 51 tuổi, là một trong những nghệ sĩ chuyên châm biếm và chỉ trích những người nắm quyền trong bộ máy chính quyền Hồng Kông. Nhưng khi cuộc đàn áp chống lại những người bất đồng chính kiến của Bắc Kinh ​​đang diễn ra nhanh chóng ở Hồng Kông, ông quyết định phải rời đi. 

Theo HongKongFP, Wong đã thông báo về việc mình sẽ chuyển đi sinh sống tại Đài Loan trong một đoạn video trên Facebook. Ông chia sẻ với AFP: “Tôi rời đi vì tôi đang tìm kiếm 100% quyền tự do biểu đạt nghệ thuật và đó là lý do tại sao tôi đến Đài Loan”. 

Ông nói thêm: “Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là khi đến Đài Loan là tôi có thể tiếp tục ủng hộ niềm tin của mình và làm nghệ thuật. Điều mà tôi băn khoăn rằng, mình không thể tiếp tục ở Hồng Kông”. 

Hồng Kông từng được coi là pháo đài của quyền tự do ngôn luận dưới chế độ độc tài của ĐCS Trung Quốc – nơi mà các nghệ sĩ, nhà văn và người dân có thể nói lên suy nghĩ của họ mà không sợ bị truy tố.

Nhưng trong năm ngoái, Bắc Kinh đã bắt đầu tái thiết Hồng Kông để đáp lại các cuộc biểu tình đòi dân chủ lớn vào năm 2019.

Luật an ninh mới sâu rộng, được áp dụng tại Hồng Kông vào mùa hè năm ngoái, đã hình sự hóa nhiều hành động bất đồng chính kiến.

Các công tố viên đã loại bỏ luật được thiết lập từ thời thuộc địa để nhắm vào các quan điểm chính trị [trái với quan điểm của ĐCSTQ]. Một chiến dịch chính thức đã được phát động để thanh trừng bất kỳ ai bị coi là “không yêu nước”, hay nói theo cách chính xác là không ủng hộ ĐCSTQ.

Ông Wong cho rằng mình có lẽ không phù hợp với yêu cầu “yêu nước” của ĐCSTQ. 

Trong một tác phẩm nghệ thuật biểu diễn nổi tiếng năm 2018 có tên “Nhà yêu nước”. Ông đã chơi quốc ca khi ở sau song sắt màu đỏ. Nếu theo luật mới, màn trình diễn như vậy được xem là bất hợp pháp vì đã “xúc phạm” quốc kỳ và quốc ca của ĐCS Trung Quốc.

Ông Wong dự đoán rằng nền nghệ thuật chỉ trích chính trị sẽ từ từ biến mất khỏi Hồng Kông. 

Ông nói “Đó là lý do tại sao mọi người nói điều này giống như Cách mạng Văn hóa. Nó đang diễn ra. Nó không nghiêm trọng như ở Trung Quốc đại lục vào những năm 60 nhưng nó đang đến đó”. 

Ông thề sẽ tiếp tục “vận động cho tự do của Hồng Kông” và kêu gọi những người khác đã ra nước ngoài làm điều tương tự.

Vị nghệ sĩ cho biết “Tôi không nghĩ tôi rời bỏ Hồng Kông. Tôi nghĩ Hồng Kông buộc phải rời xa tôi vì Hồng Kông đã bị bắt cóc. Từ giờ Hồng Kông sẽ sống trong trái tim tôi vì Hồng Kông mà tôi biết đã không còn tồn tại nữa.”

Hãng tin Bloomberg dẫn số liệu do chính quyền Hồng Kông công bố ngày 13/8 cho biết dân số của thành phố đã giảm 89.200 người trong vòng 1 năm tính đến cuối tháng 6/2021, tương đương giảm 1,2%, mức giảm mạnh nhất trong vòng ít nhất 6 thập kỷ.

Chuyên gia kinh tế trưởng của Oxford Economics tại Hồng Kông, ông Tommy Wu, phát biểu “Nỗi lo về đạo luật an ninh quốc gia đóng một vai trò lớn trong làn sóng di cư mới nhất của người Hồng Kông, nhất là đối với những gia đình trẻ”.