Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tổng thống Donald Trump dường như đe dọa sẽ rút tiền tài trợ của liên bang dành cho chống cháy rừng ở California qua một tràng đả kích trên Twitter nhắm vào thống đốc bang thuộc Đảng Dân chủ, và cách quản lý rừng của bang: “Đủ rồi! Tự hành động đi!” Tuy nhiên nhiều vụ cháy ở California lại bắt nguồn từ bên ngoài các khu rừng. Các chuyên gia nói biến đổi khí hậu đang làm trầm trọng thêm các đám cháy, vốn đang diễn ra thường xuyên hơn.

Một tòa phúc thẩm liên bang đã chấp thuận yêu cầu xem tờ khai thuế của ông Trump từ chưởng lý quận Manhattan. Các công tố viên đang điều tra cách mà các doanh nghiệp của ông Trump thanh toán cho hai người phụ nữ tự nhận có quan hệ với ông. Tòa tối cao khả năng cao sẽ xử vụ án. Là tổng thống, ông Trump đã bổ nhiệm hai thành viên của tòa này.

Ngành chế tạo của Đức, vốn chiếm 1/5 nền kinh tế lớn nhất khu vực đồng euro, vẫn trong tình trạng suy thoái. Chỉ số nhà quản lý mua hàng đã tăng nhẹ lên 42,1 trong tháng 10, nhưng vẫn xa ngưỡng 50, mức nằm giữa tăng trưởng và suy thoái. Đơn đặt hàng đã giảm trong tháng thứ 13 liên tiếp.

Ít nhất ba người đã thiệt mạng khi lực lượng an ninh Iraq nổ súng vào những người biểu tình cố gắng đột nhập vào lãnh sự quán Iran ở thành phố Karbala của người Shia. Những người biểu tình đã bất chấp lời thỉnh cầu chấm dứt nhiều tuần bất ổn của thủ tướng Adel Abdul-Mahdi. Nỗi tức giận về khó khăn kinh tế, tham nhũng và ảnh hưởng của nước ngoài trong chính trị Iraq đã chấm dứt gần hai năm tương đối ổn định.

McDonald đã sa thải giám đốc điều hành Steve Easterbrook vì hẹn hò với một nhân viên. Hãng thức ăn nhanh nói mối quan hệ này trái với chính sách của họ. Trưởng bộ phận nhân sự của công ty, David Fairhurst, cũng đã rời đi. Ông Easterbrook, CEO từ năm 2015, được ghi nhận là đã tăng doanh số bằng cách cải thiện thực đơn, áp dụng đặt hàng trực tuyến và giao hàng tận nhà. Giám đốc bộ phận ở Mỹ, Chris Kempczinski, sẽ kế nhiệm ông.

IAG, chủ sở hữu British Airways, đã công bố việc mua lại hãng hàng không Tây Ban Nha Air Europa trị giá 1 tỷ euro (1,1 tỷ USD). Thỏa thuận này sẽ giúp AIG tiếp cận tốt hơn với các tuyến bay giữa Châu Âu và Châu Mỹ Latinh, sau khi Tòa Tối cao Chile buộc đóng cửa một liên doanh với các hãng hàng không khác vào tháng Năm. Nhưng IAG có thể phải loại bỏ một số tuyến bay khác nếu các cơ quan quản lý chấp thuận thỏa thuận này.

Các nghị sĩ Anh đã bỏ phiếu bầu Chủ tịch Hạ viện mới, sau khi John Bercow, một người đầy màu sắc và gây bất hòa, từ chức tuần trước. Sir Lindsay Hoyle, một nghị sĩ Công đảng và cấp phó của ông Bercow, dẫn đầu sau ba vòng nhưng vẫn chưa đạt mức phiếu đa số; cuộc bỏ phiếu cuối cùng đang diễn ra khi bản tin này được xuất bản. Nhiệm vụ của vị chủ tịch là giữ cho các cuộc tranh luận có trật tự. (Cập nhật: Nghị sĩ Lindsay Hoyle đã chính thức trở thành Chủ tịch Hạ viện Anh với 325 trên 540 số phiếu bầu).

TIÊU ĐIỂM

Tổng thống Pháp thăm Trung Quốc

Họ của Tổng thống Pháp viết bằng tiếng Trung nghe có vẻ tốt lành: “Ma Ke Long”, hay “con ngựa có thể thuần hóa rồng”. Trong chuyến thăm lần thứ hai tới Trung Quốc, Emmanuel Macron dường như đang cố gắng làm được như tên của ông. Trong ngày thứ hai của chuyến thăm, ông sẽ thảo luận về các thỏa thuận khí hậu, mở cửa thị trường có đi có lại, và ký các hợp đồng thương mại. Các quan chức Pháp nói ông sẽ không ngại đưa ra những chủ đề nhạy cảm như Hồng Kông.

Ông Macron cũng muốn đảm bảo rằng châu Âu không bị thiệt hại gián tiếp bởi bất kỳ thỏa thuận ngừng bắn nào trong cuộc thương chiến Trung – Mỹ; ông cũng muốn xây dựng lối tiếp cận Trung Quốc mang tính chiến lược hơn, thống nhất hơn của châu Âu. Để thực hiện việc này, ông đã đưa theo cùng ủy viên thương mại sắp nhậm chức của châu Âu. Nhưng với các bất đồng của châu Âu về chẳng hạn như có nên để Huawei xây dựng các mạng 5G nhạy cảm hay không, thì việc tìm kiếm một lập trường chung sẽ khó khăn ngay cả đối với người thuần hóa rồng.

OPEC công bố triển vọng giá dầu thế giới

Hôm nay, OPEC sẽ công bố triển vọng thị trường dầu thế giới. Nhóm đang cố gắng duy trì mức giá cao và ổn định, nhưng trong năm 2019 điều đó đã tỏ ra khó khăn. Tháng 12 năm ngoái, OPEC và các đồng minh cũng như Nga đã đồng ý cắt giảm sản lượng 1,2 triệu thùng mỗi ngày để hỗ trợ giá dầu thô. Dù vậy, giá vẫn giảm từ gần 75 đô la trong tháng 4 xuống còn khoảng 60 đô la, xuất phát từ lo ngại suy thoái kinh tế sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu.

Một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái hồi tháng 9 vào cơ sở hóa dầu lớn nhất của Ả Rập Xê Út đã đẩy giá lên, nhưng chỉ tạm thời. Sau đó, không có gì bất ngờ khi người đứng đầu OPEC, Mohammad Barkindo, cho biết vào tháng 10 rằng nhóm và các đồng minh có thể xem xét cắt giảm sâu hơn nữa sản lượng dầu khi họ gặp nhau ở Vienna vào tháng 12. Giá dầu tăng ngay sau tuyên bố này. Tuy nhiên, phần lớn phụ thuộc vào kết quả các cuộc đàm phán thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ.

Tình hình thâm hụt thương mại của Mỹ

Thương mại cũng giống như nước: thật khó để kiểm soát và chúng có thể tự tìm đường đi vòng qua chướng ngại vật. Dữ liệu hôm nay sẽ lại càng xác nhận điều này. Trong bốn quý gần đây nhất, Mỹ nhập nhiều hàng hóa và dịch vụ từ nước ngoài hơn so với xuất. Bất chấp lời hứa của Tổng thống Donald Trump, thâm hụt thương mại đã tăng, lên tới 3,1% GDP trong năm qua so với 2,7% khi ông nhậm chức. Ông đã tìm cách giảm thương mại hai chiều với Trung Quốc, hiện thấp hơn khoảng 3% so với cùng kì năm 2017, tức trước khi cuộc thương chiến bắt đầu.

Nhưng các quốc gia khác đã bước vào để lấp đầy khoảng trống. Khi mà đóng góp của Trung Quốc vào thâm hụt của Mỹ giảm, con số này từ Liên minh châu Âu và Mexico lại tăng, chủ yếu phản ánh nhập khẩu cao hơn từ cả hai. Điều này đang khiến một số người lo lắng. Nếu các doanh nghiệp chuyển nhập từ Trung Quốc sang nhập quá nhiều từ các nước này, liệu họ có bị Trump để ý không?

Nga và vấn nạn doping trong thể thao

5 năm sau khi chương trình doping cho các vận động viên do nhà nước tài trợ trở thành tin tức trên trang nhất, Nga vẫn là trọng tâm trong nỗ lực làm trong sạch thể thao của các cơ quan. Hôm nay, Cơ quan Chống Doping Thế giới (WADA) tổ chức hội nghị thượng đỉnh toàn cầu tại Katowice, Ba Lan. Mặc dù chương trình nghị sự chính thức kêu gọi bầu chủ tịch mới và thông qua một bộ luật mới về các loại thuốc tăng cường hiệu suất, phần lớn sự chú ý sẽ được dành cho cách xử lý Nga.

Nga đã cố gắng làm sạch hình ảnh của mình kể từ khi các vận động viên của họ bị cấm đại diện cho Nga tại Thế vận hội mùa đông 2018. WADA sau đó đã dỡ bỏ việc đình chỉ tư cách thành viên của cơ quan chống doping Nga. Tuy nhiên, việc này xem ra được thực hiện quá sớm: WADA sau đó phát hiện ra chính quyền Nga đã xóa rất nhiều kết quả xét nghiệm cho thấy vận động viên dính doping khỏi bộ dữ liệu mà họ giao nộp hồi năm 2017. Uy tín của Nga tại WADA còn tệ hơn nữa khi người ta phát hiện vào tháng trước rằng Fancy Bear, một nhóm hacker nhà nước Nga, đã tấn cộng mạng vào các cơ quan chống doping.

Các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ

Số người đi bỏ phiếu giảm nhẹ trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ so với các năm bầu tổng thống; nó giảm mạnh hơn nữa trong các cuộc bầu cử bổ sung, như các cuộc bầu cử diễn ra hôm nay. Quan trọng nhất là ở Kentucky và Mississippi, nơi cử tri sẽ chọn các thống đốc của họ. Cuộc đua sít sao đáng ngạc nhiên của Mississippi có thể được quyết định bởi một luật từ thời Jim Crow, chỉ có ở Mississippi, quy định rằng một ứng cử viên trong cuộc bầu cử toàn bang phải thắng được cả số phiếu phổ thông lẫn hầu hết 122 khu vực lập pháp – nếu không, Hạ viện bang, hiện do đảng Cộng hòa kiểm soát, sẽ chọn người chiến thắng.

Mặc dù Mississippi là bang thiên Cộng hòa, Jim Hood, một đảng viên Dân chủ dân túy hiện làm tổng chưởng lý, đã tiến hành chiến dịch tranh cử mạnh mẽ đáng ngạc nhiên. Ở Kentucky, Matt Bevin, thống đốc Cộng hòa đương nhiệm, có thể sẽ tiếp tục giữ chức, mặc dù không được lòng dân. Đối thủ của ông tỏ ra kém ấn tượng, và ông Bevin còn tự gắn mình với Donald Trump, người rất được ủng hộ ở bang này. Còn ở New Jersey, tất cả các ghế trong Hạ viện bang này đều sẽ được quyết định ở thùng phiếu: nếu không có gì đột xuất, bang này vẫn sẽ thiên Dân chủ.