ÐƠN VỊ CŨ CHIẾN TRƯỜNG XƯA:
Trận đánh giữa Chi Ðoàn 2/ 12 Thiết Kỵ và Cộng quân tại ranh giới 3 tỉnh Ba Xuyên, Chương Thiện và Bạc Liêu

Lê Quang Vinh - New Jersey

Nhận bàn giao chức vụ Chi Ðoàn Trưởng, Chi Ðoàn 2/12 Thiết Kỵ từ Thiếu Tá Nguyễn Chinh Phu tại khu vực chân núi Cô Tô, quận Tri Tôn, tỉnh Châu Ðốc, sau Tết Nguyên Ðán năm Giáp Dần. Lúc này đơn vị đang hoạt động trong khu vực Thất Sơn song song với Chi Ðoàn 3/12 Thiết Kỵ của Thiếu Tá Ðỗ Văn Chỉ hoạt động vùng biên giới Việt Miên thuộc quận Tịnh Biên. Sau đó, Chi Ðoàn được lệnh di chuyển lên Cần Thơ tăng phái cho Tiểu Khu Phong Dinh.

Rời Cô Tô, Chi Ðoàn di chuyển ra ngã ba lộ tẻ qua Long Xuyên, lên Cần Thơ, qua ngã ba Cái Tắc, trình diện Bộ Chỉ Huy Hành quân Tiểu Khu Phong Dinh đặt tại Trường Tiểu học Long Thạnh, nằm trên quốc lộ 4 nối liền Cái Tắc và Cầu Trắng. Tiểu khu Phong Dinh đang mở cuộc hành quân truy lùng một Tiểu đoàn của Trung đoàn Tây Ðô Cộng Sản đang dưỡng quân trong liên ranh quận Phụng Hiệp, Thuận Nhơn thuộc tỉnh Phong Dinh và Long Mỹ Thuận tỉnh Chương Thiện.

Hôm sau, Chi Ðoàn vượt tuyến xuất phát giữa cầu Tầm Vu và Rạch Gòi thuộc quận Thuận Nhơn, cặp theo bờ kinh Rạch Gòi đổ xuống cầu Trắng, càn qua khu lau sậy bạt ngàn xuống Phụng Hiệp rồi đổ ra xã Tam Bình của quận Long Mỹ. Khu vực rộng lớn như vậy mà không thấy một bóng dân cư, chỉ có rất ít nhà cửa cặp theo bờ kinh lớn, còn tất cả chỉ là lau sậy, tràm, không có vết chân người.

Sau gần ba tuần không gặp địch, tuy vậy Chi đoàn cũng có một số thiệt hại về nhân mạng vì mìn bẫy. Ðiều này đã làm cho Trung Tá Tôn Thất Hoàng, Thiết Ðoàn Trưởng Thiết Ðoàn 12 Kỵ Binh, không hài lòng. Bởi vậy, các Chi đoàn tác chiến đã nhận được 1 văn thư với nội dung như sau:

Nơi gởi: Bộ Chỉ Huy Thiết Ðoàn 12 Kỵ Binh Hành Quân

Nơi nhận: Các Chi đoàn 1- 2- 3/ 12 Thiết Kỵ

Tham chiếu báo cáo hoạt động của các Chi đoàn.

Trong thời gian gần đây hoạt động của địch đã giảm sút trong khu vực hoạt động của các Chi đoàn, tuy vậy vẫn có sự tổn thất cho Chi đoàn vì mìn bẫy của địch.

Bộ Chỉ Huy Thiết Ðoàn lưu ý các Chi đoàn trong việc điều động, di chuyển đóng quân vẫn phải lưu ý, đề phòng cẩn thận để tránh tổn thất cho đơn vị vì mìn bẫy của địch, Chi Ðoàn Trưởng hoàn toàn chịu trách nhiệm nếu có sự thiệt hại cho đơn vị không phải do giao tranh với địch. Chấm và hết.

Biết rằng sự vụ văn thư này là để khiển trách cá nhân tôi vì trong mấy tuần qua dù không gặp địch, nhưng Chi đoàn vẫn bị tử thương 1 và 2 bị thương vì mìn bẫy của địch. Biết sao bây giờ, chỉ biết cho các Chi đội đề phòng tối đa.

Vài tuần sau, Chi đoàn được lệnh xuất phát khỏi Tiểu khu Phong Dinh, di chuyển xuống Ba Xuyên, tăng phái cho Trung Ðoàn 15 thuộc Sư Ðoàn 9 Bộ Binh, Trung đoàn này đang hành quân tại khu vực quận Ngã Năm của tỉnh Ba Xuyên.

Là một tỉnh lớn của miền Hậu Giang, Ba Xuyên có 8 quận là:

Mỹ Xuyên (cũng là quận Châu Thành), Kế Sách, Hòa Tú, Thuận Hòa, Lịch Hội Thượng, Long Phú, Thạnh Trị, Ngã Năm

Quận Ngã Năm nằm trên liên tỉnh lộ nối từ quận Thạnh Trị, quốc lộ 4 qua Cái Trầu là khu trù mật thời Ðệ Nhất Cộng Hòa vào quận Long Mỹ, tỉnh Chương Thiện. Quận lỵ nằm trên bờ kinh Xáng từ Sóc Trăng đi Phước Long của tỉnh Bạc Liêu, khu vực này là ranh giới giữa 3 tỉnh Ba Xuyên, Bạc Liêu và Chương Thiện cho nên đây là địa bàn lý tưởng cho địch tập trung quân để đi đánh phá các nơi rồi rút về để dưỡng quân sau những lần đụng độ với các đơn vị Quân Lực VNCH.

Trung đoàn 15 Bộ Binh đặt BCH/ HQ tại Chi Khu Ngã Năm, Trung đoàn đang hành quân để truy lùng một đơn vị Cộng quân bị Sư đoàn 21 Bộ Binh truy đuổi từ Chương Thiện chạy qua và uy hiếp các đồn bót thuộc Chi khu Ngã Năm. Sau khi có thêm Chi đoàn 2/12 Thiết Kỵ, Trung Ðoàn 15 Bộ Binh mở cuộc hành quân vào khu vực ranh giới của Ba Xuyên và Chương Thiện với thành phần tham dự như sau:

- Chi đoàn 2/12 Thiết Kỵ được Ðại Ðội 15 Trinh Sát của Trung úy Ðức tùng thiết làm nỗ lực chính từ Ngã Năm tiến vào.

- Tiểu đoàn 1/15 Bộ Binh từ Long Mỹ tiến qua.

- Tiểu đoàn 2/15 làm nút chặn trên phần đất Bạc Liêu.

- Ðồn Ðịa Phương Quân cấp Tiểu đoàn của Chương Thiện bung ra án ngữ đường rút lui của địch

- Tiểu đoàn 3/15 làm lực lượng trừ bị.

Sáng hôm sau, Chi đoàn vượt tuyến xuất phát lúc 6 giờ, vượt kinh xong lúc 7 giờ 30, chiếm mục tiêu A lúc 8 giờ, vượt kinh tại A và chiếm mục tiêu B lúc 10 giờ. Ðồng thời gian trên, Tiểu đoàn 1/15 Bộ binh vào mục tiêu 1 và báo cáo có rất nhiều hầm hố mới cùng dấu vết cho thấy địch vừa mới rút khỏi khu vực này. Tiểu đoàn 2/15 Bộ binh vào vị trí nút chặn từ đêm trước, đồn Ðịa Phương Quân báo cáo có một Ðại đội đang hoạt động bên ngoài đồn nhưng không phát hiện có sự di chuyển của địch. Bộ Chỉ Huy Hành Quân ước đoán địch đã bị kẹt trong vòng vây của các đơn vị hành quân chắc chắn sẽ có đụng độ. Do đó, Bộ Chỉ Huy cho lệnh Tiểu đoàn 1/15 bố trí tại chỗ chặn đường rút lui của địch, đồng thời cho lệnh Chi đoàn 2/12 Thiết Kỵ sau khi chiếm mục tiêu C thì sẽ chiếm K vào 2 rồi qua 3 và cuối cùng là F.

11 giờ thiết giáp chiếm mục tiêu C, không có dấu vết của địch, muốn vào K, Chi đoàn phải vượt qua con kinh nối từ D qua C và ra tới lộ. Ðịa thế tương đối ít rậm rạp nhưng hai bên bờ là dừa nước nên bãi lầy rộng chiếm nhiều thời giờ khi vượt kinh. Quan sát khu tứ giác trước mặt bằng ống nhòm thì thấy D kéo vào 3 có một xóm nhà nằm phía trên bờ kinh với khu dừa nước xanh tươi, nhưng từ K vào 2 và qua 3 địa thế trở nên rậm rạp với những rặng trâm bàu từ bờ kinh ăn ra ngoài ruộng. Trong bờ kinh những hàng dừa cao và những líp chuối dày đặc, nếu không cẩn thận sẽ bị sụp lỗ ở đây. Cân nhắc từng vị trí và ước đoán vị trí súng cộng đồng của địch nếu có sẽ bắn vào đội hình của thiết giáp, tôi phân nhiệm cho các Chi đội như sau:

- Chi đội 3 trực: sẽ vượt kinh và kéo Chi đoàn qua trong thời gian nhanh nhất, sau khi kéo được một Chi đội qua, Chi đội 3 sẽ chiếm và bố trí tại mục tiêu M để bảo vệ cho Chi đoàn vượt kinh.

- Chi đội 1 và 2. Sau khi kéo Chi đội chỉ huy và Chi đội yểm trợ qua sẽ bố trí về hướng K.

- Tiền sát pháo binh lập hỏa tác xạ vào K, 2 và 3 theo yêu cầu.

Chi đội 3 vừa dàn đội hình tấn công vào M thì cối của địch bắt đầu đổ xuống khu vực Chi đoàn. Trận mưa pháo của địch làm thay đổi một phần kế hoạch tấn công của thiết giáp. Chi đội 3 không cần vào M mà nằm cách 800 mét, bắn cầm chừng cho địch lộ diện, Chi đội yểm trợ dùng hỏa lực cơ hữu: 3 khẩu cối 81 ly bắn vào 2 và 3, yêu cầu pháo binh tác xạ vào K.


Trong khi hai Chi đội 1 và 2 dàn đội hình tấn công vào K thì pháo binh bắt đầu bắn vào K. Loạt đạn cuối cùng vừa dứt thì trên mười xe M113 ào ạt tiến lên, tất cả đại liên 50 và 30 thiết trí trên M113 đều khai hỏa. Hỏa lực của gần 50 khẩu đại liên dội vào mục tiêu như cơn bão lửa. Dừa, chuối, trâm bàu thi nhau gãy rạp dưới làn đạn của Thiết kỵ, bụi khói bay mù trời và hỏa lực của địch gần như tê liệt dưới cơn mưa đạn của thiết giáp. Ngược lại pháo của địch cũng bắn ngay vào đội hình của Thiết kỵ cũng không kém phần dữ dội và từ mục tiêu 2 địch bắn vào cạnh sườn của Chi đoàn bằng tất cả hỏa lực mạnh mà địch có sẵn: Ðại bác 82 ly không giật, đại liên 12 ly 8, đại liên Ðông Ðức. Ðịch cố tiêu diệt tiềm năng của thiết giáp bằng pháo và vũ khí chống chiến xa. Và thiết giáp phải tràn ngập mục tiêu trong thời gian ngắn nhất để tránh tổn thất bởi pháo. Do vậy trận đánh đã dữ dội ngay từ giây phút mở màn.

Khoảng cách hai bên từ 800 mét xuống còn 600 mét rồi 200 mét đã phải trả giá bằng máu của rất nhiều kỵ binh và Trinh sát. Với khoảng cách 200 mét, thiết giáp chỉ còn cách duy nhất là ủi hầm để đánh bằng lựu đạn.

Cái khổ tâm của các đơn vị tác chiến trong giai đoạn cuối của cuộc chiến là đạn pháo binh bắn theo cấp số ấn định chứ không như trước kia bắn theo nhu cầu đòi hỏi của chiến trường. Bởi vậy, muốn dùng pháo binh để cắt mục tiêu 2 và K, không cho tiếp ứng với nhau mà không được, phải dùng hỏa lực cơ hữu của chi đoàn: Cối 81 ly và đại bác 106 ly không giật.

Cối 81 ly vừa rớt vào giữa K và 2 thì hai Chi đội cũng tống hết ga lao vào mục tiêu, bên cánh phải có tiếng lựu đạn nổ rền trời và trinh sát đang đánh hầm bằng lựu đạn.

Chi đội 1 tấn công bên cạnh trái của K lại không gặp thuận lợi như Chi đội 2. Hỏa lực chống chiến xa được địch sử dụng tối đa. Ðại bác 82 ly không giật từ khoảng giữa mục tiêu 2 và 3 bắn vào cạnh sườn Chi đội 1, B40 và B41 từ bờ kinh phóng thẳng vào Chi đội 1. Ðại liên 12 ly 8 từ phía bên phải của mục tiêu 2 cũng bắn ngay vào Chi đội. Một chiếc xe M113 trúng đạn đứt xích, gãy truyền cơ cuối, tài xế bị thương, xe bất động, Chi đội 1 khựng lại.

Sợ Chi đội 1 chạy lui, xe chỉ huy chạy lên thay vị trí xe bị liệt và cho 3 khẩu 81 bắn tối đa vào 3 và 2, khẩu 106 ly không giật quan sát tìm vị trí 82 ly của địch để tiêu hủy. Thấy một xe bị trúng đạn, địch bắn luôn vào xe chỉ huy vừa lên thay. Ðạn trúng bờ đất bên trái của xe nhưng làn khói trắng bên cạnh rặng trâm bàu nằm ló ra ngoài ruộng gần mục tiêu 2 cho ta biết chính xác vị trí súng của địch. Không bỏ lỡ cơ hội bằng vàng, hai khẩu 106 ly không giật phóng liền 4 quả dạn nổ làm bay luôn đám trâm bàu che dấu khẩu đại bác 82 ly không giật.

Cho phân đội sửa chữa vào thay Chi đội 2, yêu cầu Trinh sát cho trung đội đi theo Chi đội 2 ở lại vị trí bắn vào cạnh sườn địch, rút luôn Chi đội 3 và giao lại khu vực M cho Chi đội yểm trợ. Tôi dùng toàn lực Chi đoàn để thanh toán chiến trường. Bây giờ là giây phút quyết định của trận đánh. Thiết giáp chỉ có đi tới chứ không có lui trong lúc này. Chi đoàn đã khai hỏa bằng tất cả hỏa lực hiện hữu với 3 khẩu cối 81 ly - 2 khẩu đại bác 106 ly - 22 khẩu đại liên 50 - 39 khẩu đại liên 30 và 34 khẩu M79 của Bộ binh và Thiết giáp cùng khai hỏa vào tuyến phòng thủ của địch với chiều dài gần 2 kilômét. Lửa đạn đỏ rực cả góc trời, không còn ai nghe tiếng súng của địch, ai bị trúng đạn té xuống thì lúc đó người bên cạnh mới biết.

Trận đánh càng lúc càng khốc liệt. Pháo của địch cùng B40 và B41 đã gây khó khăn rất nhiều cho thiết kỵ. Hai bên dùng mọi hỏa lực có trong tay để tiêu diệt đối phương để dành sự sống còn. Tuy nhiên, thiết giáp vẫn giữ phần ưu thế về hỏa lực và di động mau. Khoảng cách thu hẹp mau lẹ, 100 mét rồi 50 mét, mấy khẩu 12 ly 8 của địch ngụy trang rất kỹ nên vẫn chưa bị phát giác, cho tới lúc toán Trinh sát tung mình ra khỏi xe để đánh bằng lựu đạn thì địch khai hỏa ngay và nguyên toán Trinh sát bị đốn ngã ngay khi chân vừa chạm đất. Chi đội 2 dồn hết 15 khẩu đại liên cày nát mục tiêu trong giây lát, từ bờ đất, bụi cây, rặng trâm bàu thi nhau bay lả tả như lá mùa thu. Tất cả đã cán hầm địch, Trinh sát bắt đầu đánh hầm.

Ðã từng đi với nhiều đơn vị tùng thiết từ Dù ở Hạ Lào tới Thủy Quân Lục Chiến, Biệt Ðộng Quân và nhiều đơn vị Bộ binh khác, tôi chua từng thấy đơn vị nào đánh đẹp, nhịp nhàng như Ðại Ðội 15 Trinh Sát nếu có cảnh này trong “Movie” cũng chỉ như vậy thôi chứ không hơn. Tất cả Trinh sát trên các Chi đội đều phóng mình ra khỏi M113 khi xe vừa ủi hầm, vị Sĩ quan là người đầu tiên lao vào hầm địch, rồi từng tổ 2 hay 3 người yểm trợ lẫn nhau dưới sự bảo vệ của đại liên trên thiết giáp.

Trong lúc Chi đoàn tấn công bằng tất cả hỏa lực, Tiểu đoàn 1/15 la inh ỏi vì đạn của thiết giáp bay tới tấp vào vị trí của Tiểu Ðoàn, Bộ binh phải nằm dưới mương để tránh đạn thiết giáp. Bất chợt Trung úy Việt, Chi đội trưởng Chi đội 3 gọi:

- 27 đây 3 (27 là danh hiệu của Chi đoàn trưởng).

- 27 nghe 3.

- Trình 27, chuột chạy về mục tiêu 3 nhiều lắm, cho gia đình 3 làm ăn.

- Cho gia đình 3 đánh dồn từ 3 về 2 và gia đình 2 sẽ dồn từ K về 2.

Ðịch chỉ có khả năng cầm chân và đánh trả quân bạn khi địch còn có hầm hố và giao thông hào, nhưng khi bị đánh bật khỏi vị trí hầm hố thì chúng như bầy gà trước đoàn chim ó, đưa lưng ra hứng đạn của Thiết giáp.

Trong lúc Thiết giáp càn quét địch trên tuyến dài từ K vào 2 qua 3 thì Ðại đội 15 Trinh sát cũng móc địch lên từ hầm này qua hầm khác và dồn chúng xuống sông và Tiểu đoàn 1/15 đã nằm đợi sẵn bên kia sông.

Tới xế chiều thì trận đánh hoàn toàn kết thúc, sau khi Thiết kỵ và Trinh sát 15 lục soát và thanh toán tất cả hầm hố của địch với kết quả ghi nhận như sau:

A - Thiết giáp:

- 2 xe M 113 bị hư. - 3 Kỵ binh hy sinh - 8 bị thương.

Trinh Sát: - 7 hy sinh - 14 bị thương.

B - Ðịch: - 197 chết bỏ xác tại trận.

Tịch thu:

- 1 Ðại bác 82 ly không giật. - 2 súng cối 82 ly. - 1 súng cối 61 ly. - 1 Ðại liên 12 ly 8. - 2 Ðại liên 7 ly 62 Ðông Ðức. - 10 Trung liên nồi. - 7 B40. - 2 B41. - 4 K 54. - 80 vũ khí cá nhân AK47 và CKC. - 2 máy truyền tin.

Theo tài liệu thu nhận, địch gồm một Tiểu đoàn tăng cường với Bộ Chỉ Huy Trung Ðoàn mưu toan đánh chiếm quận Ngã Năm và địch đã bố trí như sau:

- Tại mục tiêu K có một đại đội.

- Tiểu đoàn nằm từ 2 tới K.

- Vũ khí nặng và Bộ Chỉ Huy Trung đoàn nằm giữa 3 và 2.

- Vũ khí bố trí theo phóng đồ.

Trận đánh vừa kết thúc thì ban 3 báo cáo về Thiết đoàn 12 kỵ binh kết quả hoạt động của Chi đoàn, ngay sau đó Chi đoàn nhận được Công Ðiện của Thiết Ðoàn với nội dung như sau:

Nơi gởi: Bộ Chỉ Huy Thiết Ðoàn 12 Kỵ Binh Hành Quân

Nơi nhận: Chi Ðoàn 2/12 Thiết Kỵ Hành Quân

Thông báo: Lữ Ðoàn 4 Kỵ Binh/ Phòng 3

Bản văn số.......

Tham chiếu báo cáo hoạt động của Chi đoàn 2/12 Thiết Kỵ Hành Quân # Trung Tá Thiết Ðoàn Trưởng Thiết Ðoàn 12 Kỵ Binh Thiết Giáp nhiệt liệt ngợi khen Kỵ binh các cấp thuộc Chi Ðoàn 2/12 Thiết Kỵ # Ðại Tá Tư Lệnh Lữ Ðoàn 4 Kỵ binh và Trung Tá Trung Ðoàn Trưởng sẽ tới thăm Chi Ðoàn vào ngày....... giờ # yêu cầu quí Chi đoàn cho an ninh bãi đáp # chấm và hết.

Hôm sau Ðại Tá Trần Ngọc Trúc, Tư Lệnh Lữ Ðoàn 4 Kỵ Binh, và Trung Tá Tôn Thất Hoàng, Thiết Ðoàn Trưởng Thiết Ðoàn 12 Kỵ Binh, đã tới thăm Chi đoàn tại khu vực hành quân. Tại đây tôi đã thuyết trình diễn tiến trận đánh, chiến thuật Chi đoàn đã áp dụng, đồng thời hướng dẫn hai ông đi xem tuyến phòng thủ của địch và xác địch vẫn còn nằm ngổn ngang trên khu vực giao tranh.

Sau đó như cánh chim trời, vết xích của Chi đoàn 2/12 Thiết kỵ lại trải dài trên khắp 16 tỉnh miền Tây và bất cứ nơi nào khi tình hình đòi hỏi. Rồi vết xích cuối cùng của Chi đoàn Thiết kỵ là bờ sông Cái Răng, Phong Ðiền, Cần Thơ. Ðã đi vào trang lịch sử của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, ngày ô nhục cho đất nước Việt Nam.

Lê Quang Vinh

( Sinh Tồn chuyển )